No. 4li)6.
Maandag 10 April 1899.
ÏÏ)ag6laó voor <3ftoorè- on Suiè-éüollanó.
24ste Jaar
Een gevaarlijke vijand.
BUIT K JN Ij A M li
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
feuilleton.
Onthuld.
Italië.
Rusland.
Duitsohland.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het baitenland 2,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschynt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
A1N TIEN P-Kir"
AGITE MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer71/,»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publidté Etrangère
G. L DA UBE df Co. JOHN., F.JONES Succ., Parts Slbis Paubourg Monimartrt.
Het valt niet te outkenuen, dat de so
ciaal-democratie vorderingen maakt in ons
vaderlandten minste aan politieken in
vloed gaat winnen. Sedert de parlemen
tairen zich hebben afgescheiden van de
revolutionnairen, zijn de eersten met reu
zenschreden vooruitgegaan. Hun aantal is
er wel niet zooveel grooter op geworden,
want speciaal in die streken van ons land,
waar voor eenige jaren de meerderheid der
bevolking de sociaal-democratische theo
rieën voorstond, zijn hun gelederen thans
aanmerkelijk gedund. Maar alisdequan-
titeit by de sociaal-democraten niet zoo
veel vermeerderd, de qualiteit heeft er op
gewonnen.
Als wjj hier spreken van qualiteit, dan
is dit slechts betrekkelijk. Wij hebben meer
malen uiteengezet, dat de fatsoenlyke soci-
aal-demecraten in meer dan een opzicht
nog gevaarlijker geacht moeten worden
dan die ruwe mannen, die kon het zyn mor
gen aan den dag de maatschappelijke in
richtingen zouden willen omverwerpen om
hun communistisch ideaal te verwezenlij
ken. Met qualiteit hebben wjj hier dus
slechts enkel op het oog het streven van
de meerderheid der tegenwoordige sociaal
democraten om kun beginselen langs meer
geleidelijken weg te verwezenlijken. Men
begint aan die zjjde zelfs een afkeer te
krijgen van straatrumoer en verzet tegen
de politie. Het zyn niet meer bedreigingen
en aanhitsingen, doch eischen en wenschen,
die men in hun vergaderingen hoort uit
spreken, en waar vroeger opruiing tot
moord en brand niet tot de zeldzaamheden
behoorde, zyn deze zoogenaamde propa
gandamiddelen thans vervangen door meer
parlementaire pogingen om aan invloed
by de werklieden te winnen.
Een kleine groep revolutionnaire sociaal
democraten, beter bestempeld met den
naam anarchisten, staat nog op zich zelf
en bewandelt consequent de oude wegen
van aanhitsing tot verzet en misdaad, maar
het laat zich aanzien, dat deze groep slechts
bjj een zeer gering deel der bevolking
steun vindt en uit politiek oogpunt heel
geen beteeken is bezit.
Op deze groep hadden wy voor enkele
weken in het bijzonder het oog, toen wy
er op wezen, hoe de handwerkstand ge
noeg heeft gekregen van de verheerlijking
der misdaad en van den vorstenmoord.
Over het algemeen heeft de werkman van
tbans de overtuiging, dat geen enkele daad
van geweld de maatschappij verder kan
brengen in welke richting ook. De parle
mentaire sociaal-democraten willen dan ook
43
Vervolg.)
Met dit voornemen ging bjj naar Vanina
toe, die op eene sofa uitgestrekt en in naar
kamerjapon gebuid, zeer verzwakt scheen, sedert
haar onderhoud met den vrjjheer Van Aubreuil.
Toen ejj Lorenzo met een somber gelaat naar
kaar toe zag Vomer, ging er eene rilling door
hare leden, zjj lichtte zich driftig op en zeg
hem aan met een blik, waarin nieuwsgierigheid
en onrust te lezen was.
De graaf, die bjj haar ging zit'en, bewaarde
eenige oogenblikken het stilzwijgen en liet het
hoofd op de borst hangen.
Lorenzo, vroeg Vanina op angstigen toon,
welke slechte tjjding komt gij mjj nu weer
brengen?
Een zeer slechte tjjding inderdaad, ant
woordde haar man Ea omdat gjj mjjne
gedachte f raden hebt, zal ik geene lange in
leiding gebruiken om u de heele waarheid
mede te dte'er weet dan, dat Ludovic
Van Norrent hier zoo geweest is. Gjj ver
moedt zeker de reden wè'. van zjjn bezoek.
Ludovic Van Norrent 1 barstte de gravin
uit, die nog bleeker en zenuwachtiger werd.
Ja, ja, ik vermoed, wat hem hierheen gevoerd
heeft. De hofmakerjj van den vrjjheer aan mjjne
zoogenaamde dochter heeft mij doen begrjjpen,
w'«lk gevoel bjj voor haar koestert. Ea
niets weten van bun revolutionnaire partij-
genooteu en bestrijden ze even sterk als
zij dit de zoogenaamde kapitalistische maat
schappij doen.
De eigenlijke sociaal-democratische rich
ting wil zich dus meester maken van het
gezag, dat thans nog bij andere Staats
partijen berust door den weg der overre
ding en door het winnen aan politieken
invloed. Uit den aard der zaak volgt hieruit,
dat hun wijze van bestrijding een andere
moet wezen dan vroeger, want de aanval
op de maatschappelijke instellingen ge
schiedt thans met nieuwe wapens. Moest
voorheen de politiemacht op de been komen
om de «argumenten» der sociaal-demo
craten te weerleggen, thans kan de politie
meestal wel thuis blyven en behoort op
andere wijze het maatschappelijk gebouw
te worden beschermd.
Want het gevaar is er niet geringer op
geworden. En de waakzaamheid mag dus
niet verslappen. De gewijzigde tactiek der
sociaal-democraten is natuurlijk een gevolg
van de ervaring, dat men er niet komt
langs den revolutionnairen weg. «En wij
willen er komen!» heeft een hunner woord
voerders op het jongste congres te Leeuw
arden gezegd. Daarom wordt langs andere
banen gestuurd, hoewel het doel geen an
der is dan dat, waarop oorspronkelijk het
oog was gericht.
Men houde dit laatste wel in gedach
ten Sommigen beginnen tegenwoordig de
sociaal-democraten met beter oogen aan te
zien dan voorheen. Men acht hen om hun
bezadigdheid, men heeft eerbied voor hun
politieke overtuiging en men prijst hun ijver
en beginselvastheid. Maar laat men toch
niet voorbijzien, dat dit slechts vormen zijn.
Het wezen der zaak is niet veranderd. De
sociaal-democratie is nog een even groote
vijand van onze maatschappij, van onzen
Staat, van onze Kerk als in vroeger dagen,
toen zij met ruw geweld wilde optreden.
Al heeft zij haar tactiek gewyzigd, daar
mede is zy nog niet van een vijand her
schapen in een bondgenoot, en kan zij niet
met ons schouder aan schouder gaan bij
de pogingen tot verbetering der maatschap
pelijke toestanden.
«Wy willen er komen,» zeggen de so
ciaal-democraten van thans. Gaat hel niet
langs dezen weg, dan moet het langs genen.
Maar altijd voorwaarts willen zij naar het
groote doel, de vermeestering van het maat
schappelijk gebouw.
Om hiervan een bewijs te geven lette
men slechts op de stellingen, die het nieuw
gekozen lid der Tweede Kamer, de beer
Schaper, op het genoemde jaarcongres
der sociaal-democratische arbeiderspartij te
I - i
zeker is bjj hsar nu ten huweljjk komen
vragen.
Zooals gij zegt, antwoordde de Corsioaan.
En gij hebt deze vraag beantwoord, zoo
als zjj verdiende, of ten minste een middel ge
vonden, om later een beslissend antwoord te
geven, sprak Vanina op trillenden toon.
Volstrekt niet, antwoordde Mattioli koel,
ik heb op mjj genomen, om uwe toestemming
tot dit huweljjk te verkrjjgen, voor mjjnheer
Van Norrent.
Wat zegt gij daar, riep de gravin op
driftigen toon uit, zjjt gjj krankzinnig gewor
den, of was het slechts scherts van u
Ik spreek zeer ernstig.
Dan verloochent gjj u zeiven. Eene toe
stemming tot dit huweljjk berooft ons van
het fortuin ten gunste van eene vreemdeling,
die het recht niet heeft, het van ons op te
eischen. Mjjn kind, dat ik nog immer hoop
terug te vinden, wordt daardoor van haar recht
matig eigendom berooid En omdat het
van mjj afhangt, of dit huweljjk zal doorgaan
of niet, zal ik nooit mjjne toeslemming geven
Om u de waarheid te zeggen, Vanina,
sprak Mattioli met een veraohteljjken trek om
den mond, gjj boezemt mjj medeljjden in, en
ik begrijp niet, dat gjj niet inziet, dat mijne
toestemming tot dit huweljjk slechts een list is.
Ha, riep Vanina Piatri met bljjkbare vol
doening en geheel verwonderd uit, terwijl hare
trekken zich een weinig ontspanden
't Is dan tooh slechts scherts van u. 't Is slecht
van u, om mjj om niets zoo boos te maken!....
Omdat ik geen enkele gegronde reden
Leeuwarden heeft verkondigd reet betrek
king tot het zoogenaamde gemeentepro
gram. De drie eersten luidden: Uitbreiding
van het grondbezit der gemeenten. Uit
breiding van het gemeentelijk bedrijf. Zorg
der gemeenten voor de werkloozen.
Deze drie zaken zyn slechts zeer enkele
punten van het gemeente-pogram, dat
de sociaal-democraten willen verwezenlijkt,
zien. We zouden er nog veel meer kunnen
noemen, doch achten ze al voldoende voor
ons betoog. Het is toch duidelijk, dat uit
breiding van het grondbezit der gemeen
ten, door de sociaal-democraten gewenscht,
niet anders is dan eene voorbereiding tot
den communistischen Staat, waarin zal
toegepast worden wat de sociaal-demo
craten dan ook erkennen bet verbod
van verkoop van gemeentegrond aan parti
culieren of van verhuring op zeer langen
termijn. Voorts willen zij onteigening door
de gemeenten van gronden, grenzende aan
de bebouwde kom.
Wat de uitbreiding van het gemeente
bedrijf aangaat, wil de sociaal-democratie
niet slechts verschaffing van gemeentewege
van water, licht en warmte, exploitatie
van tramwegen, telephonen en electrische
beweegkracht, maar ook en hier lette
men er wel op oprichting van gemeente
lijke werkplaatsen en magazijnen, inrich
tingen voor handel en bedrijf (havens,
dokken, kranen, pakhuizen) regeling en
eigen uitoefening van het bouwbedrijf en
assurantie der gebouwen.
(Tusschen twee haakjes merken wij hier
bij op, dat de oprichting van gemeente
lijke abattoirs (slachthuizen) gelijk hier in
Haarlem door sommigen wordt gewenscht,
een streven isdat geheel thuis behoort
in het kader der sociaal -democratische be
ginselen).
De zorg der gemeenten voor de werk
loozen zou zich uitstrekken tot het stich
ten van arbeidsbeurzenliet verschaffen
van werk o. a. door het aanleggen van
volksparken, het doen vervaardigen of her
stellen van grederen om deze te verschaf
fen aan de bedeelden, het in gebruik geven
van grond en bedrijfsmateriaal, bevorde
ring van coöperatie der kleine en middel
matige landgebruikers, het aanleggen van
wegen en bosschen, bet droogleggen van
plassen en de ontginning van woeste
gronden.
Wy zullen maar niet verder voortgaan
met het opsommen van de belangen, die
de sociaal-democraten wenschen te zien
opgedragen aan de gemeeutén. Uit den aard
der zaak willen zij soms wel iets goeds,
maar de wijze, waarop dit moet geschie
den brengt niets anders dan een revolutie
voor eene weigering had op de huweljjksaan-
vrasg van den vrjjheer Van Norrent, ging Mat
tioli voort, en omdat eene afwjjzing bovendien
een zonderlingen indruk gemaakt en er verdacht
uitgezien zou hebben in het oog der wereld,
op het oogenblik dat mjjnheer Van Aulreuil,
van zjjn goed recht overtuigd, rekeuschap komt
vragen van het beheer van het fortuin van
Yvonne, heb ik de volgende list bedacht, die
zooals gjj zien zult niet slecht is
Daardoor ook maak ik een einde aan al de
aanmatigingen van jGaëtan want nu Yvonne
spoedig gehuwd zal zijn, komt het recht, om
zich met bare belangen bezig te houden aaD
haar echtgenoot en niet meer aan mjjnheer Van
Aubreuil. Deze zal ongetwjjfeld begrijpen, dat
zjjne tusscheukomst daarmede vervalt. Mijn doel
is niet geweest om van Ludovic onzen schoon
zoon te maken, maar om hem zooveel te beter
de deur te kunnen wijeen. Er bljjft ons nog
alleen over, een middel te zoeken, om aan dez-m
kleinen liefdesroman eene andere ontknooping
te geven, dan die van eeu huweljjk Gij
weet, dat de vrjjheer Van Norrent lichtzinnig
is, gemakkeljjk vatbaar voor indrukken, boven
dien zeer veraoderljjk en dat zijne verbeeldiog
sterker werkt, dan zjjn hart. Dat zjjn zjjne ge
breken of liever zjjne beste hoedanigheden,
waarop wij moeten werken, om tot een goed
einde te komen De vrouwen hebben
hiervoor gewoonljjk eene vruchtbaarder verbeel
ding, dan de mannen, omdat zjj beter de ge
heimen van het menscheljjk hart kunnen door
gronden.
Ik laat daarom aan u, mevrouw de graviu
van net bestaande voort. Daarbij komt,
dat de sociaal-democraten thans nog ver-
keeren in het stadium van de theorie. De
practijk zal wel anders luiden. Alles wordt
zoo verleidelijk voorgesteld als slechts mo
gelijk is. Men belooft zich gouden bergen
van de verwezenlijking dier denkbeelden
en men vergeet, dat alles moet uitloopen
op eene vernietiging van elk particulier
initiatief.
Juist de meening, dat al die idealen voor
verwezenlijking vatbaar zijn en op gelei
delijke wijze kunnen tot stand komen
maakt, dat wij met verdubbelden aandrang
de aandacht vestigen op het gevaar, dat
thans van de zijde der sociaal-democratie
dreigt. De revolutionnairen hebben hun
tijd gehad hun optreden wordt niet meer
gevreesd. Zij zullen weinig of geen kwaad
meer uitrichten en zijn dus niet te duch
ten. Maar de zoogenaamde parlementairen,
die een gewijzigde tactiek Tolgen, leveren
thans het grootste gevaar voor de samen
leving op. Zij trachten hun denkbeelden
zoo onschuldig mogelijk te formuleeren,
zoodat de niets kwaads vermoedende werk
man er zonder het te weten inloopt. En als
men het eenmaal zoover heeft gebracht,
dat deze denkbeelden in ruimen kring in
gang hebben gevonden,dan komt ten slotte
de eisch, dat er nu eens een begin van
uitvoering aan gegeven moet wordeD. Dan
worden de minder vooruitstrevendenom
eene uitdrukking van mr. Van Houten
te bezigen opgepord en weldra mee
gesleurd in den stroom, die leidt naar het
communisme.
Deze korte nabetrachting naar aanlei
ding van het Paascb congres der sociaal
democraten en van de verkiezing tot Ka
merlid in het district Veendam van den
sociaal-democraat Schaper meenden wij
tot onze lezers te mogen richten om hen
te overtuigen van den hoogen ernst van den
politieken toestand. De tijden zijn voorbij,
dat men de schouders kou ophalen over
de utopieën van de sociaal-democratie. Wil
men de samenleving beschermen tegen de
voortwoekering der sociaal-democratische
theorieën, dan dient men ernstig te letten
op de wenscheii verlangens en eischen
welke van dien kant worden verkondigd
en ze met de argumenten, ontleend aan d«
geschiedenis het gezond verstand en de
wetenschap, getoetst aan de leer der Kerk,
te bestrijden.
De Belgische Journalisten, die het Inter
nationale Pers-Congres te Rome bijwonen, 1
betreuren het, dat het Congres eerst na
de eer, om deze zaak tot een goed einde te
brengen
Bovendien hebt gij meer bolaDg bjj het wel
slagen der overwinning dan ik, want het fortuin
van uw kind staat op het spel 1
Ja, ja, Lorenzo, riep Vanina vol ontroe
ring uit, bjj de herinnering aan haar verloren
kind, nooit zal dit huweljjk doorgaan, daar sta
ik n borg voor
Ik zal zoeken, ik zal vinden, en ik zal er
in slagen, al deze schitterende vooruitzichten
waarin de joDge dwazen zich verheugen, te
vernietigen Verlaat u maar op mjj en
ik stel mjj borg voor de overwinning
Goed, Vanina, goed, antwoordde Lorenzo
met een afschuweljjken grjjtslach op het gelaat....
Maar laat uwe plannen aan niemand merken,
en wanneer Ludovic komt, wees dan vriende-
ljjk en voorkomeod jegens hem, zooals gjj jegens
iedereen zjjt.
Dat zal mjj zwaar vallen, sprak Vanina
met een diepen zuchtmaar omdat het in het
belang der onderneming is, zal ik mjj weten
te herinneren, dat ik eenmaal tooneelspeelster
geweest ben
Vanina, sprak Lorenzo, terwjjl hjj naar
eane kast ging, hebt gjj hier niet wat om mjjn
dorst te lesschen Door het vele praten
is mjjne keel droog geworden Ha, daar
Btaat juist eene flesch bessenwijn. Wilt gij ook
niet eeu glas hebben?
Mjjae keel brandt, antwoordde de gra
vin. Geef mij maar een glas vol, om mjj wat
te verfrisechen.
Lorenzo, die achter de kastdeur verborgen
het vertrek van den Koning en familie
j van Italië, die de eerste zitting voor een
groot gedeelte bijwoonden, dorst gewagen
van da gevangen genomen Journalisten,
daar toen pas aan de orde werd gesteld
om te trachten hen in vrijheid te stellen.
Zij meenen, dat de vrijheiddoodende niaaf-
regelen der Italiaansche R8geenng een
krachtiger protest verdiende. Het Congres
nam echter aan zich met geen binnen-
Jandsche politiek te bemoeien in de lauden
waar het z-telt en de Belgen drongen op
deze zaak niet verder aan.
De Journalisten over het algemeen heb
ben een indruk over Italië gekregen, die
verre van gunstig is. Overal armoede en
verval. De moorden en diefstallen nemen
toe. Men berekent dat elk der moorde
naars, door het Italiaansch gerecht ver
oordeeld, gemiddeld 40 a 50.000 franks
aan den Staat kost voor zyn levensonder
houd, terwijl de arme maar eerlijke lieden
zoozeer gedrukt gaan onder de belastingen,
dat zij geen geld meer hebben om zout
te koopen.
Ook over de armoede in Italië zou esne
bijzondere stadie mogen gemaakt worden.
Binnen eenige dagen zal de koninklijke
familie een pleizierreisje naar Sardinië doen.
Het is wel jammer dat de Journalisten
niet zullen volgen, om getuige te zijn van
de ellende die er heerscht.
Te Bonorva zjjn van de 400 eigendom
men er 99 verkocht wegens schuld. Een
der ongelukkigen werd zyn ploeg en zyn
wijngaard verkocht, eene arme vrouw haar
huis of liever haar hut.
Te Giave werden 114 rechterlijke ver-
koopingen aangekondigd; in de kleine
gemeente Semestine 44, te Orani 110, te
Gorso 228. Er is bijna geene enkele ge
meente, of een groot getal eigenaars wor
den met. rechterlijke verkoopingen bedreigd,
bij gebrek aan betaling der belastingen.
En 't is niet aan kwaadwilligheid of kop
pigheid dat die toestand te wijten is, maar
aan de armoede, aan de diepe ellende,
door de steeds aangroeiende belastingen
veroorzaakt.
Wat is van dit land geworden sedert
de overweldiging van de Kerkelijke Staten
Het Finsche blad Ayn Presse, de groot
ste courant van Finlandmag in twee
maanden en de A/tonposlers gedurende een
maand niet verschijnen. Deze blad n zijn
door de Regeering te St. Petersburg ge
schorst omdat zy de Finsche belangen te
genover Rusland verdedigden.
Aan dr. Lille, hoofdredacteur van de
eerstgenoemde courant werd 's avonds na
dat het besluit bekend was geworden, door
duizenden personen, eene ovatie gebracht.
Tot slot zong men een aantal nationale
liederen in 't Zweedsch.
Vijftig jaar geleden had er voor Eckern-
fördt een zeegevecht plaats tusschen Duit-
schers en Deenen waarin de laatstgenoem
den moesten afdeinzen. Op last des Keizers
zijn alle schepen van het eerste eskader
derwaarts gestevend. Door eene parade
sto d, maakte twee glazen bessenwjjn klaar. In
een er van goot hij uit een flescbje, det hjj in
de hand verborgen hield eenige druppels, en
reikte het daarna aan zjjne vrouw over, die het
in één teug uiidronk.
Zonderling, sprak de Corsicaao, het schjjnt
mij toe, dat deze drank een vreemden smaak
heeft. Dunkt je dat ook niet?
Ik heb er niets van gemerkt, antwoordde
de gravin.
Maar de flesch staat reeds langen tijd in 'le
kast
Lorenzo zette zjjn glas met een trek van vol
doening op het gelaat neer.
Het flescbje, waaruit Mattioli eenige drup
pels in het glas zijner vrouw gegoten had, be
vatte het vreeseljjk vergift, dat hjj door mid
del van het recept uit Amerika meegebracht,
klaar gemaakt had.
Zoodra hjj het plan opgevat had, om z:ch
van Vanina te ontdoen, om door zjjn huweljjk
met Yvonne in het bezit te komen van het
vermogen van den markies Van Sassenage, had
hij zich de verschillende krniden aangeschaft,
die hjj voor de bereiding van zijn geneemi 'dei,
zaoals hjj het noemde, noodig had.
Terstoni nadat hij de beuoodigde planten
gekocht had, wss hjj met het klaarmaken van
den giftdrank begonnen, dien hjj vervolgens in
een klein flesch je goot.
X
en,
oen,
f Wordt vervolgd.)
