NIEUWE
QagËlaó voor
en Suiö-êCollanó.
Verdraagzaamheid.
No. 4105
Dinsdag 7 Februari 1899.
23ste Jaargang.
Het Pleegkind.
BUITENLAND,
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland «2,80
Af .onderljjke nummers0.03
Dit blad verschijnt
dagelijks., behalve Zon- en Feestdagen.
B U B E A U St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Die us taan biedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteu r-U i t g e v e r, W. K P P E II S.
Ongetwijfeld, de verdraagzaamheid is een
schoor.e deugd. Het ware te wenscheü, dat
zjj méér en ijveriger beoefend werd dan dit
in werkelijkheid hel geval is Maar la
ten wij het niet vergeten, dat er in onzen
tijd met het woord «verdraagzaamheid»
vreemd wordt omgesprongen men heeft
voortdurend het woord «verdraagzaamheid»
in den mond, en op de vraag «wat is ver
draagzaamheid weet men geen juist ant
woord te geven. Men schermt met dit woord,
zooals tegenwoordig met vele woorden ge
schermd wordt, als met een slagwoord men
gebruikt het te pas en te onpas en
men weet niet eens wat de eigenlijke be-
teekenis van het woord is. Hoe belachelijk
Hoe bespotteljjk
In het algemeen onderscheiden wij tweeër
lei verdraagzaamheid n.l. een burgerlijke
en een godsdienstige.
Als burger moet elk mensch de verdraag
zaamheid beoefenenanders loopt hij ge
vaar van zich zeiven en ook anderen het
leven viij lastig te maken.
De verdraagzaamheid echter in het gods
dienstige en over deze verdraagzaam
heid willen we voor ditmaa' in 't bijzonder
handelen zij heeft een meer edelen
grondslag.
Vooraf moet evenwel terdege een onder
scheid gemaakt worden. Daar bestaat in het
godsdienstige eene verdraagzaamheid, welke
voornamelijk den ongeloovige eigen is, maar
eigenlijk gezegd, is zij den naam van ver
draagzaamheid niet waardig, zij moet ge
brandmerkt worden met den naam van on
verschilligheid. De ongeloovige, die zich den
naam verdraagzaam te zjjn wil toeëigenen,
redeneert aldusIk heb het geloof niet
noodig, mij is de wetenschap genoeg; maar
niettemin heb ik vrede met hetgeen mijne
medeburgers goedvinden te gelooven.
De verdraagzaamheid, welke de ongeloo
vige hier in het godsdienstige beweert te
huldigen, is de ware verdraagzaamheid niet.
tEV ILL ET O A.
(Vervolgd
Toen hjj zsg dat de twee tooneelspelers bogen
voor het publiek, trachtte ook hp een buiging
te maken en ten laatste stond hjj zonder recht
te weten waar hij was, voor het neergelaten
scherm.
Zjjn stuk was dus geslaagd Zoo er nog de
minste twjjfel bjj hem had bestaan, zou wat nu
volgde dien toch wel hebben opgelost.
Met uitgestrekte handen snelde de directeur
op den overgelukkigen dichter toe.
//Waarde heer Vollmer, ik wensch u geluk,
vau harte geluk. Ik wist, dat ik mij niet be
driegen kon. Wat een prachtig stuk, eu zoo
flink, iets nieuws inderdaad. En ik heb deD
moed gehad het op te voeren, en nu het publiek
voldaan is, voel ik mjj trotsch er op dat ik het
aangedurfd heb."
De «literarische// régisseur stond naast hem
met een spottend gezicht, doch zeide niets toen
de directeur hem lot getuige riep met de woor
den .Niet waar Blaser, toen het u verwon
derde dat hst publiek het eerste bedrjjf niet
toejuichte, heb ik dadeljjk gezegd, dat het de
bedoeling van den dichter niet begreep, doch
dat het stuk slagen moest. Ik zelf heb er nooit
aan getwjjfeld.//
Nu kwamen al de spelers, omringden den
dichter, drukten hem de hand en verzekerden
Het is onverschilligheid; het kan hem niet
schelen, of er menschen zijn die geloof be
zitten, of dat deze er niet zijn. Een valsche
verdraagzaamheid beoefent degene, die aan
eiken godsdienst gelijk recht vau bestaan
wenscht te zien toegekend.
Het christelijk standpunt, of liever het
Katholiek standpunt, is daaromtrent geheel
anders.
De Katholiek erkent en belijdt, dat de
Christus die één is, op deze wereld slechts
één Kerk heeft gestichtdat die Kerk de
ééue leer van den éénen Christus moet ver
kondigen, omdat de waarheid noodzakelijk
één moet zijn. Daaruit volgt dus noodwen
dig, dat elke leer,die in een of ander punt af
wijkt van de leer der Kerk, de ware leer niet is.
De ware Katholiek, die inderdaad en in
waarheid de ware leer van den Christus
belijdt, kan daarom onmogelijk vrede ne
men met de dwaling. Waar hij kan, zal hij
de dwaling bestrijden want eerbied te heb
ben voor de dwaling, dit strijdt met de waar
heid.
De Kerk van Christus veroordeelt en be
strijdt de dwaling en hierom wordt zjj be
schuldigd van onverdraagzaamheid. Doch
hoe onredelijk, hoe onbillijk is deze beschul
diging Immers, de Kerk veroordeelt wel
de dwaling, maar daarom veroordeelt zij de
dwalenden niet. Integendeel, zij leert zelfs,
dat men alle menschen moet beminnen, ook
andersdenkenden. En dat deze leer niet louter
bestaat in woorden, dit wordt bewezen door
het feit, dat de Kerk bidt voor andersden
kenden, voor hen die in de dwaling zjjn
verzonken.
Evenals de Kerk de zonde haat en ver
afschuwt, maar deu zondaar zoekt te be-
keeren, hem tracht te bewegen om van le
vensgedrag te veranderen evenzoo bemint
zij de dwalenden, hoewel zij de dwaling
veroordeelt. Door ontelbaar vele middelen
tracht zjj de dwalenden uit de dwaling te
redden, en onder deze ontelbaar vele mid
delen nemen bet gebed en de leering de
allereerste en voornaamste plaats in.
allen, dat zij reeds op de repetities zulk een
gunstig verloop verwacht hadden.
En buiten in de halfdonkere gang omringden
hem zijn bloedverwanten en drukten hem de
liaDdeu, ja er vloden zelfs tranen. Bertha zeide
dat zij haar zwrger voor veel vergeving te vra
gen had, zjj begon hem nu werkelijk achting
toe te dragen, zij was van plan ook een blijspel
te schrijven. Toen gingen allen naar huis, daar
Vollmer er niet van wilde hooren den avond
gezamenlijk in een restauratie door te brengen.
Hij verlangde alleen met zijn vrouw te zijn, en
zoo ging ieder zijn weg. In het heldere maan
licht schreed het jonge gelukkige echtpaar lang
zaam voort. Plotseling trad een lange magere
gestalte op den dichter toe en drukte hem krach
tig de hand,
Het was de magere treurspeldichter. Hij zag
zijn gelukkigen collega zwijgend aan, en sprak
dan snol: ,vlk feliciteer u. De hoogste gave der
dichtkunst is en blijft een treurspel doch u
is loch niet geheel tot den slechten smaak van
het publiek afgedaald. Ik ga ook eens een bljjspel 1
schreven.// Zoo u wil doen wij het samen.
Zonder antwoord af te wachten, verwijderde
hjj zich even snel als hij gekomen was.
Arm in arm met zijn vrouw vervolgde Voll
mer zjjn weg. Onderweg kocht hij een flesch
champagne, om die thuis met zjjn //goede ka
meraad// te ledigen op de gezondheid van zijn
eerste welgeslaagd stuk, waarbij de lucht sas-
teelen al grooter en grooter werden. Bij het
derde glas plaatste Marie een tweede verdie
ping op haar villa, en de dichter begon het
eenvoudig ameublement zijuer woning met min-
Het is niets dan vuige laster te bewe
ren dat de Katholieke Kerk onverdraag
zaam is jegens andersdenkenden. Dat de Kerk
geen vrede kan nemen met dwaalleeringen,
dit is zoo natuurlijk, zoo redelijk mogelijk
maar dit verhindert allerminst, dat zij de
genen, die door de dwaalleering zjjn mis
leid oprecht en van harte bemint. Wan
neer deze onderscheiding n.l. van dwa
ling en van dwalenden altoos goed werd
in het oog gehouden, dan zouden er zeker
niet zoovele valsche beschuldigingen ten
opzichte vau de handelwijze der Kerk wor
den uitgesproken.
Bulgarijë.
De laatste oogenblikken van prinses
MariaLouisa, vorstin vanBulgarjje,moe
ten hartverscheurend geweest zijn. Voor het
bed der stervende bevond zich haar gemaal
prins Ferdinand, en eene eeredame der
Prinses, wat op den achtergond militaire
en burgerlijke groot-waardigkeidbekleeders.
De erfprins Boris en prins Cyrillus
werden een laatste maal bij hunne moeder
gebracht. Zij verlieten de kamer na haren
zegen ontvangen te hebben. Op dat oogen-
biik viel prins Ferdinand weenend op
de knieën en bad langen tijd, terwijl een
priester de gebeden der stervenden las.
Er worden bij de begrafenis tal van vorste-
ljjke personen te Sofia verwacht vanEuro-
peesche Hoven. Prins Philips broeder van
prins Ferdinand, is Vrijdag te Sofia aan
gekomen prinses Clementina, moeder
van den Prins, heeft ondanks haren hoogen
ouderdom insgelijks de reis ondernomen, en
is met de familieleden van prinses Maria
Louisa Zaterdag te Sofia gearriveerd.
De rouw van het Hof zal zes maanden
duren. Tot het praalgraf zal gebouwd zijn,
zal het lijk in de Katholieke kerk bijgezet
worden.
Duitschland.
De Volkszeitung meent dat de 10-jarige
regeering van keizer Wilhelm II zich
gekenmerkt heeft door vele vonnissen we
gens majesteitsbeleedigingen.
En zeer ttrecht merkt het blad: waren
in de maand Januari van dit jaar 48 men-
schtende blikken te bekijken. Later beweerde
hij, dat zjjn vrouw dien nacht van een wit
marmeren standbeeld gedroomd had, welks
trekken een sprekende gelijkenis vertoond had
den met die van den dichter van //Verwend.//
Doch zijn vrouw heeft dit steeds bljjven ont
kennen.
VII.
//Binnen.//
De persoon, die dit riep, zat op een kleine
lederen sofa iu een zeer eenvoudig gemeubileerde
kamer te schrjjven,
Het was een slanke man van een goede
dertig jaar, doch wiens matte bleeke trekken
hem minstens vjjf jaar ouder deden schijnen
dan hij werkelijk was. Het zwarte haar begon
reeds aanmerkelijk dunner te worden, en weid
aan de slapen reeds min of meer grijs
//Mijnheer van Wuifingen,// zeide de binnen
tredende vrouw tot haar huurder, //de heer, die
van morgen te vergeefs op u gewacht heeft,
is daar weer."
//Hoe heet hjj, en wat wil hij van mjj
//Dat wil hjj slechts tegen u persoonlijk
//Nu laat hem dan maar binnen.//
Toen Vollmer het kameitje binnentrad, stond
de slanke man op en zag zjjn bezoeker vorschend
aanj doch deze beantwoordde den blik op gelij
ke wjjze en keek onderwijl het eenvoudige bjjna
armoedige vertrek rond. De bewoner bood zijn
gast hoffelijk een stoel aan. Meu kon het hem
aanzien dat hjj gewoon was zich in hoogere
kringen te bewegen.
schen veroordeeld met zeventien jaren ge
vangenisstraf, dus geeft dat per jaar 576
gevallen met rond 200 jaar gevangenis
straf. En dat is inderdaad, zegt de Volks
zeitung, het gemiddelde in de laatste tien
jaren.
Keizer Wilhelm heeft bij gelegen
heid van een feestmaal van de leden van
den Brandenburgschen Provincialen Land
dag eene rede gehouden waarin hij zeide
zich aan te sluiten bij de woorden van den
«Oberpriisident» ,Achenbach, over de da
den van het huisHohenzoIlern. De H o h e n-
z o 11 e r n s, sprak hij, voelden zich van de
oudste tijden jegeDS God persoonlijk voor
werken verantwoordelijk. Eveneens heeft
steeds het gevoel van verantwoordelijkheid
jegens het volk bij de Ho henzollerns
bestaan. De Keizer herdacht zijn reis naar
het Oosten, hij had, op deu 01 jjfberg staande,
met de hand aan den standaard gezworen
niets onbeproefd te zullen laten tot liet heil
des volks.
Verder herinnerde de Keizer aan het
woord dat Von Moltke tot Von Bis-
ma r c k sprak na den oorlog met Frankrijk:
«Nu komt het er op aan den boom te zien
groeien.»
De Keizer zei, dat hij voor den Duit-
schen Rijfesboom een goed hovenier wilde
zijn; storende takken zou hjj snoeien, scha
delijke wortelvezelen uitroeien. In 't kort
herdacht de Keizer de pogingen tot be
houd van den vrede. Duitschland moest
eendrachtig staan als een bronzen rots te
gen iedere vredeverstoring. De buiten- en
binnenlandsche vrede moet gehandhaafd
wordeD. Daartoe zouden hem voor alles
de bewoners van de mark Brandenburg
helpen. De Keizer eindigde met een hoch
op de mark Brandenburg en haar bewoners.
RuBland.
Hoe de Russen in het Oosten voorwaarts
dringen, vertelde onlangs een reiziger in
een Chineeschjblad van Tientsin. Hp schreef:
«Op alle voornaamste punten in Mandsjoe-
rjje heb ik Russische troepen aangetroffen.
Op meer bevolkte plaatsen waren het heel»
garnizoenen, elders', vooral bp de passen
in de bergen, waren het detachementen Ko
zakken. Van Niu-chwang tot Wladiwostok
en van Chita tot Kirin is een sterk mili
tair cordon over het heele land getrokken.
Te Wladiwostok zijn 5000 man te Khun-
//Met wien heb ik de eer te spreken?/
//Mijn naam doet voorloopig niets ter zake,*
hernam de schrijver ernstig.
«Neen, dat is tjjd genoeg als wij de ljjsten
ingevuld hebben.//
Wuifingen nam een papier en keek hem
vragend aan. //U wil zeker uw leven verze
keren P"
«Neen.»
«Dan komt u zeker champagne by ons bestel
len Ik kan u bijzonder aanbevelen ons
//Ik wist niet, dat u campagne verkocht. Nu,
de noodige zaakkennis zult ge wel uit uw vroeger
beroep overgehouden hebben/, viel Vollmer hem
lachend in de rede.
«Kent u mij? «vroeg Wulfiagen verbaasd, ter
wijl een donker rood zjjn gelaat bedekte.
«Ja Doch ik ben niet gekomen om oham-
pagne te koopen. Ik sla u iets anders voordat
voor u nog wel zoo voordeelig is.//
«Nu wat is er van uw dienst?// sprak de
voormalige officier, die reeds ongeduldig begon
te worden.
„Eerst wilde ik n een geschiedenisje verhalen;
In het begin zal het u wel wat zonderling voor
komen. Doch hoor mjj slechts geduldig aan.
Spoedig zal u er belang in stellen.//
Wuifingen fronste de wenkbrauwen en liet
zich met lialf gesloten oogeu in een hoek van
de sofa vallen, terwijl hjj zenuwachtig zjjn knevel
opstreek.
(Wordt vervolgd.)
URLEMSEHEEOIimiT.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
19.)
