NIEUWE
HDagGlaó voor sSTooró-
Het Katholicisme in
Noord-Amerika.
No. 4293.
Vrijdag 22 September 1899
24ste Jaargang.
DIT KN LAND.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BIT BE A TT: St. Janstraat Haarlem.
ƒ1,10
<1,40
<2,80
0.03
Elke regel meer
7V.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimtel
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
I.
Aan het Katholicisme behoort onder god-
dienstig opzicht de toekomst. Dit wordt ons
gewaarborgd door de goddeljjke beloften van
den Stichter der Christelijke Kerk. Dit zegt
ons ook de tegenwoordige staat der kerke
lijke verhoudingen het rjjk en frisch op
bloeiende leven in onze Kerk, die de ge-
heele wereld om vademt. Daaraan wordt vol
strekt niets veranderd door de geliefkoosde
heenwjjzing naar het <opbloeien van de Ger-
maansche en het verval van de Romaansche
volken want dit laatste getuigt niet tegen
het Katholicisme als zoodanig, maar alleen
tegen de persoonlijke gebreken en fouten
van vele zoogenaamde Katholieken en zoo
genaamde Katholieke regeeringen, d. w. z.
Katholiek in naam, maar niet metterdaad.
Van den anderen kant bieden de overwe
gend protestantsche landen Duitschland, En
geland en Noord-Amerika, juist omdat zjj
de meest bloeiende en machtigste landen
van de tegenwoordige wereld zjjn onder
godsdienstig opzicht de beste vooruitzich
ten, omdat in deze landen het Katholicis
me de godsdienst is, die verreweg over de
grootste levenskracht beschikt. Nemen wij
eens, ten bewijze hiervoor, de Vereenigde
Staten van Noord-Amerika.
Aanvankelijk in 't klein begonnen, is de
Katholieke Kerk in Amerika thans verre
weg de sterkste en aanzienlijkste godsdienst
in de wereldrepubliek van Noord-Amerika
geworden. Zjj telt daar tegenwoordig 17
aartsbisdommen,77 bisdommen,11.000 pries
ters, 9600 kerken, méér dan 2500 kerke
lijke statie's met kapellen, 16 hoogescholen,
die academische graden kunnen verleenen,
25 seminariën voor wereldlijke priesters
820.000 kinderen in de parochiescholen
33.000 weeskinderen in 250 weeshuizen
960.000 kinderen in Katholieke gestichten
en 9.86(E000 Katholieken in 't geheel. In
FEUILLETON.
VADER BAMBRIQUET
Lompenkoopman.
69 Vervolg.)
//Luister eens, Duval,// vervolgde lijj goedig,
//jjj bent mijn vriend, evenals je zulks van mijn
vade.r geweest bent, en ik ben je rekenschap
verschuldigd van mijn gedachten, zoowel als
van mjjne daden.
//Zou je dan willen, jij, die zoo goed bekend
bent met mjju roemrijk geslacht, die den naam
zoover vereert, dien ik draag, zou je dan willen,
zeg ik, dat een prins De Z de laatste tak
van den ouden boom die onder de vroegere
koningen bloeide, het medelijden zou moeten
opwekken van de tegenwoordige maatschappij?
Een prins De Z kan geen gewoon burger
zijn. Wel kan ik mjjn titel en mjjn rang prijsgeven,
doch zoolang ik beide voor het oog der wereld
draag, mag ik ook niet de aloude traditie van
grootheid en edelmoedigheid verzaken, waardoor
mijne familie beroemd war. Deze trots is mis
schien bespottelijk, doch gun hem mjj, want hij
is mjjn kracht en mjjn leven.//
Onder het spreken had hij zich opgewonden,
zjjne oogen schitterden, zijn bleeke wangen
waren rood gekleurd. Hoewel de oude rentmees
ter niet met deze, voor onzen tijd zoo vreemdsoor
tige, denkbeelden kon instemmen, zag hjj toch
met een gelukkig gelaat tot zijn meester op
8 jaren tijds is de Katholieke bevolking met
l'/s millioen toegenomen, alzoo jaar voor
jaar met ongeveer 200.000 zielen. Het ge
tal der Katholieke priesters is jaar voor
jaar, gemiddeld met 858 vermeerderd.
Van de 24 millioen bewoners van Noord-
Amerika, die in 't algemeen tot een gods
dienstige belijdenis behooren, zijn zooals
wij boven hebben gezegd ongeveer 10
millioen Katholiek 5J/3 millioen zijn Me
thodist, 3s/i millioen Baptist of Doopsgezind,
1^4 millioen Presbyteriaan, l1/3 millioen
Luthersch, 871.017 Discipelen van Christus,
600.764 Episcopaalsch, 580.000 Congrega
tionalism 335,953 Gereformeerd, 245.718
Vereenigde Broeders, 223.857 Jongsten-
Dag-Heiligen, 175.667 Aanhangers van de
Duitsche Evangelische Synode, 147.849
Aanhangers van de Evangelische Gemeen
schap, 138.500 Aanhangers van de Joodsche
Genootschappen, 109.821 «christenen»,
107.803 vrienden.
Verder verdeelen zich méér dan een half-
millioen inwoners onder 29 bijzondere gods
dienstige genootschappen, zooalsWeder -
doopers, Unitariërs, Adventisten, Universa-
listen, Spiritualisten, Mennonieten enz.
De christelijke geloofsbelijdenissen van
niet-Katholieke richting zijn verdeeld in 40
genootschappen, en deze vervallen wederom
in talrijke onderafdeelingen. Zoo bjjv. be
staan er 17 verschillende soorten van Me
thodisten en 18 verschillende soorten van
Luiheranen. Wanneer wy 100 verschillende
atdeeliogen aannemen, dat staat dit cijfer
zeker verre beneden de werkelijkheid. En
zou deze verwarring in het niet-Katholieke,
christelijke leger een beeld, een kenteeken
zijn van de ware, christelijke wereld-kerk,
die door den goddelijken Verlosser is gesticht
voor alle tijden, tot de voleinding der eeuwen?
Zulks kan men toch niet aannemen, in
dien men onbevangen oordeelt en zjjn ge
zond verstand gebruikt.
Wanneer de protesteerende richting de
ware. door God gewilde Kerk is, welke
onder de honderden verschillende vormen
zijne gansche houding drukte levendige bewon
dering uit. Na eenige oogenblikken gezwegen
te hebben, hernam de prios
//Wat ik zeggen wilde, beste Duval, hebt gjj
dien ongeluk kigen Gendrin honderd franks ge
zonden, zooals ik het bevolen had De arme
drommel heett een groot huisgezin en is zeer
hulpbehoevend."
//Ik heb aan uw bevel voldaan,// antwoordde
de rentmeester zuchtend, //en werkelijk kon een
gift niet beter besteed wordenMsar
wat ik u bidden mag, edelmoedige meester,
beperk toch uwe vrijgevigheid. Het geld is bjjna
op, en daar u mjj heeft verboden te leenen.
//De tjjd van geld opnemen is voorbjj, Duval,
1 ik mag nog slechts leenen voor zoover ik kan
teruggeven. Daarom moeten wij ertoe beslui en
het hotel te verkoopen. Hoewel de vjjfiigduizend
franks door een vriend zijn voorgeschoten, moe-
j ten zij daarom niet te minder terugbetaald
worden.//
Dnval scheen beschroomd en verlegen.
//Ik had gehoopt,// zeide hij, //dat deze som
niet behoefde t.e worden teruggegeven de
nanwe vriendschapsbetrekkingen, die tusschen
u en de familie De Montreville bestaan, deden
j mij vermoeden
//Gjj behoeft niets te vermoeden,// viel de
prins hem driftig in de rede, terwijl zijn gelaat
betrok, //gij weet, Duval, hoe ik ertoe gekomm
ben eene drukkende verplichting jegens den
gTaaf te maken, die mjj reeds verscheidene ma
len de behulpzame hand geboden had, doch
wieDS hulp ik steeds geweigerd heb, Eenige
maanden geleden,toeD een onverbiddelijke schuld
is dan die ware Kerk Neen, de protestee
rende richting is in werkelijkheid een slin
gerend riet zonder eenig vast steunpunt. Een
godsdienst, die dermate is versplinterd, is
blijkbaar op het punt van geheel en al uit
te sterven.
Welk eene tegenstelling echter levert de
Katholieke Kerk in de Vereenigde Staten
Hare eenheid schittert ook daar met heer
lijken stralenluister uit, gelijk die eenheid
der Katholieke Kerk zóó treffend en majes
tueus op geheel de wereld uitstraalt.
«Haar levensbeginsel» zoo zegt de
groote bekeerling, de bekende Pater Jezuïet
L. vonHammerstein, haar levens
beginsel is het geloof, dat Christus, door
Zijn zichtbaren Stedehouder te Rome de ge-
heele Kerk in eenheid bestuurt, omdat Hjj
aan hem in den persoon van den H. Petrus
Zjjne geheele kudde overgaf om te weiden.
Immer worden nieuwe gewesten ingelijfd
bij dit zichtbare Rjjk van Jesus Christus
maar onverstoord bljjft de eenheid, krach
tens welke de bijzondere herders aan den
oppersten Herder gehoorzamen, zoowel in
de uitoefening van hun ambt, als geheel
by zonder ook in de leer.»
Christus heeft aan Zjjne Kerk voor alle
tijden en voor alle landen den vorm van
een monarchie gegevendoordat Hjj den
H. Petrus aanstelde tot herder van Zijne
geheele kudde. Evenzoo heeft in 't klein elk
bisdom zijn monarchischen vormwjjl de
bisschop aan de spits van het bisdom staat.
Een gemeente, die zich losscheurt van den
bisschop of zelfs van den oppersten bis
schop van Rome, heeft geen deel meer aan
de genademiddelen der Kerk, behoort niet
meer tot de kudde van Christus. De Katho
liek die weigert te gehoorzamen aan de
Kerk, hjj weet dat hjj daarmee zjjn eeuwig
heil op het spel zet. Waar kleinere of groo-
tere scheuringen plaats hadden en velen
tegeljjk zich van Rome afscheidden, zooa's
bijv. Engeland onder Hendrik VIII, Lu-
the r Z w i n g 1 i, C a 1 v jj n e. a. in de
16e eeuwdaar bleven zjj ook verbannen
eischer mij vervolgde, en mij de schande en
smart te wachten stonden, door het gerecht
uit deze woning gejaagd te worden, wilde ik
mjjn lot gelaten doch zonder toorn of vrees,
ondergaan.//
//Toen nasmt gij het op u, mjj te redden
door middelen, die ik niet goedgekeurd zou
hebben.Zonder mjj te waarschuwen of te raad
plegen, hebt gjj den heer De Montreville alles me
degedeeld, en voordat ik zelfs uwe daad kon
vermoeden, was het grid reeds bjj mjjn zaak
gelastigde bezorgd. Zoodra ik alles te weten
kwam, heb ik mjj nog ertegen willen verzetteo,
toen mjj op eene tot nogtoe onverklaarbare wjjze
werd medegedeeld, dat de schuldbrieven en
processtukken vernietigd of verloren geraakt
waren. Nu vreesde ik, dat men mij zou beschul
digen van deze omstandigheid te hebben wil
len gebruik maken, om betaling te weigeren
van een wettelijk verschuldigd bedrag, en besloot
ik dus, tegen mjjn gemord in, de hulp van
graaf De Montreville te aanvaarden. Dus Duval,
in uw onbedachtzemen jj ver hebt gjj mjj tot
schuldenaar gemaakt jegens iemand, tegenover
wien ik het liefst van allen mjjne vrijheid be
houden had.//
Het gelaat van den rentmeester drukte de
grootste verbazing uit.
„Heb ik dan zoo verkeerd gehandeld, prins?
Is graaf De Montreville dan niet loyaal en be
langloos In welk opzicht kan een dierst, door
hem bewezen, n onaangenaam zjjn
//En ziet gjj dan niet, hoe deze dienst wordt
uitgelegd antwoordde Alfred. //Het geheim
van deze leening is uitgelekt, en men ziet daarin
uit de kerkelyke gemeenschap. Het getal
der Katholieken verminderde dan ongel wij-
feld, maar de hoofdzaak de eenheid
bleef gewaarborgd en gehandhaafd.
Zwitserland.
De toeristen verlaten langzaamaan de
bergstreken want de luchtgesteltenis is
koud gewordeu de eerste sneeuw is reeds
op verscheidene plaatsen gevallen. Te Prat-
tigau, in de vallei van Landquart, ligt hy
reeds vier voette Guarda heeft men hulp-
karavanen moeten inrichten om eene kudde
van vijf honderd schapen te redden die in
het gebergte geblokkeerd waren. De post
dienst tusschen Davos en Süss is gestaakt
moeten worden door de sneeuw.
Duitschland.
De luitenant Schlieckmann die on
langs te Metz in een duel een burger heeft
gedood, heeft van keizer Wilhelm niet
alleen kwijtschelding van zyn straf be
komen, maar is ook tot kapitein benoemd.
Engeland.
Te Yorkshire heeft het Maandag reeds
flink gesneeuwd.
Dinsdag-morgen is de extra-trein die
van Schotland kwam, in het station Perth
op eeu stilstaan den trein gereden. De bot
sing was zoo krachtig dat de salon-wagen
halt werd vernield waarin de prins en
prinses Y onHobenloh e-L angenburg
gezeten waren, die naar Balmoral reisden
om koningin Victoria een bezoek te
brengen. De Prins en Prinses zyn er met
den schrik afgekomen.
frankrijk.
Prins LouisNapoleonzal zich naar
Parijs begeven, om zyn tante prinses Ma-
t h i 1 d e te bezoeken en er eenige dagen te
verbljjven. De Prinses bewoont het kasteel
van Saint-Gratiën.
Gisteren-morgen, nadat hy zyn voor
ziening in Cassatie bij het militaire Hof
van revisie had ingetrokken, omstreeks drie
uur in den morgen, is Dreyfus in vry-
heid gesteld. In stilte verliet hy de gevan
genis te Rennes, volkomen onopgemerkt
het voorspel tot een nauweren band tusschen
deze voorname familie en mij, doch de brief,
dien ik van morgen geschreven heb, zal aan
die praatjes eeu einde maken.
//Uit gevoel van eigenwaarde of uit kiesch-
heid zal mjjnheer De Montreville mjj geete
verklaring vragen, waarvoor ik altjjd zou terug
deinzen. Heden heb ik ronduit de zaken uitge
legd-, ik heb den graaf geschreven, dat de on
gunstige toestand van mjjn fortuin mjj belet de
hand zijner dochter te vragen, en hoewel wjj
nog niets stelligs waren overeengekomen, geef
ik hem zjjne volle vrijheid terug Hjj kent
mjj als iemrnd, die niet op een eens genomen
besluit terug komt, dus weet hjj op het ioogen-
blik, dat ik nimmer freule Hermance zal huwen.//
//En waarom dat zeide Duval met warmte,
//zou ooit man en vrouw zoo goed bjj elkander
passen Freule Hermance is jong, schoon, ta
lentvol, van bjjna geljjken rang als n, en boven
dien zoo rijk, dat zjj u de weelde en overvloed
kan verschaffen, die u nu slechts voor het niter-
ljjk bezituit liefde voor u zelf, prins,
laat deze gelegenheid niet voorbjjgaan om uw
roemruchtig geslacht op te richten, dat met on
dergang bedreigd wordt. Wanneer dit huweljjk
is tot stand gekomen, behoeft n zich niet meer
schuil te houden, evenals een misdadiger. U
moet zulk een ellendig bestaan moede zjjn, het
is uwer onwaardig, en het zou dwaas zjjn
De prins richtte zich fier op.
//Ik geloof,// zeide bjj streng, //dat gjj vergeet,
tot wien gij spreekt
(Wordl vtrvclgdj
HiiRLEIISCiïI COÜftilT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
PBIJS DBS ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels50 Cent
AGITE MA EON AGITATE.
OF DE
