NIEUWE
QagËlaó voor <5ftooró- en oLuió-óCollanè.
Amsle^amsche Brieven.
No. 4129
Dinsdag 7 Maart 1899,
23st« Jaargang.
Onthuld,
BUITJOLAN D,
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers10.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
1 e d a c t e u r-U itgever, W. KüPPERS.
4 Maart 1899.
Ik had dezer dagen gelegenheid eens een
blik te werpen op het godsdienstig leven
van eenige Amsterdamsche onderwijzers aan
openbare scholen. Of neen ik vergis me
niet op hun godsdienstig leven, maar
op hetgeen zjj van God en godsdienst den
ken en weten. Er waren er een twaalftal
jongelui van 20 tot 30 jaar, allen zich
voorbereidend voor het hoofdonderwijzers
examen. Over eene kleinigheid ontstond
eene redetwist, die aanleiding gaf tot een
praatje over de Fransche toestanden, tot een
gekjjf over d® jodenkwestie, een strijd over
den godsdienst en eindelijk tot een geleerd(?)
dispuut over de kwestie of er een God zou
zjjn, ja dan neen
Mjjn hemelWat een onzin kreeg ik te
hooren Daar zaten de twaalf Apos
telen had ik haast gezegd, maa helaas!
allen neen, een was er, die zweeg, als
ikook hij voelde zich waarschijnlijk
niet opgewassen tegen zooveel geleerdheid,
maar overigens,allen apostelendes ongeloofs;
diepzinnig redeneerend, over, öf kwasi-spot-
tend met beginselen en overtuigingen, zoo
velen in den lande dierbaar als het leven.
En hoe zeker was hjj van zjjne zaak, die uit
riep «Allemaal onzin en boerenbedrog
wat dominee en pastoor leuteren op den
preekstoel En hoe beslist was de uit
spraak van den andere, die zeide, dat de
katholieken alle andersdenkenden en voor
al de joden haatten en hen allen ter helle
doemden.» En wat eene diepzinnige ge
schiedenis-kennis spreidde een derde ten
toon, die beslist wist, dat de Jezuïeten er
eene geheel andere leer op nahielden, dan
de andere Roomschen, dat de Paus onder
hun plak stond en dat zij zeer zeker de
leer huldigden, dat het doel de middelen
heiligt. En hoe zelfgenoegzaam beweerde
de vierde, zoetsappig verdraagzaam, dat hij
ieder in zijn waarde liet en dat ieder maar
voor zich zelf moest weten, wat hjj wilde
FEUILLETON.
{Vervolg.
Zjjne genezing ging langzaam vooruit, maar
de oude dokter was eindeljjk zoo gelukkig, dat
hjj den armen krankzinnige, dank zjj zjjne on
vermoeide verpleging, weer na verlcop van maan
den zjjn verstand zag herkrjjgen.
Toen Mattioli geheel genezen was, nam hij
afscheid van zjjn weldoener na hem nogmaals
en nogmaals voor zjjoe goedheid bedankt te heb
ben, en hjj vertrok op een morgen met een troep
beverjagers, die door het Indiaansche dorp kwa
men en zich naar Nieuw-Orleans begaven, om
er hun pelswerk te verkoopen.
Toen hjj in deze stad aangekomen was, hoor
de hjj er niet weinig verwonderd van op, dat
zjjne vrouw in de tooneelloopbaan getreden was,
dat zjj met veel succes gespeeld en sedert eeni-
gen tjjd naar Europa vertrokken was. Hjj dacht
er echter volstrekt niet aan den Oceaan over
te steken, om haar weer op te zoeken. Boven
dien had hjj er de middelen niet toe. Ook was
hjj er laDg niet verdrietig om, dat hjj zjjne
vrjjheid weer herkregen had. Nu kon hjj leven,
zoo hem goeddacht en zjjn avontunrljjk leven
van vroeger weer beginnen, of door middel van
het spel in zjjn onderhoud voorzien.
Daar hjj in al de speelholen van Nienw-
Orleans bekend was, vertrok hij naar New-Tork,
gelooven of niet en dat hij het heel mooi
en goed vond voor wie het noodig hadden,
maar dat hij het met de mate zijner we
tenschap en zijner beschaving heel goed zon
der God en godsdienst en zonder geloof
kon stellen.
En in dien toon ging het doorozoo
geleerd, en o, zoo beslist. Maar daar kreeg
het één in zijn hoofd te beweren dat er
toch wel eens een God kon zjjn en wat nog
erger is hjj durfde beweren dat de
Roomsche geestelijken heel wat beter waren,
dan men ze dikwijls afschilderde. Daar bad
je het lieve leven gaande Een trok nu eens
duchtig van leer tegen die Papenwelke
het domme volk misleidden en een ander
riep, haast stikkende van verontwaardiging
uit«Een God is er niet, en als er één is,
dan geschiedt er zooveel onrechtvaardigs
in de wereld met zijn goedvinden, dat hjj
een pl is.» Nu werd het mij wat erg.
Ik pakte dien sinjeur even bjj den arm en
zei hem vrij scherp«Ik verbies niet, dat
gjj in mjjne tegenwoordigheid zulke ploer
tige uitdrukkingen gebruikt, die alleen op
lui van jou soort van toepassing zjjn. En
n'en déplaise uwe domme waanwjjsheid
een God is er, en ik beklaag u van harte,
indien gij Hem eens rekenschap zult moe
ten geven van uw ongeloof. En wat u be
treft, seigneur, die zooveel van de Roomsche
priesters weet te zeggen, gij zult mjj ten
goede houden dat ik u aanzie voor een
lasteraar en een snotneus, tenzij gjj door
feiten bewijst, wat gjj zoo stellig verzekert
en wat ik u beslist verklaar, leugens te zjjn.»
Zjj waren een oogenblik verbluft, door
mjjn plotseling tusschenbeide komen. Ik
maakte er gebruik van om hun toe te wen-
schen, dat zjj op den dag van hun examen
even veel flux de bouche mochten hebben,
om de regels der spraakleer en de eigen
schappen der rekenkunde te behandelen als
zjj nu ijver toonden bjj het bespreken en op
hoogen toon behandelen van vraagstuk
ken waarvan zjj klaarbljjkeljjk nog niet
het allerminste begrip hadden en die zjj tot
waar hjj zjjne operaties ook op breeder schaal
kon beginnen.
Toch duurde zijn verbljjf in de groote Ame-
rikaaneche stad niet lang, en hier volgt in wei
nige woorden het treurig verhaal der geoenrtenis,
waardoor hij verplicht was, de Nieuwe wereld
te verlaten.
Op eea nacht ontstond een vreeseljjk gevecht
in een speelhol. Pistolen werden afgeschoten,
dolken ter verwering getrokken en gevoelige
slagen uitgedeeld,
In dezen hevigen strijd en begunstigd door
de duisternis van den nacht, was een der spe
lers den bankhouder genaderd, die met het geld
en de kaarten de vlucht had genomer, uit vrees
dat de politie bij haar tusschenkomst alles zou
meenemen. Hjj werd verraderlijk van achteren
met drie dolksteken doorboord en terzelfder tijd
werd hem het geld dat hjj in een kistje in den
arm droeg, ontrukt. Daar de bankhouder vol
strekt niet in het gevecht betrokken was geweest,
kon zjjn dood slechts aan een moord toegeschre
ven worden, en als men de verklaring mocht
gelooven, die door allen, die aan deze vreese-
ljjke worsteling hadden deelgenomen, voor den
rechter werd afgelegd, kon niemand anders dan
Lorenzo de moordenaar zjjn.
Mattioli word ijverig door de justitie gezocht,
maar alle pogingen, om den moordenaar te vin
den, bleven vruchteloos.
En geen wonder, Op het oogenblik, dat er
in alle schuilhoeken der stad naar hem gezocht
werd, was Lorenzo reeds in volle zee. In den
morgen van den nacht van den moord, had de
gewezen officier plaats genomen op het eerste
nog toe te dom, te lui of te trotsch waren
geweest eeDS behoorljjk te overwegen en
te bestudeeren.»
Ik ging heen werkelijk, ik had geen
lust mjj met die lieden in een dispuut in
te laten. Maar treurig stemde het mjj te
zien, hoe deze jongelui tot zoo diep onge
loof waren vervallen en ernstig vroeg ik
mjj zeiven afof dit twaalftal misschien
eene staalkaart was van de Amsterdamsche
openbare onderwjjzers en hoe hel mogeljjk
zoude zjjn bjj dergeljjk innerljjke gesteld
heid eene strikte neutraliteit te bewaren.
Italië.
Z. H. Leo XIII neemt voortdurend iD
beterschap toe. Hjj voelt geen pjjn meer,
de koorts blijft weg en de eetlust neemt
toe. Dr. M a z z o n i verklaarde, dat het de
eerste keer is van zjjn langdurige loopbaan
als geneesheer, dat een zieke zich zoo spoe
dig ziet herstellen. Binnen een tiental da
gen, zegt deze beroemde geneesheer, zal de
Paus volkomen hersteld en gezonder zjjn,
dan voor de operatie.
Te Turjjn heerscht eene oproerige
beweging'.- Het personeel van de tramway's
heeft het werk gestaakt niet zoozeerover
de loon-quaestie dan over de maatregelen
door de Italiaansche Regeering genomen.
De dienst der trams heeft opgehouden.
DuitBChland.
Vjjftien leerlingen van het gymnasium
te Berljjn, zullen deze maand een reis van
drie weken naar Rome ondernemen, onder
geleide van den directeur en drie leeraren.
Reeds weken lang houdt de directeur voor
drachten voor zijn Teerlingen over de Eeuwige
Stad, over haar voornaamste gebouwen en
kunstschatten, terwjjl de jongelui zich daar-
bjj ijverig op het Italiaansch hebben toe
gelegd. De kosten zullen voor eiken leer
ling slecht 200 mark bedragen.
Amerika.
Hoe gekker hoe mooier, dachten ze en
hun huwelijk werd gesloten per telefoon.
Een r jjk, jong bruidspaar, HenryRantz
en N ell ie Max we 11, uit Williamsport
het beste vaartuig, dat naar Europa vertrok.
Dit plotseling vertrek was het beste bewjjs
voor zjjne schuld.
Na een overtocht van verscheidene weken,
zette hjj te Londen voet aan wal, waar hjj eeuigen
tjjc! bleef. Toen vertrok hjj naar Parjjs.
Reeds was hjj eene maand in de hoofdstad
van Frankrijk, waar hjj naar zjjne gewoonte zjjn
leven in ledigheid en luiheid doorbracht en
ongetwjjfeld van de vruchten zjjner misdaad
leefde, toen hjj op zekeren dag in de Champs-
Elysées een prachtige equipage bemerkte, met
twee fraaie paarden bespannen, die door eene
jonge dame in een uitgezocht toilet bestuurd
werdeD.
Lorenzo bleef staan, keek onafgewend en met
oogen vol verbazing naar deze schoone dame,
die hem niet bemerkte, en de koets was reeds
eenige oogenblikken voorbjj, toen hjj nog onbe-
weegljjk op dezelfde plaats stond.
Eensklaps zette bij het op een loopen, om het
rijtuig, dat stapvoets reed, in te halen en volgde
het nu op eenigen afstand, terwjjl hjj zorg droeg,
niet gezien te worden.
Zoo kwam hjj op den boulevard Montmartre,
waar de equipage voor het hotel van den burcht-
graaf Yan Charlery bleef stilstaan.
Mattioli, die zich achter een hoek van den
muur verborg, kon op zjjn gemak, en zonder
gezien te worden, de dame opnemen, die op
dit oogenblik uit de koets stapte, en toen deze
de deur binnen gegaan was, bromde hjj tusschen
de tanden
Geen twjjfel meer zjj is het
't is mjjne vrouw 't is Vaninal
in Pennsylvaniëheeft nu ook gebroken
met de gewone manier om in het huwelyk
te treden. Die manier vonden zjj te alle-
daagsch. Men besloot daarom, de plechtig
heid iets interessanter te maken door te
trouwen per telefoon.
Twee huwelijks-contracten werden opge-
maakt, het eene in den Staat Pennsylvanië,
het andere in den Staat New-York en daar
na reisde de aanstaande echtgenoot met
eenige vrienden naar Elmira, bjj New-York,
waar men de hulp inriep van den eenig
aanwezigen geestelijke, die zonder aarzelen
er in toestemde de plechtigheid te voltrek
ken. Gemeenscbappeljjk begaf men zich nu
naar het telefoon-bureau en vroeg daar aan
sluiting met het bureau te Williamsport,
waar de bruid en de getuigen reeds wachtten.
De geestelyke hield een korte toespraak in
het toestel, deed de verplichte vragen, kreeg
besliste duideljjke antwoorden en kort daarna
was de plechtigheid tot aller tevredenheid
afgeloopen. Nadat de echtgenoot de geluk-
wenschen zjjner vrienden te New-York in
ontvangst had genomen keerde hjj naar
Williamsport terug, om met zjjn telefoni
sche echtgenoote de huwelijksreis te aan
vaarden.
Spanje.
De heer S i 1 v e 1 a heeft de vorming van
een kabinet aangenomen. De ljjBt met de ver
moedelijk te benoemen ministers, die mor
gen aan de Koningin-Regentes zal worden
overhandigd, draagt als minister-president
de heer S i I v e 1 a voor, buitenlandsche za
ken Pi dal, oorlog Po la vie ja, binnen-
landsche zaken Dato, financiën Villa-
ver de, justitie Du van; marine admiraal
Lazaga publieke werken Cardenas.
Allen zijn conservatief. De Kamers zul
len ontbonden worden. Men gelooft dat
nieuwe verkiezingen in April zullen plaats
vinden en de nieuwe Kamerzitting wordt
in Mei verwacht.
De gezanten te Londen en Parijs hebben
hun ontslag ingediend.
De rilippjjnsche eilanden.
De Filippino» onder het bevel van hun le
geraanvoerder Aguinaldo hebben de stad
Manilla volkomen ingesloten. Zelfs op bet zee
strand bestoken de Filippino» de Amerikanen,
die hoewel, gedekt door hun oorlogsschepen, ver
liezen ljjden.
Ten einde raad willen de Amerikanen op-
Inderdasd was het de gewezen zangeres, thans
burchtgravin Van Charlery, die hjj te Parjjs
teruggevonden had.
Lorenzo keerde naar de kamer terng, die hjj
op de vjjfde verdieping in de straat St. Honoré
bewoonde en hjj begon eeDS ernstig na te den
ken, welke gedragsljjn hjj onder deze omstan
digheden zou aannemen.
Zjjne vrouw hield paard en rjjtnigzjj mosst
dus rijk zjjn, fortuin gemaakt hebben, hetzjj dat
zjj een tweede huweljjk had aangegaan of bui
tengewoon veel succes in den schouwburg had.
Den volgenden dag ging hjj op verkenning
uit, en vernam, dat de eigenaar van het hotel,
waarvoor Yanina stil gehouden had.de burcht-
graaf Amaury Yan Charlery was, en dat de jonge
dame, die hij in het rjjtnig gezien had, diens
vrouw was
Hjj kreeg echter geen enkele nauwkeurige in
lichting over het geldeljjk vermogen van Amaury
maar de schjjn scheen in dit opzicht nog al
heel wat te beloven.
Hjj peinsde a1 meer en meer na over het voordeel,
dat hjj zou kunnen trekken nit den zonderlingen
toestand, waarin de bnrchtgraaf en zjjne vrouw
verkeerden, met betrekking tot de wet en zjjne
overpeinzing leidde tot het volgende plan
Hjj, de wettige echtgenoot van Yanina, was
in zjjn recht, haar van den burchtgraaf Van
Charlery terug te eischen, wiens huweljjk met
de gewezen zangeres, nn hjj nog in leven was,
geene kracht had.
Wordt vervolgd.)
UKIEHSIHEiOIHtn.
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
20.
