NIEUWE
Is,
Hbagêlaó voor <3%ooró- en Suió-éSollanè,
Over de welvaart van eenige
volken.
No. 4234
Vrijlag 14 Juli 1899
24ste Jaargang.
13 l T 1<! i\' L A JN 1),
Dat eene regeering volgens Katholieke
beginselen wel degelijk in staat is om een
Lompenkoopman.
Italië.
Engeland.
-EL
HüllllSCIKilDRijlT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem /1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland c 2,80
Afzonderlijke nummers. «0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BÜEEAïï: St. JanBtraat Haarlem;
PRIJS DER AD VERTE NTIKN.
Van 16 regels50 Cons
Elke regel meer
7JI
i h
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
AGITE MA HOW AGITATE.
Redactenr-Uitgever, W. K P P E R S.
Naar aanleiding van Spauje's nederlaag
in den jongsten oorlog met de Vereenigde
Staten van Amerika, stelde de liberale pers
en de pers van den Evangelischen Boni
in Duitschland en Engeland en niet minder
ten onzent, als 't ware op commando, het
Katholicisme verantwoordelijk voor het ver
val» van Spanje en van de overige Katho
lieke landen van Europa; terwijl diezelfde
pers het Protestantisme hoogeljjk prees als
den brenger en bevorderaar van den wel
stand der volken.
De *Gatholic Timeshet voortreffelijk
hoofdorgaan van Engeland's Katholieken
heeft naar aanleiding van deze voorstelling
zich ijverig bezig gehouden met deze quaes-
tie en een belangrijk materiaal vergaderd,
waarvan wij ter dezer plaatse het voor
naamste aan onze lezers willen voorzetten.
Vóór alles is het onjuisttebewereu.dat
het Katholicisme de schuld zou dragen van
het verval van een of ander land. Spanje
was het grootste en bloeiendste wereldrijk,
zoolang het op Katholieke wijze werd ge
regeerd en de grondbeginselen van het li
beralisme en van de Vrjjmetselarjj aldaar
nog geen ingang gevonden hadden.
Zoo was het ook iu Oostenrijk, Frank
rijk Italië en in alle andere Katholieke
landen zoolang niet het liberalisme daar
den boventoon voerde.
Maar het liberalisme is een bijzonder pro
duct van de zoogenaamde Hervorming en
van het Protestantisme. De «Hervorming»,
welke zelfs door Protestantsche schrijvers
van grooten naam genoemd wordt de groot
ste revolutie en de leermeesteres van alle
andere revolutiën heeft ook het geheime
sektenwezen en het liberalisme aan Europa
gebracht; en het liberalisme zocht zijn werk
kring voornamelijk en bijzonderlijk in Ka
tholieke landen. Dit blijkt ten duidelijkste
in alle Katholieke Staten van Europa en
Zuid-Amerika, van welker «verval» men te
genwoordig zóó luidruchtig gewaagt. Alzoo
dragen vóór alles de leeringen van het li
beralisme, hetwelk een vrucht is van bet
Profesiantisme, de schuld van het «verval»
der Katholieke Staten.
FEUILLETON.
VADER BAMBRIQUET,
OF BE
10 Vervolg.)
//Maar wie dan locb
//Mijnbeer Moreau, de hunider van bet kleine
appartement boven het uwe.//
//Mijnheer Moreau I# riep Cécile levendig uit;
„wat, die zonderlinge man, dien men nooit ziet
en die alleen des avonds uitgaat//
//Dezelfde.//
//Maar ik ken hem niet,// riep Salviac uit,
//ik heb hem nooit gezien en ik begrjjp niet
welk belang hem mijne zaken kunnen inboezemen."
//Daaromtrent ben ik even slecht ingelicht
als u,// zeide de huisheer, terwijl hij in zijn zak
naar een snuifje zocht (want evenals Napoleon
hield Brambriquet er geen snuifdoos op na),
//doch wanneer u mij wilt veroorloven plaats te
nemen, zal ik u eens vertellen hoe de zaak zich
heelt toegedragen.//
En zonder het antwoord af te wachten ging
hjj deftig in een leuningstoel zitten
IV.
De oogen der beide jonge lieden schitterden
van ongeduld. Na op zjjn gemak zjjn snuifje te
hebben genomen, begon Brambriquet met zijn
gewonen omhaal van woorden
volk tot welstand te voeren dit bewijst
tegenwoordig België allerwelsprekendst. Bel
gië staat aan de spits van den socialen voor
uitgang onder a'le landen van Europa, se
dert het Belgen-land een Katholieke regee
ring en een Katholiek parlement volgens
het model van het Duitsche Centrum bezit.
Wat nu den welstand betreft in de zoo
genaamde Protestantsche lauden, als Prui
sen de Vereenigde Staten en Engeland
tot dien welstand hebben overal juist
de Katholieken op de uitstekendste wijze
medegewerkt. De Katholieken alleen zijn
in het Duitsclie rijk, in het Britsche rijk
en in de Vereenigde Statenten opzichte
van politiek en godsdienst, één volk, terwijl
de Protestanten overal in de genoemde lau
den, ten opzichte van de politiek in vele
partyen, en ten opzichte van den godsdienst
in tallooze sekten verdeeld zyu hetwelk
zeker niet geëigend is om tot den vrede
en den welstand van een land bjj te dragen.
Wanneer men van de welvaart van het land
door het Duitsche Protestantisme spreekt,
dan moet men ook van de méér dan twee
millioen sociaal-democraten spreken, die uit
het Protestantisme zjjn voortgekomen. Voor
den vrede en voor de goede orde des Staats
de voornaamste waarborg van de wel
vaarten van den vooruitgang van een land
zjjn oreral alleen de Katholieken borg. Dit
heeft zelfs het Protestantsche publiek bij
zich zelf ondervonden.
In het Britsche rjjk en in de Vereenigde
Staten zijn méér dan 700 Protestantsche
sektenin Engeland alleen (volgens de
Protestantsche <limes») 712 Protestaotsche
sekten, die elkander allen veel heftiger be
strijden dan zjj hun «gemeenschappelijken
vijand, Rome» bekampen. Welnu, kan men
in 't algemeen van den «welstand» vaneen
volk spreken, dat in zyne hoogste belangen
verdeeld en versplinterd is in 7 00 partyen
en sekten
Bovendien is het ongerijmdEngeland
en de Vereenigde Staten te betitelen met
den naam van Protestantsche landen alsof
daar een Protestantsche of Luthereche kerk,
volgens het model van de Pruisische Pro
testantsche Staatskerkzou bestaan ter
wijl immers vele van deze méér dan 700
sekten over 't algemeen niets meer bezitten
van het Christendom en van het geloovig
Protestantismeen onder elkaar zonder
eenig verband en overeenstemming zijn.
Eogeland heeft een Protestantsche Staats-
//Ik wilde u dan vertellen, dat ik, na u ver
laten te hebben, naar mjjnheer. De Moreau beu
gegaan, om hem zjjne kwitantie te presenteeren.
Zjjne werk/rouw was afwezig en hij heeft mij
geruimen tijd. laten wachten, alvorens de deur
te openen. Daar ik echter wist dat bij overdag
nooit uitgaat, verloor ik den moed niet, zoodat
hjj ten slotte wel te voorsohjjn moest komen,
maar als u dat gezicht eens gezien hadt, toen l
hjj zag, dat ik het was. Ik was er, op mijj'i
woord van eer, beteuterd van. Die man heeft
inderdaad het uiterlijk van een koning, hoewel
hij misschien niet van voorname afkomst is,
doch daar weet niemand iets van af. Watdaa:
ook van zjjn moge, hjj vroeg mij zoo trotsch
mogeljjie en met een stem, zooals ik nog nooit
gehoord heb: //Wat wilt gjj Waarom komt
gjj mjj lastig vallen
//Ik wist eigenlijk niet recht, hoe ik het met
hem had, maar toch mompelde ik eenige woorden
over de huur, en terstond werd hij vriendelijker.
//Heel goed," antwoordde hjj glimlachend, //ik
heb ongeljjk. Het is heden de hoe noemt
gjj dat ook vervaldag, geloof ik. Welnu,
mijnheer, ik ben tot uw dienst en zonder mjj te
verzoeken binnen te komen of een stoel aan te
bieden, liet hjj mjj alleen in de zjjkamer achter.
Dat vond ik nu wel dwaas, maar hjj is een
zonderling, wien men gaarne iets vergeeft. In
een oogenblik was hjj weder terug. //Mijnheer
de huisheer," zeide hjj, ditmaal zoo voorkomend
mogelijk, „ik ga voor vjjf of zes maanden op
i reis en ben gewoon dia zes maanden vooruit te
i betalen, hebt gjj de kwitanties medegebracht
#Ik was hierop voorbereid en haalde bedoelde
kerk, de zoogenaamde Anglicaansche Hoog
kerk. Maar deze vormt slechts een uiterst
klein gedeelte van Engeland's bevolking
ter wijl dit uiterst klein gedeelte bovendmn
nog hoe langer zoo meer slinkt. Men kau
Engeland over 't algemeen geen Protes
tautseh rijk noenen. Waut volgens de
grootste godsdienstige belijdenis gerekend,
zou men het veeleer een Mahomedaanseh
of heidensch land moeten noemen dewijl
Engeland verscheidene honderd-miilioenen
Muhomedanen en Hindoes telt. Even
zoo, volgens de grootste godsdienstige be
lijdenis gerekend moesten de Vereenigde
Staten veeleer een Katholiek land, in stede
vaa een Protestautseh Jand, genoemd wor
den want de Vereenigde Staten tellen met
de nieuwe territoria ongeveer 20 millioen
Katholieken (behalve de nieuwe territoria,
12 millioen), terwijl één der grootste van
de 700 Protestantsche sekten slpcht9 onge
veer 5 millioen telt en men 700 geheel
verschillende sekten van het Protestantisme
toch niet tegenover de Katholieke Kerk
stellen kan als één Protestantsche Kerk of
als het ééne Protestantisme.
Iu het Britsche rjjk tellen de Katholieken
11 millioen. In de ontzaglijke koloniën Ca
nada, Indië en Australië vormen de Katho
lieken evenals in de Vereenigde Staten
oveial de grootste kerkelijke gemeenschap
naast de tallooze versplinterde Protestant
sche sekten.
Ia Duitschland tellen de Katholieken 20
millioen en maken iets méér dan het dercte
gedeelde vaa de bevolking uit. Ook daar
kan men derhalve niet spreken vau een
«Protestautseh» land. Tot den welstand van
Duitschland echter, tot zjjne zegepralen
tot de uitbreiding van het rjjk, tot zijn wel
vaart hebben de Duitsche Katholieken en
hunne vertegenwoordiging, belichaamd in
het Centrum, op schitterende wijze mede
gewerkt tot alles wat Duitschland aan
goede wetten, aan voortrefielijke inrichtin
gen, aan groote patriottische werken bezit
zooals byv. leger en vloot, burgerlijk
wetboek, sociale wetgeving enz. hebben
de Duilsche Katholieken zelfs bijna het mees
te medegewerkt.
De Rijksdag van het Centrum was de
eenige, aan wien keizer en regeering esn
t9 voren nog nooit gehoorde lofprijzing ga
ven wegens zyne groote en nuttige daden
tot welzijn van het vaderland. Het Katho
liek Duitsche volk vertegenwoordigt do meest
kwitanties te voorechjjn. Hjj betaalde toen ter-
stond.//
//Maar, mijnheer,// viel Salviac hem plotseling
in da rede, //dat alles gaat mij niet aan, u spreekt
slechts over uwe eigen zaken.//
//Geduld, mjjnheer, nu komen wij aan hetgeen
u wel aangaat. Sedert geruimen tjjd wilde ik te
weten zien to komen,waarom mijnheer Moreau
zoo eenzelvig is en nooit overdag uitgaat, men
wil toch altijd gaarne de lieden kennen, die bjj
ons inwonen, ea toen ik dan ook het geldbad
nageteld, beproefde ik éen gesprek met hem
aan te knoopen. Ik vroeg hem naar den staat
van zijne gezondheid, of de wjjk hem beviel, of
het huis naar zjjn zin was, maar op alles ant
woordde hjj slech's met//ja# en //neen." Daaibjj
hield hjj voortdurend den knop van de deur in
de band, alsof hij ernaar veilaDgde, datik been
zou gaan, maar ik deed, alsof ik hem niet begreep.
//Toen ik tenslotte niet meer wist, hoe het
gesprek voort te zetten, liet ik hem het kistje
zien, dat ik nog in de hand hield.
//WaarljjK, mjjnheer,// zeide ik tot hem, //men
moet zich gelukkig achten huurders te hebben
zooals u, dan is men niet gedwongen tegen zijn
wil te borgen.//
„Heeft u dat gtzegd, mijnheer Bambriquet
viel fiduard nogmaals verontwaardigd in.
//Ja, dat heb rk gezegd wat maskt dat uit
Hjj kende u niet, ik heb geen namen genoemd.
Eerst luisterde hjj bjjna niet naar hetgeen ik
zeide, maar toen ik het kistje opende, keek hjj
aandaciitig toe, en
r/Hjj heeft mjjn medailles 1 mijn naam gelezen
bulderde Salviac, buiten zichzelf van woede,
ordelievendeden koning meest getrouwe
de meest conservatieve elementen van het
geheele Duitsche ryk en in nuttige sociale
inrichtingen en in instellingen van liefda
digheid enz. overtreft het de Protestantsche
bevolkiog. Evenzoo is het in de Ver
eenigde Staten en in het Britsche ryk.
De schade van den brand der Tentoon
stelling te Como veroorzaakt, wordt geschat
op twintig millioen franks. Twee bedienden
zijn in de vlammen omgekomen. Eeu groot
aantal personen zjju gekwetst.
Generaal Giletta, die in Frankrijk we
gens spionneeren was gearresteerd, is aldaar
op last van den President der Republiek
in vrijheid gesteld. De Generaal is te Vin-
timilla aangekomen.
Op het eiland Sardinië gaat de overheid
jacht maken op de bandieten. Te Sassaii
hield zich een aantal roovers schuil in het
bosch van Morgoglia, dat door de carabi
nieri werd omsingeld. De roovers werden
opgespoord en aangevallen waarbij twee
hunuer werden geaood. De overigen ont
kwamen in het struikgewas maar moesten
hun geweren en hun levensmiddelen ach
terlaten. De troepen houden het bosch in-
ges'oten. Een der soldaten werd in den strjjd
gedood, een tweede gewond.
In minder dan twee maanden zijn thans
op Sardinië 64 bandieten iu verzekerde be
waring gebracht, waaronder 25 op wi-r
hoofdeu een prijs was gesteld.
Niettegenstaande op de Vredes-Confe-
rentie te 's-Gravenbage de Dum-Dum ko
gels zyu afgekeurd, heeft de Ouder-staats-
secretaris van oorlog iu het Lagerhuis er
kend dat zulke kogels naar Zuid-Afrika
zijn gezonden.
De politiek der Engelsche Regeeriog ten
opzie! te van Transvaal begint zelfs in En
geland eene groote misnoegdheid te ver
wekken. Te Londen zijn reeds meetiugen
gehouden om er tegen te protesteeren. Het
schijnt dat de zaak in het Ministerie zelf
eene groote verdeeldheid teweegbrengt. Ver
schillende Ministers zyu volstrekt vijandig
aan een oorlog tegen Transvaal. De heer
Chambérlain, minister van koloniën,
//ellendelinghad ik je dit kostbaar pand gege
ven om het in triomf rond te dragen P"
//Het zou ook al heef wat zjjn, wanneer ik
aan een eenvoudig burger ieta liet zien, wat u
in uw galon voor al uwe bezoekers tentoonstelt 1
Ik zie niet in, dat de zaak zoo slecht voor u
is afgcloopen. Maar als u mjj nog eens in de
rede valt, kan ik mjjn verhaal nooit eiodigen.
#Ous mjjnheer Moreau, heeit de groote me
dailles bewonderd, die u van ik weet niet wel
ken ksizer van Rusland gekregen heeft, en eens
klaps riep hij verwonderd uit: #Eduard De
Salviac! Heeft werkeljjk die beroemde beeldhou
wer zich genoodzaakt gezieu, u zulk een pand
van beteekenis in harden te geven P//
„Zeker,// antwoordde ik, //mjjn vriend Ednard
De Salviac woont eene verdieping lager dan u.//
Eerst sprak de zonderling geen woord, hjj scheen
na te denken iets dat op een glimlach geleek,
speelde om zjjn mond. „Zoover is het daarnet
de groote kunstenaars gekomen,# zeide hjj ein
delijk als tot zich zelf//arme eeuw arme roem
arm vernuft I//
„Ik wist niet recht wat hjj mompelde en wilde
mjj verwijderen, toen hjj eensklaps zeide //wacht
even waarna bij zich wederom naar zjjn kamer
begaf Spoedig kwam hjj terug en stopte mjj een
biljet van duizend franks in de hand.
////Hier,// zeide hjj//geef mjjnheer DeSrivisc
deze kostbare voorwerpen terug, waarvan hjj zich
nimmer had moeten ontdoen, geef hem tegeljjker-
tjjd de kwitanties van de huur, handel zooals gjj
wilt, doch laat hjj nooit weten, van wien dit
geld komt
(Wordt vervolgd.)
I
