NIEUWE
tDagBlaó voor *3ïoord- en Stuió-eJCollanó.
Amsterdamsche Brieven.
No. 4163
Dinsdag 18 April 1893
24ste Jaargang
Onthuld.
B U IT iii JN L A JN D,
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland i
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. J&nBtraat Haarlem.
1,10
«1,40
«2,80
«0.03
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer7'/i
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
15 April 1899.
Ik zou eens iets over den leerplicht
schrijven, die ons bedreigt. Een lastig cha
piter voor een brievenschrijver, die maar
gewoon is zoo luchtigjes over de zaken
heen te gigden, ze maar eens eventjes aan
te raken, om er de aandacht op te vestigen,
een enkelen uit te noodigen er eens een
oogenblik over na te denken. Zouden er op
dit oogenblik al veel ouders zijn, die er over
nadenken, flat zjj weldra misschien gedwon
gen zullen worden, hunne kinderen dage
lijks naar school te zenden op straffe van
in aanraking te bomen met wet en politie
Als ernstig beschouwen ze de zaak zeker
niet, want als men er hier of daar eens
naar vraagt, en dat aan personen, die er
wel degelijk belang bij hebben, dan merkt
men a! spoedig, dat zjj er niet eens aan
gedacht, nauweljjks van gehoord hebben.
Trouwens, zoo gaat het gewoonljjk. Men
wordt eerst wakker, als men geducht aan
de ooren getrokken wordt, men begint te
klagen en te lamenteeren, als het te laat
is en men de harde gevolgen ondervindt
Tan eene gevallen beslissing. Bijv. Enkele
dagen geleden kwam ik in gesprek met
iemand, met wien ik zeven jaren geleden
eene zeer geanimeerde discussie had gehad
over de invoering van den persoonljjken
dienstplicht. Hij was er toen wel juist geen
beslist voorstander van, maar hjj zag vol
strekt niet in, dat bet noodig was er zich
zoo hevig tegen te verzetten, hjj zag er ook
al geen katholiek belang in, enz. enz. en
het was volstrekt niet erg, dat ieder jonge
man voor zjjn eigen nummer moest opko
men. Nu was zjjn jongen nauweljjks vier
weken onder dienst en 's mans ideeën
omtrent den persoonljjken dienstplicht waren
geheel veranderd. En hjj is de eenige
niet, die er nu geheel anders over denkt
dan enkele maanden geleden. En ik vrees,
dat het met het gedwongen schoolgaan ook
zoo zal gaan.
FEUILLETON.
55 (Vervolg.)
In één woord, mjjne lieve freule, en het
ii beter, dat ik het n maar ronduit zeg, mijn
heer de vrjjheer Van Norrent die werkelijk: eerst
in uw bezit zjjn geluk dacht te vinden, zult gy
nooit harteljjk en welgemeend zooals eerst meer
tegenover u zien want hjj heeft deze gezel
schapsjuffrouw beloofd haar tot zjjne vrouw te
nemen 1
Geen enkele traan kwam er bij deze woorden
in het oog van Yvonne. Met ljjikleurig gelaat
en krampachtig saamgevouwen handen, gevoelde
zjj in het eerste oogenblik slechts afkeer voor den
mao, die laag genoeg geweest wat, om boven haar,
burohtgravin Van Charlevy, eene dienstbode te
verkiezen.
Maar al spoedig nam de menscheljjke zwakheid
de overhand zjj kon hare hevige smart niet
bedwingen, bij de gedachte, dat al hare droomen
van eene gelukkige, zonnige toekomst op eenmaal
verdwenen waren.
Weenende, en zuchtende over haar ongeluk
en hare verlatenheid, terwijl zij tusschen hare
tranen den naam van Ludovie aanriep, dien zjj
oprecht bemind had, gaf zjj bljjken van zooveel
wanhoop, dat de goede Martagna voor haar ver
stand vreesde.
Alle troostwoorden, alle liefdesbetuigingen,
die de oude gouvernante kaar betoonde, konden
Eén ding verwondert mjj minder dan het
mjj treft. Dezelfie lieden, die bjj de invoe
ring van den persoonljjken dienstplicht geen
enkel katholiek beginsel bedreigd zagen
zien nu ook weder geen bezwaar tegen den
leerplicht en op dezelfde wjjze, waarmede
de persoonljjke dienstplicht is binnenge
loodst, zal ook dit nieuwe paard van Troje,
vrees ikworden ingehaald. Het ding is
immers geheel en al onschuldig. Mooier
nog, de leerplicht zal het bjjzonder onder
was ten goede komen Ik moet u eerlijk
bekennen, frappanter onzin heb ik in jaren
niet gehoord. Leerplicht is eene vrucht van
denzelfden boom, waaraan ook dienstplicht
en elke beperking van gezonde vrjjheid
groeit en die geplant is en gekweekt wordt
door hen, welke de Katholieke Kerk en met
name de bijzondere school geen goed hart
toedragen. In zjjn oorspronbeljjken vorm
ten minste, was het ontwerp B o r g e -
s i u s voor de openbare school een door de
burgers zwaar te dragen ünantieele last
voor menige bjjzondere school echter de
ünantieele ondergang geweest. In zjjn ge~
wjjzigden, zeer verzachten vorm blijft het
met zjjn verplicht herhalings-onderwjjs
voor de meeste bjjzondere scholen een veel
grooter önantieel bezwaar dan men aan-
vankeljjk zal vermoeden. Ik wil zwjjgen
van het groote bezwaar van dit verplichte
herhalings-onderwjjs uit het oogpunt der
zedeljjkheid en ook van de groote moeiljjk-
heid om aan vele katholieke bjjzondere
scholen verplicht herhalings-onderwjjs te
geven.
Edoch het schjjnt bij sommige Katho
lieken van naam en invloed besloten ook
dit nieuwe product van liberalen vrjjheids-
zin mede naar binnen te helpen loodsen.
Meinetwegen, micb trifft's nicht. Maar die
er belang bjj hebben, mogen wel eens goed
uitzien. Mjj komt het cadeautje niet zoo
onschuldig voor, als men het wil doen voor
komen.
En waarvoor is die leerplicht noodig
Wat wil men er mee bereiken Is het wer-
hare groote en diepe smart niet verzachten.
Op dit oogenblik trad de graaf Mattioli in
de kamer, met treurig en neerslachtig gelaat.
Met langzame schreden ging hij op Yvonoe af
en zette zich naast haar neer. Hare handen in
de zjjne nemende en haar op het voorhoofd kus
sende, zocht hjj haar tot bedaren te brengen.
Mjjn lief kind, sprak hij op liefdevollen
toon, ik begrjjp, hoe zeer uw hart moet ljjden.
Maar ik doe een beroep op uw verstand, op uwe
fierheid, en gij zult begrijpen, dat het zwakheid
verraadt, deze man, die u zoo laag verraden
heeft, te betreuren, en te beweenen Daarom
moed gebonden, mijne beste Yvonne; het ooge-
luk dat u heden.treft, is slechts een wolkje aan
den helderen hemel uwer jeugd, die u zoo vol
hoop tegenlachte.
Het jonge meisje was gevoelig voor deze be
tuigingen van sympathie van haar stiefvader en
zij bedankte er hem levendig voor.
Maar geene woorden konden eenige kalmte
en eenigen troost aanbrengen. Zjj had een licht
straal door hare sombere jeugd zien gaan en
nanweljjks was haar gelnksdroom begonnen of een
nog eenzamer en treuriger bestaan dan voor
heen, zou voor haar aanvangen.
In hare diepe smart en wanhoop dacht zjj er
aan, zich uit de wereld, die haar nog slechts
teleurstelling gebracht had, terug te trokken, en
in een klooster vrede en rust voor hare ontroerde
ziel te zoeken.
XVIII.
Halverwege Parijs en St. Cloud stond op het
tjjdstip van ons verhaal dicht aan den weg eene
^elijk zoo ellendig gesteld met het school
bezoek in ons vaderland? En meent men
dat die dwang het onderwijs zoo zeer ten
goede zal komen Ik twijfel er sterk
aan, of het antwoord op een van beide
vragen bevestigend zal luiden.
«Wenn es bei Ihnen so ist,» en ik had
hem de zaken niet te rooskleurig geschil
derd, «dann glaube auch icb, es sei besser
bei Ihrem System zu bleiben, als Schul-
zwang einzuführen, denn damit ist auch
noch nicht alles im Reinen,» zeide mjj niet
zoolang geleden een bezadigd hoofdonder-
wjjzer in de Reinprovinz, met wien ik over
deze zaak sprakmaar ik kom daarop
wel eens bg eene volgende gelegenheid terug,
anders wordt nu mjjn brief te lang.
Spanje.
De Spaansehe Minister van Marine zal
aan de Cortes een voorstel doen om tien
pantserschepen te doen bouwen, terwjjl de
Minister van Oorlog een plan bestudeert
tot invoering van den algemeenen dienst
plicht.
Italië.
De Fransche en Italiaansche oorlogs
schepen zgn vereenigd in de wateren van
Sardinië om den Koning en de Koningin
van Italië hulde te brengen. Derwaarts
stoomt ook het Engelsch kanaal-eskader
onder bevel van den vice-admiraal S i r
Harry Rawson, om in de wateren van
Sardinië te verbljjven tot den 2en Mei.
Rawson zal met zgn eskader het Italiaan
sche Vorstenpaar begroeten namens ko
ningin Victoria.
Niet onaardig is 't, dat het Engelsch en
Fransch eskader elkaar zullen ontwjjken.
In tgds vóór dat het Engelsche eskader in
de baai van Cagliari aankomt, zullen de
Franschen er van door gaan, waarna het
Italiaansche eskader zal te gemoet stoomen
als een bewjjs, dat de Franschen vertrok
ken zjjn.
Voor dat het Fransche eskader ver
trok om gelegenheid te geven voor de En
gelsche oorlogsschepen om zich te vertooDen,
hebben koning Umbetto en koningin
sierljjke kleine villa in het groen verborgen en
bood een werkeljjk schilderachtigen aanblik.
Deze villa, die langen tjjd onbewoond geweest
was, was twee dagen te voren door den vrjjheer
Van Norrent gehuurd, die haar buitengewoon
prachtig en met veel smaak meubileerde. De
diehte gordijnen voor de vensters verhinderden
de zonnestralen in het vertrek door te dringen,
dat in een aangenaam half duister gehuld bleet.
A»n een der salons grensde eene serre met prach
tige en welriekends bloemen en vervrooljjkte den
achtergrond der beide kleine salons op de eerste
verdieping.
Daar wordt plotseling het geratel van een rij
tuig gehoord, dat voor de deur stil houdt en
waaruit wij Ludovie Van Norrent en Jeanne
Dutrooz zien komen.
Het jonge meisje is werkeljjk bekoorljjk
om te zieD, in haar eenvondig damescostuum
dat zjj in plaats van hare kleedjj als gezelschaps
juffrouw heeft aangedaan en dat zjj met zooveel
bevalligheid en deftigheid draagt, dat men aan
stonds kan zien dat zjj van voorname af
komst is.
Toen zjj de woning binnen ging, waar zjj tij
delijk haar verbljjf zou houden, stond Jeanne
verblind over de pracht en weelde, die hier
heerschten en gaf er luid hare bewondering over
te kennen.
Ludovie stelde haar voor aan eene reeds be
jaarde dame, die hjj zjjne tante noemde, noaar die
niemand anders was,dan eene gewezen kamenier
zjjner moeder.
Het jonge meisje stelde in haren eenvoud en
reinheid van ziel een blind vertrouwen in mijn-
Marguerita een revue gehouden over
de Italiaansche en Fransche eskaders op de
reede. Alle Fransche vaartuigen hadden aan
den grooten mast de Italiaansche vlag ge-
heschen. Onder het scheepsvolk heerschte
groote geestdrift. Aan boord van de Savoia
stoomde het vorstelijke paar ondanks de
zware zee langs de in linie geschaarde
schepen.
Amerika.
De industrie in de Yereenigde Staten
doet Engeland een geweldige concurrentie
aan. Onlangs is de levering van een aantal
locomotieven voor een spoorweg in Wales
gegund aan een Ameribaanschen
inschrjjver. Deze concnrrentie van Amerika
in Europa zelt is nog heel wat sprekender
dan het feit dat in het laatste verslag van
lord Comer over Egypte wordt gemeld,
nl. dat bjj het maken van een brug over
de Atbara aan Amerikanen heeft moeten
gunnen omdat deze haar in 6 weken kant
en klaar konden leveren, terwjjl Engelsche
fabrikanten 6 maanden vroegen.
frankrijk.
Bjj de Fransche Kamer van afgevaar
digden heeft de socialist Constant een
wetsontwerp ingediend om alle krachtma
chines te belasten met 5 franks voor elke
paardekracht. Hjj gaat uit van de on Ier-
stelling dat machines, welker gebruik hjj
niet afkeurt, leiden tot benadeeling van
handarbeid en tot werkeloosheid, en enkel
voordeelig zgn voor het «kapitaal.» Daar
om wil hjj ze belasten ten einde de opbrengst
te bezigen voor ondersteuning van werk-
loozen en het uitkeeren van pensioenen
aan oude werklieden.
Wjj leven in een tjjd waarin men
zich over niets meer behoeft te verwonderen.
Eene zekere markiezin De K n y ff, eigen-
ljjfe madame Benard, iemand die in de we
reld der galanterie overbekend is, heeft te
Parjjs het volgende goocheltoertje uitge
haald.
Zij bood zich bjj een der vele juweliers
in het Palais-Royal aan, en verzocht om
eenige kostbare ringen te mogen zien.
Weldra flonkerden een tiental kleinoodiën
op de winkelbank. De markiezin bewon
derde, paste, deed het edelgesteente flikke
ren in het licht en eindigde niet met koo-
pen, maar met het doen verdwjjnen van
den prachtigsten ring.
heer Van Norrent, van wien zjj zelfs niet dacht,
dat deze haar kon misleiden.
Na haar vertrek bjj mevrouw de gravin Mat
tioli, had Jeanne haar verlangen te kennen ge
geven, weder naar haar vader te gaan, maar
Ludovie had haar wijs gemaakt, dat deze, na
van alles op de hoogte gebracht te zjjn spoedig
i bjj haar zou komen inwonen, als eerst hun hu-
weljjk ma»r voltrokken was.
Den volgenden dag kwam de vrjjheer Van
Norrent des namiddags zjjne zoogenaamde tante
en het jonge meisje afhalen, om haar naar Parjjs
te brengen.
Zi; maakte eene wandeling in de Champs-Ely-
sées, die op dit uur bezocht werden door de
voornaamste families van Parjjs, om met hun
persoon en toilet te kannen pronken.
Jeanne scheen in een droom te leven; gisteren
nog in dienst van mevrouw de gravin Mattioli.
en nu gekleed als hare gewezen meesteres en
aangenaam rjjdend in een zacht rjjtuig met twee
prachtige paarden bespannen, die de bewondering
van alle voorbijgangers opwekten.
De plotselinge verandering verblindde haar
en zij bleef vol verbazing rondstaren, terwjjl zjj
zonder ophouden hare verwondering te kennen
gaf, over al de drukte en het leven, die hare
oogeu hier aanschouwden, en waarvan zjj nu
ook deel uitmaakte, zooals zjj vol trots tot zich
zelve zeide.
Wordt vervolgd.'.
HURLÏMSCHÏCOCIIilT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DSR ADVERTENTIEN.
