NIEUWE 2lagBlaó voor cftoord- en Godsdienst is strikt noodzakelijk. No. 4215 Woensdag 21 Juni 1899 24ste Jaargang. GRATIS. De Zwerfster. BUITENLAND. Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. Voor liet buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschjjnt dagelijk», behalve Zon- en Feestdagen. BÏÏHEAU: St. Janstraat Haarlem. /1.10 1,40 2,80 0.03 Van 16 regels50 Cent Elke regel meer7 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Redacteur-Uitgever, W. KöPPERS. Zij die zich van af heden op dit Blad abonneer en, ontvan gen de nummers gedurende deze maand ver schijnende, Abonnementen op het Zondagsblad, be- hoorende bij deze courant worden eveneens dagelijks aangenomen. Het Zondagsblad, be vat aangename, onderhoudende lectuur voor de huiskamer. Prijs per drie maanden 25 cent, franco per post 35 cents. Niets is voor ons, menschen, zóó nood zakelijk als de godsdienst. Al is deze uit spraak ook een woorlvoor hetwelk het begrip in onze eeuw van verlichting bij vele lieden helaas maar al te zeer is verdwenen, toch bljjft deze uitspraak inderdaad waar en de geringschatting van den godsdienst heeft reeds in het verval van den maat- schappelijken welstand van vele landen, in het verdwjjnen van de openbare veiligheid, in de buitensporigheden van het socialisme, in de gruwelen der omwentelingen, in de gruwelen van het anarchisme en nihilisme bittere vruchten doen nijpen en zal, wan neer de menschheid op den ingeslagen weg voortgaattot nog erger euvelen voeren. De onlangs gepleegde aanslagen te Mos kou en Genève bewijzen ten duidelijkste en op verpletterende wijze, waartoe een menseh zonder godsdienst in staat iswant hadden die booswichten aan God en aan een eeuwige vergelding geloofd, zij zouden die ontzet tende euveldaden nooit gepleegd hebben. Niet de ontwikkeling en het weten zooals een zeker liberaal blad verneemt, houdt een mensch terug van zulke gruweldaden, maar enkel en alleen de godsdienst. En het be- wps hiervoorhet meerendeel van de boos doeners, die bloed als water vergoten, wa ren volstrekt niet onontwikkelde, onwetende lieden de Parijsche Commune van 1871 telde vertegenwoordigers van kunst en we tenschap onder hare aanvoerders alzoo is het niet de ontwikkeling, het weten, dat van euveldaden terughoudt, maar de gods- FEÜ1LLETON. Vervolg.) Het is schoon en wegslepend als de Mar seillaise 1 muziek en woorden elkander waardig riep een der makkers in vervoering uit. En inderdaad, toen Herman 's nachts om twee uur huiswaarts ging, kon hjj het paket in de brievenbus doen, en Bernard ontving de com positie, vroeger dan hij had durven hopen. Zonder een oogenblik te dralen zette hij zich voor het kleine kamerorgel neder, speelde en zong de keurige melodie. Nu moest ook Ëlse komen. Zij luisterde met aandacht en was tevreden. Wilt ge hei mjj nu ook leeren zingen vroeg zjj eenvoudig. Bernard knikte toestemmend, en binnen korten tijd kon zij het zingen, en wist ze de woorden van buiten. 't Is zoo mooi, dat men het zonder moeite onthouden kan, antwoordde ze, toen Bernard haar geheugen prees. En nu mjjnheer, zeg aan uwe vrienden dat van af dit oogenblik Else niet meer den geschandvlekten naam van haar man noch dien van haar doopsel dragen zal. Van nu af aan, tot op het uur dat Evratd in eere hersteld zal zijn, zal ik voor iedereen de Zwerfster zjjn. Een ronddolend schepsel, zonder dak zonder bloed verwanten, zonder vrienden I diensthet geloof aan een Goddie het kwaad eeuwig bestraft en het goede eeuwig beloont. Het moderne liberalisme, dat steeds ijve rig in de weer was om de volksmassa te ontwikkelen, geloofde met die ontwikkeling het volk gelukkig en tevreden te kunnen maken. Maar tot dusverre is die meening gebleken te zijn een illusie. Alleen de gods dienst kan het volk gelukkig en tevreden makenen hijdie den godsdienst onder het volk handhaafthij is een weldoener der menschheid, maar niet hij die den gods dienst uit het hart des volks rukt of helpt rukken. Reeds de bittere en pijnlijke gevolgen van de godsdienstloosheidreeds het feit dat Napoleon I den godsdienst wederom in zijn land herstelde, nadat de zoogenaamde eeredienst der rede tot de meest dwaze on gerijmdheden had gevoerd, en het feit dat de Pruisische regeering in het jaar 1848 de hulp van de Kerk inriep ten einde de revolutie te bezweren moesten iedereen overtuigen van de algemeene noodzakelijk heid van een positieven godsdienst. Maar al was de oude leermeesteressede geschie denis, niet daar om ons aan de noodzake lijkheid van den godsdienst te herinneren toch moest reeds het gezond verstand ons overtuigen, dat de godsdienst noodzakelijk is. Het getuigt van de grootste oppervlak kigheid, wanneer men meent, dat godsdienst wèl noodzakelijk ismaar alleen voor de vrouwen. De vrouwen, zoo zegt men, be zitten veel gemoed en veel phantasiede vrouwen hebben behoefte aan troost en zoetheiden dit alles biedt hun de gods dienst. Maar de man, die het verstand, de consequentie in handelen en denkende energie vertegenwoordigtheeft dit alles niet noodighem staat de somberheid, de flikflooier^, gelijk de «verlichten» onzer da gen den godsdienst believen te noemen kwalijk aan. Jawel, wanneer dat godsdienst waswanneer godsdienst louter een zaak was van gevoel, en niet tevens een zaak van het verstand en in 't bijzonder van den wil, dan had men gelijk. Maar gods dienst is niet dat, waarvoor de «verlichten» hem houden n. 1. een of ander innerlijk gevoelmaar godsdienst is de voortdurende, onafgebroken dienst van God, de gestadige vervulling van alle geboden en voorschrif tenwelke God ons gegeven heeft hetzij onmiddellijk op den berg Sinaïhetzij Een oorverdoovend gediuisch heerschte op de g oote markt. Fluiten en pauken, Tm-ksche trom men en valsch gestemde violen, krassende en schelle instrumenten, brachten de onmogelijkste tonen voort. De paljassen en kunstenmakers schreeuwden zich heesch, de draaimolens maak ten een onbeschrijfelijk geweld, de lieden hot sten, schreeuwden, zongen als dolzinnigen en krioelden door elkander. Kortom, hooren en zien verging in deze atmosfeer van kermispret en kermisgetier. De noodige tenten ontbraken evenmin. Hier zag men de dramatische voorstelling van ridder Kuno, en de schoone gravin Henengarde te midden der kruisvaarders daar aanschouwde men Sebastopol door witte ratten overrompeld. Iets verder, stond een man boven op een bont- geverfden wagen, en trok kiezen zonder pp. De menagerie met wilde beesten, ontbrak evenmin als de tent der beroemde kaartlegster en waarzegster madame le Normand. Onder andere was er eene tent die vooral de aandacht der buitenlui trok. De tent was wel niet fraaier dan de anderen, maar de paljas die de lui naar binnen moest lokken, vertelde in derdaad al heel vreemde dingen. Hjj sprak van de vrouw met de leeuwenmanen, bijgenaamd de prachtige Blondine uit het Noorden hjj vertelde hoe haar prachtig hoofdhaar tot aan de enkels reikte, hoe zij in iedere hand veertig kilo dra gen kon, en hoe men op haar borst een aanbeeld zetten en er een boefijzer op smeden mocht. En dat was niet alles. In de tent bevond zich ook een natuurwonder, een wondermensch! Het vreemde schepsel was in de bosschen van middellijk door de Kerk, door Hem gesticht. Doch de uiterlijke werken maken nog niet het wezen van den godsdienst uit; er moet nog daarbij komen dat wij God dienen omdat w jj ons zeiven bewust zijn, dat wij door God zijn geschapen en verlost en daar om verplicht Hem te dienen, en omdat wij in het andere leven wederom tol God wil len geraken. Ziedaar, wat godsdienst is. En juist daar om is de godsdienst ook voor allen zonder uitzondering voor mannen zoowel als voor vrouwen, voor rijken en armen, voor ge leerden en ongeletterden. Wanneer intus- schen de vrouw, eene scherp uitgedrukte behoefte aan godsdienst vertoont, dan is de reden hiervoor niet louter daarin gelegen, omdat de vrouw het bewustzijn heeft, door God geschapen en verlost te zijn, en om dat zij zich daarom tot Hem voelt getrok ken als tot het middelpunt van alle gods dienstig zedelijk leven maar de diepere grond ligt in de waardigheid en in de taak van de vrouw. Zij moet als moeder de jonge teedere planten lichamelijk en geestelijk opkwee- ken zij moet de zaadkorrels van deugd in het kinderhart strooien en doen ontkiemen. Dat is de taak, welke een groote mate van sterkte en kracht, van geduld en offervaar digheid vordert. En opdat nu de vrouw deze zoo zware taak des te gemakkelijker zou kannen vol brengen, daarvoor heeft God haar een zacht, een gevoelig, een edel gevoelend hart ge schonken. Wordt dit hart gericht naar den godsdienst, dan erlangt de vroomheid van de vrouw die warmte en innigheid, welke zoo passend en zoo natuurlijk zijn voor de vrouw en moeder. Eene godsdienstlooze vrouw, en zeker eene moeder zonder gods dienst is iets onnatuurlijks eu onbehagelijks en een man mag zulk eene vrouw niet be schouwen als zijne levensgezellin en de op voedster van zijne kinderen. De onvergete lijke Windthorst heeft beweerd, dat hij niets schooners kende dan een slapend kind en eene biddende vrouw. Maar niet alleen de vrouw, ook de man heeft den godsdienst noodig. Is de godsdienst een plicht, die gegrond is op de verhouding, waarin het schepsel tot den Schepperde verloste tot den Verlosser staat; dan isïle godsdienst natuurlijk ook voor de mannen bestemd. Is de godsdienst echter geen plicht, dan deugt hij ook niet voor de vrouwen dan maar plaats genomen in het legerkamp van het atheïsme! Doch neen De wareechte vroomheid is vóór alles een zaak van de mannen. Dit bewijzen ons de volgende beweegreden jvelke wij ontleenen aan de bekwaamheden van den man, aan zijne levenspositie en aan zijn natuurlijken aard. Over het algemeeu staat de vrouw de menschheid meer ten dienste van den kant des gemoeds en der phantasiede man daarentegen meer van den kant des verstands en van den wil. Ter wijl de vrouw door gemakkelijker middelen aan God gebonden is, meer door de macht van het gemoed en van het gevoelwordt de man door hooger en sterker beweegre denen gebonden n.l. door het verstand en den wil. Een man moet godsdienst hebben, wil hij zich niet blootstellen aan het ge tuigenis, dat hij geen verstand en geen wils kracht bezit. Alleen de dwaas zegt in zijn hart, dat er geen God bestaat. Zonder gods dienst geen man, of het moet een man van papier zijn. Een man moet echter dubbel sterk aan zijn God gebonden zijnen de godsdienstigheid van een man, die verkre gen is door overtuiging van het verstand en door de energie van den wil, is de ware, echte, doordachte, doorvoelde en doorleefde vroomheideene vroomheid vast en sterk als ijzer en graniet. België. Amerika gevonden, en wel op een der toppen van het Maangebergte, alwaar men het al# een godheid vereerde, en wierook voor zjjn altaar brmdde. Het wonderljjke wezen geleek veel op een Chimpanzee, had vier armen en vier bee- nenat naar believen muggen, kikvorschen, brandend vlasgloeiende jjzeren stangen enz. Zijn taal was onverstaanbaar, behalve voor de lieden die uit liefde voor de wetenschap het zonderlinge wezen vertoonden en verhoogden. Nadat de paljas zjjne snorkende lofrede ge ëindigd had, gaf een neergehurkte orgeldraaier een krassend deuntje ten beste. Vlak naast genoemde tent stond een jonge vrouw, door een grooten roodkatoenen regen scherm overschaduwd. Een ezel was bjj haar aan een der marktpalen vastgebonden. Voor haar stond een groote doos met allerlei snuisterjjen voor dageljjksch gebruik, terwjjl twee kleine kinderen op een kussen aan haar voeten, vreed- zapm met elkander speelden. De jonge vrouw zoDg met een diepen weemoedigen blik een droef geestig zonderling lied, dat de_ toehoorders on willekeurig boeide en ernstig stemde. Men zou het niet gewaagd hebben haar een aalmoes aan te bieden, maar iedereen kocht hare liedjes, hare snuisterjjen, hare messen en scharen, en verwjjderde zich dan stil. Deze vrouw was Else. Terwjjl paljas zjjn snoevende toespraak ein digde, strk een man met verwilderde haren en woeste oogen, zijn hoofd door een verborgen valluikje, en riep den paljas toe, dat hjj opnieuw moest beginnen, want dat het natuurwonder kuren had en tegenstribbelde. 1 Tegen het radicale blad U Express i door de Pastoors uit den omtrek van Luik een proces wegens laster ingediend. Het blad had een vertelsel medegedeeld over een Pastoor nit een der buitenparochies, dat niets anders dan vuigen laster bevatte. De Brusselsche Rechtbank heeft een conducteur der spoorwegen, aangeklaagd wegens het verpletteren van de hand ven een reiziger door het toeslaan van een por tier, vrijgesproken. Bewezen werd, dat de conducteur behoorlijk geroepen had:«Af- tention De Rechtbank was van oordeel, dat de reizigers zelve moeten opletten. Zondag heeft de Belgische Staats minister KarelWoeste onder algemeene deelneming zijn 25-jarige jubilé gevierd. Wat al een strijd en opoffering heeft deze man zich niet getroost en met jeugdigen Dit was inderdaad het geval; terwjjl paljas bet publiek trachtte binnen te lokken, lag een arm uitgemergeld wezentje in een hoek der tent, en weende van woede. Het arme kind dat nauwe- lijks acht jaren telde, balde de tengere knuistjes en knarsetandde van drift. Bjj het knaapje zat eene vrouw neergehurkt, 't Was een grof gebonwde, sterk gespierde vrouw met rosse haren, die allerlei vreemdsoortige stuk jes bont en dierenhuid aan elkander naaide. Zult ge gehoorzamen, ja of neen snauwde de spellebaas, het kind naderende. Neen. Dan zal ik je bont en blauw ranselen, Dat kan me niet schelen, maar ik speel niet voor monster. Komaan, we moeten er een eind aan maken, sprak nu de rosse vrouw. De huiden zjjn aan elkander genaaid, het publiek kan niet langer wachten. Help mjj maar een handje, Alcide, we zullen hem goedschiks of kwaadschiks wel in 't pak steken. Ik wil niet, ik wil nietkermde de kleine. Een forsche zweepslag welke een bloedige striem op de naakte schouders van 't knaapje achterliet, was het antwoord van den spellebaas. Wilt ge, ja of neen? Neen, riep het kind, terwjjl 't zich als een stekelvarkentje in elkaar rolde. Wacht maar bengel, als de voorstelling voorbjj is, zullen we je wel anders leeren, siste de ruwe kerel. (Wordt vervolgd.) HÜRlEMSCRÏCOBRillT. ABONNEMENTSPRIJS AGITE MA HON AGITATE. PRIJS DEB ADVERTENTIEN. O 27

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1899 | | pagina 1