NIEUWE
ïïagBlaó voor cföooró- en S£uió-<JCollanó.
Amsterdamsche Brieven.
No. 4100
Woensdag 1 Februari 1899,
23ste Jaargang.
Het Pleegkind,
BUITENLAND/
Rusland.
DuitBohland.
Amerika.
Engeland.
HiiKLIHSCBE COORilT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Af .ouderlijke nummers 0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem;
AGITE MA HOW AGITATE.
PEIJS DSa ADVEHTENTIEN.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7Vi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Ooutant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
30 Januari 1890.
Wat er de oorzaak van was Waar
van Wel, van dat uitgaan naar volgepropte
koffiehuizen, naar die café-chantants,
salons de variétés, etc. van die verbas
tering van den goeden smaak,etc.
Dat is nog zoo gemakkelijk niet te zeg
gen en had ik het in mjjn vorigen brief
«naar niet beloofd, dan zat ik nu niet voor
een vrij moeiljjk antwoord.
Toch wil ik wel eerljjk zeggen, wat ik
er van denk.
Wjj leven in een tjjd van gejaagdheid,
hijzonder in eene groote stad. Alles drijft
en haast. Van kalm en bedaard overleg
is nauwelijks sprake. Alles gaat per tele
graaf, en die werkt vaak voor velen nog
lang niet vlug genoeg. Alles en iedereen
"Wil vooruit en mst spoed. Geen kwestie
er van, zich bedaard en langzamerhand voor
uit te werken volgens de oude methode.
O, neen, gauw, gauw, anders is mijn buur
man mjj voor. Zenuwachtig en gejaagd
snelt men voort. Veel verdienen in korten
tjjd, dat is het parool, en of daarbij alles
dan wel zoo strikt eerlijk in zijn werk
gaat, ja, men heeft nauwelijks tijd er
aan te denken, doe ik het niet, dan doet
het een anderwerkt men met groote
kapitalen, dan tegen omnogeljjk kleine win
sten omgezet om concurrenten ten val te
brengen en het monopolie in handen te
krjjgen werkt men met kleine sommen,
dan «nel, opdat voortdurende omzet de rente
groot genoeg make.
Dat gewaagde speculatiën daarbij aan
de orde van den dag zjjn, is natuurljjk,
maar dat men onder zulk jagen en drijven
in voortdurende spanning verkeert, is even
natuurljjk. Overal heerscht eene zenuwach
tige overprikkeling en in aanhoudend jagen
wordt de dag doorgebracht. En nie*
alleen op het gebied van den handel heerscht
die woede. O, neen op het gebied van
F ED 1LLET O A'.
14.)
[Vervolg)
Dat hjj nog denzelfden avond terugkwam,
haar een portret voorlegde en haar vroeg, of
dit de bewuste bezoeker was, maakte haar ook
al niet wijzer. Want op al haar nieuwsgierige
vragen gaf Vollmer slechts ten antwoord: «Stil,
het is een geheim, dat ik u later, misschien,
wel eens vertellen zal.«
IV.
De winter naderde met rassche schreden. In
het huisgezin van den dokter ging alles zjjn
gewonen gang, Adèle lachte weer eens van tjjd
tot tjjd, doch het was een hartverscheurend
smartelijk lachje, dat den dokter, als hjj het
zag heimeljjk deed stampvoeten. Zelfs Bertha,
die anders nog al eens van krasse opmerkingen
hield, ontzag Adèle zooveel zjj kon, en deed
haar best haar op te vrooljjken.
Ook Emma was bleeker en stiller geworden,
en de doktersvrouw begon zich af te vragen of
de oorzaak hiervan zon kunnen zjjn, dat Has-
aalbrecht nog maar steeds niet met zjjn aanzoek
voor den dag kwam. Nu het haweljjk van Adèle
was afgesprongen, zou zjj wel gaarne Emma
getrouwd zien.
„Zjjn vader is toch een welgesteld mensch
zeida zjj mos in een vertrouwsljjk gesprek tot
haar man.
studie al evenzeer. En op dat der kunst of
liever der kunstenmakerij niet het minst.
Elkander overtreffen, zjjn buurman de loet
afateken, niet door iets schooners te le
veren, maar iets meer frappant, meer dol,
meer prikkelendmeer excentriek. Steeds
schreeuwender kleuren steeds doller mu
ziek, steeds meer piquant# kost. Doet de
eene acrobaat vier buitelingen, de tweede
doet er zes en zoo gaat het steeds cres
cendo tot vermaak, tot prikkeling van den
bedorven smaak van het publiek. Want,
dat er bjj die overspanning der zenuwen
van een kalm rusten na gedanen arbeid
van een rustig praatje in een gezellig hoekje,
van een zoet genieten bij liefelijke muziek
of een klassiek tooneelstuk geen sprake
meer is, kan men zich gemakkelijk voor
stellen. Gelijk de arbeid is de ontspanning.
Men gaat niet uit om te rusten, maar om
zich te verdooven. De aanhoudende kwel
lingen van den geest, afgetobd in den strijd
om het bestaan, moeten verdreven worden,
de zenuwen, verdoofd door overprikke
ling zijn voor zachte aandoeningen niet
meer vatbaar en moeten door sterke schok
ken worden wakker geschud. En dus zoekt
men afleiding en heil bij drukte en gewoel,
bij spektakel en lawaai, in cafés-concerts
en tingeltangels.
Wat raad
Ik ken er, die kalm en bedaard door het
leven gaan, doende, wat hand en hart te
doen vinden, die altjjd bezig zijn en zich
nooit overhaasten die met vlijt maar
zonder gejaagdheid hunne dagtaak afwer
ken en dan in den schoot van het huis
gezin een zalig genot en eene zoefe rust
vinden, waar een mooi boek, een fraai
lied, eene schoone schilderij eene genieting
des geestes bieden, die zich vermeien
bjj een goed concert en een goed tooneel
stuk, waarvan zjj van tjjd tot tjjd gebruik
maken, die, de zegeningen van d< n nieu
wen tjjd niet versmadend, veel van de de-
geljjkbeid van den ouden tjjd hebben be
waard en hun smaak hebben beschermd
Wjj konden nog een paar jaar m t de bruiloft
wachten dan kondt ge hen» een gedeelte van
uw praktjjk geven.//
De dokter gaf hier geen antwoord op doch
verzocht zjjn vrouw de dingen maar te laten
loopen, het zou van zelf wel terecht komen.
Bjj Vollmer was een verandering ingetreden.
Hjj was den laatsten tjjd erg vljjtig geweeBt,
zoodat zjjn bljjspel eindelijk voltooid was. Daar-
bjj had hjj nog een ander geheim zaakje aan de
hand, en bracht zjjn vrouw bjjna lot vertwij
feling daar hjj er hoegenaamd niets van wilde
vertellen.
Hjj schreef en ontving geheimzinnige brieven
met of zonder zegels van ambtenaren, hjj bracht
verscheidene bezoeken bjj den ouden Daklen,
die ook eenige malen bjj hem kwam. Ja, hjj
deed zelfs een geheimzinnige reis van vela dagen
naar hij zeide voor zjjn „krant,//, wat echter nog
nooit gebeurd was. Ook gaf hjj voor van deze gele
genheid gebruik te willen maken, om in Ber-
ljjn zjjn bljjspel te presenteeren, en inderdaad
pakte hjj een afschrift in zijn koffer.
//Is dat nu het vet-ovwen, dat een man
aan zjjn vrouw verschut.:-,a.i is, en dat ge me
tot nu toe altjjd geschonken hebt?// Ben ik niet
meer je //goede kameraad,// klaagde zjjn vrouw
en weigerde hem tot straf, goeds reis te wenschen.
«Ik heb je heuscb alles verteld, het is mooi
je man niet te gelooven!« zeide hjj half lachend.
«Daarbjj er zjjn wel eens dingen, die men zjjn
besten vriend niet vertelt, men moet soms het
geheim van anderen eerbiedigen.
«En is dit nu het geval f« vroeg zjj in gespan
nen aandacht.
tegen de verbastering door het moderne
kunstgebaspel.
Hoe zij dat konden doen
Zij hielden vast aan de oude, nooit ver
ouderde begrippen van recht en rechtvaar
digheid, van schoonheid en van zedelijkheid,
van godsdienst en geloof.
De Russische soldaten schijnen niet be
stand te zijn tegen een verblijf in China.
Te Port-Arthur is de sterfte onder de troe
pen van de Russen vreeseljjk. Gedurende
de maanden November en December waren
er twee honderd en vijftien dooden en thans
sterven gemiddeld vier man per dag. Slecht
drinkwater wordt als oorzaak opgegeven
een medisch onderzoek is ingesteld. Dat de
percentage van het sterfte-cijfer niet op
gegeven wordt, is ongetwijfeld met opzet
gedaan, daar hieruit de sterkte van het
garnizoen tamelijk nauwkeurig zou zijn te
bepalen.
Een redacteur van Politiken heeft met
den vice-president van het Pruisische mi
nisterie Dr. Miguel een onderhond ge
had over de uitzettingen van Denen uit
Sleeswijk. Dr. Miguel gaf den journa
list de verzekering, dat de heer Von Rol
ler met volkomen goedkeuring der Prui
sische Regeering had gehandeld en hield
de wel wat stoute bewering vol dat de uit-
wijzingspolitiek een goed overlegd plan is
dat uitgegaan is van den heer Von Rol
ler en door hem «en alle Duitschers» is
goedgekeurd, omdat deze staatkunde het
eenige middel is om de noordelijke grens
te verdedigen.
Nog merkwaardiger is de bewering van
den Minister dat de interpellatie in den
Rijksdag over de uitwijzingen eene vioding
zou zijn van de Kieler Ztg. De interpellant,
de afgevaardigde Barth, komt daartegen
krachtig op. Hij verklaart beslist dat de
interpellatie een persoonlijk initiatief is ge
weest van de afgevaardigden die haar heb
ben geteekend. De Kieler Ztg. beeft noch
het denkbeeld geopperd om te interpellee-
ren, noch van de overige bladen ver
nomen dat eene interpellatie was ingebracht.
«Dat heb ik niet gezegd I
Ook na zjjn teragkeer kon zjj verder niets
uit hem krijgen, en het is een feit dat voor
een vrouw niets zoo onaangenaam is als een
geheim, dat zjj vermoedt niet te kunnen uit-
vorschen.
Kort na zjjn terugkeer uit Berljjn kreeg de
schjjver een brief met een groot groen lak,
die hem letterljjk in verrukking bracht. Hjj
bevatie het korte bericht dat de directeur van
den hofschouwburg te Berljjn zjjn bljjspel «Ver
wend* aangenomen nad. Men zon hem later
melden wanneer de eerste opvoering plaats zou
hebben.
Vollmer voerde in zjjn studeerkamer een wil-
denjindianendans uit, zoodat zjjn vrouw verschrikt
toe kwam loopen. Zjj hsdjnist het „idee« voor
een nieuwe meelspjjs gevonden, en had het dit
maal niet vergeten.
«Om 's hemels wil, Frits, wat is er riep
zjj ontzet.
«Mjjn stuk//, jubelde Vollmer, «mjjn stak//,
wordt in den hofschouwburg te Berljjn opge
voerd.
Hjj sloeg den arm om haar middel, danste
met haar de kamer door, en begon toen bjjna
te weenen van ontroering.
Het eerste stuk, dat aangenomen wordt,
men moet zelf schrijver .zijn om te begrjjpen,
wat dit wil zeggen. De trots van een cadet,
die voor den eersten keer de officiersuniform
aantrekteen gelukkig geslaagd examen de
eerste bevordering in een ambtde glanzende
kerstboom, die zich plotseling aan het verbaas
de kind vertoonteen bljj tehuis na lange
Zij heeft er dus even weinig mede te ma
ken gehad als eenig ander blad.
Een voor in de loterij spelenden belang
rijk proces heeft zich in Duitschland af
gesponnen. Een eigenaar van een café te
Hamburg ontving een lot in de Ham
burger Staatsloterij. De eigenaar had geen
lust het lot te koopen, behield het echter
zonder den loterjj-collecteur te verwittigen,
dat hjj het lot niet wilde behouden. Eeni-
gen tijd later viel er een prjjs op het num
mer en liet de collecteur het lot zonder
medeweten van den eigenaar van het café
terughalen. Thans wilde deze echter het
lot wel hebben met de daarop gevallen
geldsom. Een proces was het gevolg, doch
het Hof te Hamburg stelde den col
lecteur in het gelijk. De eigenaar van het
koffiehuis ging in hooger beroep, doch
verloor ook daar zijn proces, en moet nu
belangrijke sommen aan kosten betalen.
In Amerika schjjnt men een zeer strenge
controle er op Da te houden op alles wat
van buiten wordt ingevoerd. Zelfs tot pla-
gens toe wordt de reizigers-bagage nage
zien.
Tot dusverre was bagage van reizigers,
die er aankwamen, voor zoover de waarde
niet meer dan 100 dollars (f 250) bedroeg,
vrjj van rechten onder het Dingley-tarief.
Maar thans is bepaald, dat Amerikanen,
die in het land terugkeeren, ieder voor
werp, dat zij buitenlands kochten, moeten
aangeven, om er de vereischte invoerrech
ten voor te betalen.
Te Newbury, in den Amerikaanschen
Staat Arkansas, hebben ongeregeldheden
plaats gehad tegen de aldaar gevestigde
Mormonen. Men is hun tempel binnenge
drongen en heeft dien vernield, ja dreigde
de leden der polygamistische secte te znlhn
opknoopen, wanneer zjj zich Diet verwij
derden. De bedreigden hebben de bescher
ming ingeroepen van den Staat.
Het Engelsche blad War agninet Warl
«Tbe international for Peace* zal in een
aantal nummers de bekende vredes bood
schap van den Czaar van Rusland bespre
ken en daaraan toevoegen een opsomming
der meeningen daarover van vele bekende
Engelsche Staatslieden.
afwezigheidhet wederzien van geliefden na
lange scheidingwat is dat alles in vergeljj-
king van de wellust die de dichter smaakt
wiens werk aan een groot tooneel aangenomen
is. Alleen de lauweren behaald bjj de eerste
opvoering zelf, zoo deze slaagt, overtreffen deze
weelde.
«Is je stuk aangenomen stamelde zjjn vrouw
en zag haar man fier aan, «natuurljjk het moest,
ik wist het, Ziet ge Frits, ik heb je altjjd voor
een genie gehouden
Zjj aan zjj zetten zich de «goede kameraden*
op de canapé, om eens «verstandig* te over
leggen wat hun te doen stond. Als twee groote
kinderen droomden zjj enkel van gelnk, de toe
komst scheen hun een hemel toe.
«Weet je wat, wjj gaan samen naar Berljjn,*
zei Marie lachend. «Ik moet getnige zjjn van
je zegepraal. Ik zal mjj wel erg angstig maken,
maar dat geeft niets. En dan bljj ven wjj een
dag of veertien uit, en zullen wjj eens heerljjk
genieten. Op het geld behoeven wjj nu niet
meer te zien, wjj gaan geld verdienen als water.
«Ja,// meende ook Vollmer, «daar komt het
nu niet meer op aan. Wjj zonden ook deze
winter omstreeks Februari naar lialië kunnen
gaan. In het land waar de citroenen bloeien,
kom ik bepaald in nog betere stemming.*
«Ja maar ventje, wjj moeten ook nog ons
huis anders inrichten, mjjn boudoir en je stu
deerkamer moeten noodzakeljjk verfraaid worden."
(Wordt vervolgd.)