NIEUWE
kDagèlaó voor otioord- en Suió'tXollanó.
Brieven van een politieken
tinnegieter.
No. 4303,
Woensdag 4 October 1899
24ste Jaargang,
B UITJtiJNLAND,
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers<0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
PBIJS DSa A.DVESTSNTIEJÏ,
Van 16 regelsI.;. ..50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
XI.
Het was te voorzien dat de briefwisse
ling, gevoerd tusschen H. M. de Koningin
en Z.H. den Paus, in het nieuwe zittings
jaar van de Kamer aanleiding zou geven
tot een debat, maar wp hadden niet ver
wacht dat zij reeds in de eerste zittingen
zou ter sprake komen. De omstandigheid
dat er in de Troonrede met geen enkel woord
gewag van werd gemaakt, gaf de heer D e
Visser gereede aanleiding om er over te
beginnen bij de discussie over het adres
van antwoord op de Troonrede.
Ik kan nu juist niet zeggen dat de Spreker
gelukkige momenten heeft gehad. Bekrom
penheid en eenzijdigheid kenmerkten hem
zoodra hij sprak oyer zaken die de Katho
lieken, den Paus of de Kerk betreffen. De
heer De Visser scheen het bij de Re-
geering te wraken, dat zp, naar hp insi
nueerde, den Paus geschreven had als een
pleistertje op de wonde hun toegebracht
door het niet uitnoodigen van den Paus
op de Vredesconferentie. Hij schpnt de Ka
tholieken nog te beschouwen als een quan-
tité négligeable waarmede men het zoo heel
nauw niet behoeft te nemen en die men
vooral geen concessie moet doen wat be
treft de verhoudingen van Nederland tot
den H. Stoel. Zoo'n beleefdheid ten opzichte
van den Paus is immers in strijd met de
historie van ons land die, volgens hem en
zpn geestverwanten, slechts begint met den
opstand tegen Spanje en als roemrpke da
den op de geschiedbladeD des lands beeld
stormerij, kerkroofpriester moord telt en
als helden Lumey, Sonoy, Van der
M a r c k en andere Geuzen-hoofdlieden ver
eert al zpn deze dan ook zij beken
nen het ongaarne soms wat hardnekkig
te werk gegaan.
Logisch was de heer D e V i s s e r trou
wens in 't geheel niet. Hij erkent wel dat
FEUILLETON.
VADER B AMBRIQU£T
Lompenkoopman.
80 Vervolg.)
Gedurende eenige oogenblikken was het ge
sprek algemeen hoewel de prins zichzelf weder
volkomen meester was, scheen lij) verstrooid en
verlegen. Salviac begreep zeer goed, dat zijn
vriend brandde van ongeduld om eens onder
vier oogen met Eliza te spreken, hjj wenkte
Céoile en beiden gingen ongenu-rkt eenige schre
den ter zjjde. De dokter gal aan mevrouw Du-
rand, de juffrouw van gezelschap, eenige voor
schriften, de zieke betreffend, en Bambriquet
was naar hem gaan luisteren, nadat hjj talloos»
buigingen voor den prins gemaakt had, zonder
dat hem was gelukt de aandacht te trekken.
Manheer De Z kon dus ongestoord met
het jonge meisje spreken.
XL VI
Hjj nam op de houten bank aan hare zjjde
plaats en begon fluisterend doch met vnur te
spreken. In het begin antwoordde Eliza slechts
met enkele woorden, en op eenigszins bitteren
toon, msar weldra klaarde haar gelaat op en
kon zjj weder glimlachen. De uiterlijke teekenen
harer ziekte verdwenen langzamerhand van mat
heid of zwakte geen spoor meer, haar blik ver-
I de Pausen verdiensten hebben in hun stre-
ven om den Vrede te bewaren en te ver
zekeren. Maar, wanneer dat zoo is, waarom
dan aan die verdienste geen hulde gebracht,
waarom dan niet die verdienste ook
verder ingeroepen om tot het doel der Vre-
des-conferentie mee te werken Is het voor
oordeel dan zóo dom, de haat zóo blind,
dat zij het doel, waarnaar geheel de wereld
streeft, onbereikbaar wil maken door de
ware, de eenige hulp, de eenige macht die
het kan doen bereiken, uit te sluiten en te
ontkennen? Waarlijk, wij hadden zoo iets
niet verwacht van een man, van wien men
recht had te verwachten dat hp zijn blikken
verder zou laten gaan dan de beperkte ho
rizon van de groote bevooroordeelde me
nigte. De Minister heeft een nadere bespre
king dezer zaak in 't vooruitzicht gesteld
en daarom zullen wij er voor heden niet
veel meer over zeggen. Wij zien evenwel
die discussie met belangstelling tegemoet.
De heer Va n derZwaag gaf al niet veel
meer blijk van helderziendheid. Trouwens,
dat was te verwachten. De Socialisten be-
kpken de wereld en de maatschappij nooit
met de gezonde oogen, die de natuur hun
heeft geschonken maar altijd door een too-
neelkpker, dien zij keeren, naar gelang het
in hun kraam te pas komt. Bekijken zp hun
eigen theorietjes en mannetjes, hun eigen
doen en laten, dan zetten zp de kleine lens
voor het oog en zien alles groot en dui
delijk en in zijn schoonste kleuren maar
moeten zij spreken over de maatschappij
die nog niet naar hun ideaaltje is verknipt,
dan kijken zij door het groote glas, en alles
komt hun klein, onbeduidend, nevelachtig
en verkeerd voor. Dat er lieden zpn die
urenlang geduld hebben om een plaats op
de openbare tribune bezet te liouden, ten
einde later hun plaatskaarten duur aan meer
ernstige belangstellenden te verkoopen, was
voor Spreker een bewijs dat het in onze
maatschappij niet pluis is en dat zp nood
zakelijk volgens het socialistisch idee moet
hervormd worden. De heer v. d Z w a a g
helderde. Kortom, alles verried eene zoete stem
ming, eene tevredenheid, die zjj sedert lang niet
meer gekend had, en die zjj in hare onschuld
niet vermocht te verhelen.
De anderen konden geen woord van hun ge-
spiek opvangen, doch deze buitengewone omkeer
ontging niet aan Cécile's scherpziend oog. Zjj
maakte den dokter met eenige bezorgdheid op
de aardige groep opmerkzaam, die Eliza en de
prins samen vormden.
Vreest u niet, dokter,// zeide zjj, //dat dit
onderhoud onze arme vriendin te zeer zal ver
moeien Zie eens hoe opgewonden zij is."
//Ik weet niet of ik mjj vergis,// antwoordde
deze nadenkend., //doch deze ontroering schjjut
niet nadeelig op haar te werken, zij haalfinder-
daad vrjjer adem en schjjnt het minder benauwd
te hebben.//
Daarna zeide hjj op vertrouwelijken toon tot
Cécile en Bambriquet
Weest beiden eens openhartig, wjj geneesbee-
renzjja ook bjjna biechtvaders en moeten soms
onbescheiden vragen doen Sedert gisteren
weet ik, dank zjj der pjjnljjke bekentenis van
mijnheer Bambriquet, wat de oorzaak van Eli
za's lijden is, maar ik vermoed, dat er nog een
zedeljjke grond voor is, van nog meer belang
dan de andere U, die haar vader zjj t, en
en u, hare vriendin, kunt mjj mogeljjk wel zeg
gen, of die heer, met wien zjj op het oogen-
blik spreekt, geheel vreemd is aan het verdriet,
dat haar schjjnt te beheerschen
//Ik zou niet kunnen zeggen, dokter
begon Cécile verlegen.
//Js, ja,// antwoordde Bambriquet, u heeft
schpnt vast overtuigd te zpn dat er in zijn
ideale maatschappij geen baliekluivers en
soortgelijk volkje meer zullen bestaan noch
kunnen bestaan, Wanneer de heer v. d. Z.
ooit zijn maatschappij mocht belevenwaar
aan wij ten sterkste twijfelen dan wacht
hem ongetwijfeld een bittere teleurstelling
en ontgoocheling. De maatschappij is geen
speelbal, waarmede een potsenmaker jong-
leeren kan of de groote menigte vermaken;
zp is eene goddelijke instelling op onwrik
bare grondslagen gebouwd, waaraan men
wel kan rukken en stooten, maar die men
niet uit haar voegen kan brengen zp moge
zuchten en kreunen onder de mokerslagen
der omwentelingen, maar zp is te vast ge
ankerd in de rots der gestelde wereldorde
dan dat menschenhanden haar zouden kun
nen doen ineenstorten.
Jammer genoeg gelooft men over het
algemeen niet aan eene vaste wereldorde.
Men heeft geleerden leert het nogdat
maatschappijgodsdienstbegrippen van
deugd, van recht, van bezit, het gevolg zpn
van eene evolutie en dat die evolutie, altijd
verder voortschrijdende, de maatschappij
eindeljjk zullen brengen tot dien toestand
waarvan de Socialisten en hun geestver
wanten droomen.
Ik had gedacht dat wij, althans in ons
landna de gratie-verleeningwel ver
lost zouden zpn van het Dreyfusisme, maar
't ljjkt er niet naar. 't Schpnt waarachtig
wel of de meeste menschen een klap van
den molen weg hebben. De een wil de
Parpsche Tentoonstelling boycotten, de an
der wil adressen van bewondering zenden
aan Dreyfus en zpn vrouw, en nu komt
er warempel een met het voorstel voor den
dag om een strijdpenning te geven ten einde
Dreyfus in de mogelijkheid te stellen
zpn proces van rehabilitatie voort te zetten.
Wp dachten dat het Syndicaat, dat nu
reeds zooveel geld heeft bjjeen weten te bren
gen om de D r e y f u s-campagne op 't ge
touw te zetten en door te voeren, ook ver
der wel aan de dubbeltjes zou weten te
geljjk, een zedeljjke grond, daar zit het bem in...
JJe heer daarginds is prins De Z dien zij
bjj mij aan huis gekend heeft, en ik herinner
mjj nu eenige losse gezegden ja, dat moet
het zjjn. En ik die daaraan nog niet gedacht
had OGod I" vervolgde hjj als in zich
zelf sprekend, //als ik eens de zekerheid kon
verkrijgen, dat ik haar moordenaar niet ben
De geneesheer luisterde aandachtig naar deze
afgebroken volzinnen, die als droog zand aan
elkaar hingen.
//Ik begrijp u niet recht, mjjnheer Bambriquet,//
hernam hjj, //doch zonder in uwe familiezaken
te willeD doordringen, moet ik u op goed ge
luk af eenige wenken geven: wanneer er perso
nen bestaan, wier tegenwoordigheid 'de zieke
in den toestand Kan houder, waarin zjj zich nu
bevindt, tracht dan te bewerken, dat zjj dikwjjls
in hare nabjjheid zjjn. Ik heb mijn plicht ge
daan, door u deze in uw oog mogeljjk zonder
linge wenken te geven. En nu, vaarwel, morgen
zal ik eens terugkomen.//
Dit zeggende ging hjj ongemerkt heen.
Bambriquet sloeg zich voor het voorhoofd,
terwijl hij mompelde
//Ja ja, ik mag niet langer aarzelen
er moge van komen, wat wil, hjj alleen is bjj
machte mjjn kind t3 redden.//
Daarna ging hij op Alfred en Eliza toe, die
nog steeds in een levendig gesprek gewikkeld
waren.
Die oude dwaas gaat weer een of andere dom
me streek uithalenzeide Salviac bezorgd tot
zjjne vrouw.
//Helaas dat vrees ik ook
komen, 't Schpnt wel van niet. Of zien de
joden soms in dat de goïm zich weer zul
len laten plukken ten hunne pleziere Wel
mogelpk. Het geslacht der ganzen is groot.
Rusland.
Omtrent den oogst in Rusland komen
geen bevredigende berichten. Het winter
koren staat in het Zuiden en Noord-Westen
slecht deels ten gevolge van de droogte
anderdeels ten gevolge van de regens in
het voorjaar. In Orenburg is de oogst be
neden het middelmatige. Met het zomer
graan is het evenzoo gesteld. Alleen in Mid
den-Rusland gaat het boven het middel
matige. De qualiteit is echter goed.
Engeland.
In Engeland komt men tot de overtui
ging dat de oorlog in Zuid-Afrika, door
de goocheltoeren van minister Chamber
lain onvermijdelijk is geworden. Sir A 1-
fred Milner, heeft zpn Minister een
handje geholpen om het wantrouwen der
Boeren te versterken en de opeenhoopingen
van troepen bp de Transvaalsche grens rie
pen een casus belli in het leven.
Het zal een vreeselpke strijd worden die
noodlottig kan worden voor Engeland en
voor geheel Zuid-Afrika.
Bij de Engelsche Regeering is een ant
woord van president Kruger ontvangen
op de laatste depêche van Chamberlain
zoo kras dat de Britten niet meer terug
kunnen op den eenmaal ingeslagen weg.
«Ik kan en mag, zegt president Kruger,
de eischeu van Engeland niet aannemen
zonder de onafhankelijkheid der Republiek
in gevaar te brengen. Ik ben, zeide Kru
ger tot den correspondent van de Times
tot den oorlog gedwongen en ik zie geen
kans den oorlog te voorkomen die Engeland
zoekt en beslist wil. De Engelschen zullen
zich nog moeten schamen voor hnnne kin
deren over het onrecht dat zjj de bevolking
van Transvaal aandoen.»
De Engelschen verwachten het eerste
treffen aan de grens van Natal, in de buurt
van Lang's Nek en Amajuba.
Eugeland heeft heel wat troepen bijeen
gebracht 'in dien hoek, tusschen Transvaal
en Oranje-Vrijstaat zich indringend als een
En beiden wachtten angstig af, wat er zon
gebeuren.
De prins en Eliza waren plotseling met spre
ken opgehouden.
Alfred was opgestaan en had Bambriqnet op
koele wijze gegroet, doch deze liet zich door zulk
eene ontvangst niet uit het veld slaan, er lag
iets vastberadens in zjjn gang en zjjne bewegingen,
dat aan zijne slechte dagen herinnerde.
u Houd uw gemak, mjjnheer,// zeide hjj haas
tig, //er is plaats voor iedereen Ziezoo,
mjjn waarde hnnrder, en zjjt gjj nu niet boos
meer op mjj van wege die vroegere geldkwestie
Wat zal ik ervan zeggen Zaken zjjn
Enfin, het zou mjj, op mjjn woord spjjten, wan
neer gjj mjj cog een kwaad hart toedroegt.//
Eliza stond duizend angsten uit, dat haar va
der zich een onvoorzichtig woord zou laten ont
vallen. Zij zeide beschroomd
//Bewijst de tegenwoordigheid van mjjnheer
De Z dan niet dat het gebeurde vergeten is
'Dat is zoo, en als ik onzen buurman veron-
geljjkt heb, ben ik bereid dit te herstellen en
verschooning te vrsgen Meer kan iemand
toch niet doen, is het niet zoo, mjjnheer Mor
ik wil zeggen, mjjnheer de prins?//
Alfred antwoordde niet. Eerbied voor Eliza
Bambriquet voerde in zjjn binnenste strjjd met
baat en verachting, die de gewezen lompenkoop
man hem inboezemde. Maar de nederigheid en
het berouw van Bambriquet brachten hem er
eindeljjk toe wat meer toeschieteljjk te zjjn.
(Wordt vervolgd
HiiftlEHSCHE COÜRilT.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA ITOW AGITATE.
OF BE
