NIEUWE QagBlaó voor efflooró* en Sjuió-tXollanó. Transvaal en Oranje-Vrijstaat. No, 4297. Woensdag 27 September 1899 24ste Jaargang. bÜITJHiJNLAJN D, Per 3 maanden voor Haarlem i 1,10 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. c 1,40 Voor het buitenland c 2,80 Afzonderlijke nummers 0.03 Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. BIJBEAU: St. Janstraat Haarlem. Van 16 regels..50 Cen* Elke regel meer7 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte» Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant Red ac t e ur-Ui t ge v er, W. KüPPERS. Deze twee Zuid-Afrikaansche Republie ken zijn gesticht door Hollandsche en Fran- sche Hugenoten, die in de tweede helft der XVIIe eeuw Europa verlieten om zich aan de Kaap de Goede Hoop te gaan vestigen. De twee rassen smolten zich weldra samen en de Hollandsche taal en zeden behielden de overhand, maar ook behielden zij eene stijfhoofdige onverdraagzaamheid tegen de katholieken die steeds achteruit gezet wer den in maatschappelijke rechten. Jammer dat deze politieke dwaasheid een vlek werpt op het overigens zoo schoon en heldhaftig bestaan van den Boerenstam. Op het einde der XVIIe eeuw waren de Boeren ten getalle van 20,000 in Kaapiand, het zuidelijk deel van het uitgestrekt Afri- kaansche vasteland. Terwijl Napoleon I Eu ropa in vuur en vlam had gezet, maakten de Engelschen zich meester van Kaapland en gedroegen zich daar zoo willekeurig dat een groot aantal Boeren het land ver lieten en zich vestigden aan de oevers van den Oranjestroom. In 1830 verlieten op nieuw 10.000 Boeren Kaapland. Deze sta ken met hun vee den Oranjestroom over en sloegen hun tenten op in de wildernis. Na bloedige gevechten met de zwarte in boorlingen dier streek stichtten zij omtrent 1840 de stad Pietermaritzburg in Natal en zij wilden er eene Republiek vestigen. En geland zond aanstonds soldaten op de Boe ren af die de nieuwe stad veroverden en in bezit namen. De Boeren trokken nogmaals verder en onder geleide van Pretorius vestigden zij zich tusschen de twee rivie ren Oranje en Vaal en stichtten den Oranje- Vrijstaat. Anderen trokken de Vaal over en tusschen deze rivier en de Limpopo sticht ten zjj de republiek Transvaal (over de Vaal.) Pretorius was hun eerste president. Transvaal en de Oranje-Vrijstaat zjjn dus twee zuster-republieken, en de Boeren in FEUILLETON. VADER BAMBRIQUET Lompenkoopman. 73 (Vervolg.) „Ik heb in dit geval voorzien, mjjnheer reeds verscheidene dagen was ik van plan zelf eene verklaring uit te lokken omtrent ocze weder- zjjdsche verhoudingen en nu wilde ik niet, dat een geldquaestie mjjn verlangen in den weg zou staan. Daarom heb ik een kwitantie laten ge reedmaken, ze is een uur geleden geteekend voor den notaris, die met het behartigen van uw belaDgen belast is Hier is zjj vervolgde hjj, een papier uit zjjn zak te voorschijn halende en het op de tafel leggende//zij voldoet aan al de eiechen, door de wet gesteld, uw notaris zelt is overtuigd, dat het geld, hetwelk u mij schuldig waart, tot den laatsten cent door u is terugbetaald.// Allred De Z stond een oogenblik ver slagen over het zonderlinge van dit geval. Deze onbaatzuchtige daad deed hem den onleschbaren dorst naar wraak kennen, die den, totnogtoe zoo weiwillenden, ouden edelman jegens hem bezielde, en hjj kon niet nalaten het gedrag van den edelen graaf De Montreville te vergelijken met dat van den zelfzuchtigen Bambriquet in eene gelijke omstandigheid. Beider handelwijze sproot uit dezelfde gevoelens voort, gekwetste eigen liefde en blinde woede, doch de een nam wraak Kaapland achtfrgebleven, zijn steeds trouw gebleven aan hunne stamgenooten, mogelijk zullen zij niet duldendat Transvaal door de Engelschen wordt aangevallen zonder hun steun aan Transvaal te schenken. De aanstaande oorlog is niet anders te beschouwen dan eene voortzetting van den strijd, welke Engeland sinds meer dan eene halve eeuw tegen de Boeren-staten voert. Na bloedige gevechten, waarin de Boeren en Engelschen beurtelings zegevierden of verslagen werden, erkende Engeland in 1852 de onafhankelijkheid van Transvaal en het volgende jaar die van den Oranje-Vrijstaat. Sedert dien tijd heeft Engeland de Oranje- Vrijstaat met rust gelaten, doch Transvaal heeft bij herhaling met moeilijkheden te kampen gehad. Na van 1852 tot 1876 voortdurend oor log gevoerd te hebben tegen de inlandsche negerstammen, werden in 1877 de Boeren van Transvaal door de Engelschen aange vallen en de landvoogd van de Engelsche kolonie Natal, S h e p t o n e verklaarde Trans vaal eenvoudig tot eene Engelsche provin cie. Daartegen kwamen de Boeren in op stand en president K r u g e r met generaal J o u b e r t deden de Engelsche troepen zulke nederlagen ondergaan in de engte van Langs- Nek, op de Schans-Hoogte en op den Ma- jubaberg, dat Engeland van de verovering afzag. De Engelschen wisten toen nog niet dat Transvaal zulke rjjke goud- en diamantmij nen bevatte en in Augustus 1881 erkende de Engelschen Transvaal als een vrij volk onder Engelsche suzereiniteit. In Februari 1884 werd te Londen eene nieuwe overeenkomst gesloten en Engeland erkende de Zuid-Afrikaansche Republiek als een vrijen en volstrekt onafhankelijken Staat. In 1885 werden de goudmijnen van den Witwatersrand ontdekt en onze lezers we ten welke er de gevolgen van zijn geweest. Fortuinzoekers drongen Transvaal binnen om de goudmijnen te ontginnen en onder door middel van overdreven geweld, de andere door te ver gedreven edelmoedigheid. Het laatste middel was voor Alfred wel het meest grievende. Toen hjj tot het volle besef daarvan was ge komen bedekte een hoogrood zjjn gelaat. //Mjjnheer de graaf,// zeide hjj hefdg, //welk ook mjjne tekortkomingen zjjn mogen, ik meende niet, dat ik zoozeer in uwe achting gedaald was. Ik kan deze i kwitantie niet aannemen en moet uwe edelmoedigheid als eene beleediging beschouwen n //Beschouw haar als zoodanig, als zulks u kan bewegen mjj voldoening te verschaffen." Het vasthouden aan dezen wrok, niettegen staande alles, wat men deed of zeide, gaf aan den gedachtenloop des prinsen een andere richting. //Mjjnheer De Montreville," zeide hjj met tranen in de oogen, //edele, eerbiedwaardige vriend, in naam van God, denk goed na over hetgeen u van mjj vergt. De eer van uw naam is niet geschonden, u is te rechtschapen, te welopgevoed om niet in te zien, dat mjjn on- geljjk in dit geval geheel denkbeeldig is ik kon en mocht mjj niet veibonden beschouwen door eenige losse gezegden, en eenvoudige harteljjke vriendschapsbetrekkingen. En wat den vuigen lasterpraat van eenige onnadenkende of kwaad- gezinde lieden betreft, u kunt toch niet geloo- ven, dat de eer van een oud, roemrjjk geslacht als het uwe door hen bezoedeld kan worden. De beleediging, waarover u zich beklaagt, kan in het oog van verstandige menschen niet bestaan." «Zjj bestaat voor mjj, mjjnheer, en dat is vol doende.// voorwendselen van de rechten der Uitlan- ders te verdedigen, wil Engeland nu voor goed de hand op de rijkdommen leggen. Transvaal heeft eene oppervlakte grooter dan Engeland, Ierland en Schotland samen, en telt niet meer dan 870.000 inwoners waarvan 246.000 blanken. Het land grenst ten zuiden aan de Engelsche kolonie Natal en den Oranje-Vrjjstaat, ten oosten aan Zoe- loeland en de Portugeesche kolonie van Delagoa, ten noorden aan het land der Ma tabelen en ten westen aan het Engelscb protectoraat en de Kaapkolonie. Het staande leger der Boeren beeft niet veel te beduiden, maar in oorlogstijd zijn alle weerbare mannen soldaat van 1860 jaar. Zij allen nemen in de uren des gevaars het geweer op. Van 18—34 jaren komen het eerst onder de wapens, dan volgen van 3550, en daarna de anderen. In tijd van oorlog kan de Transvaal rekenen op een leger van 30.000 man uitmuntende schutters en flinke ruiters. Maar dit is niet alles, wordt het gevaar groot, dan laat de Transvaal 40 a 50.000 inboorlingen aanrukken om zich met de blanke strijders te vereenigen. En steunt de Oranje-Vrijstaat de Transvaal, dan brengt deze Staat ook nog 25.000 soldaten in het veld,allen goed gewapend enflinkeschutters. Engeland. Niet alle Engelschen zjjn voor eeü oorlog met Transvaal, dat bewees de Zondag ge houden meeting op Trafalgar Square en dat bewjjzen de protesten in 't land. De Engel sche Regeering echter wil geheel Zuid-vAfri ka onder zijn macht hebben en het is haar een gruwel, dat aldaar de Boeren-republie- ken zich ontwikkelen tot een krachtig, vrij en onafhankelijk volk. Daarbjj komt nog het begeerig oog van de Engelsche speculanten op de rjjkdommen van den bodem in Trans vaal. Zjj eischen wel kiesrecht, om deel te kunnen nemen aan de Staats-aangelegen heden, maar dit is maar een voorwendsel. Wat zjj werkeljjk willen, is de goudmjjnen in hun macht hebben. Millioenen te kunnen //Nogmaals zeg ik u, dat de gebruiken van den tegdnwoordigen tjjd nimmer mjjn gedragsljju zullen vaststellen, ik heb de teedere fijngevoe ligheid van onzen stand uit een vroeger tjjd- perk, het ouderwetsch gevoel van eer behouden, dat men nu in het belachelijke trekt, omdat men het niet heeft kunnen evenaren Ik ben in deze denkbeelden, in deze vooroordee- len als ge wilt, grootgebracht, en te oud ge worden om andere over te nemen.// //Maar ik, mjjnheer de graaf, wat zou men van mij zeggen, wanneer ik zulk een ongeljjk gevecht aannam P En zou ik niet onteerd, in het openbaar gebrandmerkt zjjn, wanneer ik het ongeluk had u, iemand op leeftjjd, te verwonden of te dooden „Dat weet ik niet, maar stervende zal ik eenieder getoond hebben, dat men niet straffe loos mjjn eer te na komtik zal mjjn belee diging gewroken hebben en de lasteraars zullen niet meer over eene schandvlek durven spreken, die door het bloed is uitgewischt.// Alfred viel wederom in gepeins en streek zich met de hand over het brandende voorhoofd. Hoewel zelf ook aan de tradities van den adel gehecht, was hjj toch te gezond-verstandig, te ontwikkeld man, om aan het duel eenige waarde te hechten, om het in staat te achten tot herstel van eer, waar die mocht zjjn aangetast. Hjj begreep echter met redeneeringen tegen over den ouden graaf niet verder te zullen ko men en zag geen andere uitweg dan de uitda ging aan te nemen. Hjj zou dan de omstandig heden wel zien te beheerschen en er een onschul dige ontmoeting van trachten te maken. bjjeen garen en dan zoo gauw mogelijk weg te gaan uit het land der Boeren, om op hun gemak in Europa te kunnen gaan ren tenieren. Het kan hun niets schelen of zjj kiesrecht hebben, of ze een werkzaam aan deel kunnen nemen aan de Staatsregeering. Geld willen ze verdienen, zoo gauw mogelijk en veel. Engeland maakt in deTransvaalsche aan gelegenheid een misseljjk figuur nu geheel Europa overtuigd is dat hier niets anders in het spel is, dan een onleschbaren dorst naar goud. frankrijk. Het Hof van Assisen van de Seine heeft den directeur en een redacteur van het so cialistenblad eJoumal du Peuple» te Parijs bij verstek veroordeeld tot drie maanden gevangenisstraf en 500 franks boete, wegens beleediging van het leger. De Expresse Algériennehet blad der Anti-Semieten te Algiers deelt mede, dat Max Régis kans heeft gezien zich naar Alicante in te schepen. Zjjn villa wordt bewaakt. Yoor zjjn vertrek heeft hjj de volgende verklaring afgelegd «Met mjjn verknochte makkers heb ik de «Villa Anti-juif» verlaten, om niet op het leger te moeten schieten, op dat leger, dat wij Franschen, vaderlanders, juist toe gejuicht hebben. Was het mogelijk dat bloed onzer broeders te vergieten, nu het bloed der joden nog niet ge vloed heeft Neendoch ik vergeet niet, dat ik gezwo ren heb te overwinnen of te sterven. Ik zal mjjn eed weten te honden. De feiten toonen wel de waarde van mjjn woord. Moed en vertrouwen. Dood aan de joden De Minister van Oorlog, generaal G a 11 i f e t heeft een dagorder uitgevaardigd waarin hjj aan de officieren van het Fran- sche leger duidelijk te kennen geeft, dat men niet meer kan terugkomen op het vonnis van Rennes, al heeft D r e y f u s het recht revisie aan te vragen. De Minister wil dat de officieren zich voortaan alleen met den dienst zullen be moeien, de Affaire niet meer aan zullen roeren. Wantdoor zich uitsluitend met zjjn beroep bezig te houden zal de soldaat, zooals de Generaal zegt, het vaderland be hoeden. Spanje. De toestand in Spanje is allertreurigst. Het volk is er zeer ontevreden en oproe- XIIII. //Welnuhet zjj zoomjjnheer de graaf,// zeide hjj eindeljjk met vaste stem, terwjjl hjj het hoofd ophief, u stelt mjj eigenljjk minder verantwoordeljjk voor mjjne eigene fouten dan wel voor die der omstandigheden, doch ik wil niet langer beproeven mjj zelf vrjj te pleiten. U meent, dat u in uw eer is aangetast en heeft het noodig geoordeeld voldoening te vragen uw hart is vol gramschap, en deze kunt u slechts op mjjn hoofd alleen doen neer komen, ik zal dus de voldoening niet weige ren, welke u van mjj eischt //Ik dank u, mjjnheer de prins,// antwoordde De Montreville, terwijl hjj eene beleefde bui ging maakte, //het is reeds eene eer door u als tegenstander te worden aangenomen. Ik denk, dat het morgen-ochtend schoon weder zal zjjn om tegen acht uur eene wandeling door het bosch van Boulogne te maken.// «Dat geloof ik ook, mjjnheer de graaf, en ik zal mjj zonder fout op het vastgesteld uur daar bevinden." //Hoe oud ik ook ben, hoop ik de eerste te zjjn a propos, u zult wei willen zorgen een vriend mede te brengen, evenals ik doen zal De heeren kunnen op de plaats zelve de condities vast stellen, het is echter niet noodig hun de oor zaak van deze ontmoeting mede te deelen, wjj zullen getnigen kiezen, die ons genoeg kennen om te weten, dat wjj ons leven niet voor eene onbeduidende of onrechtvaardige zaak in de waag schaal zullen stellen.// Wordt vervolgd,J HAlRlïMSCHECOtRillT. ABONNEMENTSPRIJS AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIEN. OF DE

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1899 | | pagina 1