No. 4201.
Maandag 5 Juni 1899.
24ste jaargang.
2)ag6laó voor cTüooró' en Suió-dCollanó.
De dooien en de levenden.
De Zwerfster.
li U 1T K JN L A N 1).
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
1,10
1,40
2,80
0,03
Amerika.
Bölgië.
Duitschland.
frankrijk.
imiiur
PRIJS DER ADVERTENTIE!?.
Van 1—6 regels50 Cents
Elke regel meer70,
Groote letters worden berekend naar p'aatsraimte.
D i e n s t a a mb i e d i 11 g e n 25 Cents per advertentie a Contant.
-•xT*
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Gtnérale Publicity Elaèrednartrer
7. L. D AU BE Co. JOHN., hJ ONES Sue:. Paris 3lèis faubourg Mo dm,
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het baitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
■VETS /VlNXlXKORAï,
AGTTE II N05J AGITATE.
G
Een zonderlinge eisch heeft dezer dag»n
een onzer liberale bladen aan de Regeering
gesteld. Ons Ministerie, dat zooveel heeft,
tot stand gebracht tot bevordering der so
ciale rechtvaardigheid voor de levenden
moest ook eens iets doen om de sociale
rechtvaardigheid zelfs na den dood te doen
voortduren.
Dat zou dus het maximum van recht
vaardigheid wezen! En voor datschoone
denkbeeld 3chreef het bedoelde blad een
artikel, dat veel opzien heeft gebaard, om
dat de motieven voor het daarin aan ge-
geprezen beginsel in buitengewone mate
gezocht waren. Het blad was namelijk tot
de ontdekking gekomen, dat de Regeering
ook sociale politiek zou toepassen wan
neer zij toestond dat hier te lande 3e
menschen na hun dood werden verbrand,
in plaats van begraven, natuurlijk, wan
neer zjj tij lens hun leven drartoe dfn wenseh
hadden te kennen gegeven.
Het blad meende, dat daarin wel een
stukje sociale politiek school, met andere
woorden, dat de Regeering de lijkverbran
ding in ons vaderland moet voorstellen uit
hoofde van haar streven naar sociale recht
vaardigheid.
Dat de Regeering op sociaal gebied reeds
veel heeft uitgevoerd, zullen wij niet be
weren. Integendeel hebben wij er altijd
op gewezen, dat de Regeering geen hoog
begrip heeft van hetgeen nog op sociaal
terrein is uit te richten. Feitelijk heeft
zij nog zoo goed als niets tot stand ge
bracht. En om dit te bemantelen, om den
schijn aan te nemen alsof de vooruitstre
vende liberale richting, die thaus den toon
aangeeft, in dit opzicht onvermoeid en on
verzwakt voortgaat, wordt veel tot social
po'itiek gerekend, dat er niet toe behoort.
De invoering van den persoonlijken
dienstplicht werd een toepassing van het
beginsel der sociale rechtvaardigheid ge
noemd, ofschoon het niet anders was dan
een uitvloeisel van het oude liberale pro
gram. Ook het voorstel tot invoering van
den Leerplicht wil men een sociale wet
noemen, omdat daardoor de maatschappe
lijke toestanden zouden worden verbeterd.
En zoo s'elt men thans van ultra liberale
zijde aan de Regeering voor om de lijk
verbranding hier te lande mogelijk te ma
ken en betoogt dan, dat ook daardoor de
sociale rechtvaardigheid wordt gediend.
Men heeft zelfs aangevoerd het argu
ment, dat in ouze dagen zooveel gedaan
wordt voor den werkman en dat er nu
ook wel eens aan gedacht mag worden
om te gernoet te komen aan een der wen
FEUILLETON.
13
Vervolg.)
Pastoor Deschemps met zjjne zilverwitte haren,
met zjjn sebranderen, vriendeljjken blik, was
1 juist zooals Bernard hem na eene tienjarige
afwezigheid voorgesteld had, maar van tante
Seliolastica had bij de herinnering minder dui
delijk bewaard. Haar vreemdsoortige muts, de
nauwe japonzondersleep.de gele gelaatskleur,
de zoo bovennatuurlijk, stralende oogen, met
hunne kalme, ernstige uitdrukking, maakten
een onbesehrjjfeljjken indruk op hem.
Het was bem te moede of het beeld eener
waardige matrone uit de vorige eeuw uit zjjne
omljjsting was verdwenen, en hem tegemoet
kwam.
De oude kaniton kwam hem ook al hinkende
begroeten, en maakte zulk een reeks van die
naressen en strijkages dat hij met moeit) zijn
lachlust kon bedwingen.
Natuurlijk bewonderde Bernard naar behooren
de rozer.jtniiken,_de bloembedden, de^ groote
Keuk
schen van de meergegoeden, hetgeen uit
stekend zou kunnen geschieden, wanneer
men de gegoeden de vrijheid liet om zich
na hun dood te laten begraven of te doen
verbianden. Hier zou dus voldaan kun
nen wordeu aan een eisch van sociale
rechtvaardigheid ten opzichte van doodeu,
die bij hun leven tot de gegoeden be
hoorden.
De redeneering is inderdaad vermakelijk,
en zon als een staaltje van liberale logica
dienst kunnen doen. Maar behalve een
amusanten kant, heeft deze quaestie ook
een diep treurige zijde. De lijkverbranding
kwam namelijk t»r sprake als een gevolg
van het feit, dat in de jongste weken ver
schillende overledenen naar het buitenland
werden overgebracht om daar te worden
verbrand. Dit heidensch gebruik blijkt, dus
bij meerderen weder in eere hersteld Ie
worden. Eu dat noemen wij diep treurig,
al verwondert liet ons niet. Waar door
zoovelen geb-oken wordt met den gods
dienst, daar kan bet niet anders, of de oude
heidensche zeden en gewoonten treden in
de plaats van de gebruiken die allengs
door den invloed van bet Christendom zijn
ontstaan. Al wat slechts aan den godsdienst
herinnert, wil men verbannen en vervan
gen door den een of anderen heidenschen
eeredienst. Dat men daardoor terugkeert
tot tijden waaraan men niet dan met
zekere huivering kan terugdenken, hier
over bekommert men zich niet. Als men
slechts niet meer heeft te rekenen met
Christelijke gebruiken en Christelijke in
stellingen, dan komt het er verder niet op
aaD, wat er gebeurt.
Van kerkelijk standpunt zullen wij deze
quaestie niet beschouwen. Het is bekend,
dat geen Katholiek geloovige lid kan zijn
van een lykverbrandingsvereeniging, zoo-
dat wij het onnoodig achten hierop ver
der in te gaan.Maar uit hetoogpuDt der zoo
genaamde sociale rechtvaardigheid valt
nog wel iets over de crematie te zeggen.
Niemand kan beweren, dat hij in zijn
rechten wordt verkort, wanneer het hem
niet vrij staat om te bepalen wat er na
zijn dood met zijn stoff lijk overschot ge
beurt. De maatregelen en wetten, die door
de overheid worden vastgesteld hebben
enkel betrekking op de levenden. Met de
dooden rekent men niet. Zij bewegen zich
niet meer onder hun medemeuschen en van
hen kan dus niet gezegd worden, dat zij
rechten hebben als zoodanig. Om die re-
d)D kunnen zij ook niet in hun rechten
worden verkort en gaat het derhalve niet
aan om bij de quaestie der crematie de
sociale rechtvaardigheid aan te halen.
Hier komt nog iets bij. Waar de be-
Zij heeft tn|j lief
Eu verder?
Dit is alles gelooft ge dan oóm,
dat God de moede s tot iets anders geschapen
heef), dan om hunne kinderen lief te hebben
Of denkt ge soms dat ik hare liefde niet waar
dig ben?
Nu, dat weet ik nog niet, antwoordde
de geestelijke lachend. Uwe moeder schrijf; mjj
wel over uwe studiën, over uwe examens, maar
er bestaat toch nog meer dan da'
Welnu oom, ik ben door mjjue moeder
opgevoed zegt dat Diet genoeg
Ja voorzeker. Eene zoo trouwe gade, eene
zoo bewonderenswaardige weduwe, kan ook
slechts eene voorbeeldige moeder en opvoed
ster geweest z|jn.
O, hoe gaarne hoor ik u aldus over mjji.e
moeder spreken Neen, ge hebt gelijk, ik ben
harer niet waardig Ik ben een echte le
venmaker, een jolige kwant, een dichterlijke
dweeper bij buien, en boveeal een aartsbabbelaar,
maar ik heb haar zoo innig lief dat deze lief
de mjj alle guitenstreken doet vergeven.
Trotsch zjjt ge tenminste niet, want wat
gjj daar van u zeiven vertelt, is voorzeker niet
zeer vleiend.
Als ik misschien iets beter beD, dan mij-
akkers, dan heb ik dit aan haar te dan-
t mjj van lichtzinnige stappen, van
jjiheid teruggehouden zij heeft
rd van een edel werkzaam
bezit, heb ik voornamelijk
vocaal
graving en niet de lijkverbranding thuis
behooit in een christelyken Staat, zou het
hoogst kwetsend wezen wanneer de in
voering der cremat:e door de Regeering
word voorgesteld. Het is een feit, dat nie
mand door de begraving wordt benadeeld
of in zijn rechten verkort, terwijl daaren
tegen zeer velen in hun heiligste gevoe
lens zouden wordeu getroffen wanneer
de lijkverbranding werd toegestaan. Zou
het dus niet een nieuw bewijs van veron
achtzaming der wenseheü van eeu aan
zienlijk deel der bevolking zijn, wanneer
de Regeering den haar gegeven wenk op
volgde.
Bovendien kan de lijkverbranding op
geen enkelen anderen grond noodzakelijk
heeten. Men heeft wel eens beweerd, dat
de kerkhoven den algemeeueu gezond
heidstoestand benadeelen, doch een bewijs
hiervoor werd niet geleverd. Ook andere
argumenten voor de lijkverbranding zijn
gebleken van nul en geener waarde te
zijn. Waarom moet dan nu dit hatelijk
verbrandingsproces ook hier te lande wor
den toegelaten De gegoeden kunnen im
mers hun lijk naar het buitenland laten
overbrengen en daar laten verbranden
En de mindergegoeden behoeven de cre
matie evenmin, omdat zij over het alge
meen nog veel hechten aan eene fatsoen
lijke begrafenis.
De Regeering zal dus verstandig hande
len, als zij het stukje sociale politiek, dat
in de lijkverbranding opgesloten is, maar
onaangeroerd laten liggen. Van een eenigs-
zins uitgebreid verlangen om de crematie
hier toe te laten, is eveneens nimmer ge
bleken. De vereeniging, die dit voorstaat,
beperkt zich tot een onaanzienlijk troepje
ijveraars, die zooals wij zeiden hun
voornaamsten beweeggrond ontleenen aan
het verlangen om toch geh el los te wor
den van alles, wat slechts met den gods
dienst in eenig verband staat.
Tegenover de wenscheu van die enke
len staat de diep gewortelde overtuiging
van de overgroote meerderheid der natie,
die zich gekrenkt zou gevoelen, indien de
lijkverbranding hier burgerrecht verkreeg.
Het is Ie hopen, dat de Regeering reke
ning houdt met die wenscheu en niet het
oor le°ut aan de inblazingen van theorie
aanbidders, die de geheele maatschappij
zouden willen inrichten naar bet model
letje. dat zij zich voor den geest stellen.
Wil de Regeering aan sociale politiek
deen, dan moet zij de dooden laten rus
ten en het oog richten op de belangen
der levenden. Alleen in dat geval kan zij
er aanspraak op maken de sociale recht
vaardigheid te hebben betracht, en zich
Ja oom, ik ben benoemd tot verdediger
mijner medeburgers, tot beschermer der weezen
en der weduwen, wanneer ge een zaakje voor
mjj hebt
De partoor glimlachte.
In deze streken worden geen misdaden
bedreven, mfjn zoon.
Als dat zoo is. kan klopt Vet ongeluk op
't oogenblik aan uw deur, sprak Bernard, ter
wijl hg onwillekeurig sidderde op het geluid
van de deurschel.
Juffrouw Scholastica stond op, om open te
dom, en het gesprek der beide heeren werd
eensklaps onderbroken.
daardoor de dank der natie te hebben
waardig gemaakt.
Een bleeke schoor e vrouw, in zwarte kleederen
gehuld, trad binnen. Zjj droeg twee kinderen
in de armen, en de ondergaande zon wierp
een gulden straal op bat indrukwekkend fjjnbe-
sneden gelaat der vreemdelinge. Er lag een
diepen pijnlijken trek om den vroeger zoo lach
enden mond, en men kon het de jonge vrouw
aanzien, dat zij aan een knagend zielwee ten
prooi was.
Zoo, zjjt gg het, Else riep de pastoor uit. I
Ja, daar ben ik reeds weder, murmelde
de jonge vrouw. 1
Ik doe vu immers geen verwjjt mjjue I
dochter integendeel uwe komst is mij
altijd welkom, maar na 't geen ik zoo juist
aan mijn neef Barnard zeide, komt uw plot
seling verschijnen mij als een vÏDgerwgzisg
Gods voor misschien ook wel als een on
verwachte hulp
In Nieuw Zeeland neemt de Katholieke
Kerk in omvang toe. Tien jaar geleden
vestigde zich een Ierlander in Nieuw Zee
land en in zijn huis werd de eerste H. Mis
opgedragen. Thans telt de Katholieke be
volking bijna 100.000 zielen met 240 ker
ken, 143 priesters, 65 broeders, 600 kloos
terzusters, 2 colleges voor jongens, 21
kostscholen voor meisjes en 98 voorberei
dende scholen, bezocht door 11.361 leer
lingen.
Dinsdag-avond had de Brusselsche po
litie strenge maatregelen genomen om eene
herhaling van straatschandaleu te voor
komen. Het Paleis des Konings, dat van
den Graaf van Vlaanderen en openbare
gebouwen werden bewaakt.
Omstreeks 9 uur des avonds trok een
troep vrijheidshelden van omstreeks twee
honderd betoogers het Maison du Peuple
uitmet roode en blauwe vlaggen door
eenige straten der stad. Bij ds volksver
tegenwoordigers Carton en Wiart wer
den de ruiten ingeworpen.
Toen de bende voor de bur aux XXe
Siècle en de Patriote schandaal wilde ple
gen, joeg de politie den troep uiteen, flui
tende en tierende Revolution! Revolution!
Tot na middernacht was het zeer rumoe
rig in de stad.
Donderdag liep te Kiel het linieschip
Kaiser Wilhelm der Grosze van stapel. De
Duitsche Keizer en Keizerin, de Kro n-
prins, de Groot-Hertog van Baden met
zijne gemalin, de Staatssecretarissen Von
Bulow, Von Tirpirtz, Von Pod-
bielsky, minister T hielen, oberprii
sident Von K 11 e r admiraals, generaals
en officieren van allerlei rang woonden
de plechtigheid bij.
Keizer Wilhelm hield een toespraak
en herdacht zijn grootvader, aan wien het
Duitsche Rijk zijn grootheid te danken
heeft, dat overal in de wereld door de
macht van zijn vloot eiken vredelieven-
den burger beschermt.
Het Wetsontwerp op de bescher
ming van den arbeid, bedreig?, met een
gevangenisstraf van één jaar of bij ver
zachtende omstandigheden tot een geld
straf tot duizend mark, dengene, die door
lichameljjken dwang, bedreiging, kwetsing,
van eer of g mden naam patroons of werk
lieden tot deelneming of niet-deelneming
aan vereenigingen of overeenkomsten, die
een inwerking op de arbeids ofloontoe-
standen beoogeu, aanzetten.
Dezelfde straf treft dengene, die met
dezelfde middelen dwang tracht uit te oefe
nen tot het ontslag of het niet aanstellen
)an arbeiders, het staken of het weigeren
van arbeid, met het doel staking of toe
geven van een der partijen te bewerken.
Een hulp, nojjnhcer pastoor? Kan ik dan
uog iets van de menschen hopen
In zooverre zjj de werktuigen Gods zjjn,
zeker, Else. Else boog het hoofd ea antwoord
de niet,
Bernard scheen in haar aanblik als verloren.
Wat was zij schoon dat edel», reine wezeo, dat
zoo diep gebogen ging onder hire smart!
Hoe groot en edel moest de ziel zjjn, die
in zulk een omhulsel woonde Hare kinderen
ia den arm, liet zjj hare tranen vrij stroomen,
en dacht er niet aan ze af te drogen. Wat
deed ze ook ander3 ia den laitsten lijd
dan weenen En Bernard, die tot nu toe
slechts het leveo van zjjn echoonsien kant had
leeren kennen, begreep instinctmatig dat hg
hier voor een leed stond, dat te groot was,
om in woorden of tranen uitgedrukt te worden.
Hij wierp een vragenden blik op zjjn oom,
ea meende, dat zjj naar hare kleeding te oor-
deelen, eene weduwe was.
Toen ik zoo even antwoordde, dat ik
geen zaak voor u had, vergistte ik mjj Bernard
zeker mijn kind, ik heb eene heilige, ernstige
zaak aan uwe handen toe te vertrouwen
Ik leg u eene zware taak op de onervaren
schouders maar misschien wel om eene
duistere zaak op te helderen, misschien zult
ge diegenen kunnen vermurwen, die geroepen
zijn om een oordeel uit te spreken
De pastoor verhaalde nu in korte woorden
het vreeseljjke voorval, en de beschuldiging
welke dientengevolge tegen Evrard geslingerd
was Hjj eindigde met plechtig voor Evrard's
onschuld te getuigen.
Dezelfde straf bedre'gt degenen, die hen,
die niet deelnemen aan een staking be
dreigen of in goeden naam of eer bena
deelen.
Gevangenisstraffen worden geëischt voor
deelnemers aan openlijke samenscholingen,
waarbij bovengenoemde handelingen voor
komen, tengevolge van staking, wanneer
de veiligheid des rijks of van den Bri. I
staat in gevaar is gebracht, of gevaar
voor menschenlevens of eigendom bestaan
heeft. Deze straffen bestaan in tuchthuis
straf van drie jaren en voor de aanvoer
ders tuchthuisstraf tot vijf jaar.
Majoor Marchand, de held van Fas-
hoda, is te Parijs aangekomen.
Duizenden menschen hebben hem toe
gejuicht, het leek wel of de geheele be
volking hem eene ovatie wilde brengen
Vive Marchand!» klonk het uit de
menigte om aldaar ook het tVive Dé
roulède)» en het Vive l'Armee te hoo-
ren. Duizenden en tienduizen wuifden met
hoeden en zakdoeken, den held van Fas-
hoda toe.
I.a Drapeau, het blad van Déroulède
werd rondgevent met March and's por
tret. Ook werd rondgevent een patriot
tisch lied met de afbeelding van Dè r 0u-
1 d e op het driekleurig omslag. Woor
den en muziek zijn van A ntonie Loi. is,
die zijn poëzie de titel gaf van«t est
Déroulède qu'il nous fautl»
Den hoofd-redacteur van le Patrie, werd
eene ovatie gebracht.
Men vereenzelvigde de ontvangst van
Marchand en de invrijheidstelling van
Déroulède als een feest. Maar overal
onder het volk hoort men naa«t de kre
ten: c Vive M ar eh and «Fitv D ou-
lèdel» <Vive V Arméedreigement';
tegen het Gouvernement, Rechters enz.
De zitting der Franscbe Kacuer nam
om 3 uur een aanvang, Déroulède en
IIaber t waren aanwezig, vele afgevaar-
iigden drukten hun de band. Men meende
d3t Déroulède zou spreken zeer ver
standig deed hij dat niet.
Des avonds was het woeliger dan ooit
p de Boulevards en druk in de café's. De
bureaux van Libre Parole waren geillu-
"iueerd en versierd.
—In de vry spraak van de heeren Dé r 0 u-
ède en Habert ziet de Gaulois eene
eroordeeling van den President der Re
ubliek den heer Loubet, want dat is
fe ware beteekenis, zegt het blad, van de
J iry-leden der Seine-rechtbank.
Déroulède heeft voor de Rechtbank
olgehouden dat hy het E!ysée wilde over
rompelen omdat hij de verkiezing van
Loubet, tot President der Fransche Re
publiek, eene schande voor het land noemde.
Verachtelijk wees hij elke verontschuldi
ging van de hand met te antwoorden:
«Als gij mij vrijspreekt, zal ik opnieuw
beginnen». Eu de Jury leden hebben hem
vrijgesproken. Het gaat er al heel zonder
ling aan toe in het democratisch Frank
rijk. Wij keuren de vryspraak van Déro u-
1 d e en II a b e r t, hoe zonderling ook, niet
af. Déroulède wil Frankrijk niet laten
Ja, dat is waar, riep Else vol geestdrift uit,
mjn brave man heeft nooit een booze daad
>1 dreven, of een slecht woord gesproken, en
toch zal men hem morgen naar Rsnnes ver-
vosren Ik kom u nu vragen wat ik doen moei,
mjjnheer pastoor, want ik kan mjjn man tocti
üiet alleen laten, in zjjn verdriet.
Wilt ge dus naar Rsnnes verfr.kken
Ja, mgaheer pastoor maar
Maar gg hebt geen geld nietwaar
Ik zou m|jne beesten wel willen verkoo-
pe.n, maar ik kan geen koopers vinden, de
jj4 is er niet voor geschikt, men biedt te
weinig.
Verkoop uwe beesten niet, arme Else
uw man moet ze vinden als hjj terugkomt,
anders gaat bjj ten onder Mjjn stal is
groot genoeg voor de twee koeien, en het paard
kan b|j mijn gruwtje staan Voor de be
bouwing uwer akkers zal ik ook wel raad schaf-
fan de lieden uit den omtrek zjjn goed
hartige lieden, en ik zal hun wel aan 't ver
atand brengen, dat 't een Godgevallig werk
is om den akker van hun ongeiukkigen med;
naensch le bebouwen, zjj zullen dat wel onder
ling doeD, wees daar verzekerd van Else.
Nu nog de reis en uw verblijf in Rennes...
Werken kunt ge daar niet, ge hebt genoeg te
doen met uwe kinderen, en buitendien zoudt
ge voor naaien of iets de'galjjks niet ges.'nikt
«jjn.Voor uw mm moeten wo een advocaat
zenden, die niet alleen volgens de wet da
nevoegd is, maar die ook uw ffiinQ
tot troost, tot broeder verstrekke.
Wordt
