NIEUWE
2)ag6laè voor xSIooró- on Suió-eXollanè.
Fin-de-Siècle.
No. 4153
Donderdag 6 April 1899
24$te Jaargang,
Onthuld,
BUITENLAN 1)7
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland I
Afzonderlijke nummers, t
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem;
/1,10
«1,40
«2,80
«0.03
AGITE MA NON
AGITATE.
PRIJS DBa ADVERTENTIE».
Van 16 regels59 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
We moeten het openlijk bekennendat
de wetenschap in onze dagen een onge
kende, verbazing wekkende vlucht genomeu
heeft. Hoevele uitvindingen en ontdekkin
gen zijn er gedaan in de laatste halve eeuw,
uitvindingen en ontdekkingen op allerlei ge
bied, uitvindingen en ontdekkingen waar
van men een vijftig of zestig jaren terug
zelfs de mogelijkheid niet durfde te veron
derstellen En het menschelijk vernuft, zóo
onuitputtelijk vruchtbaar in het ontdekken
van nieuwe hulpmiddelen tot verdere ont
ginning van den akker der wetenschap, doet
schier dageljjks nieuwe vindingen, ontwringt
schier jdageljjks nog meer geheimen aan
moeder Natuur.
Maar heeft men bij al die verbazende
uitvindingenbij dit met welslagen be
kroonde achterhalen van de diepzinnige ge
heimen der natuur, nog wel eenigen eer
bied voor den grooten Maker,voor den eeuwi
gen Schepper der natuur
Zingt de wetenschap van onze dagen, de
wetenschap die in hare duizeling-wekkende
vlucht zulke verbazende hoogten bereikt,
ter eere van den Schepper aller dingen een
lied van lof? Aanbidt zij den grooten Gol,
die de natuur schiep en de geheimen der
natuur omsluierde?
Och arm Hoe durft iemand deze vraag
nog te stellen In onzen tijd van diepzin
nige en hoog opstrevende wetenschap, er
kent men geen Schepper meermen sluit
de oogen voor alles, wat niet tot de stof
felijke wereld behoort. Om het onstoffelijke
in den menseh bekommert de wetenschap
onzer dagen zich niet, zjj ontkent zelfs het
bestaan van het onstoffelijke in den mensch,
zjj ontkent het bestaan van een ziel in den
mensch, omdat.ja, omdat het lichame
lijk oog nog nooit eene menscheljjke ziel
gezien heeft
O, diepzinnige wetenschap, hoe laag zijt
gjj gezonken bij de ongekende vlucht,welke
gij in de laatste halve eeuw genomen hebt
feuilleton.
Vervolg
Yvonne is nu een groot en schoon meisje ge
worden, die door haar vermogen heel wat lieden
zal aanlokken. en gjj zjjt misschien niet
gehuwd
Ik begrijp uwe lage toespelingen, mevrouw,
hernam Gaëtan op driftigen toon en met een
gelaat, dat door verontwaardiging rood gekleurd
wasdeze toespelingen bewjjzen mij tot welken
graad uwe hebzucht ontwikkeld is Het
schijnt wel, dat het laDgdurig verkeer e* de
wereld, waartoe het goud van den markies Van
SaaaenBge u toegang verrchaft heefi uwe bekrom
pen inzichten en denkbeelden, die gjj als zan
geres in de Italiaansche Opera badt nog weinig
gewjjzigd heeft. Het spjjt mjj, dat ik u op deze
wijze moet toespreken.
Buiten adem, met woesten blik en met drei
gend opgeheven arm riep Vanina bevende van
toom nit
Gjj zjjt een ellendeling, mjjnheeren het
is van uw kant eene laagheid eene vrouw te
beleedigen, die de middelen niet heeft om u
uwe onbeschaamdheid betaald te zetten.
Op betzelfde oogenblik ging de deur van het
salon open, en Lorenzo, die door het luide gesprek
opmerkzaam geworden was, verscheen op den
drempel.
Wat gebeurt bier, Vanina vroeg bjj ter-
Maar hebt gij dan ooit de sporen van het
menschelijk verstand kunnen vinden en zien?
Of ontkent gij soms ook het bestaan van
het menschelijk verstand, juist omdat gij
dat verstand nooit gezien hebt
Inderdaad, het woord van den H. Paulus:
Scienla in flat* De wetenschap blaast op
blijkt in onze dagen vooral waarheid te
zijn. De verwaandheid van vele mannen der
wetenschap grenst bijna aan het ougeloofe-
lyke. De hooge vlucht van het weten en
kennen schijnt tegelijkertijd de verwaand
heid en den vermetelen hoogmoed van den
mensch omhoog te zwaaien. Het boven
zinnelijke, het geestelijke in den mensch,
wordt bjj al dien vooruitgang der weten
schap op beklagenswaardige wijze verstikt
en uitgedoofd. Van hoogere aspiratiën schijnt
men niets te willen weten. Het stof, en
alleen het aardsche stof, zoekt men te dienen.
Wilt gij weten, wat bij den tegenwoor-
digen, verbazenden vooruitgang der weten
schap, het wachtwoord is van den mensch?
Dat wachtwoorddie leuze is belichaamd
iu deze weinige woorden vooruit-gaan in
de wereld, geld verdienen, eene schitterende,
en winstgevende positie trachten te ver
overen Daarop alleen schijnt al het doen
en laten van het tegenwoordige menseh-
dom gericht.
Ten einde jeugdige menschen den weg
te wijzen, waar zij in hun aardsche stre
vingen allicht welslagen zulleD vinden, hangt
men voor de oogen dier jeugdige menschen
een program op, hetwelk uit verschillende
artikelen is samengesteld. Deze artikelen
bevatten stellingen en raadgevingen, die af
komstig zijn van een Amerikaan, die louter
het oog gevestigd houdt op dit éene doel:
dollars te verzamelen en opeen te stape
len Enkele, de voornaamste dier arti
kelen schrjjven we hier af. In hoofdzaak
komen ze echter alle neer op dit éenegeld
verdienen
lo. «Waclit niet op een gunstig oogen
blik. Schep het zelf.»
2o. «Houdt u enkel bezig met de vraag,
wjjl kjj Gaëtan aanzag, zonder hem te groeten
wat ir.oeten uwe driftige woorden beteekenen,
die ik op mjjne studeerkamer gehoord heb
Wat hier gebeurt, antwoordde Yanina
Piatrimjjnheer de vrjjheer Yan Aubreuil, die
daar voor u staat, is in mijne kamer gekomen,
om mjj te beleedigen en te beschimpen
Gjj, mjjnheerbarstte Mattioli uit, terwjjl
hjj op den vrijheer afkwam en hem met eea
toornigen blik opnam wie geeft u het recht,
hier te komen
Mjjnheer, antwoordde Gaëtan op kalmen
en waarcligen toon, icdien ik hier ben dan is
dit met toestemming van mevrouw, die mij
overigeis het verzoek, dat ik tot haar gericht
heb, om mjj te ontvangen, niet zou hebben dur
ven weigeren, tegenover het recht dat mij de
wet geeft.
Uw recht, mjjnheer hernam Lorenzo met
eenige verwonden tg en een vaag gevoel van
onrust, wie zjjt gjj dan, dat gij op dezen toon
durft spreken?
Mevrouw heeft het u reeds gezegd, ik ben
de vrjjheer Van Aubrenil, toeziende voogd over
mejuffrouw Van Cbarlery. Nu mjjn pupil meer
derjarig wordt, zult gjj wel weten, wat de wet
in dergeljjk geval voorschrjjft
Wat de wet ons voorschrjjft, zullen wij
doen, mjjnheer, sprak Mattioli op hoogmoedigen
toon, maar dat gjj er ons aan komt herinneren
is eene beleedigiBg voor ons en leidt er toe onze
eerljjkheid verdacht te maken
Mjjnheer, antwoordde Gaëtan, wiens bloed
begon te koken, indien gjj u door mjjne han-
delwjjze beleedigd acht, dan beu ik bereid u
hoe carrière te maken. Dat is de vraag
van onze eeuw.»
3o. «Verlies geen tjji in droomerijen over
het verleden en de toekomstwees bereid
het heden te benutten.»
4o. Wees goed van humeur en gewen u
om het leven onderhoudend op te vatten.»
5o. «Het grootste talent is niet zooveel
waard als tact en menschenkennis.»
Dit zijn dan eenige geloofsartikelen van
den «model» -mensch op het einde dezer eeuw.
Van God noch van Zijn gebod, van het
geloof aan een eeuwig leven na dit leven,
wordt met geen enkel woord melding ge
maakt. In alles straalt door dit éene doel:
vooruit komen in de wereld, geld verdie
nen en genieten
En waarlijk, wanneer dit het doel was,
waarvoor de mensch op deze wereld is ge
plaatst, dan was de mensch te beklagen,
diep en jammerlijk te beklagen. En toch
de hedendaagsche levensbeschouwing schijnt
dit als het eenig levensdoel van den mensch
aan te zien. 't Is ongelukkig
Italië.
Opnieuw worden onrustwekkende geruch
ten verspreid over den Paus, niettegen
staande de gezondheidstoestand van den
H. Vader uitstekend is en de wond der
operatie goed aan het genezen is.
Z. H.L e o XIII heeft aan de Bisschop
pen van Frankrjjk een brief gericht waar
in Z. H. verklaart dat hun gezag door allen
moet geëerbiedigd worden, vooral door de
geestelijkheid.
DuitBOhland.
Eene hongaarsehe schoone Julienne
D r y, schrijfster van eenigen naam, heeft
zich te Berlijn van het leven beroofd. Zij
heeft zich in opgewondenheid na een hoog-
loopenden twist met haar verloofde van
het balcon barer woning gestort.
Uit Duitsch Zuid-West-Afrika wordt
geschreven Op bevel van den keizerlijken
gouverneur, moeten in geheel Z.-W. Afrika
de geweren gestempeld worden. De flotten-
voldoenirg te geven, en nu wjj toch eenmaal
op dit terrein zjjn, sta mjj nu toe, u mjjne ge-
heele gedachte te zeggen Wjjl ik de eer niet
heb u te kennen, kan ik mjj ook geene meening
over u vormen, maar ik kan niet nalaten in uw
toorn en verontwaardiging een zeker gevoel van
teleurstelling te zien
Dat is te reel, mjjnheer, deze beleedigende
toespelingen eischen voldoening en ik verlang
naar het oogenblik, mij te wreken, barstte Mat
tioli buiten zich zeiven van woede uit, terwijl
er een wild vuur in zjjn oog schitterde.
Ik ben te uwer beschikking, sprak Gaëtan
eveneens op driftigen toon, maar ik verschuif
het tweegevecht, tot den tjjd, dat gjj eerlijk
rekenschap gegeven zult hebben van het beheer
van de goederen van den markies Van Sasse-
nage, want ik kan gedood worden, en ik wil
niet sterven, zonder eerst deze zaak geregeld te
hebben.
Dat is een uitvlucht, eene lafheid, mjjn
heer, sprak Lorenzo met een grjjnslach.
Welnu, indien gjj nalaat te doen wat uw
plicht eischt, antwoordde Gaëtan, dan zal ik de
woorden, die gjj mjj naar het hoofd werpt op u
zelf toepassen.
Ik wacht op u, mjjnheer
Bij deze woorden maakte de vrjjheer eene
buiging voor de gravin en den graaf Mattioli
en ging met fiere houding en vasten stap de
kamer uit.
IX.
Zonder dat Lorenzo een enkel woord over
het voorgevallene tot Vanina zeide, ging hjj op
totten maakten bezwaar, hun geweer af te
ge ven,vreezend dat men hun de geweren wilde
afnemen. In 't Noorden, in Damaraland
liet kapitein Vod Estorff, door luite
nant E g g e r s, die twee j'aar geleden ook
de inenting der groote veekudden der Da-
maras leidde, het bericht verspreiden, dat
de geweren moesten «ingeënt» worden,
opdat men er beter mee zou kunnen schieten.
De Damaras haastten zich nn om hun
geweren te brengen en hier had men met
de stempeling niet de minste moeiljjkhoid.
Zweden en Noorwegen.
Het Ministerie te Christiania weigerde
aan Zweedsche officieren de forten in Noor
wegen te laten inspecteeren of de oefenin
gen der Noorvreegsche troepen bij te wonen.
Laatstgenoemden worden daarbij op in
het oog loopen le wijze versterkt. Het Minis
terie Christiania doet groote uitgaven voor
bewapening, alsof zij besloten is desnoods
geweld te gebruiken om Noorwegen los te
maken van Zweden.
frankrijk.
Baronnes Hirsch is te Parjjs op 66-
jarigen leeftijd overleden. Deze dame heeft
reusachtige sommen, 2 millioen Iranks, ge
schonken voor weldadigheid, aan het in
stituut Pasteur. Ook 5 millioen franks aan
een voorschot-kas in Oostenrjjk-Hongarjje
ten behoeve van werkliedenambtenaren
enz. Tal van liefdadige instellingen ook
bier te lande,worden door mevr. Hirsch
bedacht. Keizer FransJozef schonk haar
verleden jaar het kruis der Elizabeth-orde,
welke hij ter nagedachtenis der vermoorde
Keizerin heeft gesticht.
Achttien maanden geleden vond ie
mand te Parjjs op straat een hoededoos,
waarin een nieuwe hooge hoed, die hij bij
de politie bracht. Nadat een jaar het voor
werp ter beschikking was gesteld van den
eigenaar, werd de hoed naar den vinder
teruggezonden, die hem nu als zjjn eigen
dom mocht beschouwen.
Tegen Paschen liet de vinder den hoed
opstrijken. Daarbij merkte de hoedenmaker
dat achter het kapje in den hoed iets ver
borgen was. Hg haalde het ei uit en vond
er 3000 franks aan bankbiljetten in.
De vinder bracht de schat naar 't poli
tiebureau. Daar werd hem medegedeeld,
dat hij 't geld als zijn eigendom mocht
zjjne beurt de kamer uit, bleek en zenuwachtig
met gerimpeld voorhoofd en eomberen blik. Hjj
begaf zich naar zjjne studeerkamer, waarvan hjj
de deur op hot nachtslot deed opdat hjj verder
niet gestoord zou worden. Hjj gevoelde behoefte
aan eenzaamheid, rust en kalmte, om rustig den
toestand te kunnen overzien en na te denken
over de gedragsljjn, die hjj te volgen had.
Nu hij meende in de maatschappjj een stand
in te nemen, waar hjj het verleden straffeloos
kon vergeten, zag hjj plotseling eene tegenpartjj
opdagen, met wien hjj rekening te houden zou
hebben, dat gevoelde hjj maar al te goed. Maar
hij had op zjjn weg zooveel andere en veel
dreigender hinderpalen ontmoet dan deze, die
hjj uit den weg had weten te ruimen i Hjj vleide
er zich dus mee, gemakkeljjk met dezen vrjjheer
Yan Aubreuil klaar te komen, die met geene
andere wapenen tot hem kwam, dan die, welke
zjjn goed recht en het arsenaal der rechterljjke
macht hem verschaften.
Aan deze zoogenaamde dochter van den burcht-
graaf Van Charlery, aan dit kind van onbekende
afkomst, een fortuin terug te geven, dat hjj als
zjjn eigendom beschouwde, dwaasheid Dit ver
mogen behoorde hem toe, hjj had er ruimschoots
en in vrooljjkheid van genoten, zooals hem goed-
dacht, zonder zich om wet of gerechtigheid te
bekommeren, en hjj dacht er niet aan, het uit
de handen te geven. En als men de wet tegen
hem te hulp riep, dan zon hjj gemakkeljjk we
ten ts verbeteren, waar het wetboek te veel-
eischend was.
(Wordt vervolgd.)
ICODRilT.
45
