No. 4199.
Donderdag 1 Juni 1899.
24ste Jaargang.
kDagBlaó voor sSftooró' on Suió-dCo/lanó.
Brieven van een politieken
tinnegieter.
De Zwerfstee,
©0 cJfieimaanó.
l 'j is Jj l a
2,80
0,03
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
Rusland.
OoBtenrijk-Hongarüe.
Duitschland.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,40
Voor het baitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
.tf; wainxiendrat
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer7U,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale Puhlicité Etrangcre.
G. h. DA UBE f Co. J01JA7., h JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Wegens den morgen als Zon
dag te vieren H. SACRA
MENTSDAG zal de Nieuwe flaarlem-
sche Courant dien dag ni@t worden uit
gegeven.
II.
Sinds eenige jaren is er een nieuw ge
slacht van politieke tinnegieters opgestaan,
dat in menig opzicht van het oude ver
schilt. De oude politieke tinnegieters wa
ren een tamelijk onschuldig soort mensclien.
Zfl hadden het wel altijd bijzonder druk
over de politiek, maar dreven zeiven geen
politiek wanneer het bij eene verkiezing
op't stemmen aankwam,wisten zij zeer goed
of zij voor Jan of voor Piet moesten stem
men, zonder dat zij meetings, kiesvergi-
deringen of kiesdraverijen noodig hadden
om aan hun staatsburgerlijke rechten her
innerd te worden. Bjj hen gaven het wel
zijn vaR land en volk en de belangen van
hunne party den doorslag, en over het
algemeen wisten zij zeer goed waar en bij
wien die belangen het zekerst geborgen
waren. En zooals de kiezers waren, waren
ook de afgevaardigden. Er was toenmaals
iets gemüthliehes in ons openbaar leven en
het raderwerk van de Staatsmachine had
geen stoom van hooge drukking noodig
om geregeld aan den gang te blijven. Ewi
twintig of vijf-en-twintig jaren geleden
was De Tijd de courant der Katholieken
en ofschoon zij soms wel wat al te bedeesd
en te voorzichtig was naar het oordeel
van velen een eigenschap en een oor
deel die ook nu nog bestaan had men
toch geleerd dat hare voorlichting betiouw-
baar was en haar vertrouwen goed ge
plaatst. Wanneer men dan zoo nu en dan,
meestal kort voor het ophanden zijn van
verkiezingen, er eenige artikelen in vond
die niet van de vaste redactie waren, maar
een onderteekening droegen, die gewoon
lijk van het predicaat Mr. voorafging, dan
zei men: «Kijk, daar is een nieuw Ka
merlid in aantochis; en zoo was het dan
gewoonlijk ook. Een paar lezingen in
de Pius-Vereeniging of elders volgden op
de dagblad artikelenen men wist dan
genoeg van den candidaat in spe, meer
dan tegenwoordig van de een of andere
nulliteit die op een kiescampagne in vijf-
en twintig verschillende plaatsen een van
buiten geleerde zoogenaamde politieke rede
van stapel laat loopen, waarvan geen en
kele zinsnede uit zijn eigen brein is geko
men of met mogelijkheid komen kon.
FEUILLETON.
ii
Vervolg
Evrard werd in een somber vertrek binnen
gevoerd, dat niets anders bevatte dan twee
horsen stroo.
Zonder reebt te weten wat men hem vroeg,
antwoordde hjj aan den cipier dat bjj niets noo
dig had, en toen de «ware deur achter hem
gesloten werd, bevond hjj zich alleen zonder
licht, zonder aanspraak, alteen in de duister
nis, alleen met zijne vertwijfeling.
Helaas, een paar dagen geleden beschouwde
hjj de inbeslagneming van zijn goed als de
grootste ramp, en wat had dit nu te beteeke-
nen tegenover de vreeseljjkste aller verdenkingen
welke nu op hem rustte, de verdenking van
moord en diefstal
Evrard begreep niet, dat zjjn eerlijk, werk
zaam leven deze beschuldiging niet aanstonds
had te niet gedaan, en bjj beschuldigde op
zijne beurt de publieke opinie, het gerecht, den
d
Die gemoedelijke manier vau voor 's lands
welzijn te zorgen, was evenwel niet naar
den zin van de zoogenaamde vooruitstre
vende knappe koppen. Men klaagde steen
en been dat ons volk geen politiek volk
was, dat het fe kalm, te bedaard, te nuch
ter was en zich veel te weinig om 's lands
wel en wee bekommerde. Dat moest en
zou anders worden. Men zou aan de staat
kundige opvoeding van het volk de hand
leggen het moest zijn rechten kennen
zelf een werkzaam aandeel nemen in de
politiek, niet alleen kiezer zijn maar ook
gekozene worden. Algemeen stemrecht
dat was de leuze, dat was de panrcea, het
arcanum. Maar langzaam aan, moest men
gaan en men kwam tot een uitgebreid
kiesrecht. Och armeWat een illusies
en wat een teleurstellingen Het Neder-
landsche volk was nu eenmaal niet gesteld
op die politieke stembusdraverij lodgers
gaven zich zelfs de moeite niet om zich
als zoodanig te doen inschrijven, ten einde
kiesgerechtigden te worden en de meesten
hebben er zelfs geen daalder of minder nog
voor over. Uit vrees van voor een bagatel
in bedrijfsbelasting of hoofdelijken omslag
te worden begrepen en een paar kwartjes
te moeten betalen, geven zij liever hun
inkomen lager aan en daarmee ook de
brui van het kiesrecht. De gekozenen uit
het volk zijn nog ver te zoeken, behalve
bij de socialisten, die alleen bij uitgebreid
kiesrecht gewonnen hebbenen gaarne nog
een stap verder en tot algemeen kiesrecht
zouden gaan, omdat zij weten er voordeel
voor hunne partij uit te zullen trekken.
Wat wij, in 't algemeen gesproken, er bij
gewonnen hebben, is een nieuw geslacht
van politieke tinnegieterspraterige, ru-
moermakerige, aanstellerige kwasten, zon
der degelijke kennis, zonder eenig begin
sel, dikwijls zonder de onmisbare kennis
van onderscheid, maar het hoofd vol ge
propt met machtspreuken stopwoorden,
dooddoeners en holle trasen. En zulke lui
werpen zich, God betere het, op als leiders
voor anderen. Blinde gidsen voor blinden.
En dat volkje huist in alle partijen. Be
grip van de innerlijke waarde, van geheime
beteekenis van de kwesties die aan de orde
van den dag zijn, hebben zij niet. De volks-
bonders in Nijmegen laten den heer Tra-
c h e e in hun midden over Leerplicht
spreken en zenden een adres tot aanbe
veling en invoering daarven aan de Re
geering. Tot hun verontschuldiging laat
ik evenwel gelden dat zij, in diep-politiek
dcorzicht, op dat punt niet alleen staan.
Wal jammer genoeg is.
In plaats dat ons volk politiek ont
wikkeld wordt, verliest het zelfs het wei
baren een schandelijken dood te moeten on
dergaan! den dood van een misdadiger! En
toch, kan ik mjj niet met jjdele hoop vleien;
wat de rechter gedacht heeft zal ook de rechtbank
denken wat zij die rnjjn vlekkeloos leveD van
zoo nabjj kenden, durfden gelooveD, zal ook
door de gezworenen die dat leven niet kennen,
geloofd worden ik breek mjj het hoofd
en ik zelf kan niets tegen de aanklacht inbren
gen, als de getuigenis van mjjn geweten....
de schjjn is tegen mij Birtus heeft mij
het geld geleend, maar niemand heeft dat ge
zien. Wij waren alleen Niemand had
Bartus lief, maar niemand haatte hem ook.
en nu zou ik hem vermoord hebben, ik die
zijne voeten zou hebben willen kussen, in de
opwelling mijner vurige dankbaarheid
Maar ze zullen mjj niet gelooven en
mén zal mjj ter dood brengen en Else
zal moeten bedelen 1 bedelen voor de kinderen
en voor haar 1 Zoo waren de sombere
gedachten van den rampzalige. Hjj snikte, hij
wentelde zich in wilde woede op zjjn stroole-
ger, maar hjj bad niet, hjj vroeg niet aan God
de kracht en den moed om zjjn ongeluk, met
de gelatenheid der onschuld te dragen.
nlcrpnrtp.n morgen gevoelde hij zich als
yvas verstomd en zjjo oog
voerde hem verder op,
$aak onderzocht moest
ngen zich om hem
dat hjj er zoo
Hjj weigerde
uige politiek doorzicht, wat het te voren
had. In plaats van zelfstandig te denken,
denkt het door het hoofd van een of an
der politiek haantje-de-voorste. De heer
Rutgers van Rozenburg heeft eens
in de Kamer het woord kiesvee gebezigd.
Dat werd hem verschrikkelijk kwa'ijk^ge-
noraen. Had de man wel zoo geheel en
al ongelijk Gelijken de meeste kiezers
niet op het wolvee, dat den belhamel door
dik en dun naloopt, zonder te weten of
er zelfs naar te vragen waar hij het been
voert
Eu 't schijnt wel alsof die politieke in-
capaciteit ook overslaat op de mannen der
diplomatie. De heer Uttewaal van
Stoetwegen, Harer Majesteits gezant
te St. Petersburg, heeft het land althans
een zonderling staaltje van zijn diploma
tieke ontoereikendheid gegeven. Tempora
mutuntur, de tijden veranderen. Een Hugo
de Groot, die door vreemde vorsten als
hun gezant werd gebezigd, zou zulke on
handigheden niet begaan hebben. Maar
toen waren ook de tinnen gereedschappen
meer in eer dan de politieke tinnegieters.
Ontstemd zien wij naar den barometer,
daar de Meimaand ons uog geen Meiscbe
dagen heeft gebracht. Woest loopt de
windwijzer van 't westen naar 't noorden
terwijl niet te denken valt aan het genie
ten van eene heerlijke voorjaars buiten lucht.
Nog straalt de zon niet helder van den
azuren hemel, om eene koesterende warmte
over bet aardrijk uit te gietendat dan
zoo geschikt is den mensch een nieuw leven
in de aderen te doen stroomen.
Wel beginnen de vogelen hun lied te
kweel n en boom en plantmet friscli
groen en heerlijken bloesem gesmukt, doen
ons hopen op de toekomstdoch de aarde
is nog geen paradijs van heerlijkheid, dat
ons in de vernieuwde natuur Gods opper
macht en eindelooze liefde op schitterende
wijze kan doen verkondigen.
Wij genieten nog niet, maar wij hopen.
Bood de schoone Meimaand ons vroe
ger met kwistige hand leven jeugd en
schoonheid, terwijl de heele aarde den
mensch vriendelijk tegenlachte met haar
licht en warmte, haar geuren en kleuren,
haar zoete tonen en stemmen, heden kun
nen wij het hart nog slechts voor eene
zoete hoop openhouden. Wellicht zullen
er nog dagen heengaaD, alvorens de schoone
natuur een verheven toon instemt, waar
aan de gebeele schepping deelneemt, ter
wijl le ziel in eene betooverende uitwer
king tot eene weldoende erkentelijkheid
dikwijls Jangs den weg neder, om uit den
friscli vlietenden stroom een teu$ water te be
machtigen. Alles was leven en zonneschjjn om
hem heen, de ratuur prjjkte in baar vollen
zomertooi, maar Evrard bemerkte niets van
dit alles. Hjj wist alleen, dat men hem nu naar
een wezenlijke gevaDgenis voerde, en dat hij
daar, zelfs in 't gunstigste geval, minsters twee
volie maanden zou moeten verblijven.
Eindelijk kwamen zjj in de stad aan.
Bij een zware poort gekomen, trad een man
met een vriendeljjk uiteiljjk naar voreD. Hjj
zwaaide vrooljjk met zjjn sleutelbos, opende een
der deurcD, groette den gerechtsdienaar, en
toen de drie mannen binnengetreden waren
moest Evrard hem zjjn naam, beroep enz. op
geven.
De arme pachter gehoorzaamde werktuige
lijk en deed wat men van hem verlangde. Toen
alle formaliteiten ten einde waren, ontdeed men
hem van zijne handboeien, en werd hjj in eene
zaal waarin zich al een tiental mannen bevon
den binnengeleid.
De cipier liet een matras en een wollen deken
op een veldbed werpeD, en wees hem die le-
geis'eie tot bed aan. De zaal was ruim en hoog
van verdieping.
De vensters waren met groote ruiten voor
zien, en lieten stroomen van licht binnen, doch
zjj waren zser hoog geplaatst en met eene dub
bele rij tralies voorzien.
Het binnenkomen van Evert onderbrak het
gevoerde gesprek en allen zagen hem zwijgend
en verwonderd aan.
Evert had zich op het veldbed
gestemd wordt tegenover den oppersten
Kunstenaardie aan alle wonderwerken
het aanzijn geeft, die wij te aanschouwen
krjjgen.
Hoop is het leven des menschen.
Ziedaar dien boe- wiens akker door
overstrooming is vernield, hij grijpt naar
den ploeg om het werk van meet af aan
te herbeginnen.
Hij hoopt.
Een volk herstelt zich langzaam van de
geleden verliezen.
Het hoopt en droomt weer van welvaart
en roem.
En onze moederHaar woordhaar
glimlach haar handdruk haar kus, het
sprak alles vau dat hopen op haar zoon
of dochter, die immers beter en edeler zou
den worden dan zij Nooit verflauwde die
hoop, zelfs niet in de dagen, dat wij, ver
leid door begeerten of verkeerde invloeden,
dwaze dingen deden of op zonderlinge
paden gingen. Dan vooral trachtte zij ons
te bereiken in de hoop, dat haar invloed
zich weer krachtig zou doen gevoelen.
Wie kan het beeld zijner moeder aan
zien, zonder aanstonds verkwikt te worden
door het helder lichtstralend uit haar
oog, het gelaat van de gezegende Moe
der der Christenen, wie deze maand is toe
gewijd, zonder in het hait eene zoete hoop
te voelen opwellen
Vervult ons die geheimzinnige roos niet
met eene weldoende hoop, wanneer door
allerlei omstandigheden onze arbeidskracht
verlamd, onze verwachting bedrogen wordt?
Vol vertrouwen knielen wij neder voor
den met bloemen gesmukten troon der Moe
dermaagd en wenden ons tot Haar in alle
teleurstellingen des levens om door hare
milde handen te verkrijgen wat wy hopen.
Vol vertrouwen bezoeken wij de plaat
sen, Haar in 't bijzonder toegewijd, bloe
men aanbrengend en gebeden en aalmoezen.
Hoop in het lichamelijkhoop in het
geestelijk leven.
Zij is 't., die den mensch door 't leven
voert en vol bekoorlijkheid het hart des
jongelings de borst van den oude van
dagen streelt.
In de mijn Petrowskaja heeft eeu ont
ploffing vau myngas plaats gehad er zijn
reeds 22 lijken gevonden, terwijl nog 35
personen vermist worden.
Op den Weichsel nabjj Czerwinsk in
Russisch Polen heeft, zooals reeds gemeld,
een treurig ongeluk plaats gehad, waarbij
10 personen om het leven zijn gekomen.
zag somber voor zicb uit, maar hjj zou nie
lang met rust gelaten worden.
Een der medegevangenen stond op, plaatste
zich vlak voor den pachter en vroeg hem,
waarom hjj daar kwam.
Ik ben onschuldig, antwoordde Evrard
met gesmoorde stem.
Natuurljjk, hernam de andere, die een
beruchte ditf was, natuurljjk, wjj allen hier
zjjn zoo onschuldig als pasgeboren kinderen
dat weten we nu eenmaal, maar onder kame
raden gaat dat praalje niet meer op, dat is
goed voor den rechter van instructie
Kom, Drilboor, laat dien nieuweling met
rust, sprak nu een ander.
Zoo, en waarom als ik u vragen mag,
Omdat iedereen bier vrjj is
Ik mag hem toch wel een vraag doen.
En als hij nu niet wil antwoorden
Dat staat hem natuurljjk vrjj, maar dat
zou toch niet beleefd zjjn. Wjj kameraden moe
ten geen geheimen voor elkander hebben. Gjj
b. v. hebt eene oude vrouw uitgeschud en be
stolen ergo vjjf jaar vrjj logies van wege
den staat ik ben al een oude kennis van
de staatslogementen en zal dus wel wat meer
krjjgeD, omdat ik mjj bjj vergissing verbeeld
heb, dat men in de provinciesteden niets aan
al dat geld had, en ik die luitjes wat heb wil
len helpen in 't regelen van hun finanties
hoe minder in kas, hoe gemakkeljjker de reke
ning ejfin ieder zjjn opinie en
de rechters zullen 't wel niet met mjj eens zjjn
Wat deze uitgericht heeft, gai ik maar 1
Een gezelschap van 22 personen, dat op
de jaarmarkt te Czerwinsk inkoopen had
gedaan, wilde na afloop daarvan over de
rivier naar huis terugkeeren en begaf
zich te dien einde, met de gekochte waren
en eenig vee in twee aan alkander beves
tigde veerbooten. Midden op de rivier kwant
er een hevige rukwind, waardoor de booten
begonnen over te hellen. Ongelukkigerwijze
werd het vee daardoor zoo onrustig, dat
de lichte vaartuigjes weldra aan t-me t-ij de
overwicht kregen en omsloegen. Het was t>ij
den opgestoken wind bijna niet doenlyK
de drenkelingen te hulp te komen. Alleen
een man en een vrouw sprongen in een
boot en konden op gevaar af van zelf te
verdrinken een twaalftal personen aan wal
brengen. De reddÏDg was verre van ge
makkelijk, daar de drenkelingen elkander
in het water krampachtig vasthielden, zoo
dat ze eerst losgerukt moesten worden.
Zooals gezegd is, zijn de overige 10 per
sonen verdronken.
In de laaiste dagen staan de ministers
zetels, zoowel in Oostenrijk als in Hon
garije, te wankelen. Het gerucht loopt te
Weenen, dat de heeren Thun enVon
S z e 11, minister-presidenten van Oosten
ryk en Hongarye, hun ontslag reeds had
den ingediend. Ook moet de positie van
den Oostenrykschen minister van Buiten-
landsche Zaken graaf Golachowsk:,
zeer wankelend zijn.
Prinses He i n rich van Pruisen is van
haar reis naar China, waar zij haar ge
maal prins Hendrik bezocht heeft,
teruggekeerd en vertoeft thans teKreuz-
naeh, waar zy en haar twee zonen er-
badkuur ondergaat.
De groote wedstrijd tusschen L'jü-
sche liedertafels te Kasseiwaarby de
Keizer en de Keizerin ook tegenwoordig
waren, is geëindigd in eene overwinning
van de Kenlsche liedertalelwelke den
keizerlijken prijs ontving.
De door de stakende zeelieden te
Stettin bijeengeroepen vergadering besloot
de voorstellen der reederyen aan te nemen
en beval den stakers, dadelijk aan boord
hunner schepen terug te keeren. Dit be
sluit werd dadelijk uitgevoerd.
De staking der zeelieden is hiermede
geëindigd.
De Duitsche Keizer en Keizerin ont
vingen Zondag-middag in 't nieuwe paleis
te Potsdam 67 leden van het congres ter
bestiijding der tuberculose in audiëntie.
De Keizer onderhield zich vooral lan
gen tijd cnel de Fransche afgevaardigden,
de professoren Br o uar d el, Lan do usy
en N o c a r d-
Spanje.
Niet minder dan 50.000 menschen heb
ben Zondag in het gebouw der Kamer te
Madrid voorbij het lijk van den republi-
keinschen staatsman Castelar gedefi
leerd. De lijkbaar was onder kransen en
bloemen als bedolven, een groot aantal
brandende kaarsen en draperiëa van zwart
Ik heb niets uitgericht, antwoorde Evrard-
Maar waar beschuldigt men u dan Tan
Van moord.
Och zoo! riepen nu beiden uit, terwijl
zij Evrard met een zekeren eerbied naderden.
In plaats van zich af te wenden, gevoelden
zjj zich eensklaps tot den bleeken jongen man
aangetrokken, want groote misdadigers zjjn in
de gevangenissen meer in aanzien dan de ge
wone soort dieven en inbrekers.
Door de besehuldiging die op hem rustte,
werd Evrard in 't oog zjjner lotgenooten eens
klaps een persoon van gewicht.
En wien zegt men, dat ge vermoord
hebt
Een veekooper
Veekoopers zjjn meestal rjjk, mompelde
Drilboor.
En is hij na den moord bestolen?
Ja, en het ergste is dat diezelfde vee
kooper mjj een paar uren voor den moordaan
slag een vrjj groote som gelds schonk om mjj
uit den nood te helpen.
Dat is kwaad, hernam Drilboor. En tocl^
is 't natuurljjk dat gjj den man niet gedo
hebt, indien hjj u kort te voren
noodig hadt, m&a- zco .^a de rechte
ken overal wat achter.
Evrard werd opnieuw onderv
jn en geslepen de vragen vanj
rechter och waren, hjj antwoodf
't zelfde en vertelde helzelfdj
nig eU pMfc, 1 een
