NIEUWE
)ag6laó voor cTSooró' en Suió'tXollanó.
De oorlog in Zuid-Afrika.
Ho. 4312,
Zaterdag 14 October 1899
24ste Jaargang,
BUITENLAND.
pbijs Dsa advertentie».
50 Cent
7 V,
VADER EN ZOON
Amerika.
Frankrijk.
Wordt vervolgd
HAARUMSCR! COURANT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B TJ B E A TTSt. Janstraat Haarlem.
1,10
«1,40
«2,80
«0.03
Van 16 regels
Elke regel meer
AGITE MA NON AGITATE.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimtes
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS.
De Transvaalsche Boeren, het sarren der
Engelschen moede, gaan een bloedige wor
steling aan met de Britten, die begeerige
blikken hebben geworpen op hun eigen
dommen, terwijl een deD Boeren vijandige
Engelsche pers, op smalenden, plagenden
en voor Transvaal beleedigenden toon, den
waren toestand verdraaid voorstelt.
Men geelt aan het Ultimatum der Boeren
republiek allerlei oneerlijke en unfaire
voorstellingen en 't is vooral de Times,
die hierin voorgaat, en op schetterende en
insinueerende manier de menschen op een
dwaalweg wil voeren. Het blad tracht de
schuld van den oorlog op de Boeren te
werpen. Tot op het laatste oogenblik, zegt
de Times, hebben wij gehoopt, dat onze
geschillen met de Zuid-Afrikaansche Repa-
bliek zonder het storten van bloed zouden
kunnen worden opgelost. Hoop daarop is
niet langer mogelijk. Deze is vernietigd,
door de brooddronken daad van de Regee
ring te Pretoria.
Indien de machtigste der Souvereine in
ternationale Staten ons een Ultimatum had
gezonden als de Boeren, zou het tot on-
middellijkeu oorlog hebben geleid.
De Daily News ziet in het Ultimatum
een beteekenisvolle daad van den heerK r u-
ger, om onmiddellijk tot den oorlog over
te gaan. Indien de Transvalers nu dadelijk
een aanval op de Britsche troepen doen
hebben zjj in elk geval kans op eenig tij
delijk, afzonderlijk staand succes. Indien
zij wachten tot Sir Redoers Bullerop
marsch is aan het hoofd van een overmach-
tigen troep, zou er geenerlei kans meer be
staan.
De deur is door Kruger voor ons ge
laat toegesmeten, zegt Daily Telegraph, als
door een overdollen gek. Men verkeert in
twjjfel of men moet lachen of schreien over
zjjn kwakzalversstreek. Wanneer niet zulk
een drama achter ons lag, zou het de bui-
tensporigste klucht zjjn, die ooit op het
FEUILLETON.
4, Vervolg.)
Zjjn gelaat werd afwisselend rood en bleek,
toen hjj de vreemdsoortige ljjnen volgde, welke
op het perkament zoo zonderling door en nevens
elkander liepen, dat het den beschouwer begon
te warrelen voor de oogeD. Gottfried, die den
opkomenden toorn van zjjn vader gewaar werd,
kon eene siddering niet bedwingen en greep
met de linktirhand naar de leuning van eeD
stoel.
//Is dat alles vroeg de vader zich zichtbaar
bebeerschende //of hebt gij nog meer soortgelijke
prullen achter de hand? Breng ze dan maar
meteen voor den dag, opdat ik met een blik
kan overzien hoe groot het ongeluk is dat mij
aulk een ontaarde zoon over mjjn huis heeft
gebracht.
//Vader riep Gottfried en zijn gelaat gloeide.
Er ging in dezen oogenblik iets ongewoons om
in de borst van den jongen man.
De bouwmeester richtte zjjn toornigen blik
naar hem heen, maar bet woord dat hij spre
ken wilde bestierf hem op de bevende lippen;
hjj geloofde niet meer dat hjj zijn zoon voor zich
had, maar dat het een vreemde was dien bij
op het oogenblik voor het eerst ontmoette zjjn
vurige blik drong hem diep in 't gemoed. Hg
keerde zich nu van de teekening af en ging na
denkend de kamer op en neer. Gottfried bleet
politieke tooueel is opgevoerd. Helaas het
is een pantomine, die gespeeld zal moeten
worden met het verlies var, echte levens
en het storten van echt bloed.
Dö" Standard noemt het zenden van het
Ultimatum een verstommende dwaasheid van
Transvaal, die elke minnelijke schikking
heeft ter aarde geworpen. Eene uitbarsting
van nationaal delirium, die Engeland kracht
g6eft tot een oorlog ter zelfverdediging.
De Morning Post, ziet in de eischen door
president Kr uger gesteld, eene uitdaging
die geen oogenblik overwogen kon worden.
De uitdaging is niet anders te verklaren,
dan dat de Boerenaanval op de Britsche
strijdmacht in Zuid-Afrika zal beginnen.
De Daily Graphic neemt de uitdaging
aan en de Transvaal kan verzekerd ziju,
zegt het blad dat wij niet terug zullen
gaan, totdat van de Tafelbaai totdeZam-
besie elke blanke man dezelfde rechten heeft
als zijn naaste.
De Daily Mailtwijfelt niet aan een aan
vankelijk succes der Boeren, maar meent,
dat zij ten laatste met hun aandeelhouders,
maatschappjj-promotorsDuitsche eu Ier-
sche huurlingen de bestraffing ontvangen,
die hun krankzinnige poging, om een bijna
barbaarsch Regeeringsstelsel in de 19e eeuw
te handhaven, verdienen.
De Daily Chronicle is het eenige En-
gelsch bladdat een oprecht-gemeenden
smarttoon uit over den oorlog, die Engeland
heeft uitgelokt, door zich met het binnen-
landsch bestuur van Transvaal te bemoeien.
Het blad werpt de schuld van den oorlog
op den minister Chamberlain, die
door zjjn gevaarlijke politiek iederen Hol
lander in Zuid-Afrika overtuigd heeft, dat
hij een oorlog wil en gezocht heeftmet
bet doel de Zuid-Afrikaansche Republiek te
annexeeren. Thans hebben wjj twee Repu
blieken te vernietigen en de Hemel weet
wat nog meer zich in onze overladen han
den bevindt.
Paul deCassagnac brandmerkt in
de Autorité den oorlog die Engeland Trans-
onbewegeljjk op zjjae plaats, en de heer Aller-
dick zag beiden met gespannen aandacht aan.
Eindelijk naderde de heer Sievers weder de
tafel, en tijne hand op de teekeningen leggende,
vroeg hjj op jjskouden toon //Alzoo naar deze
teekeningen zoudt gjj bet schip willen bouwen
dat uw meesterstuk worden en u bij stad en
land in eer en aanzien brengen moet? Ant
woord mjj oprecht en zonder omhalen of uit
wijkingen.//
//Ja zeide de zoon met grooten ernst, //dat
is nijja eerlijk voornemen, zoo waar moge God
injj bijstaan
//Goed 1// hernam de oude man met een lach
op 't gelaat die zjjn zoon door merg en been
drong. //Zoo laat u dan bij uw voornemen naar
believen door God of door den duivel bijstaan,
waDt dat is dan ook de eenige hulp die gij bij
zulk een dollemans-werk kunt verwachten.//
De heer Allerdick viel hem nu mot drift in
de rede. //Gij spreekt daar een hard woord uit
buurman, dat echter in al zjjn gewicht op u
zal terugvallen.//
„Zoo, laat het dan vallen. Ik bljjf mjjn woord
gestand: wil Gottfried bouwen, zoo bouwe hjj wan
neer en waar het hem goeddunkt, slechts niet
op mijne werf. Ik hoop, en vertrouw echter ook,
dat hjj den geheelen stroom op- of afwaarts geen
scheepstimmerman zal vinden die hem zjjne werf
wil afstaan. En gjj, ontaard kind, raap terstond
die prullen bjjeen die mjjne werkplaats onteeren,
pak vervolgens uw goed en zorg dat gjj hoe eer hoe
liever mjjn huis verlaat, want ik onttrek mjj ge
heel en al aan u en verbied u zelfs om ooit
weer upor mjjn aangezicht te verschijnen."
vaal heeft opgedrongen als eene misdaad
die door niets te rechtvaardigen is. Een ban
diet, zegt hij, die een reiziger om zijn geld
of zijn leven vraagt, is minder verachtelijk
dan het peifide Albion.
Toch ziet men, dat tengevolge van de on
verschilligheid of medeplichtigheid der an
dere natiën een volk een schandelijke daad
begaan kan die een eenvoudig particulier
zeer zeker op de galeien of aan de galg
zou brengen. Overigens, als er ean galg
of een bagno voor natiën bestond, zou En
geland er al lang heengebracht zjjn.»
De Duitsche pers ziet in de gedrags
lijn van Engeland tegenover Transvaal van
af Jameson's inval, dat in de goudmij
nen de oorzaak gelegen is van Cham
berlain's brutaal optreden.
De Oostenrjjksche bladen blijven bedaard,
maar in de Neue Freie Presse noemt een
militaire specialiteit Eogeland's lichtzinnig
optreden in Zuid-Afrika door een oorlog uit
te lokken met Transvaal, eene grove fout.
De Russische bladen verlangen, dat de
Regeering te St.Petersburg tusschenbeide zal
komen. De Wjedemosti van Moskou schrijft:
«Rusland moet zich niet vergenoegen met
platonisch de zijde der Boeren te kiezen,
maar moet ernstige stappen doen om En
geland te 'benadeelen. Rusland moet op dit
oogenblik niet vergeten dat Engeland uiterst
gevoelig is voor pressie in China, Midden-
Azië en Perzië.»
De Amerikanen zjjn verdeeld. Een aan
tal bladen maken Eogeland's zaak tot de
hunne, terwijl andere, zooals de World en
de Sunhet krachtig voor de Boeren op
nemen.
In alle landen gaan ook van hoogge
plaatste Staatslieden stemmen op tegen den
oorlog. Het Engelsche parlementslid Dr.
Clark verwijt Chamberlain zelfs
dat hjj Transvaal en Oranje-Vrjjstaat van
de kaart van Zuid-Afrika wil uitwisschen
met het bloed van het Afrikaansche volk
en van den armen Britscheo soldaat.
o—
Na deze woorden gesproken te hebben, spoedde
de heer Sievers zich da deur uit en sloot zich
op in zjjne vertrekken, hetgeen hjj meestal deed
wanneer hjj eene hevige gemoedsbeweging had
gehad. Jonathan Allerdick zeide echter tot den
jongen man//Ik weet uit al dien bombast
van cirkels en ljjaen e/en zoo min wjjs te
worden als uw vader. Het komt mjj echter
billgk voor cm het bouwplan eerst wat meer
van nabjj te beschouwen, eer men het onmee-
docgend vernietigt. Daarom neem ik deze bladen
met teekeningen mede, Gottfried, en wanneer
gjj, volgens het bevel van uwen vader, uw goed
verzameld hebt, kom dan bjj mjj, opdat ik u
eene plaats aanwjjze waar gjj uw hoofd zult kuu
neu nederleggen.//
De heer Allerdick vertrok nu, Gottfried wierp
zich echter op zjjn bed neder. De diepe smart
die zjjne borst doorvlijmde, gaf zich lucht in een
heeten tranenvloed, hetgeen zjjn bedrukt hart
eenige verlichting aanbracht.
IV.
Het was een treurige regenachtige avond. Die
niet op straat zjjn moest, had zich tijdig in zjjae
woning teruggetrokken, en deed zich te goed bjj
het vriendelijk opvlammende herfstvuur. De heer
Jonathan Allerdick viel dit geluk echter niet
ten deel, want hjj ging, in een dikken schans-
looper gekleed en eene pelsmuts over de ooren
getrokken, naar den oever der rivier, klom in de
hem daar wachtende boot en gaf, met eene lichte
beweging der hand, het teeken om te vertrekken.
De boot stuurde door den vallenden avondnevel
Door de Engelsche Regeering worden in
de Vereenigde Staten paarden en muilezels
aangekocht. De Britsche agenten geven
110 tot 125 dollars voor een paard. Zij
hebben er tegen dien prijs reeds 5000 ge
kocht.
Te New-Orleans werden niet minder dan
3000 trek- en pakezels gekocht tegen ge-
mid leid 10 dollars boven den marktprijs.
President Kruger van de Transvaal
heeft aan de World een telegram gezon
den, waarin bij zijn Amerikaanschen vrien
den zeer hartaljjk dank zegt voor hun sym
pathie. Hjj zegt voorts: de Engelsche agent
is teruggeroepen, de oorlog is thans zeker.
De Republieken zjjn vast besloten, indien
zij tot Engeland moeten behooren, dat een
prjjs voor hen zal worden betaald, die de
menschheid zal ontzetten. Doch de Repu
blieken hebben het volste vertrouwen, dat
de zon der vrjjheid zal opgaan in Zuid-
Afrika, zooals hij is opgegaan in Noord-
Amerika.
Eene monster meeting werd gisteren
gehouden in Carnegie Hall, te New-York,
waarin Engeland's optreden werd afgekeurd
en Kr uger's houding werd toegejuicht.
De Regeering van de Fransche Repu
bliek heeft gisteren door den secretaris der
legatie van de Zuid-Afrikaansche Repu
bliek te Parijs, eene offieieele kennisgeving
ontvangen, dat de oorlogstoestand bestaat
tu3schen de Zuid-Afrikaansche Republiek
en Groot-Brittanië.
De Kerkvervolger YvesGuyot heeft
met een 30 tal zijner trawanten een voor
stel ingediend tot scheiding van Kerk en
Staat in de Republiek. Hjj wil de gelden
voor de verschillende kerkgenootschappen
bestemd verdeelen voor de verschillende
gemeenten des lands naar gelang van hare
bydragen in de directe belastingen. Het
Concordaat met den Paus moet worden op
gezegd. Zoo wil de vrijmetselaar de Fran
sche Republiek losmaken van de Kerk om
het Fransche volk meer en meer te de-
moraliseeren.
De Russische minister van buiten-
landsche zaken graaf Mo u r aj i e ff is door
zijn Franschen collega D e 1 c a s s aan
heen en was door deze spoedig aan het oog ont
trokken.
Voor Hamburg breidt zich de Elbe wel tot
op eene mjjl breedte uit, en toch heeft het den
tchjjn of zjj slechts eene geringe oppervlakte
beslaat. Dit wordt veroorzaakt door de vele ei
landen en waarden die zich in 't midden der
rivier bevinden en welker koningin de Wilhelms-
burgt is. Tusschen deze eilanden door kruist
zich het vaarwater in alle richtingen en biedt
aan de lichte vaartuigen overal zekere water
wegen, die zich dan door den Köhlbrand weder
met den hoofdstroom vereenigen.
Ginds ligt ook het Reigerspad, en aan het
Reigerspad bevindt zich eene scheepswerf. Zij
ziet er au heel wat beter uit, deze werf, dan
in ds dagen toen Gottfried door zjjn vader ver-
stooten werd. Toen was het eene zeer onaan
zienlijke plaats met een paar slechte hellingen,
die ternauwernood eene jol hadden kunnen
dragende weinige loodsen die et stonden wa
ren van het slechtste hout getimmerd, ec be
schutten het daarin liggende timmerhout en de
gereedschappen slechts ternauwernood voor den
regen. Het woonhuis van den eigenaar gaf den
anderen gebouwen niet veel toe en onderscheidde
zich weinig van de hutten der werklieden, welke
uit ruw hout met leem opgetrokken en met
heidekruid bedekt waren.
