NIEUWE
Ïï)ag6laó voor cföooró- en &uió-<JColtanó.
Uit eigen gaarde.
No. 4269.
Vrijdag 25 Augustus 1899
24ste Jaargang.
BUITENLAND.
Per 3 maanden voor Haarlem ƒ1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. c 1,40
Voor het buitenland2,80
Afzonderlijke nummers«0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BÜBEAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer
77.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redactenr-CTitgever, W. KüPPERS.
VIU.
Meenende dat het van tijd tot tijd aan
trekkelijk is iets te lezen van de streken,
waar men zeli leeft, vervolgen wij nu en
dan ons cuit eigen gaardevernieuwend
de vragen besprekend van den dag ofwe'
een greep doende in en om onze omgeving.
Onze omstreken zijn mooi, dat weet ieder
onzer stadgenooten ze trekken vreemde
lingen bij stroomen en ze zjjn ons dierbaar
boven veel
Gij, frissche bloemen gaarde,
Zoo nederig, maar zoo rijk
In vriendelijkheid, op aarde
Geen plekjen, U gelijk
Buiten het schoone dat de natuur ons
biedtis veel onze aandacht waard, b. v
een of ander gebouw verdient wel in na
dere beschouwing te worden genomen.
Voor heden echter laten wjj dit rusten,
wij willen liever toeven bjj onze omstreken,
al zjj het niet onmiddellijk dan toch wel
er onder saam te vatten, wanneer wij eenige
indrnkken geven over de Haarlemmermeer.
Zeker, het is een groote tegenstelling met
het liefeljjke Bloemendaal, want uren aan
uren ontmoet ge niets dan eentonigheid
in den overtreffenden trap. Zoover het oog
reikt eene groenende vlakte, doorsneden met
kaarsrechte wegenaan wier rand kruin-
looze boomen den bezoeker folteren laten
door de heete zonnestralen Hier en daar
langs den weg eene nauwkeurige opgave
der kilometers, ter herinnering, hoever men
in deze landen is afgezakt.
En waarom nu juist zulk dorre streek
gekozen? Juist omdat een ieder, onder welke
stemming dan ookden dag zal zegenen
waarop deze uitgestrekte polder van 11 uren
gaans aan de woeste watermassa werd ont
rukt. Want zonder te denken aan de vele
en groote gevaren waarmede deze hoog
golvende wateren Amsterdam, Haarlem en
Leiden hebben bedreig 1moet dankbaar
worden erkend, hoe thans op dezen bodem
FEUILLETON.
VADER BAMBRIQUET
Lompenkoopman.
45 Vervolg.)
De prins scheen in gedachten verzonken. Ein
delijk antwoordde hjj
„Ik zal u de gansche waarheid mededeelen.
Verleden jaar, toen freule Hermance nog in het
klooster was en ik haar nauweljjks kende, zin
speelde ik eens tegen mjjn ouden vriend, graaf
De Montreville, op eene verbintenis tusschen
onze beide familiën. Hjj verwierp het voorstel
niet, doch geen van ons beiden verbond zich.
Hermance was toen nog slechts een kind, zoodat
wjj besloten een jaar te wachten alvorens dit
onderwerp nogmaals aan te roeren dat is al
wat er tusschen ons besproken is. Sedert mjjne
terugkomst heb ik niets gedaan of gezegd om
deze vergeten zaak wederom in de herinnering
terug te roepen. Die jjdele lichtzinnige Hermance
zou de vergeljjkiDg niet kunnen doorstaan met...
Zie,// vervolgde hjj, met een gebaar op Eliza en
Hermance wjjzende, die naast elkander in de
aangrenzende zaal zaten, //beschouw deze beide
jonge meisjes eens, de eene behaagziek en ge
maakt, zelfzuchtig en lichtzinnig, de andere zacht- i
moedig, edel en voornaam, en zeg mij dan eens
of het noodlot zich niet vergist heeft, door haar
in zulke verschillende omstandigheden te plaat
sen. Noem mjj degene, die u het meeste waal
meer dan vijftienduizend zielen door den
arbeid des velds in hun onderhoud voor
zien. Men verbouwt er koolzaad haver
gerst, erwten en boonen, bovendien wordt
een groot gedeelte van den grond door de
veeteelt in beslag genomen.
Ten tijde van de zestiende eeuw bestond
deze polder uit zes kleine meren, met el
kander door kanaaltjes verbonden. Stormen
vereenigden deze meertjes tot ééne groote
waterplas, zoodat zij na 200 jaren een op
pervlakte besloegen van 17.770 H.A. Jaar
lijks werden verbazende sommen gelds uit
gegeven om hun kracht te keeren. Ver
schillende middelen werden in het werk
gesteld om het verlies van land zooveel
mogelijk te voorkomen en met het inheien
van paal werk en het leggen van groote stee-
nen, waar de grond zulks toeliet, werd de
meeste baat gevonden.
Meermalen beleefden schippers en reizi
gers bange uren, die deze waterwoestenij
doortrokken, koers zettende van Leiden naar
Amsterdam.
Hoewel deze wateren rijk gezegend wa
ren met baars en paling en telken jare
duizenden ponden naar Engeland werden
uitgevoerd, leverden scheepvaart noch viseh-
vangst genoeg voordeelen op om op te we
gen tegen de enorme schadedie telken
jare door deze wateren den lande werd
toegebracht.
Vandaar het denkbeeld dezen zoo zeer
ge vreesden waterplas te bedjjken en droog
te maken. Met eere dient te worden ver
meld Jan Leeghwater, molenaar en
landmeter van Noord-Holland. Bp hem
rjjpte het eerst het plan de geheele meer
met een dijk en eene breede vaart te om
ringen en dan met behulp van 160 acht
kante molens droog te malen.
De ontwerper van dit plan vond het
spreekt vanzelf, vóór- en tegenstanders en
zelf heeft hij zjjn idee niet mogen in uit
voering zien komen want eerst 200 jaren
na den dood van den genialen Leegh
water weiden zijne plannen verwezenlijkt.
dig schijnt een grooten naam te dragen en be
mind te worden."
Sal viae wiep een onrustigen blik om zich
heen, als vreesde hij, dat nog andere personen Al
freds woorden verstaan hadden.
XXIV.
//Laat toch dergelijke denkbeelden varen, wat
ik u bidden mag riep Salviac met warmte,
//bedenk wie u is en waar u zich bevindt 1
//Beproef u zeiven te beheerschen en voeg u
bjj de overige gasten, anders zou men iets kun
nen vermoeden. Wanneer u niet kalm kunt bljj-
ven, moet u ongemerkt heengaan Ik ken
u niet meer terug, prins, u zjjt zwak geworden
als een kind 1//
Alfred scheen uit een droom te ontwaken.
//Ja, ja, gjj hebt gelijk,// antwoordde hij, //gjj
zijt mijn vriend Salviac, en ik dank u. Ik heb
inderdaad moed noch kracht meer, ik kan geen
strjjd meer voeren en meen krankzinnig te
worden 1#
In de zaal was eene ODgewone beweging merk
baar, de meeste genoodigden namen plaats op
de zetels in de nabijheid der piano.
//De jonge dames gaan haar duo zingen,//
zeide de kunstenaar, begrijpende, dat de prins
in dit oogenblik van geestelijke zwakheid zelfs
de eenvoudigste raadgevingen behoefde maak
nu van de gelegenheid gebruik, om de afgeme
tenheid goed te maken, die u jegens freule Da
Montreville getoond heef;, ga haar den arm
bicden om haar naar de piano te geleiden, deze
beleefdheid zal een einde maken aan eene me
nigte dwaze praatjes."
Hiertoe hebben de herhaalde stormen in
het najaar van 1836 den grooten stoot ge
geven. In genoemd jaar werd het water
uit het meer naar de zijde van Amsterdam
tot voor de poorten dezer stad opgejaagd
en daarna werd datzelfde gevaarvolle spel
opzichtens Leiden herhaald, waardoor we
gen, kaden en dijken werden weggespoeld
en ontelbare bunders land onder water gezet.
Nu werd niet langer gedraald en aan de
droogmaking der woestenij begonnen en
den lsten Juli 1852 was het meer droog
en de reusachtige onderneming, waarop de
geheele beschaafde wereld de aandacht ge
vestigd had, was volbracht. 18000 bunders
grond waren aan de wateren ontwoekerd.
Aan geheel dezen arbeid heeft men 39
maanden besteed.
Aan de zuidzijde van het meer bij de
Kaag draagt het stoomwerktuig aldaar
tot opschrift den naam «Leeghwater» als
hulde aan de nagedachtenis van den genia
len Noord-Hollander.
Frankrijk.
Een brief van kolonel Schneider. Ko
lonel Schneider, schreef een brief aan
den Figaro waarin hij bevestigtdat het
stuk aan den Krijgsraad te Rennes voor
gelegd, valsch is. Hjj voegt er bp, dat op
den aangegeven datum van het stuk 30
November 1897, zpa meening volkomen te
gengesteld was aan de schuld van D r e j f u s.
Deze brief luidt als volgt:
«Den 17n Augustus zond ik aan den
Figaro het volgende schrijven De brief van
30 November 1897 medegedeeld in den
Figaro van den 16n Augustus 1899 is
valsch. Ik verzoek u thans daaraan toe te
voegenOp 30 November 1897 was mpn
meening volkomen het tegendeel van die,
uitgedrukt in het bedoelde stuk. De toe
voeging van een datum en van mpn hand-
teekening aan den tekst, dien men mij toe
schrijft is een valschheid, zelfs voor het ge
val, waarover ik niet kan oordeelen zon
der den tekst gezien te hebbendat het
stuk op een anderen datum van mij afkom
stig was.»
//Gjj bebt gelijk,// zeide de prins, zoo gedwee
als een kind//gij roept mjj tot de plichten
der meest alledaagsche beleefdheid terug. Tot
weerziens.//
Dit zeggende spoedde hij zich naar de deur
van het groote salon, terwjji hjj zich bjj na met
geweld een doortocht baande.
Verheugd over den goeden uitslag zijner po
gingen, beproefde Salviac hem te volgen, doch
kon niet door de menigte heendringen, zoodat
hjj genoodzaakt was bij de deur te bljjven.//
Daarom ging hjj op de teenen staan, want hij
wilde ten minste zien of de prins zjjne opdracht
vervuld had. Twee paren kwamen langzaam voor
uit tusschen de dicht opeengepakte toeschouwers,
doch het was de gezant, die aan freule De Mon
treville den arm bood, terwjji de prins met
Eliza volgde.
Salviac kon niet weten of de keuze van Alfred
vrjjwillig was, bjj merkte slechts op, dat deze
zeer bleek zag en Eliza zelf ook buitengewoon
opgewonden scheen te zjjn. Toch wisselden zjj
geen enkel woord met elkander, terwjji daaren
tegen de gezant vrooljjk met Hermance sprak
en tusschenbeide zelfs in lachen uitbarstte.
//Dat zal nog slecht filoopen,// dacht de artist,
„ik wist niet, dat het zoo moeieljjk was, een
verstandig man te beletten dwaze streken uit
te halen
Men sloeg eenige accoorden op de piano aan,
waarop het eensklaps doodstil in de zaal werd.
Een beroemd musicus had voor het instrument
plaats genomen, terwjji de beide jonge meisjes,
achter een lessenaar staande, het teeken afwacht
ten. Hermance zag er nog steeds vrooljjk en
Aan de Matin wordt uit Londen ge
meld dat Esterhazy een brief richtte
aan kolonel Jouaust en de leden van den
Krpgsraad om te protesteeren tegen de ver
klaringen van Grenier. Hp baalt daar
bij aan een telegram van Grenier, na
de aanklacht van Mathieu Dreyfus,
waarin Grenier dit een flauwe grap
noemde.
De Libre Parole meldt, dat aan een diner
bp Chezelles op het kasteel Bonlleaume,
waaraan graaf Munster en kolonel
Schwarzkoppen deelnamen, de laatste
zou gezegd hebben«Welnn, het is zoo,
Dreyfus heeft ons stukken uitgeleverd»
De Libre Parole deelt mede op verzoek
aan kolonel J o u a u st den naam te zullen
mededeelen van den persoon die deze me-
dedeeling heeft gedaan.
Transvaal.
De oorlog tusschen Engeland en de Zuid-
Afrikaansche Republiek is nog maar eene
quaeslie van tpd. Beide partpen maken zich
gereed.
Engeland schpnt vast besloten te zjjn de
Bóeren-Republiek aan zich te willen on
derwerpen belust op den rjjkdom dien de
Transvaal aanbiedt. De minister Chamber
lain stoort zich niet aan de protesten die
opgaan tegen zjjn willekeurig en schan
delijk optreden. In de West-minister-abdjj
heeft de bekende Canon Gore, een ge
matigd hoogkerkelijk geesteljjke der An-
glicaansche kerk, zelfs gepreekt uit het be
ginsel van rechtvaardigheid tegen een oor
log met de Transvaal. Hjj zei dat die
oorlog uit wraak worlt ondernomen. Ook
keurt Dr. Clifford, een gezien predikant
bjj de afgescheidenen, den oorlog ten zeer
ste af.
DuitsoMand.
Keizer Wilhelm heeft met zjjn ver-
trouwde raadgevers Kroonraad gehouden
over de Kanaal-quaestie. Of een besluit ge
nomen is over het al of niet ontbinden van
het Huis van Afgevaardigden is niet be
kend.
Men gelooft algemeen dat de minister
Miquel zal heengaan. Hjj heeft de Ka-
naalwet dubbelhartig verdedigd, aan hem
verwjjt men voor een niet gering deel de ne
derlaag van Kroon en Regeering. Maar zjjn
aftreden staat geljjk met het aftreden van
het geheele kabinet want hjj is er het hoofd
en de ziel van.
trotsch uit, overtuigd als zij was, dat zjj, in het
salon baars vaders en te midden van hare vrien
den, levendig zou worden toegejuicht. Eliza
daarentegen scheen geheel onder den indrnk,
eenmaal zelfs wierp zjj een verwarden blik om
I zich heen alsof zjj duizelig werd, zjj wankelde
en moest zich aan de vergulde leuning van een
stoel vastgrjjpen om staande te bljjven.
Toen Salviac zag, dat het arme meisje op
het punt stond in zwjjm te vallenhad hjj haar
gaarne met een woord of gebaar willen bemoe
digen, doch eene tiendubbele rjj toeschouwers
scheidde hem van haar. Beter dan iemand wist
hjj aan welke treurige gedachten Eliza ten prooi
was, en deze ontroering moest vanzelf invloed
uitoefenen op hare stem. Behalve uit lieden uit
de voornaamste standen bestond het gezelschap
uit de beroemdste zangers en musici, welke te
Parjjs verbljjf hielden zulk een publiek zon
niet toegeefljjk zjjn voor een onbekend meisje,
dat, met den dood in het hart, zou trachten
zjjn aandacht te boeien. De kunstenaar beefde
voor zjjne beschermelinge, toen het stuk een
aanvang nam.
Zijne vrees bleek ongegrondhetgeen in zjjn
oog noodlottig moest zjjn voor Eliza, maakte juist
haar succes des te grooter. Al haar begaafdheid,
door een geheim ljjden opgewekt, vond in de uit
drukking hiervan een uitweg aan hare gefolterde
ziel ontsnapten trillende, zoetklinkende tonen.
Reeds bij de eerste klanken maakte zich eene le
vendige bewondering van de toeschouwers mees
ter, om weldra plaats te maken voor eene bjj na
godsdienstige aandacht. Weldra braken geestdrif
tige toejuichingen los. (Wordt vervolgdt)
HliaLBHSCHECOIRIll
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
e e
AGITE MA HOW AGITATE.
OF DE
i