NIEUWE
QagBlaó voor cföooró- en S/uió-éCollanó.
Amstenhmsche Brieven.
No. 4203
Woensdag 7 Juni 1899
24ste Jaargang.
De Zwerfstee.
BUITENLAND,
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland i 2,80
Afzonderlijke nummers0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem:
Van 1—6 regels 50 Cent
Elke regel meer7'/s
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
i
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
5 Juni 1899.
Het zal wel moeielijk kannen ontkend
worden dat na den verloren slag van 1897
de toestand der Katholieken heel wat min
der rooskleurig was dan na de overwinning
van '88. Toen wachtte ons de herziening
der Schoolwetdie zich niet al te lang liet
wachten, nu kregen wij de wet op den per
soonlijken dienstplicht en wacht ons nog
de leerplicht. Geen wonder, dat er wel iets
drukkends, iets dofs hangt in de lucht der
katholieke politiek, dat er weinig opgewekt
heid heerscht in den boezem van vele kies-
vereenigingen, dat velen, die vroeger met
hart en ziel deelnamen aan de beweging
en den strijd bij de stembus er geen hart
meer toe gevoelen en den boel maar den
boel laten. En dat zal er niet beter op wor
den zoolang het gehaspel en de tweedracht
in de katholieke partij voortduurt.
Het komt in mjjn hoofd niet op te be
slissen aan welke zijde het recht is in de
verschillende punten van verdeeld zijn; men
kan zijne innerlijke overtuiging niet rin-
geloorenmaar ten zeerste is het te betreu
ren, dat voortdurend de overtuiging van Dr.
Scbaepman in strpd is met die van bijna
alle andere katholieke Kamerleden. Bij de
vraagstukken van den persoonlijken dienst
plicht en van de beschermende rechten, zoo
wel als bjj dat van het stemrecht, scheid
de hij zich af, en ook thans, nu de kwes
tie van den leerplicht aan de orde is, zien
wij die afscheiding zich weer herhalen. Een
gevolg daarvan is dat in de katholieke
pers dezelfde verdeeldheid heerscht en wel
dra gaat die strijd over in het volk. Wan
neer men goed besefte, hoe verlammend
die aanhoudende tweedracht, of laat ik een
zacht woord gebruikendie voortdurende
verschilsmeening, werkt op alle machten die
vóór en bij de verkiezingen worden inge
spannen, hoe ze alle feu sacré uitdooven en
hoe vele goede, krachtige elementen zich
daarom en daarom alleen in den strijd te-
FEÜ1LLETON
15
Vervolg)
Scholastic» trachtte te vergeefs om dezen re-
deneerstroom tegen te houden en bekeek met
eene engelachtige tevredenheid op het gerimpelde
gelaat, de nieuw gemunte goudstukjes.
Zoo, zoo, knikte de pastoor scktilksch, was
dat uw geheim, zusje
Ja, antwoordde zij eenvoudig, dit geld is
voor Else.
En daarvoor hebt ge uwe mooie linnen
lakens moeten verkoopen, en dat nog wel zonder
mjjn voorkennis?
Waarom had ik u moeten waarschuwen
Omdat ik het u verboden zou hebben.
Waarom
Waarom? wel, waarom zoudt ge 't linnen
verkoopen, waaraan ge zoo gehecht zijt, zuster
Had ik mjjn horloge dan met?
Bjj zooveel verheveue eenvoud, sprongen Ber
nard de tranen uit de oogeu, en hij moest zich
afwenden, om de ontroering die zich van hem
meester maakte, te verbergen
Nu, we zullen uw horloge misschien nog
wel noodig hebben ook, want er zal nog veel
voor die ongelukkigen te doen zjjn, 't is u
toch goed, dat ik de beesten in onzen stal
herberg
Zeker, en de rest moet ik Zondag in de
preek maar klaar spelen. Kom aan, besloot
rugtrekken, meo zoude misschien wat voor
zichtiger zijn eu niet bij elk vraagstuk van
eenig belang met het devies «vrije kwesties-
te koop loopen om het recht te kunnen
laten gelden eene andere meeniüg te ver
kondigen, dan bijna alle andere Katholieken
in den lande. Dat ten minste kan men wel
reeds nu met besliste zekerheid voorspellen,
al zou ik dan het verwjjt oploopen ook al in de
toekomst te willen kijken, dat de tegenwoor
dige sl rijd over den leerplicht, onder de Katho
lieken zich zal laten nagevoelen bij de stembus
en indien er geen einde komt aan dat voort
durend gehaspel, indien er steeds bij elke
kwestie van aanbelang al is zij dan ook
precies geene kwestie, die een katholiek be
ginsel rechtstreeks raaktafscheiding en
verdeeldheid heerschen, dan is het niet mo
gelijk, dat de stembus van 1901 een ander
antwoord geeft dan die vrn 1897.
Nu heb ik mij onwillekeurig laten mee-
sleepen en waar ik van het bondgenoot
schap met de Anti-revolutionnairen wilde
spreken heb ik meer over onze eigene zaken
gesproken. Nu, waar 't hart van vol is,
loopt de mond over en men moge er eens
ernstig over nadenken. En nu het bond
genootschap.
Niet ten onrechte is dezer dagen in dit
zelfde blad al eens gezegd en ook ik zeide
het in een mijner brieven over deze zaak, dat
het bondgenootschap met de Anti-revolu
tionnairen wellicht het eenige middel is om
tot een andere politiek te komen. Immers
met de hedendaagsche liberalen is tot geen
band meer te geraken. Zij komen al langer
zoo meer in het radicale vaarwater. Er
mogen er onder hen zijn, die voor hun per
soon alle achting verdienen in het verre
van kwaad meenen die zelfs inziendat
het den verkeerden kant opgaat, de libe
rale Ministers, en ook Borgesius mogen
nog zoo eerlijke lui zijn en heusch geen
kwaad bedoelen en niemand in zijn gods
dienstige overtuiging willen kwetsen en zelfs
de Bijzondere school een liefdevol hart toe
dragen wij kunnen met die lui niet
de pastoor, ik hoop dat de goede God vandaag
tevreden met ons zal zijn.
Juffrouw Scholastic» drukte haar broeder de
hand, wenschte Bernard goeden avond en begaf
zich naar haaT slaapvertrek.
De jeugdige advocaat bleef alleen in den tuin
achter.
Met langzame schreden doorliep hjj de kron
kelpaden van den geurigen bloemhof, en ademde
met volle teugen de vredige kalmte van dit
stukje paradijs in. Nog eens had hij dit stille
genot mogen smaken, en wel, toen hij voor tien
jarei, eveneens den vacantietjjd bij zijn oom
mocht doorbrengen. Alles was nog onveranderd.
De rozenstruiken slechts waren hooger en voller
geworden, de witte haren van den eerwaardigen
grijsaard, zoo mogeljjk, nog witter. Ziedaar alles
Van zich zeiven moest bij echter getuigen dat
alles zeer veranderd was. Destijds was hij nog
een wilde schooljongen, wiens vreugde bestond
in het najagen van vlinders en in het visschen
van kikvorschen uit den vijver, nu was hij een
jorgeling vol levenslust maar ook vol poëzie, en
met eene neiging tot ernstig nadenken. Zijne
moeder was reeds vroegtijdig weduwe van een
ambtenaar wiens betrekking zjjn geheele ver
mogen uitmaakte, en van haar kant bezat de
jonge weduwe slechts luttel weinig. Grootmoedig
als altijd haddeD pastoor Deschainps en Scho
lastics er het hunne bijgedaan ten einde Bernard's
moeder in staat te stellen om in Parijs te wo
nen, en aan haar kind eene goede opvoeding te
geven.
De goede geestelijke had wil is waar gaarne
gezien, dat Bernard den priesterlijken stand ge-
j meegaan, het stelsel deugt niet en het
1 stelsel sleept de personen mede, al langer
hoe verder.
En dat bondgenootschap was vooral den
Anti-revolutionnairen niet onvoordeelig.Het
bezorgde hun langzamerhand geen gering
aantal zetels in de Tweede Kamer en in
1888 steeg dat aantal tot eene zeer res
pectabele hoogte. Alsof het den Anti-
revolutionnairen bij den strijd om die zetels
te doen ware! Wel natuurlijk, waarom an
ders Men strijdt toch bij de stembus niet
pour les beaux yeux de la reine? Maar wel om
denChristelijken beginselen macht en invloed
te verzekeren bij de regeling der Staats
zaken. Juist, maar doe het nu eens zonder
zetels in de Kamer. En bovendien waar
een zetel te veroveren of te behouden viel,
daar streden de Anti-revolutionnairen met
prijzenswaardigen ijver en voorbeeldige vol
harding maar waar zoo'n zetel in de
handen moest vallen van een katholiek of
liberaaldaar was hun werkzaamheid al
weinig getuigend van groote kracht en niet
zelden werd die macht aangewend ten voor-
deele van den liberaal, die er toch al heel
weinig toe zou bijdragen om den Christe-
lijken beginselen macht en invloed te ver
zekeren enz. Dus om de zetels ging het
en dat maaktedat de verkiezingen van
'92 en vooral die na de ontbinding der Ka
mer ten gevolge van den val van het kies-
voorstel Tak al bitter weinig naar den
smaak was der Anti-revoluticnnairen. Toen
ging het wat al te sterk «bergaf» etc. van
het «reculer pour mieux sauter,» daar was
al heel gauw het mooie van af. Maar
voor ons, Katholieken, ook al heel spoedig
van eene regeering met een Mr. van H o u-
t en als minister van BinnenlandscheZaken.
Dus in '97 weder samengaan, al was het
ook niet op zoo'n vaste bedingen. Wat
die samenwerking opleverde en waaraan
die mislukking te wijten viel, is reeds ge
zegd.
Maar wat nu, in de toekomst
o
kozen had, maar daartoe ontbrak het hem aan
den noodigen ernst, aan de moedige volhaiding
en vooral aan de bovennatuurlijke roeping.
Hij bezat een levendige verbeeldingskracht,
een gevoelig hart, hjj zou een nuttig lid van
de maatschappij worden, maar tot de hoogere
volmaaktheid van den priester gevoelde hij zich
niet geroepen.
De liefde tot zijne moeder was inderdaad
buitengewoon sterk, en hield hem van vele
dwaasheden terug, zoodat hij zonder in grove
fouten te vallen, de moeielijke studiejaren door
bracht, en zjjn eenigste eerzucht, zijn grootste
verlangen was, om haar een onbezorgden ouden
dag te bezorgen, en datgene wat zjj voor hem
ten offer bracht, tienvoudig te vergelden.
Inderdaad toen Bernard's studiën voltooid
waren, bezat zijne moeder nog slechts een onbe
duidend pensioentje, en op hem zou voortaan
de taak rusten om het huishouden van geld te
voorzien. Gelukkig was hjj er in geslaagd om
bjj een beroemd advocaat als secretaris in dienst
te mogen treden, en nu wilde hjj zich eerst nog
wat aan de gezonde buitenlucht vergasten, en
bij zjjn oom nieuwe krachten naar lichaam en
ziel garen, voordat hij zijne nieuwe betrekking
aanvaardde.
De Parjjsche lucht had zjjne ziel wel niet
bedorven, maar hjj gevoelde dat hjj toch de
geestelijke sterking behoefde.
Hij wilde de speelplaats der kinderjaren te
rugzien, hjj wilde de genrige lucht van velden
en beemden inademen hij was het gewoel en
de koortsige bedrijvigheid van Frankrjjks hoofd
stad ontvlucht.
I
Frankrijk.
In het laatst onzer verlichte eeuw zien
wij rare dingen. In de Fransche Republiek
geeft men bij de wedrennen van Auteuil
den President der Repabliek een pak slaag
en straatrumoer in Parijs en elders zjjn er
het gevolg van. De minister-president der
vrijmetselaars-republiek heeft de militaire
gevangenis Cherche-Midi, opengezet voor
de generaals Bo isdeff re, Gon ze, P e 1-
lieux en Me rei er, allemaal als schavui
ten gebrandmerkt. De overste Du Pa tv
de Cl am, zit reeds achter slot en anderen
zullen volgen.
Men zal D r e y f u s redden, zegt Le Siècle
maar wij moeten de waarheid redden. Want
zij heeft haar verharde vijanden daar zij
tegen zich eene samenzwering heeft dié
zelfs de moeite niet neemt zich te verber
gen. Wij zien helder den plicht voor ons,
die ons wacht. Die plicht is, ook niet een
enkel détail van de misdaad in 't duister
te laten alle sluiers moeten worden opge
licht alles wat zich daarachter verbergt,
worden vertoond. Licht, licht, overal
Het proces D r o u 1 è'd e heeft nog
een staartje. De Ministerraad heeft besloten
den heer Lombard, advocaat-generaal, die
de functie van ambtenaar van het O. M.
vervulde tijdens het proces, van zjjn func
ties te ontheffen.
De Minister van Justitie heeft een pro
cedure aanhangig gemaakt om den pre
sident van het Hof van Assises Tar diff
te verwpzen voor den Oppersten Raad der
Magistratuur. T a r d i f f was president van
het Hof dat Déroulède heeft vrijge
sproken.
De tiende devisie infanterie is aan
gewezen om te Parijs de negende devisie
te vervangen, waarvan de brigade-R o g e t
deel uit maakt.
België.
Het Belgische spoorwegbest uur is onlangs
door eene rooklustige dame voor de moeilijke
vraag gesteld of in de dames-coupé's al of
niet gerookt mag worden. De dame had
ondanks hetjprotest van haar medereizigsters,
de eene cigaret na de andere aangestoken eu
geheel alleen de coupé gevuld met een rook
zóó dicht, dat het verbljjl daarin zelfs een
man onaangenaam zou zijn geweest. De
Bernard wist dat een verbljjf in St. Marie
hem meer goed zou doen, dan zes weken aan
eene badplaats doorgebracht. Hjj was dus rust
en vrede, een ongestoord dolce far niente, eene
herleving zjjner overspannen geesteskrachten
komen zoeken, en nauweljjks was hjj aangekomen,
of hjj stond voor het verrichten eener goede daad.
Hjj moest een ernstigen dienst bewjjzen aan den
ljjdenden evenmensch, roem en eer zouden er
misschien de vruchten van zjjn.
Doch aan dit laatste dacht Bernard nietten
minste het trad niet bjj hem op den voorgrond
Hij zag slechts de tranen van Else en de
blozende engelenkopjes harer kinderen, hjj zag
niets dan de oprechte eerljjke pachter, die, on
danks een leven zonder smet, onder zulk eene
vreeseljjke verdenking gebuxt ging. Het was hem
inderdaad te moede alsof God zelf hem de
verheven taak aanwees, om het ongelukkige ge
zin te redden, en hij zou het als een misdrjjf
beschouwd hebben, indien hjj geweigerd had,
den onschuldige te verdedigen. Als een visioen
verrees het geheele pleitgeding voor het oog
van den geestdriftvollen jongeling. Hjj zag de
gerechtszaal, de dicht opeengehoopte menigte,
de ernstige rechters, de gezworenen, en op de
bank der beschuldigden, den gebogen man wiens
verdediging hjj op zich had genomen.
Hjj luisterde naar het getuigenverhoor, naar
de rede van den advocaat-generaal, die al de
bezwarende punten zoo scherp mogeljjk deed
uitkomen, en den beschuldigde onder een vloed
van bewjjzen trachtte te verpletteren
(Wordl vervolgd.)
MMlMSdlE COMMIT.
ABONNEMENTSPRIJS
AGXTE MA HOW AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIE».
