NIEUWE Ht)ag6laó voor <3ïooró- en &uió~éCollanó. Moet 't zoover komen No. 4179 Zaterdag 6 V<d 1899 24ste Jaargang. HET VERB1NDINGSTEEKEN. HmiEMPHECOmiT. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem ƒ1,10 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. c 1,40 Voor het buitenland 2,80 Afzonderlijke nummers0.03 Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen. BUBBAÜ: St. Janstraat Haarlem. PRIJS DER ADVERTENTIEN, Van 16 regels Elke regel meer 50 Cent 71/. AGITE MA NON AGITATE. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant - Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS. Uiteengaan Wat een leelijk woord Scheiden moet dus wat nooit gescheiden moest worden. Uiteengaan moeten zij die vereenigd een kracht kunnen ontwikkelen, die, om nu maar eens figuurlijk te spreken, bergen kunnen verzetten. En dat in een tijd nu van over de bergen het woord van den grooten paus Leo XIII ons bij herhaling en zeer ernstig vermanend in de ooren kinkt«Vereenigt u 't Is treurig Maar men wil het't is niet anders. Uiteengaan Onder dezen titel geeft het Kanton Oosterhout het volgende «Er is over de redevoering door Dr. Schaepmante Heeren veen over het Leer plicht-ontwerp gehouden, in de Katholieke pers heel wat te doen geweest. Bijna alle Katholieke bladen betreurden ze en keur den ze af, het een in sterker, het ander in gematigder bewoordingen, al naar ieders temperament meebracht. Nu spreekt het wel vanzelf, dat het Ka tholiek beginsel te eenenmale buiten het geding staathet is een zuiderpolitieke kwestie. En daarom kan niemand den Doc tor het recht ontzeggen, over Borgesius' ontwerp een andere meening te hebben dan de groote meerderheid der katholieken. Een katholiek bladde N. ljselhode geeft aan waarom vermoedelijk Dr. S. een andere tactiek volgt dan de meerder heid zjjner geloofsgenooten, tegenover het leerplicht-voorstel. De wet komt er toch, meent dat blad, ef wjj het graag willen of niet. En nu is Dr. S. van oordeel, dat een conciliante houding het beste middel isom de wet zoo dragelijk mogelijk te maken. Zoo doende zal hjj meer weten te bewerken en te bereiken dan de katholieken die het wetsontwerp met een «onaannemelijk» ver- oordeelen. Twee vragen komen bjj ons oplo. waarom zegt dr. S. indien dit inderdaad FEUILLETON. 3 Vervolg.) »'t Is toch moeieljjker dan ik verwacht had// spr'k Eduard bij zich zeiven; //maar met ge dold doet men wonderen; nu, 't zal er bij mjj niet aan mankeeren.// Louise vond bjj hare moeder vier juffrouwen van boven de vijftig, die haar gezelschap hielden en bedaard om een tafel zaten te whisten. Zjj kon niet nalaten wel een weinig het gemis vaa Meyerbeer's muziek te betreuren, maar, bjj wijze van troost, meende zjj zich niet te behoeven te verwjjten, de proef onvoltooid te hebben gelaten. Wat er vooral veel toe bjjbracbt om haar ongeluk met gelatenheid te dragen, was de overtuiging, die zjj koesterde, dat Eduard, wel verre van de stoutheid te heb ben heel alleen naar de opera te gaan, al dien tjjd neg veel treuriger sleet met alleen in zijn studeervertrek te zitten kniezen en berouw te gevoelen. Tegen tienen meende Louise, dat de straf lang genoeg geduurd had. Toegevende aan een gevoel van medeljjden, nam zjj afscheid van hare moeder en steeg in een huurrijtuig, om spoediger thuis te zijn. Zjj was o-geduldig om het lange gezicht van den schuldige te zien en hem om vergiffenis te hooren vragen maar zjj nam zich voor geen vergeving te schenken dan U» 'bohoorljjk de puntjes op de l's gezet te hebben. de beweegreden is, die hem drijft, dit niet, in plaats van het te laten voorkomenof hij de wet zelf zoo slecht niet vond 2o. is het geoorloofd, aan het tot stand komen eener wet mede te werken die men ver keerd acht, alléén om daardoor eenige ver lichting, wat betere voorwaarden te bedin gen Op de eerste vraag zou de Doctor zelf hot antwoord moeten geven. Op de tweede durven wij, zonder meer, niet bevestigend antwoorden. Dit behoort tot bet gebied der theologen. Wij voor ons achten ook in politiek opper-tunisme niet het hoogst. Nu is het zeker een opmerkelijk feit, dat dr. Schaepman telkens, wanneer er een belangrijk vraagstuk aan de orde iseen andere meening is toegedaan en een ande ren weg inslaat dan de groote meerderheid zijner geloofsgenooten. De Maasbode heeft dit onlangs zeer duidelijk aangetoond. En bij deGrond wetsherziening,èn bij de legerwet- Bergansius, èn bij de kieswet-Tak, èn bij de legerwet-Eland, èn bij de Leerplicht- Borgesius (om maar de voornaamste wetsontwerpen te noemen) bewandelde de Doctor een anderen weg dan de meeste katholieken. Bet zij nog eens gezegd, dat dr. S. daarom niet minder goed katholiek is dan wie ook. Wie hieraan twijfelt toont niet te begrijpen dat er onderscheid is tusschen katholiek in geloofszaken en katholiek in de politiek. Een andere vraag is evenwel, ot de Doc tor op den duur in het verband kan blijven der staatkundige katholieke partij. Die par tij heeft een program, en wie nu dat program niet in alle deelen beaamt, blijft natuurlijk katholiek, maar zondert zich op staatkun dig gebied van zijn geloofsgenooten af. Een program moet worden gehandhaafd en nageleefd anders is het beter geen pro gram te hebben. En nu zouden wij wel het allerliefst zien, dat alle katholieken zich met dat program //Zeg aan mijnheer, dat ik terug ben,// zeide zij tegen hare kamenier. Deze antwoordde //Mjjnbeer is uitgegaan en heeft mij opgedragen aan mevrouw mede te deelen, dat hjj niet voor middernacht thuis zou komen.// De verbazing van Louise werd alleen geëve naard door de driftige beweging, die erop volgde. //Zulk een gedrag vergeef ik hem uooit!// riep zij uit en scllfeurde de linten van haar hoed eer kapot dan ze los te strikken. Zij vergat op dat oogenblik, dat men geen vergiffenis w eigeren kan, tenzij er eerst om ge vraagd wordt. En Eduard scheen volstrekt niet van zin zich te vernederen. 't Had reeds twaalf geslageD, toen hjj thuis kwam. Den heelen avond had hij het gevoelen gedeeld van hen, die van oordeel zijn, dat de schrjjvers van opera's in vijf bedrijven op een zonderlinge manier de ooren misbruiken van het publiek maar om naar huis te gaau alvo rens het stuk uit was, dat zou eeu fout zijn geweest. Daardoor zou hjj toonen zwak te zjjn en den gelukkigen uitslag, weikeu hjj verwachtte, verjjdelen. Wat al heilzame gedachten zou deze lange afwezigheid zjjae vrouw hebben ingeboezemd Wat zou zjj ongerust zjjn en met welk een kinderlijke blijdschap zou zij zjjn terugkomst begroeten In die aangename verbeelding richtte hjj zijne schreden naar de gemeenschappelijke vertrekken. //Zach jes, mijnheer,// zei de kamenier,//u zou mevrouw wakker maken.// «Slaapt zij dan?,, konden vereenigen maar, kan dat niet, dan is het in ons oog beter uiteen te gaan, dan voor de leus bijeen te blijven, maar in de practijk toch verschillende wegen te be wandelen. Zoo wordt de zoo noodlottige wrijving voorkomen, die op den duur bot singen van allerlei aard zal uitlokkeu. Gaat men uiteen, dan kan men zeer wel goede vrienden blijven, dan kan men in een aantal zaken, waarin men eens gees- tes is, blijven samenwerken; dan zal men elkaar allicht beter waardeeren, dan wan neer meu gedwongen big ft samengaan, in naam één, maar in werkelijkheid verdeeld. Nog eens, een scheiding is in ons oog allerminst het wenscheljjkst, maar zij komt ons in ieder geval verkieslijk voor boven een eindeloos geharrewar en een altijddu- renden strijd van «broederlijke» spelde- prikken. Een feit is het, dat er, niet allien ten onzent, maar in alle landen conservatieve en meer vooruitstrevende katholieken wor den gevonden. Dat conservatieve en vooruitstrevende wordt trouwens in staatkundige partijen aangetroffen, en bij alle, uitgezonderd tot dusver de katholieken, is de scheiding reeds een voldongen feit. Conservatieve en voor uitstrevende liberalen zijn reeds uiteenge gaan conservatieve en vooruitstrevende anti revolutionnairen evenzoo. Nu is het zeker waar, dat wij, katho lieken, vereenigd zjjn en blijven door een band, dien de overige partijen missen den l»and des geloofs. Maar die band bindt en kel voor het kerkelijke ten volle en voor de politiek alleen in zooverre het geloof daarbij betrokken is. Voor vrije kwesties geldt die band niet. Over vrijhandel en protectie kan de eene katholiek zus, de ander zoo denken. Zoo zijn er meer vraagstukken. Welnu, als het niet anders kan, dat de katholieke partjj zich in twee fracties splitse, een voor- en een achterhoede als men wil, „O, al bijna twee uren, sedert zij van hare mama is thuis gekomen.// Nu was de beurt aan Eduard, om verwonderd en kwaad te zjjn. «Zoo Zij durft zich verzetten i Heel goed I Wij zullen eens zien, wie van ons tweeë s het eerste toegeeft.// Achter in het huis was een vertrek, bestemd tot slaapplaats voor kennissen en bloedverwanten uit de provincie. Eduard nam bezit van deze logeerkamer. Den volgenden morgen keek Louise bij het ontbijt hem met eau uitdagenden, spotteuden glimlach aan. //Is mjjnheer vannacht niet thuis gekomen //Ik vraag u wel veischooning maar gij sliept zoo vast, dat ik, uit vrees uwen slaap te storen, mjj met de logeerkamer heb vergenoegd.// «Dat was een zeer gelukkige inval.// «Vindt u Ik zal trachten nog lang uwe goedkeuring te verwerven, mevrouw.// De overgevoeligheid en de eigenliefde, twee slechte raadgeefsters en vijandinnen van recht en billijkheid., maakten, dat van dit oogenblik af de toestand met den dag verergerde. Eduard en Louise, meer en meer tegen elkaar vertoornd, kenden voortaan geen andere zorg, geen andere bezigheid dan elkaar zwijgend te kwellen en te beleedigcn. Elke daad van den een had onver anderlijk ten doel om bij den ander een begeerte, een gewoonte, een voorliefde tegen te werken. Geluk en vrede waren voorgoed uit dit huis houden gebannen. Eens was Louise bjj eeu vriendin op bezoek het regende. Terwjjl de dames in het salon keu- dtfi, waar het kan, •amenwerken, en waar dit niet mogelijk is ieder baar eigen weg ga. Wij vreezen, dat het er vroeger of la ter toch van zal komenallerlei voortee kenen (niet dr. S c h a e p m a n 's redevoering te Heerenveen alleen) kondigen dit aan. Wacht men te lang, dan is het mogelijk, dat er een gewelddadige scheiding zal plaats hebben, in stede van een minnelijk uit eengaan. Uit Limburg dringen de jongeren on stuimig naar voren, de ouderen sans gén wegdringend. Dat gaat niet, de ouderen moeten gerespecteerd worden om hetgeen zrj tot stand brachten. De jongeren toonen wat zjj kunnen. Maar laten wjj allen, dezer- zoowel als generzjjds, de onderlinge liefda bewaren 1, De Redactie zal bedoelen -enkele jongeren.- Het Kanton Oosterhout spreekt in dit ar tikel tegenover de tdemocratenonder de katholieken, een duidelijk inu gei!» uit. Daaraan doen wij niet mee. Zoover achten wjj het nog niet gekomeD, al ia het schrij ven van 20 October 1896 door de katho lieke leden der Tweede Kamer aan hun landgenooten en het toen gegeven Program aan flarden gescheurd. Dan nog bljjft Dr. Schaepman voor ons een reuzenfiguur die past in het geheel, Wjj kiezen geen party onder eigen volk, al valt de strijd soms zwaar. Duideljjk, meer dan duideljjk 't is nog geen maand ge leden heeft Z. Eai. kardinaal Ra tri poli a, aan de Belgische Journalisten ge zegd «Het is tegen den wil van Z. H. Leo XIII, dat de christeljjke-democraten zich vereenigen met liberalen en socialisten. Zeg aan de Katholieken, dat zij de scheur makers niet mogen volgeD, en dat wie met de scheurmakers is, tegen den Paus werkt. Die waarheden doen kennen, ze in den geest van het volk brengen, het volk waar schuwen voor verkeerde leiders, dat is de goede strjjd leveren. o velden over modes en schouwburg, kw&m de heer des huize» binnen, gevolgd door een jongen New-Foundlandscben hond, wiens haar en poo'eu en rug kletsuat waren eu bespat met sljjk. Blij in het droge te zijn, begon het beest zich af te schudden en verspreidde op het tapjjt, de meu belen en het behangsel om zich heen een alles behalve zuiveren motregen vervolgens begon hij vrooljjk tegen alles op te springen en liet op de japonnen zjjner meesters en van Louise de afdruksels van elke beweging. Thuis gekomen was Louise zoo onvoorzichtig dat voorval te vertellen in 't bjjzjjn van haren man en hard verwondoing te kennen geven, dat men pleizier kon scheppen in de onaangenaam heden van zulk een lastigen huisgenoot. Die opmerking ging voor Eduard niet verloren, die denzelfdeD avond thuis kwam met een prachtigen New-Foundlandschen hond, luisterend naar den naam van Tom. Bjj gelegenheid van een ontbijt, dat Eduard aan eenige vrienden gaf, kwam het gesprek op het instinct en de gewoonten der dieren elk der gasten bracht zjjn voorliefde of tegenzin te berde. //Onder de dieren, die de mensch tot nut en vermaak heeft getemd.// zei Eduard, toen het zjjn beurt was om zjjn gevoelen te uiten, //boe zemt de kat mij den meesten afkeer in. Zjj is ikzuchtig, diefachtig, wreed hare liefkozingen zijn geen bljjken van genegenheid, zjj drukken behoeften uit.,, Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1899 | | pagina 1