NIEUWE
HbagBlaó voor cfëooró- on Stuiè-éCollanè.
Brieven van een politieken
tinnegieter.
No. 4268.
Donderdag 24 Augustus 1899,
24ste Jaargang.
bUITEJNLAJNl),
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUEEAU: St. Janstraat Haarlem.
/1,10
«1,40
«2,80
«0.03
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7'/
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Red a c t e nr-CT i t g e v e r, W. KAPPERS.
VII.
Ik heb in mijn laatsten brief gezegd dat
ik over bet proces-Dreyf us zou spreken,
nu ik er mij echter toe zet, sta ik even
wel verlegen waar die zaak aan te pakken
of uit welk oogpunt ik haar zal behande
len, want van welken kant men haar ook
beschouwe, altjjd biedt zjj iets merkwaar
digs aan en men kan gerust zeggen dat
dit proces bet belangrijkste is, wat in deze
eeuw gevoerd is. De zaak op z'ch-zelve is
niet zóó buitengewoon, niet zóó belangwek
kend, maar zjj ontleent haar boog gewicht
aan de omstandigheden, aan de enorme be
weging die zij veroorzaakt, de wereld-be
roering die zjj heeft opgewekt en nog op
wekt. Ik heb mg zelve vaak de vraag
gesteld of het proces-D r e y f u s op het ein
de der 19e eeuw niet zal zgn wat het be
rucht proces van het Halssnoer der Koning
op het einde der 18e eeuw wasn.l. een
machtige factor in de Fransche Revolutie.
Merkwaardig is het, dat in beide proces
sen een jood den hoofdrol speeltin dat
van het halssnoer de jood Cagliostro,
in dat van heden de jood Dreyfus.
Ik noemde de zaak die thans te Rennes
in laatste instantie behandeld wordt,
op zich-zelve niet belangwekkend noch bui
tengewoon. Dat ociffieren verraad plegen
behoort, hoe betreurenswaardig en laag de
daad ook zgn moge, niet tot de zeldzaam
heden en de geschiedenis weet er voorbeel
den in legio van aan te wijzen. Evenmin
is het een zeldzaam verschijnsel dat een zeker
aantal personen aan de onschuld van een
veroordeelde gelooven en vasthouden. Maar
schalk Bazaine werd in 1871 of 72 van
verraad beschuldigd en deswege veroordeeld;
maar velen bleven aan zgn onschuld geloo
ven. De gebroeders Hoogerhuis,in ons
land,worden door niet weinigen voor onschul
dig gehouden, en van tijd tot tijd melden de
FEUILLETON.
VADER BAMBRIQUET
Lompenkoopman.
44 Vervolg.)
Tot nog toe had dit gesnap Eliza slechts als
een gesuis in de ooren geklonken, zonder dat
zjj er eigenlijk veel van verstond, maar toen zjj j
zoo rechtstreeks werd aangesproken, hief zjj het
hoofd op, waarbij haar blik dien van den prins
ontmoette.
Met moeite weerhield zij een kreetdaarop
liet zjj het hoofd weder op de borst vallen en
mompelde met doffe stem
„Prinshjj
Hoewel zjj haar verrassing spoedig meester was
kon deze toch niet aan de omstanders ontgaan
zijn, zelfs Hermance begreep, dat hier iets bui
tengewoons voorviel.
„Zeg, lieve," vroeg zjj verwonderd, „zou je
mijnheer De Z ook bij toeval kennen
//Neen, neen,// stotterde het meisje, //ik heb
mg vergist, dat is onmogelijk!//
Alfred was even onthutst als zjj.
„De juffrouw zal zich in de een of andere
gelijkenis vergissen,// zeide hjj halfluid, //doch
wanneer zjj kan vergeten, kan zjj neg niet zoo
licht vergeten worden.//
Daarop nam hjj eensklaps afscheidongetwij
feld vreezende te veel gezegd te hebben, en be
gaf zich onder de groepen, die de zalen vulden."
bladen ons gevallen van rechterlijke dwalin
gen. Wij staan dus hier voor een zaak die
op zich-zelve niets buitengewoons aanbiedt,
zoodat de wereld-beroeriog waarvan wij
sinds een jaar of twee getuigen zgn, door
niets gewettigd wordt.
Wanneer bij een groot aantal personen
de overtuiging bestaat van de onschuld van
Dreyfus, eene overtuiging die evenwel de
onze niet isdan zouden wij het in die
personen ten zeerste prijzen wanneer zij voor
die overtuiging streden en door alle wet
tige en gepaste middelen trachten die on
schuld te doen aan 't licht treden. Waren
derhalve de familieleden, vrienden en ken
nissen van Dreyfus voor hem in de bres
gesprongen en hadden zij de revisie van
het vonnis weten te verkrijgen, dan zouden
wjj wederom voor eene gewone zaak staan;
die evenwel buiten zekere kringen en sfe
ren niet meer belangstelling en ontroering
zou hebben verwekt, dan eenig andere her
ziening van een proces. Hier, evenwel, staan
wij voor eene zaak, die eenig is in deju-
ridieke jaarboeken en in de wereldgeschie
denis.
Stellen wg de zaak eens voor in al haar
eenvoudigheid en in 't licht. Een Franzch
officier wordt verdacht van landverraad.
Er zgn gronden om aan te nemen dat die
verdenking niet uit de lucht is gegrepen,
zoodat bij wordt gevangen genomen en voor
zgn natuurlijke rechters, den Krijgsraad, ge
bracht. Deze meent dat aan zgn schuld geen
twijfel kan bestaan en veroordeelt hem.
Een drietal jaren na deze veroordeeling
begint eerst langzaam daarna met meer
aandrang in sommige dagbladen een cam
pagne om zgn onschuld vast te stellen en
zijne invrijheidstelling of althans een revisie
van het proces te verkrjjgen. Weldra is
de geheele wereld in twee kampen ver
deeld de eene helft houdt mordicus de on
schuld van den veroordeelde, de andere helft
met niet minder hardnekkigheid zgn schuld
vol, en weldra worden de gemoederen zoo
danig verhit en opgezweept, dat men zon-
Nauweljjks had hij zich verwijderd, of Her
mance overstelpte hare vriendin met vragen
omtrent de zonderlinge ontroering, welke zij
bad betoond. Hoewel Efiza geen oogenblik twij
felde aan de identiteit van den persoon, gif zjj
toch dezelfde uitlegging, welke de prins haar
aan de hand had gedaan, en verklaarde eenigszins
verlegen, dat mjjaheer De Z veel overeen
komst had met iemand, die bij haar vader in
huis woonde.
Gelukkig nam freule De Montreville hier
mede genoegen eenige oogenblikken later dacht
zij niet meer san het geval en was zjj weder
even vrooljjk als altijd.
De woorden van den prins waren slechts door
een zeer klein aantal personen verstaan kannen
worden, doch men had de verlegenheid der
sprekenden opgemerkt, en in eene omgeving,
waar aan de meest onbeduideade voorvallen eene
beteekenis gehecht wordt, was er niet veel meer
toe noodig om de meest gewaagde veronderstel
lingen te opperen.
//Ziet u wel, dames,// zeide een der bejaarde
vrouwen, die in een hoek van het salon troon
den, //het huweljjk zal nog zoo spoedig niet
tot stand komen, gelooft dit maar vrjj
hDe prins scbjjnt volstrekt niet gehaast om
Hermance het hof te makeD, hjj heeft haar zelfs
niet aangekeken en het scheen mij toe, dat hjj
veel meer zgn aandaeht wjjdde aan dat meisje
in het wit naast haar Het plan is in dui
gen gevallen, weest daarvan verzekerd Maar
ik heb er mij niet mede bemoeid en bekom
mer er mjj niet om.//
//.Ta, er steekt wat achter,// meende een andere
der overdrijving kan zeggen dat de wereld
in twee vjjandige kampen is verdeeld en
dat eene enkele omstandigheid in een ge
geven oogenblik tot een bloedigen strjjd
kan aaüleiding geven. Dit verschijnsel nu,
is de buitengewone, de nooit voorgekomen
phase in deze zaak, die slechts door eene
dieper liggende oorzaak kan verklaard wor
den. Men zegge nietzij, die aan de on
schuld van Dreyfus gelooven en daar
voor ijveren en alles opofferen, vervullen
eene edele taak omdat zij strijden voor het
recht en voor de veroordeelde onschuld.
Die redeneering klinkt heel fraai, maar.
zjj verklaart niets. Waarlijk, wanneer het
rechtsgevoel onder de menschen zoo groot
en zoo machtig was, dat de geheele wereld
in beroering komt om het recht te doen
zegevieren en de onschuld te verdedigen
wg zouden ons er ten hoogste over verheugen
Maar zoo is de wereld niet. Wg hebben
grooter onrecht zien plegen, zonder dat bijna
iemand voor het vertrapte recht en de mis
kende onschuld in de bres sprong. Bemoeit
iemand zich, bniten eenige weinigen bij ons
te land, met de zaak-Hoo gerh ui s
Kwam de halve wereld in beweging om
de onschuld van Bazaine te doen zege
vieren Word de wereid in hunne vgan
dige kampen ooit verdeeld voor de vertrap
te Ieren, de vermoorde Armeniërs, den be
roofden Paus, de verdrukte Polen In gee-
nen deele. Zij n de gebroeders Hoogerhuis
minder belangwekkend dan Dreyfus? Het
recht moet voor allen gelden, en de onschuld
van de eene heeft evenveel waarde als van
den anderen. «Een godsdienstkwestiefa
natisme» zeggen sommigen. Onzin. Met dat
fanatisme heeft men meestal de Katholieken
op het oogmaar 't zgn dezen die in de
onderhavige zaak de meeste agitatie ma
ken en onder hen zgn ook niet weinig die
aan de onschuld van Dreyfus gelooven.
Bovendien heeft de schuld of de onschuld
van een Fransch officieral is die hon
derdmaal een joodte weinig wereldbe-
teekenis om voor de Katholieken eenig ge-
ffDe prins zal wel iets betars kunnen krjj-
gen dan dit jonge schepseltje,// voegde de derd*
erbij, die zich op hare diamanten en overdre
ven opschik heel wat liet voorstaan, //wanneer
het waar is, dat zjjne zaken niet in orde zjjn,
zooals men gelooft, zou het hem toch nog ge
makkelijk vallen eene vrouw te vinden, van
even goede afkomst «ls zjj en wier fortuin
//Eene vrouw, bijvoorbeeld, die reeds van
drie echtgenooten geërfd heeft," viel de andere
haar veelbeteekenend in de rede.
De oude coquette wierp baar een woedenden
blik toe, waarop hare vriendin antwoordde met
een glimlach van hetzelfde gehalte eenige oogen
blikken later werd het gesprek op gedempten
doch levendigen toon voortgezet.
Intusschen was de prins verdwenen, verschei
dene genoodigden hadden hem tevergeefs ge
zocht sedert hjj de dames Montreville verlaten
had, Salviac had hem echter met de oogen ge
volgd, en voegde zich weldra bjj hem in een
afgelegen salon, waar zich reeds eenige spelers
om de speeltafels hadden geplaatst.
Half verscholen achter de gordjjnen van een
venster, hield Alfred het oog onafgebroken op
de groote zaal gevestigdop dezen afstand be
schouwde hjj Eliza te midden dezer van goud
en licht schitterende omgeving en bjj was zoo
in deze beschouwing verdiept, dat hij den kun
stenaar niet gewaar werd,toen deze hem naderde.
Salviac drnkte hem harteljjk de hand en zeide
op verwijtenden toon
//Ik had u toch van tc voren gezegd, dat zjj
zich hier zou bevinden misschien was het
verstandiger geweest niet hier te komen.//
wicht in de schaal te leggen. Wordt de
onschuld van Dreyfus overtuigend be
wezen dan zullen wg ons in zgn vrjj-
gpraak evenzeer verheugen als in die van
elk anderen onschuldig veroordeelde. Wg
zoudenvan onzen kantwel eens deze
vraag gesteld willen zien aan de verwoed*
Dreyfusards in en buiten Frankrjjk «Wan
neer de veroordeelde officier geen jood
maar een overtuigd geloovig Katholiek of
Christen van eenige gezindheid was, zou
dan d6 halve wereld voor hem in de bres
springen en het lot van Frankrgk op het
spel worden gezet om die (vermeende) on
schuld aan 't licht te brengen Het ant
woord op die vraag zouden wg wel eens
gaarne vernemen. Hier komen wij tot het
cardinale pnnt der kwestie waarover later.
België.
In de kolenbekken van Charleroi hebben
de socialisten Zondag eene algemeene ver
gadering gehouden, waarin zg besloten heb
ben den Landelgken Raad der partjj bjjeen
te roepen om te bespreken of er geen al
gemeene werkstaking moet uitgeroepen wor
den als een protest tegen de kieswet. Het
gaat de socialisten veel te rustig, er moet
weer wat rnzie komen, de partij moet too-
nen dat ze er nog is.
frankrijk.
Op bevel van de Regeering worden de
kerken te Parijs door troepen bewaakt.
Te Chalons is een gedenkteeken op
gericht voor de drie onderwijzers die daar
in 1870 door de Duitschers gefusilleerd
zgn. De minister van onderwijs L e y g a e s
had beloofd de plechtigheid bjj te wonen,
maar aangezien het kabinet besloten heelt
dat geen van zgn leden vooreerst Parijs
verlaten zalis hg door den prefect ver
vangen.
Ooatenrijk-Hongarije.
Bij de verkiezing te Graslitz in Boherne
werden jl. Zondag de gendarmen met stee-
nen geworpen. Zij bestormden toen het
koffiehuis waaruit de steenen kwamen, doch
werden toen met bierpotten, stukken steen-
„Gij hebt geljjk, Salviac,// antwoordde mijn
heer De Z met een somberen wanhopen-
den trek op zjja gelaat, //doch dezen avond heeft
mij de moed ontbroken Ik wilde schrjjven,
a.jj onder een of ander voorwendsel verontschul
digen, maar een gevoel, sterker dan mjjn wil,
heeft mjj hierheen gevoerd, wie het gevaar zoekt,
zal erdoor ten gronde gaan, dat weet ik welnn
het noodlot wil het zoo I"
De kunstenaar ontstelde bjj deze ontboezeming
van een man, die zich zelf gewoonljjk zoo goed
kon beheerachen.
//Bjj Godhernam hjj, //laat u zeiven niet
medesleepen door deze blinde neiging 1
zooeven heeft uwe handelwjjze noodwendig ver
wondering moeten wekken, de voet, waarop u
met de familie De Montreville staat
//De familie De Montreville? Wat be
doelt gjj
//Wel, in deze salons fluistert men, dat er
huwelijksplannen bestaan tusschen u en freule
Hermance; dezen avond vertelde men zelfs
Alfred legde hem met een minachtend gebasr
het zwjjgen op.
//Kan ik aan die onnoozele menschen belet
ten sprookjes te verzinnen
//Wees maar voorzichtigals ik mjj niet ver
gis, zonden de sprookjes van deze dwaze lieden
wel esns door de meesters van het huis voor
de waarheid kannen worden gehouden. Mogelgk
heeft een onbedachtzaam woord, dat n zich zelf
niet eens meer znlt herinneren, aanleiding tot
zulke praatjes gegeven./»
(Wordi vervolgd.)
H44ftllM8(]HË€0DR4A1
ABONNEMENTSPRIJS
PBIJS DBB ADVEBTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
OF Dl
