N I E W E
l&aqBlaó voor
uió'éCollanó.
Het Katholicisme in
Noord-Amerika.
No. 4294
Zaterdag 23 September 1899
24ste Jaargang.
I XL
0 1T E Ai b A N 1)
paus osa AovsarEcfTÏÊN™
Lompenkoopman.
Duitschland.
frankrijk.
ABOÏÏNBMEÜTTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
B U BE A TT: St. Janstraat Haarlem
1,10
1,40
2,80
0.03
Van l6 regels50 Gent
Elke regel meer71/, i
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte»
AGHTE MA WOW AÖITAïE
Dienstaanbiedingen 25 Csnts per advertentie a Contant
Redacts ur-CTitgever, W. KüPPERS.
II.
Ook over de Katholieke Kerk in de Ver-
eenigde Staten zijn crisissen losgebroken
zoo bijv. door den overdreven, verkeerden
nationaliteitszin, die zelfs door eenige bis
schoppen werd gehuldigd. Binnen den éenen
band, waarmede de Kerk alle volkeren om
strengelt, moeten de rechtmatige eigenaar
digheden der volken gewaarborgd blijven.
De nationaliteits-crisis in Noord-Amerika,
waarbij de zoogenaamde «Amerikaniseer-
ders» andere talen willen onderdrukken,
maar te Rome een onpartijdig rechter vin
den, die de zwakkere nationaliteiten be
schermt, heeft haar einde nog niet geheel
en al bereiktmaar die nationaliteits-crisis
raakt in 't minste niet aau de wezenlijke
eenheid van het Katholicisme.
Terecht schrjjft de gevierde schrijver Pa
ter Baumgartner in de «Stimmen aus
Maria-Laach(1889, dl. 37«Zooals Paus
Pi us VI in zijn Bulle van 1789 voorspeld
heeft, is de Katholieke Kerk voor Noord-
Amerika de steunpilaar en machtigste be
schermer van het sociale en politieke leven
geworden, de grootste zedelijke macht te
midden van de bonte mengeling der steeds
meer en meer uiteenspattende sekten, in
den ijverzuchtfgen strijd van de elkaar be
oorlogende partijen, bij het onverzadigd ja
gen en streven naar aardsch gewin. Van
Washington af hebben de aanzienlijkste
Staatsmannen der Amerikaansehe Unie met
klimmende achting naar deze Kerk opge
zien, die tegelijk met den nieuwen Staat
zich in Amerika vestigde, met deD nieu
wen Staat opgroeide en zich bloeiend ont
wikkelde, aan den Staat op alle gebied van
het openbare leven onschatbare diensten
bewees, zonder iets anders daarvoor te ver
langen, dan de aan alle Amerikaansehe
burgers gewaarborgde vrijheid. Zij heeft ook
in Amerika, in den loop dezer eeuw, het
FEUILLETON.
VADER BAMBRIQUET
OP DE
70 Vervolg.)
Duval greep Alfreds hand ea besproeide ze
met tranen.
„O 1 verschooning edale heer,// zeide hjj met
doffe stem, //wees niet boos op een grijsaard,
wiens eenig streven het is u van den afgrond
te redden, die u tegenganpt
//Ik heb ongelijk, oude vriend,// antwoordde
de prins ontroerd, ;/eD het is mjjne plicht je de
redenen te ontvouwen van deze weigering, die
je zoozeer betreurt je deelt mjjn droevig lot,
je hebt dus het recht rekenschap van mjjn da
den te vorderen.
//Ik beweer dan ook niet, dat het mij tegen
de borst Btuit, mjjn geslacht weer tot aanzien
te brengen, door eene vrouw te huwen, i ie rijker
is dan ik doch de waarheid is deze, Ik heb
freule De Moutreville niet lief en kan haar ook
nimmer beminDen."
„Doch n haat haar toch ook niet 1" riep de rent
meester levendig uit,, //u koestert voor haar die
achting, welke de grondslag is tot elke geluk
kige vereeniging.//
Op dit oogenblik kwam een bediende be
richten, dat Eduard De Salviac bij den prins
wenschte toegelaten te worden.
„Salviac riep deze uit, terwjjl hjj snel op-
bewijs geleverd, dat gezag en vrijheid geene
elkaar weerstrevende machten zijn, dat de
Kerk slechts eeD billijke maat van poli
tieke vrijheid behoeft om de volken aan
hare zegeningen deelachtig te maken, maar
dat de volken in Haar den zekersten steuu
van het gezag en het machtigste bolwerk
van ware vrijheid vinden.»
Over het katholiek leven in de Veree-
nigde Staten schrijft de Eerw. heer Rey-
nolds Hole, een Anglicaansch geeste
lijke, in zijne oülaDgs openbaar gemaakte
reis-indrukken«Ik bewonder oprecht den
geestdriftigen ijver der Katholieken, die in
de Vereenigde Staten op méér dan 10 000
kerken kan wijzen. Niet alleen zijn hunne
kerkgebouwen de schoonste geeD kerk
van New-York kan vergeleken worden met
de St. Patricks-kathedraal maar zij wor
den ook voor godsdienstige doeleinden méér
(veel méér) bezocht, dan andere plaatsen
van Godsvereering. De Katholieke Kerk
heeft tienmaal meer voortgang gemaakt
dan de onze.»
Wat hier omtrent het Katholicisme in
het algemeen geprezen wordt door een niet-
Katholieke schrijfveder, dat wordt in dui
zenden bijzonderheden bevestigd van even
onverdachte zijde. Zoo schrijft bijv. een pro-
testantsch predikant in het blad Weekly
Register over het klooster en noviciaat van
het Gezelschap der H. Familie in New-Or
leans «Het klooster huisvest alleen zwarte
nonnen (negerinnen) en bevindt zich in het
gebouw, dat vroeger onder den naam *Creo-
len-balzaalbekend was, een plaats, berucht
door de woeste orgiën en de bloedige twee
gevechten, welke daar bjj gelegenheid van
woeste drinkgelagen werden afgespeeld
De Zusters wijden zich vooral aan de wer"
ken van liefde en opvoeding der kinderen
van hun eigen ras. Zij bezitten scholen en
gestichten in verschillende gedeelten van
de Vereenigde Staten, en zij verrichten voor
de verheffing van het zwarte ras veel méér,
dan alle politici. Bevindt men zich in te
genwoordigheid van de Overste, dan ver
stond. //O, laat hem binnenkomen, hij is met
mijd letd begaan!,,
Eensklaps hield hg opnadat de bediende
zich verwjjderd had, zeide bjj vriendelijk tot den
rentmeester
//Laat ons alleen, waaide Duval, vandaag
zult g(j m(j niet kunnen verwijten dat ik geen
vertrouwen in u gesteld heb. Een volgenden
keer zullen wij dit gesprek hervatteu. Hoe
wel gij een weinig eigenzinnig zjjt, weet ik toch
I uwe toewijding en vriendschap op prijs te
stellen.//
Duval maakte eene eerbiedige buiging en
ging heen, echter niet zonder een wantrouwenden
1 blik op Salviac te hebben geworpen, die juist
binnenkwam.
De kunstenaar scheen geheel ontdaau, Alfred
ging hem eenige schreden tegemoet en zeide,
terwijl hij hem hartelijk de hand schudde
I //Ik ben u dankbaar voor uw spoedige komst,
Salviac; uit mijn brief zult gij mijne ongerust
heid vernomen, hebben Earat gisteren-avond
vernam ik, dat gij het arme meisje bezocht hebt
en ik was in een angstige spanning de
I geneesheeren hebben gisteren consult moeten
houden, wat hebben zij gezegd
//De berichten zijn niet gunstig,// antwoordde
Salviac en mijne- goede Cécile, die Eliza ver-
zorgt, wanhoopt eraan, haar ooit weder gezond
te zien. De buitenlucht heeft tot nog toe niet, de
j minste uitwerking gehad, Intusschen is men nu
achter de aanleidende oorzaak der ziekte ge.
geet men het geheel en al om te letten op
hare zwarte kleur; en men denkt er alleen
aan, dat zjj de ouden van dagen huisvest,
de jeugd opkweekt, de hongerigen spjjst en
de naakten kleedt. Er moet iets goddelijks
zijn in een godsdienst, die zulk een berucht
oord, als de oude Creolen balzaal, in een
paradijs kan omscheppen.»
En aangrijpend schoon schetst de pro-
testantsche predikant de werkzaamheid der
(witte) Zusters van Barmhartigheid in de
stad New-Orleans en aan het slot van zijne
schets schrijft hij «Zuster A g n e s, de ziel
van dit groote huishouden, was zóó goedig
om ors persoonlijk rond te leiden in het
gesticht. Alle kinderen liepen naar haar toe
en klemden zich aaD haar vast. Elk droe
vig oog helderde vreugdevol op bij haar
nadering. Het was, alsof de zegenende en
gelen van genezing en van hoop haar ver
gezelden. Geen wonder, dat de Katholieke
Kerk daar staat als een Gibraltar. Eén en
kele zoodanige vrouw is genoeg om 10.000
ongeloovigen te overwinnen.»
Dorre takken bevinden zich zelfs aaD den
krachügsten eik. Ook de Katholieke Kerk
is een reusachtige eik die zulke dorre
doode takken heeftmaar in den stam en
in de hoofdtakken bloeit het rijkste leven,
zetelt de hoogste krachten in weerwil
van ziju ouderdom omvademt de reuzeneik
der Kerk met steeds jeugdige levensvolheid
den wereldbol.
Een goddelijk leven doordringt de Kerk
dit alleen verklaart hare wondervolle ont
wikkeling haar wondervol bestaan haar
wondervolle kracht te midden van een ont-
bindings-proces, hetwelk rondom Haarplaats
grijpt. Voorwaar, van het leven der Kerk
kan gezegd worden Zij is de vaste torsn
in de vlucht der verschijningen. Aan Haar
zal en moet derhalve de toekomst behooren
Te Weimar, Jena en Weningenjeca zijn
iD de laatste weken de aldaar uitgeschre-
komen, welke het edele meisje tot heden ver
borgen had gehouden.//
//Ik raad, dat die onbeschofte, ruwe vader
haar van schaamte doet sterven." j
//De ongesteldheid vindt haar oorsprong in j
eene geheel stoffelijke zaak, hoewel Bambriquet j
de bewerker van het leed zjjner dochter is.
Ook schijnt hij cindeljjk het ernstige van ïjjne
tekortkomingen in te zien en gaat hij onder
zwaar berouw gebukt. Hij zelf heeft de waar
heid aan het, licht gebrachtof liever, zij is
hem ontsnapt, loen hij vernam, dat het leven
van Eliza er mogeljjk van afhing.//
//En die waarheid, Salviac?//
„Het is iets vreesclijks, men mag er zelfs
niet aan denken! Die doldriftige kerel heeft rjjne
dochter, nog niet lang geleden, op de gruwe
lijkste wijze mishandeld, van af dat oogenblik
is zij ongesteld geworden. Om haren vader voor
de gevolgen van zjjne afgrijselijke daad te vrij
waren, heeft de arme Eliza het geheim voor
vrienden en geneeshaerej verborgen willen hou
den, zelfs ten koste van haar leven; in dien
tusschentijd is de kwaal verergerd en mogelijk
nu reeds ongeneeslijk
Alfred wrs stom van ontsteltenis.
Het feit, dat men hem openbaarde, strookte
zeer weinig met de denkbeelden der hoogere
kringen die voorstelling van dit bevallig,
tenger schepseltje, met voeten getreden door
een woedenden man,leek hem zóó monsterachtig,
dat een oogenblik smart en verontwaardiging in
ziju binnenste strijd voerden met twijfel aan
de waarheid.
//Maar dat is niet mogelijk,// iiep hg buiten
ven sociaal-democratische vergaderingen niet
toegelaten. Een sociaal-democratische Con
ferentie is zelts dezer dagen in het eerste
Weimarsehe kiesdistrict verbodeD.
Een gemeene zwendel is te Berlijn
ontdekt. De bankier MaxArendtende
eigenaar van een rijschool A 1 b e r t L e vy,
twee echte schacheraars, zijn gearresteerd.
Deze arrestaties staan in verband met
het feitdat zij woeker hebben bedreven
ten nadeele van den circus-directeur Ernst
R e n z, aan wien zij een groot circus ver
kochten. A r e n d t schoot groote sommen
voor op eene erfenis, die R e n z te wachten
was. Behalve vreeselijk hooge provisie
zetten de gearresteerden R e n z groote som
men af door hem voor veel geld paarden
te verkoopen, die niets waard waren. Verder
verkochten zij hem een landgoed, dat later
veel te duur betaald bleek te zijn. Aan een
en ander is te wijten, dan R e n z zijn circus
aan kant moest doen.
Dreyfus is vrijWie echter meent
dat de üreyf u s-agitatie ten einde is,ver
gist zich. Verscheidene bladen publiceeren
de volgende verklaring van Dreyfus:
De Regeering van de Republiek geeft mij
de vrijheid weer, die voor mij niets is zon
der de eer. Van af heden zal ik voortgaan
met te streven naar het herstel van de ver
schrikkelijke rechterlijke dwaling, waarvan
ik nog het slachtoffer ben. Ik wil, dat ge
heel Frankrijk wete, door een definitief von
nis, dat ik onschuldig ben. Mjjn hart zal
niet eer rust vindendan nadat er geen
enkele Franschman meer zal zijn, die mij
eene afschuwelijke misdaad tea laste legt,
welke door een ander is begaan.
De anti-semiet Max Regis, oud
burgemeester van Algiers, kan het maar niet
verkroppen, dat het joodsche element in
Frankrijk de eerste viool speelt. Bij zijn
terugkomst uit Frankrijk in Algiers had
er al dadelijk een botsing plaats in de jood
sche wijk. Er werden revolverschoten ge
lost, waarbij twee agenten van politie en
een inspecteur werden gedood.
Toen Max Regis zich naar zijn villa
Anti-juive begaf, ontstond een tweede bot
sing van het volk met de joden, waarbij
twee personen gewond werden. Zijn vrien
den, die naar Algiers terugkeerden, kwamen
opnieuw in gevecht. Verschillende perso
nen werden gewond en zes arrestaties had-
zich zelf uit, //kunnen er dan vaders bestaan,
wreed en lafhartig genoeg, om zulk eene mis
daad tc plegen ?u
//Het feit bestaat, prins; mjjne vrouw heeft
der zieke zel'e de bekentenis afgedwongen, het
geen niet moeiljjk was, na alles wat haar va
der had medegedeeld. Doch luister verderhet
is terwille van u en van rnjj dat juffrouw Bambri
quet deze martelingen heeft ondergaan!//
„Gjj fk Nu begrjjp ik er niets meer
vau, Salviac."
//Herinnert u zich de zonderlinge verdwij
ning der processtukken, daags voordat men
met de grootste gestrengheid tegen ons zou op
treden Voor mij is het raadsel opgelost:
Eliza heeft gemeend ons te redden; door de
papieren te vernietigen
Id korte woorden deelde de kunstenaar
nu de gebeurtenissen mede, die hij eerst daags
te voreu was te weten gekomen, het bezoek
van Cécile van Eliza, toen deze zich in het
klooster bevond, de toevallige omstandigheid,
waardoor de stukken in handen van het jonge
meisje kwamen, de scène, die daarop gevolgd
was en die eindig(»e met de teugellooze woede
van Bambriquet. De prins luisterde met ongewone
spanning naar dit verhaal.
f Wordt vervolgd.
