NIEUWE
QagBlaó voor <3tooró- on Zuió-êCollanè
De toestand in Zuid-Afrika.
buitenland"
No. 4272.
Dinsdag 29 Augustus 1899
24ste Jaargang.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
/1.10
1,40
«2,80
«0.03
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dieustaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Ditgever, W. KüPPERS.
De tjjden zijn wel veranderd sedert een
jaar of twintig, toen de Europeesche Ne
derlanders er nauwelijks aan dachten dat
daar ergens aan een uithoek van Afrika
nog republieken bestonden Nederlandsch
van oorsprong en Nederlandsch van aard
en taal.
Nederland leeft rneê met Transvaal's lots
wisselingen en dat verschijnsel is zeker
niet alleen te verklaren uit het grooter ge
tal Nederlanders dat zich in den laatsten
tjjd in de Zuid-Afrikaansche Republiek
heeft gevestigd, het mag grootendeels toe
geschreven worden aan het meer en meer
dóórdringend besef van stamverwantschap.
En dat is toch een heugelijk teeken, al zijn
de omstandigheden er niet naardat wij
Nederlandersals Staataan onze Trans-
vaalsche broeders krachtdadige hulp kun
nen verleenen bij hunne moeilijkheden.
Maar wij lezen met groote belangstel
ling over Zuid-Afrika en over den telkens
veranderenden stand van het eeuwige ge
schil met Engeland.
Wy, Nederlanders, leven in anstige span
ning. Zal een tak van onzen stam in zyn
strijd tot handhaving van zijn zelfstandig
heid, in zyn strijd tegen vreemde verdruk
king, vreemd geweld, ondergaan
Eene vraag die doet beven
Wij zyn verontwaardigd, in opstand ge
komen tegen de schandelyke verongelijking
in koelen bloede gepleegd op een zwak,
edel volk door een kolosdie straffeloos
misbruik kan maken van zijn grootere kracht.
En zulks voor en tijdens en na het Vre
descongres in Den Haag
Het zwakke volk heeft toegegeven aan
de niet gerechtvaardigde eischen van Al
bion is in die toegeving verder gegaan
dan de zorg voor zyn veiligheid, zyn on
afhankelijk bestaan raadzaam maakte. En
op iedere toegeving is geantwoord gewor
den door Chamberlain, met 't zen
den van nieuwe troepen, nieuw oorlogs-
F E DILLE TON.
VADER BAMBRIQUET
Lompenkoopman.
48 Vervolg.)
EreuleDe Montreville wilde ziek met hare oude
vriendin uit liet klooster doen hooren, en door
niets liet zjj zich van dit plan afbrengen, waar
van zjj zich wonderen voorstelde. Eliza had zich
dan ook tevergeefs verontschuldigd, de jeugdige
erfdochter had ten slotte over eiken tegenstand
gezegevierd en de dames waren overeengekomer,
dat Eliza zich naar de party zou begeren in
gezelschap van den heer en mevrouw De Salviac,
die eveneens op zich namen haar weder naar huis
te brengen.
Bambriquet, die by dit onderhoud aanwezig
was en dien men, voor den vorm, ook bad uit
genoodigd, was geheel ouder den indruk van
de voorname manieren der gravin, van het prach
tig rjjtuig, dat voor de deur wachtte, en van de
livreibedienden, die hunne meesteressen verge
zelden. Hy maakte dus volstrekt geene bezwaren
tegen deze schikking, wat meer zegt, hy zette
cr zijne dochter toe aan de invitatie aan te nemen
en toen alles goed was afgesproken, dreef hy de
beleefdheid zoover, dat hy de dames, onder het
maken van diepe buigingen, tot aan het rjjtuig
uitgeleide deed.
Alles liep dus als van een leien dakje en
juffrouw Bambriquet, blijde, dat zjj hare intrede
materiaal. De versterking van de Engel-
sche strijdkrachten is onmiddellijk begon
nen na de mislukking van Ja m eson's in
val de Transvaal wapende zich en men
moest tegen haar opgewassen zyn alsof men
ooit van de Transvaal een aanval had te
vreezen gehad En sedert dien tijd zyn on
afgebroken Britsche troepen naar Zuid-
Afrika gegaan; de petitie van de Uitlan-
ders is eene aanleiding geweest om er nog
meer te zenden. Op ieder toegeven van het
Transvaalsche volk volgt een nieuwe eisch
van Joe de onderhandelingen worden aan
gehouden, gerekt; maar aldoor worden troe
pen gezonden totdat Engeland klaar zal
staan om den oorlog te beginnen. En Trans
vaal moet Engeland klaar laten komen, mag
niet aanvallenmag geen gebruik maken
van het voordeel van zyn positie, van zyn
bewapening nu nog, maar moet wachten
tot het tegen de overmacht niet meer zal
opgewassen zyn En dan zal Albion mat
een stalen gezicht verklaren dat het al
leen de rechten wil vrjjwaren van deüit-
landers, dat het niet zyn on verzette lijken
wil zal uitvoeren om geheel Zuid-Afrika
Engelsch te maken dat het niet J a m e-
s o n's mislukte ondernemingthans beter
voorbereid,voor eigen rekening weer aanpakt!
Hoe is 't mogelyk die huichelarij vol te
houdenhoe komt daartegen het recht
vaardigheidsgevoel van de beschaafde we
reld niet in opstand Maar wat is er thans
te verwachten van het rechtvaardigheids
gevoel van de groote volkeren der wereld
De Yereenigde Staten hebben SpaDje be
oorloogd en geslagen onder voorwendsel
van Cuba aan de Spaansche verdrukking
te ontrukken en vrij te maken, in de wer
kelijkheid om zelf de Spaansche Koloniën
te bemachtigen en Engeland heefteen handje
toegestoken. De Russische Keizer heeft de
volkeren tot eene Vredesconferentie opge
roepen en hijzelf ontneemt den Finnen hun
zelfbestuur en dringt ze het juk der Rus
sische taal en dienstbaarheid op. De Duit-
sche Keizer heeft in 1896 zyn keizerlyk
in de wereld zou doen onder de bescherming
van haar vriendinnetje, begon aanstonds de noo-
dige toebereidselen te maken voor haar toilet,
dat zjj dien gedenkwaardigen avond zou dragen.
Bambriquet was geenszins een vrek, hoewel hjj
er uit gewoonte veel van hield op de kleintjes
te passen, hjj verlangde dus, dat zjjne dochter
moeite noch kosten zoude sparen om bjj me
vrouw De Montreville een goed figuur te maken,
en als hjj zich al over iets beklaagde, dan was
het dat zjjne dochter, op raad van mevrouw De
Salviac, een eenvoudig, net japonnetje had ge
kozen, daj voor den rjjk geworden burgerman
niet opzichtig genoeg was.
Eindelijk brak de lang verbeide dag aan het
jonge meisje dat door deze toebereidselen eenige
afleiding had gehad, was bjjna vrooljjk. Beeds
des morgens lagen hare nieuwe kleederen in
haar kamenje gereed en zoodra het middageten
was afgeloopen, sloop zjj heen, om zich met be
hulp van mevrouw De Salviac's kamenier te
kleeden, want het arme kind begreep zeer goed,
dat zjj bij deze gelegenheid noch op de wel
willendheid, noch op de bekwaamheid van Jean-
nette kon rekenen.
De huishoudster kon inderdaad haar wrevel
en afgunst niet verbergen over de onderschei
ding, die Eliza te beurt viel. Door de misplaatste
vriendeljjkbeid van Bambriquet was zjj er ten
slotte toe gekomen zich als de gelijke van de
dochter hiars meesters te beschouwen en al wat
Eliza boven haar verhief vervulde haar met haat
en woede. Vooral deze eenvoudige toebereidselen
tot het feest hadden haar jaloersch gemaakt,
doch na de scène, welke wjj hebben medegedeeld,
zwaard in de weegschaal geworpen in 't
pleit tusschen Engeland en Transvaal. In
1899 heeft hij roover Cecil Rhodes
ontvangen en tot belooning krijgt hy een
brok van Mozambique. Frankrijk is diep
gezakt en heeft aan zyn D r e y f u s-zaak
de handen vol. Neen, neen! het geweten
van de groote volkeren van de wereld is
thans te zwart dan dat ze in hun hart de
stem van de reine menschelijkheid zouden
laten spreken boven die van baatzucht.
Nooit is de toestand van onze stamgenoo-
ten hachelijker geweest. Nooit hebben ze
zoo alleen en verlaten gestaan als thans.
Tot zelfs die gluipende Portugeezen die
van de Zuid-Afrikaansche Republiek nooit
anders dan goed ondervonden hebben, ge
dreven nu door de Engelsche plak, keeren
zich tegen hen en leggen beslag op het
oorlogsmateriaaldat ze over Louremjo
Marques moest bereiken. Is de overwinning
in deze omstandigheden mogelyk?
Wy weten dat de Zuid-Afrikaansche Re
publiek en de Oranje-Vrijstaat goed gewa
pend zijn, dat ze heel wat duizenden man
schappen in 't veld kunnen brengendat
deze de beste schutters van de wereld zijn
en dat hun geduld, getergd en gesard, hun
heldenmoed wonderen zal doen verrichten.
Laat dan het edele, grootmoedige volk, dat
den gevangen Jameson niet opknoopte
of vóór den kop schoot, en thans zóó be
loond wordt, van zyn vijanden leeren. Na
het eerste schot, dat thans zal vallen, wordt
het een strijd op leven en dood. De Boe
ren moeten zegt Chamberlain, ten
onder gebracht en hy ontziet zich niet tot
schande van Engeland zelfs het beruchte
merk no. IV naar Zuid-Afrika te versche
pen. Bij de vermelding van dit feit keur
den in 't openbaar tal van Engelschen het
gebruik van deze uitzetbare kogels tegen
de Boeren af en legden zelfs in bijzonder
heden uit welk eene verschrikkelijke uit
werking dat moordtuig teweegbrengt.
Wij, Nederlanders, bleven niet stil zit
ten in den lande verzamelden Comité's
oefende Jeannette niet meer zulk eene onbe
perkte macht op den onverstandigen grjjsaard uit.
Beeds den volgenden morgen had Bambriquet
in allen ernst inlichtingen ingewonnen omtrent
de lieden, die zij bjj hem aan huis had gebracht,
en dit onderzoek was in geenen deele gunstig
voor hen uitgevallen. Hjj was echter zoo zwak
van karakter, zoo verblind ten opzichte van zjjae
huishoudster, dat zjj hem zonder veel moeite
overtuigd had van haar onschuld, wat betreft
het gedrag dezer ellendelingen, wsa-na men bjj
Bambriquet wederom hetzelfde leven leidde van
vroeger.
Van af dit oogenblik koesterde de oud-lom
penkoopman echter heimeljjk wantrouwen hjj
had zjjne dochter beter weten te beschermen dan
vroeger en iederen nacht telde hjj, na zjjne thuis
komst, zorgvuldig het geld, dat in zjjne secre
taire lag.
JeaDnette, van haar kant, besefte het gevaar
van haar meester boos te maken, zoolang deze
ongunstige indruk niet was uitgewischtzij was
overtuigd, dat zjj met een weinig geduld en over
leg haar doel zou bereiken, en had daarom haar
bevelenden toon laten varen. Zjj wendde ge
matigdheid en christeljjke berusting voor, zuchtte
en sloeg voortdurend de oogen ten hemel, kort
om, hare onbeschaamdheid van vroeger had plat ts
gemaakt voor huichelarij.
Zoo had zjj bjjv. noch openlijk, noch in het
geheim, Bambriquet eenige aanmerking gemaakt
op de uitnoodigiDg van de dames De Montre
ville, doch telkens, wanneer er in haar bjjzjjn
sprake van was, werd zjj stil, terwjjl haar gelaat
eene bedroefde, ljjdende uitdrukking aannam,
handteekeningen onder adressen als protest
uiting tegen de Engelsche Regeerïng en op
menig Engelsch man oefent onze veront
waardiging een on weerstaan baren druk uit,
want de Engelschen, men vergete 't niet,
zyn geen Russen, vooral de Engelsche Re-
geeriüg heeft zeer veel rekening te houden
met de openbare meening, de Russische in
't minst niet.
Daarom hopen wy, dat de adresbeweging
hier te lande hare uitwerking op het En
gelsche volk niet misse en God de Boeren
behoede voor de verschrikkingen des oorlogs.
Transvaal.
De Boeren in de Zuid-Afrikaansche Re
publiek beschouwen den oorlog met Enge
land als onvermydelyk. Zij zien duidelijk
in en dat schreef dezer dagen generaal
J o u b e r t aan Mr. George Von Sie-
1 e n een rechtsgeleerde te New-York
dat de Engelsche minister Chamber
lain onhandelbaar is. Het blykt J o u be r t
maar al te duidelyk, dat Chamberlain
in de Jameson-Raid betrokken was en dat
hij het vaste voornemen heeft om de Trans
vaal te annezeeren.
In Zuid-Afrika versterken de Britten
met den dag hun strijdkrachten. Een batal
jon van 1000 man vertrok dezer dagen van
Gibraltar, bestemd voor den strijd tegen
de Transvaal.
frankrijk.
De President van de Fransche Republiek
heeft op zyn pleizierreis nog gelegenheid
gehad eene rede te houden.
Toen de Generale Raad van het arron
dissement Rambouillet hem kwam compli
menteeren, sprak L o u b e t
«Ik ben verheugd eenige weken in uw
midden te kunnen doorbrengen, niettegen
staande de bezigheden waar van uw Pre
sident heeft gesproken. Die bezigheden zyn
werkelyk ernstig en het is niet zonder diepe
droefheid, dat wy de dwaling der geesten
wanorde op straat hebben zien stichten.
Maar men moet niet den ernst der dingen
overdrijven, noch zich overgeven aan ont
moediging.
«Ik heb, werkeljjk, de vaste overtuiging,
alsof zjj treurde over iets, waartegen zjj zich niet
durfde verzetten. Eindeljjk echter, op den dag
van het feest, had Eliza zich nauwelijks verwij
derd om zich te kleeden, of de bom brak los.
Jeannette en Bambriquet zaten bjj het vuur,
in de ons reeds bekende huiskamer, de huis
houdster zat te breien en de meester lag een
weinig in zjjn leunstoel te dommelen, zooals na
het eten zjjn gewoonte was. Er heerschte eenige
oogenblikken diepe stilte, toen Jeannette het
breiwerk op haar schoot liet rusten en de bjj-
zonder wjjsgeerige opmerking maakte
//Ach hemelwat zjjn de menschen toch eigen-
ljjk dwaas!//
Bambriquet opende de oogen en geeuwde zoo
hard hij kon.
«Waarover denk je dan vroeg hjj verstrooid.
//Wel, zoudt u mij nog het denken gaan ver
bieden P Wat ben ik toch een arm schepsel,
ik heb zelfs niet eens meer het recht om te den
ken of te spreken.//
//Nu, nu,// antwoordde de grjjsaard wrevelig,
//begin je weer met je kunsten Vertel eens
wat je op het hart ligt. Zou je het bjj geval
niet goedkeuren, dat de kleine bjj fatsoenlijke
lieden op eene partjj gaat Daar steekt toch
geen kwaad in, zou ik denken
//Neen, zeker niet, daar u het goedvindt.
En zonder u te vleien, mjjnheer, wordt u wel
grootsch, sedert uwe dochter hier isU hadt
eens moeten zien hoe beleefd u waart tegenover
de voorname dames, die haar kwamen uitnoodi-
gen 1»
(Wordt vervolgdJ
HÜRLEMSCHnomiT.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
OF DE
