N
r i
e i
J W E
€3>ag6laè voor eSKoord- on Suió-eXollanó.
De bron van het Socialisme en
Anarchisme.
NTo. 4211
Vrijdag
16 Juni 180!)
24ste Jaargang.
GRATIS.
De Zwerfster.
B U I T K JV L A JV D,
Engeland.
frankrijk.
ISCHCODIAIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BIJBEAÜ: St. Janstraat Haarlem.
1,10
«1,40
C 2,80
«0.03
AGÏTE MA NON AGITATE.
PRIJS DBR ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels 50 Cem
Elke regel meer7Vi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KöPPERS.
Zij die zich van af heden op
dit Blad abonneerenontvan
gen de nummers gedurende deze maand, ver
schijnende,
0
Abonnementen op het Zondagsblad, be-
hoorende bij deze courant worden eveneens
dagelijks aangenomen. Het Zondagsblad be
vat aangename, onderhoudende lectuur voor
de huiskamer. Prijs per d^ie maanden 25
cent, franco per post. 35 cents.
Een verslaggever van een Duitsch dag
blad vroeg eens aan den Franschen staats
man Jules Simon, wat de bron van het
anarchisme was; en Jules Simon ant
woordde op deze vraag als volgt«Wat
Frankrijk betreftgeloof ik zeker, dat de
strijd tegen het Katholicisme er véél toe
bijgedragen heeft om het anarchisme te be
zweren. Ziet u, ik ben philosoofik ben,
hoewel ik in den Katholieken godsdienst
werd opgevoed, noch Katholiek noch Pro
testantik heb mijn eigen, op wijsgeerige
grondstellingen steunende moraal die ik
echter wel zal oppassen aan het volk telee-
ren, want het volk zou mg niet begrijpen.»
Wij voor ons begrijpen het eveneens niet,
hoe men een mensch in geweten zou wil
len verplichten om deugdzaam te leven, wan
neer men den eeuwigen Schepper, Rechter
en Straffer zou willen loochenen. Zonder de
plichten jegens God, verliezen ook de rech
ten des menscnen op eigendom, eer en le
ven alle verblindende kracht, ja zelfs alle
reden van bestaan. Het beste bewijs hier
voor levert Jules Simon zelf, omdat hij
zijn antwoord als volgt besluit: «Ontneemt
men aan de kinderen dit begrip (n. 1. het
begrip van God en van het toekomstig le
ven) en voedt men hen volkomen in on-
FEUILLETON.
23
Vervolg.)
Hij bad, hij smeekte, nu eens was hij vol
vertiouweD, dan weder sidderde hjj voor de uit
spraak der gezworenen.
Hoe zult ge, zoo sprak hij, uwe kinderen
durven omhelzen, wanneer gjj door het zwaard
der wet deze kinderen tot weezen gemaakt hebt
Neemt u in acht mjjne heeren Denkt dat ge
eenmaal rekenschap zult moeten afleggen voor
den Heer der heerscharen van het bloed van
dien onschuldigeDat zjju bloed uwe handen
niet bezoedele, want al het water der zee, al
uwe tranen zouden die niet kunnen afwasschen
Evrard, vergeef me, indien mijn talent niet
op de hoogte bleek te zijn van de taak, die ik
niet uit overmoed, maar gedrongen door het
bewustzjjn uwer onschuld, op mijne jmgdige
schouders nam rnjjn hart is even beklemd
als het uwe en gij weent maar ook ik zie
slechts door een floers van tranen h:t publiek
dat nu ij aaD hoort, de gezworenen die hun oor
deel zullen zeggen, de rechters die zullen oor-
deelen, gaat dus, mijne heeren! Wij zjjn bereid
uwe uitspraak aan te hooren. Nooit zal die uit
spraak eene boete kunnen zijn, daar wij niet
schuldig zijn. Die uitspiaak kan slechts de on
schuld doen zegepraleo, of de kroon der mar
telaren op de slapen van een rechtvaardige druk
ken
geloof op, dan wordt in de massa van de
minder ontwikkelde individuen allereerst het
nihilisme en vervolgens het anarchisme aan
gekweekt.»
Wij nemen de vrijheid aan deze woorden
toe te voegen, dat zeer talrijke feiten ge
noegzaam bewijzen, dat dit niet enkel het
geval is met de minder ontwikkelde maar
ook met de degelijk ontwikkelde individuen.
Maar genoeg! J ulesSimon heeft open
lijk bekend dat het ongeloof de bron is
van het socialisme en van het anarchisme.
De aanhangers van het anarchisme zijn
volstrekt niet zulke weinig ontwikkelde in
dividuen, maar zij zijn toegerust met alle
moderne kennis, welke de ontwikkelden ge
woonlijk bezitten.Zoo bijv. heeft Y a i 11 a n t,
de bommen-werper, den Duitschen materia-
listischen wijsgeer Büchner als zijn ge-
liefkoosden schrijver aangeduid.
Doch daarom reeds moet het oogeloof eene
doemwaardige dwaling zijn, omdat het in
zijn laatste gevolgtrekkingen zulk een mon
ster als Vail land heeft voortgebracht-
Even belangrijk is eene bekentenis van
den Franschen socialisten-aanvoerder J a u-
rès, geuit in eene redevoering tegen den
ex-minister Dupuy: «De burgerlijke repu
bliek zoo zegt hij heeft aan het volk
den troost van den godsdienst ontnomen
zonder aan dat volk de weldaden van het
socialisme te schenken Gij hebt het
oude lied, hetwelk de menschelijke ellende
in slaap wiegde, onderbroken en de men
schelijke ellende is schreiend ontwaakt. Die
menschelijke ellende verschijnt nu in uwe
tegenwoordigheid en eischt voor zich eene
plaats, eene plaats vóór aller oogen.»
Het ongeloof drijft den mensch in de
ellende en de ellende drijft hem verder, tot
waanzin toe. Een socialisten-aan voerder
moet het wel het beste weten, hoe de volks
massa in dit opzicht denkt.
Nog één getuige willen wij hier tegen
hen laten spreken. Het is niemand anders
dan Z o 1 ade Fransche apostel van het
ODgeloof en van de zedeloosheid.
1S> rnaid viel uitgeput op zjjn zetel neder, en
het gelaat met beide handen bedekkend, weende
hij stil.
Dj ontroering van den joDgen advocaat was
aanstekeljjk, het publiek snikte en weende ock.
De president vatte nu alles in eene sobere
rede te zamen en ofschoon hij volkomen onpar
tijdig was, kon men toch bemerken dat hij aan
Evrard's onsehuid geloofde.
De procureur-generaal begreep dit ook, en
eene nederlaag vreezend, verhief hij opnieuw de
stem, om op het gevaar te wijzen dat de maat
schappij bedreigde, indien monsters zooals Evrard
»rjj mochten voortleven.
Evraid sidderde, hij begreep dat hjj verloren
was
De debatten waren gesloten, de raadsleden en
de gezworenen begaven zich in de raadszaal,
De gezworenen beraadslaagden.
Evrard had de gerechtszaal verlaten en men
had de beide echtgenooten bij elkander gebracht
om naar verkiezing zich samen te onderhouden.
Bernard was met bea. -
Evrard was tamelijk moedig, maar E se werd
tusschen hoop en vrees geslingerd en kon maar
niet begrijpen wat die booze heer, die zoo tegen
Evrard uitvoer, toch bezielde. Zjj hadden hem
immers nooit kwaad gedaan
Evrard trachtte haar gerust te stellen ofschoon
het hart hem onstuimig in den boezem klopte.
Hoe laat is het? vroeg Else.
Drie uur.
Ze zijn dus reeds een uur aan het be
raadslagen alsof uwe onschuld niet duidelijk
genoeg ware
«Dartig jaren heb ik zoo klaagde hij
voor niet langen tijd geleden gekampt
voor het positivisme (d. i. de scherpste loo
chening van het christendom)maar nu
ben ik aan het weifelen geraakt. Alleen de
godsdienst, alleen het geloof is bij machte
om aan de revolutionnaire leeringen paal
en perk te stellen maar tegenwoordig is
de godsdienst, om zoo te zeggen, verdwe
nen. Wie geeft ons nieuwe idealen
Zeker, in de kringen, waarin Zolazich
beweegt, is alle godsdienst verdwenen, en
eveneens ook alle idealen. Maar wanneer
hij idealen zoekt, dan behoeft hij ze alleen
te zoeken in het christendom, hetwelk hij
reeds jaren lang heeft bestreden. Maar de
heeren verrekenen zich meestal, omdat zij
zeiven zich meenen te mogen dispenseeren
van den godsdienstterwijl zij den gods
dienst voor het volk als noodzakelijk ver
klaren.
Aan deze gemakkelijke grondstelling
heeft de philosoof Nietzsche den vol
genden smaakvollen vorm gegeven.
Hij zegtdaar bestaat een dubbele mo
raal, eene dubbele zedenwetdaar bestaat
een moraal voor de heeren, evenals er een
moraal voor de volksmassa bestaat. Deze
laatste noemt hij ook slaven-moraalmo
raal voor het gepeupel. Het geloof is vol
gens hem slechts het «dierlijk instinct van
den gehoorzame.»
Deze «nette» philosoof is naderhand waan
zinnig geworden wij koesteren nu zeer de
verdenking, dat hij ook vroeger reeds niet
goed bij zijn verstand was. Verwonderlijk
is het echter dat zoovelen uit de zooge
naamde beschaafde kringen bij voorkeur de
geschriften van Nietzsche lezen.
De «groote» heeren willen alzoo andereu
een juk opleggen, hetwelk zij zeiven niet
dragen maar hiermee maken zij den gods
dienst slechts méér gehaat. Het eenige mid
del, om niet nog méér anarchisten te ma
ken is dat men in de hoogere kriDgen
eindelijk eens ophoude om aan de volks
massa een slecht voorbeeld te geven dat
De minuten kropen langzaam voort. Evrard
liefkoosde de kinderen, en was ten prooi aan
de somberste voorgevoelens. Ook hem scheen de
beraadslaging te lang.
Eindelijk kwam een gerechtsdienaar en fluis
terde den advocaat eenige woorden toe
Het hof zal uitspraak doen, sprak Bernard
tot de beide echtelieden, en terwjjl hjj uaar
zijne plaats ging, werden ook Evrard en Else
binnengeleid.
De rechters waren reeds gezeten.
Een doodeljjke stilte heerschte in de zaal,
alles was in gespannen verwachting.
Eindeljjk werd de schel door den president
der gezworenen bewogen en opstaande las hjj
langzaam, de door het gerechtshof gedane vragen
voor.
Eindeljjk kwam hjj aan het volgende formulier.
Bij mjjne eer en mijn geweten, ja, de be
klaagde is schuldig.
Eu bevestigend werden ook de verzachtende
omstandigheden beantwoord.
Evrard luisterde zonder verbleeken toe, en
fluisterde slechts dit ésne woord
Dat Gods wil geschiede
Aanstonds daarop werd het vonnis voorge
lezen.
Het luidde: levenslange dwangarbeid!
De geheele zaal werd als door een electrischen
schok bevangen. Men weende, men beklaagde
het medelijden was algemeen.
Evrard, vroeg de voorzitter, hebt ge nog
iets te zeggen
De pachter stond op.
Zjjn flink mannelijk gelaat was door eene
men niet zelf den dam d. w. z. den gods
dienst doorbreekt, welke onze maatschappij
voor den zondvloed beschut.
Ouder de Britten is een partij opgestaan
die het drijven tot een oorlog met de Trans
vaal ten hoogste afkeurt. Het parlemeuts-
lid G. W. E. Rus sel 1, staat aan het hoofd
van een commissie, om een beweging gaande
te maken ten einde de Boeren te verde
digen tegen de kuipergen, waartoe de En-
gelsche minister Chamberlain zich leent
om de onafhankelijkheid van de Zuid-Afri-
kaansche Republiek te ondermijnen. Ru s-
sell wil de Boeren niet langer bedreigd
zien.
Deze Engelschman heeft echter geen lust
zich tot de Yredes-Conferentie te 'sGraven-
hage te wenden.
Door de val van het Fransche ministe
rie is de minister-president Dupuy, een
zondebok geworden die flink wordt afge
ranseld.
De Echo de Paris, wenscht Charles
Dupuy een goede reis. De Aurore meent,
dat als Dupuy, president L o u b e t er on
der dacht te krijgen, zooals hij met C a s i-
mir-Perier gedaan heeft, hij zich nu zeer
heeft vergist.
De Rappel beschuldigt Dupuy veel
kwaad te hebben gedaan jegens de Repu
bliek, aan de vrijheid en aan het parlemen
taire stelsel, door kuiperij.
De Lanterne (M i 11 e r a n d) «De gereeh-
heid is langzaam geweest, maar zij is toch
gek.men. Dupuy boet met zijn val het
velerlei verraad, waaruit zijn ministerieele
loopbaan geweven was.»
De Gaulois«Na het ministerie der re
visie zal men ons het ministerie van de
vrijspraak trachten op te leggen. Het is dus
mogelijk, dat men Dupuy nog eens be
treuren zal
De Autorité (deCassagnac): «Hij valt
onder de minachting van allen die hij be-
drogen heeft, vroeger aan de rechterzijde,
gisteren nog aan de linkerzgde Wjj
zullen hem eeuwig dankbaar zijn voor het
kwaad, dat hij de Republiek gedaan heeft
en waaraan zij barsten zal.»
bovenmatige smart, door een heldhaftigen lijdens
moed bezield. Hij legde de hand op het hart
en sprak kalm -.
Bij mjjne eer en mjjn geweten zweer ik,
dat ik onschuldig ben.
Evrard, hernam de voorzitter, hebt ge
niets tegen de straf in te brengen
Niets, mjjn heer de voorzitter. Ik ben over
tuigd dat de gezworenen en de rechters volgens
hun inzien gesproken en gehandeld hebben. Ik
bedank u voor uwe goedheid, ik dank ook mjjn
edelen advocaat.
Evrard viel op de bank neder, maar op het
zelfde oogenblik stond Else op.
Zonder aarzelen trad zjj tot voor de rechters,
en sprak op luiden, vasten toon
Heeren rechters, heeren gezworenen, en
gij allen die mijn man op de bank der schande
zaagt nederzinken, ik bezweer u, om het woord
Diet te vergeten dat ik ga uitspreken. Ik zweer
bjj mijne eer als vrouw, en bij mjjo geweten als
christin, dat Evrard onschuldig is! Gjj veroor
deeld hem, ik zwjjg en buig rajj voor de be
proeving van Gods hand, maar ik zweer ook,
dat ik mijne kioderen geen bezoedelden naam
zal achterlaten! Evrard, ge gaat vertrekken naar
de galeien, ge gaat daar uw smarteljjk ljjden
aanvaarden ik blijfik waak, ik strjjd Mjjne
oogen moeten zich sluiten, mjjne ledematen ver-
stjjven, indien ik niet binnen vjjf jaren het on
omstootbare bewijs van Evrard's onschuld lever,
indien ik niet den naam van den moordenaar
weetIk zal den moordenaar voor u sleuren en
in zjjae schande de eer van mijn man rein was-
»chen. (Wordt vervolgd.)
