NIEUWE
2)ag6laó voor edïooró- en Suió-dCollanó.
Het Katholicisme in Oostenrijk.
No. 4239
Donderdag 20 Juli 1899
24ste Jaargang.
15 U I T ft JN L A JN
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland2,80
Afzonderlijke nummers«0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem;
Van 16 regels
Elke regel meer
50 Cent
71/,
Gfroote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. EüPPERS.
De Weener correspondent van het Parij-
sche blad «La Groi.c» schreef onlangs aan
genoemd blad een breedvoerig bericht naar
aanleiding van de «Los van Rome» bewe
ging, diezooals bekend is den laatsten
tijd in Oostenrijk in vollen gang is, waar
bij verscheidene personeu zich afscheiden
van dé Katholieke Kerk. Aan bedoeld be
richt van dezen correspondent, die zelf een
Franschman is en sedert 15 jaren voort
durend in de stad Weenen heeft gewoond,
ontleenen wij het voornaamste gedeelte om
dit aan onze lezers voor te zetten. Hij schrijft
o. a. als volgt.
«De afval van eenige vrienden van Prui
sen, fanatieke anti clericalen, zou in den
vreemde den indruk kunnen vestigen, dat
in Oostenrijk het Katholiek geloof aan het
afnemen is en terrein verliest. Dit is ech
ter geenszins het geval. De vreemdeling
die toevallig de straten van Weenen door
kruist, hetzij te roet, hetzij met de tram,
gaat geen vjjf passen verderzonder niet
verrast te worden, door een vooi val, hetwelk
zijne opmerkzaamheid trekt. Gaat bij eene
kerk voorbij, dan ziet hjj de mannen den
hoed afnemen, de vrouwen het kruisteeken
maken, 't Is waar zelden zal hij dezen
vromen eerbied aantreffen bij lieden, wier
uiterlijk getuigt van rijkdom. Maar geheel
anders is het bij de bescheiden burgers, bij
de njjvere kleine industriëelen. Deze lieden
zijn geloovig en beoefenen den godsdienst
evenals het gewone volk want met uitzon
dering van de arbeiders in de groote fa
brieken is het geheele volk geloovig. Mijn
verblijf te Weenen dagteekent sedert 15
jaren toenmaals werden de kerken weinig
bezocht. Tegenwoordig kan men bij de H.
Mis van elf uur in eene kerk ternauwer
nood eene plaats vinden- Op hooge feestda
gen moeten liedendie wat laat komen
van de straat af de godsdienstplechtigheid
bijwonen. De vóór 15 jaren veronachtzaam
de processiën trekken wederom metontel-
FEU1LLETON.
VADER BAMBRIQUET,
Lompenkoopman.
15 Vervolg
Er volgde geen antwoord, waarop de huis
houdster opnieuw zeide
„Mjjnheer, daar is de huurder van het tweede,
die u wenscht te spreken! Wordt wakker, het is
die mijnheer, u weet wel wie
Een dof gebrom deed zich hooren, en Bam
briquet, die in een hoek van den haard in slaap
was, ontwaakte, zeggende
«Nu, wat is er? Ah, zjjt gij het, mijnheer
Moreau? Kom binnen, kom binnen, wat duivel
men zal n niet opeten
Inderdaad was Moreau midden in de kamer
blijven staan, ongetwijfeld getroffen door den
aanblik, welken het vertrek bood, dat hij zoo
onverwachts had betreden.
//Het was een leelijk slecht gemeubeld ka
mertje, in alle opzichten overeenstemmend met
den smaak van den eigenaar een licht grjjs
behangselmet driekleurige bloemen maakte
een afschuwelijk effect, twee of drie morsige
platen, die Bambriquet zeer goed gevonden kon
hebben onder den rommel, waarin hjj vroeger
handelde, prijkten in zwarte ljjsten aan den wand,
een armzalig spiegeltje hing boven een schoor
steenmantel van zoogenaamd marmer. Aan weers
zijden van den haard, waarin een kolenvuur
bare menschen-menigteu door de straten en
de gemeenteraad en het stadsbestuur moe
ten gedwongen door den wil des volks
meedoen. De Weener burgemeester Dr. L u e-
ger en de zijnen toonen steeds gaarne hun
geloof in het openbaar. De christelijke ver-
eenigingen van allerlei aard bloeien, de adem
des geloofs doordringt die vereenigingen.
«Weleer noemde men zich christen, het
geen beleekende, dat men geen heiden of
jood wastegenwoordig noemt men zich
openlijk en vrijmoedig Katholiek. Hetjon-
gere geslacht kondigt zich oneindig beter
aan dan zijne voorgangers. Behalve het
onderwijzerspersoneel, dat bijna over'tal-
gemeen sociaal-democratisch en Pruisisch-
gezind is, bezielt een meer christelijke geest
de school. Wanneer niet één van die ca-
tastrophen over Oostenrijk komt, welke de
handlangers van Pruisen zoo gaarne over
Oostenrijk zoudeu zien losbreken, dan zul
len in 10 jaren tijds de Oostenrijksche rol-
ken ten volle teruggekeerd zijn tot hun
aloud geloof.
«Juist hieruit valt de woede van de
Pruisisch-gezinden te verklaren. Ware het
Oostenrijksche Katholicisme gebleven, wat
het scheen te zjjn, een louter formulier
de anti-clericalen zouden zich niet ge
schaamd hebben in zpn schoot te verblij
ven. Nu zij echter een druppel wijwater
gevoeld hebben, nu springen zij op, als
werden zij geëmpaleerd. Ongetwijfeld speelt
ook de politiek hier een rol medemaar
van bovennatuurlijk gezichtspunt uit, heeft
de opstanding van de Kerk in Oostenrijk
deze fanatieke woede te voorschijn geroe
pen. Indien de hel reed» hare uiterste
krachten inspant, wanneer het geldt de
zaligheid van een enkele ziel te verhinderen;
hoeveel te meer zal dit dan geschieden,
wanneer het geldt de ziel van een geheel
edel volk.»
Tot hiertoe de Weener correspondent
van het Parijsche blad «La Croix.s Deze
brief, die ongetwijfeld met groote liefde
voor Oostenrijk is geschreven, komt ons
brandde, stonden twee ouderwetsche leunstoelen,
welke met stoffen van alle mogelijke kleuren
waren opgelapt, in een daarvan zat de heer des
huizes, gekleed in een ouden vettigen overjas,
aan de ellebogen doorgesleten, welke hem voor
chambercloak diende, de andere was een
oogenblik te voren bezet geweest door de huis
houdster, ten minste te oordeelen naar de wollen
kous, welke tjjdeljjk op den schoorsteenmantel
was gelegd en waarvan het kluwen, in de haast,
tot achter in de kamer was gerold.
In het midden van het vertrek stond een tafel,
bedekt met een versleten omslagdoek, bij wjjze
van kleed, op dit meubel was een koperen
lampje geplaatst, van een kap voorzien, en in
dien lichtkring zat een bevallig jong meisje te
teekenen.
Dit jonge meisje, verlicht a la Bembrandt,
kwam op de voordeeligste wjjze uit te midden
van deze donkere naargeestige en armoedige
omgeving. Het licht viel vlak op haar eenigs-
zinB voorovergebogen gelaat, gleed over het reine
voorhoofd, dat versierd was door een paar schoon
gewelfde wenkbrauwen, en deed de regelmatige
trekken duideljjk uitkomen.
Toen zjj het hoofd ophief bjj het gedruisch,
dat de bezoeker maakte, was het, alsof haar blik
vuur schoot van onder de lange wimpers. Dit
jonge meisje was mejuffrouw Eliza Bambri
quet de natuur schept er somtjjds vermaak in
zonderlinge contrasten tusschen de ouders en
hunne kinderen in het leven te roepen.
Hare kleeding was eenvoudig, hoewel niet
geheel vrij te pleiten van eenige onschuldige
zucht tot opschik. Een bruin wollen japon
bijkans te optimistisch voor. Zeker is het,
dat de beweging «Los van Rome» een soort
van Kuiterkampvoor Oostenrijk wor
den zal, die bij machte zijn zal om de Kerk
in Oostenrijk met nieuwe krachten te sta
len. En de «Evangelische Bond» in Prin
sen geraakt in woede, wanneer hij ergens
het Katholieke leven zich ontvouwen ziet.
België.
Te Luik zal in 1903 eene wereldtentoon
stelling worden gehouden. Tot dat doel is
eene inschrijving geopend waarop reeds
voor 1.662.300 franks is geteekend.
Te Brussel is eene dame en een 14-
jarig meisje die Zondag naar de processie
stonden te zien, door een zonnesteek ge
troffen.
Een Amerikaansch zakkenroller werd
gesnapt op 't oogenblik, dat hij de geld
beurs van eene dame zich wilde toeëigenen,
met ongeveer 100 franks. De dame was
naar de Groote Markt gewandeld om de
processie in oogenschouw te nemen.
Duitschland.
Aan den arbeider F. uit Westfalen, die
in 1873 tot levenslange gevangenis wegens
het vermoorden van zpn vrouw was ver
oordeeld, heeft keizer Wilhelm kwijt
schelding van straf verleend.
Zijn goed gedrag in de gevangenis en
de herhaalde verzoeken om gratie van de
kinderen en bloedverwanten moeten den
Keizer bewogen hebben hem in vrijheid te
stellen.
frankrijk.
Ondanks de logenstraffingen reeds meer
malen aan het bericht gegeven, wordt er
nog altijd gesproken van een bezoek van
keizer Wilhelm aan Dinard, gelegen aan
de kust der Noordzee. Z. M. zal er aan
komen aan boord van de Hohenzollern. Er
wordt zelfs gezegd, dat een Fransch eskader
den Duitschen Keizer zal te gemoet stoo-
men en Z. M. bij aankomst te Dinard be
groeten en bij zijn vertrek uitgeleide doen.
Ook wordt verzekerd, dat keizer W i 1-
helm in 1900 de Wereldtentoonstelling te
Parijs zal bezoeken.
deed hare slanke, bevallige gestalte voordeel ig
uitkomen, terwijl een zijden schortje nog aan
het pensionaat herinnerde.
Gelaat en houding deden denken aan een
meisje van goeden huize, de kleeding aan eene
burgerdochter, die haar nederigen stand begrijpt
en er zich ia weet te schikken.
Doch wjj hebben vergeten te zeggen, dat reeds
de invloed van dit bedompt verbljjfvan eene
omgeving, waarin egoïsme en winstbejag om
den voorrang streden, zich by dit schoone be
vallige kind scheen te doen gevoslen. Reeds was
hare vroegere vroolijkheid en levendigheid ver
dwenen. Zjj bevond zich nog slechts twee dagen
in de ouderljjke woning en toch verrieden hare
gelaatstrekken reeds een geheim lijden en waren
hare bewegingen gedwongen, de lucht, die zjj
inademde, scheen haar te benauwen.
Dit waren ongetwijfeld de overdenkingen,welke
Morean bezig hieldenhjj had ternauwernood
de ruwe woorden van Bambriquet verstaan, die
hem tot de werkelijkheid terugriepen zijne aan
dacht was uitsluitend gevestigd op de schoone
vrouw, die zoozeer waardig was een anderen
vader te hebben.
VII
Op het gezicht van een vreemdeling was Eliza
opgestaan en had zich, na blozende eene buiging
gemaakt te hebben, achter in het vertrek terug
getrokken, waar zjj afwachtte of men haar te
kennen zou geven te bljjven of heen te gaan.
De bezoeker groette haar beleefd.
//Let daar maar niet op,// riep Bambriquet,
Oostenrijk-Hongarije.
Het is nu elf jaar geleden, dat ter ge
dachtenis aan de 40-jarige regeering van
keizer Frans Jozef, een comité te
Weenen het besluit nam, een obelisk op
te richten op den Ortler, den hoogsten top
der Duitsche Alpen f3905 meter). Toen
het steenen gevaarte gereed was, kwam het
verbod aan het plan uitvoering te geven
naar men beweert wilde de Keizer zelf niet
dat men menschenlevens in gevaar zon bren
gen met het moeilijk werk, zulk een zware
steenmassa zoo hoog op te vervoeren. Thans
is een gewijzigd besluit genomen. Men zal
nog dit jaar de obelisk die te Trefoi ingepakt
ligt oprichten op den «Drietalen-top»,zoo
als de 2843 meter hooge berg heet, die op
de grenzen van Oostenrijk, Italië en Zwit
serland gelegen is en ook tot de Ortlergroep
behoort. De weg daarheen is zeer gemak
kelijk te berijden tot Ferdinandshoogte
(2760 meter) langs den bekenden Alpen-
weg over het «Stilfser Juk» en van daar
is ook een goede weg naar den genoemden
top.
Amerika.
Op nagenoeg alle tramlijnen te Brooklyn
is eene werkstaking uitgebroken. Uit New-
York zijn 1400 politieagenten naar Brook
lyn gezonden om de orde te bewaren en
de lijnen te beschermen. Enkele opstootjes,
hoewel niet van ernstigen aard, hebben
plaats gehad, welke de gevangenneming van
100 personen ten gevolge hadden.
Men vreest eene algemeene werkstaking
op de tramlijnen te New-York.
Engeland.
Bp de behandeling van de wet op den
verkoop van levensmiddelen enz. [food and
drugs bill, in het Lagerhuis werd een
amendement van den heer Lamberts, vol
gens 't welk de verkoop en de invoer van
margarine, die gekleurd is als boter, on
wettelijk verklaard werden, verworpen met
297 tegen 68 stemmen.
In het Lagerhuis werd bp de verdere
behandeling van de Food and Drugs BUI
een amendement aangenomenwaarbij
strenge straffen worden bedreigd tegen elk
een die vervalschte voedingsmiddelen of
surrogaten voor onvervalscbte verkoopt,
tenzp de middelen worden ingevoerd met
een naam of een beschrijving, die duideljjk
die eindelijk geheel wakker was geworden, „dat
is mijne dochter Eliza een juffertje, dat mij
meer dan haar gewicht aan geld heeft gekost,
zonder haar daarvan een verwjjt te maken.//
//Uwe dochter,// herhaalde Moreau, terwjjlhjj
een blik vol deernis op het jonge meisje wierp.
Daarop zich plotseling tot Bambriquet wen
dende, zeide hjj
//Mjjnheer Bambriquet, ik kwam u spreken
over eene belangrijke zaak, waarmede notaris
Durand, die uwe belangen behartigt, mjj eerst
heden heett in kennis gesteld, doch ik vrees,
dat 4et oogenblik slecht gekozen is
//Waarom dat?// viel de oude koopman hem
knorrig in de rede. »Nu ik toch wakker ben,
kan dat even goed vandaag als morgen. Welke
zaak had u met mjjn notaris Komaan, waarde
heer, neem plaats, en vertel mjj dat eens
Jeannette, geef mjjnheer een stoel.//
//Uwe dochter staat toch, zy kan zich even
goed de moeite geven als ik,// zeide Jeannette,
terwjjl zjj in het vuur pookte, »ik kan niet alles
tegeljjk doen.»
//Kom, kom, wordt maar niet boosLiza zal
wel een stoel geven. Ga wat bjj den haard zitten,
want je zult nog verkouden worden, de avonden
zjjn zoo koudEn jjj kleine/ voegde hjj erbjj,
zich tot zjjne dochter wendende, //ga maar door
met je kladwerk, als-je dat amuseert, hoewel het
eigenljjk zonde is zulk een mooi papier daarvoor
te gebruiken.//
(Wordt vervolgd
HiiRLEHHSCHE C0UR4HT.
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
OF DE
