N r E IJ W E
QagBlad voor <2loorö- en SBuió-eXollanó.
No. 4314,
Dinsdag 17 October 1899
24ste Jaargang.
b tl lTfeJNLAAI 1).
VADER EN ZOON
frankrijk.
Rusland.
Oostenrijk-Hongarije.
Duitschland.
I44KLEISC1I CODftAIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor liet buitenland2,80
Afzonderlijke nummers0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
B U B E A U St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA WOW AGITATE.
PBIJS DSa AD VESTE WTIEN.
Van 16 regels..50 Cem
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
- -•
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Reeds vele eeuwen droomen de utopis
ten van een algemeenen vrede. Op alge-
meenen vrede hopen zij en met luider stem
men verkondigen zij het, dat in de naaste
toekomst die algemeene vrede komen zal.
Toen voor eenige maanden terug, de uit-
noodiging van den Czaar aller Russen met
verbazing werd vernomen, om een «vredes-
congres> of wil men liever eene «ontwa-
penings-conferentie» te organiseeren, toen
meenden ongetwyfeld de bovenbedoelde uto
pisten, dat hun heerlijk droombeeld einde
lijk op volheerlijke wjjze werkelijkheid zou
worden. Maarhelaas! Op hoe beschamende
manier heeft deHaagsche Vredes-conferen-
tie de volheerljjke verwachting teleurgesteld!
De 19e eeuw, die weldra haren kring
loop besluiten zal, heeft de voorspellingen
van algemeenen vrede al wederom gelogen
straft. Neen, de vrees voor oorlog is nog
niet uit de wereld gebannen nog vaart
die vreeze van tijd tot tjjd door het be
schaafde Europa.
Het Europeesch evenwicht, waarop door
sommigen in hun optimisme zoozeer wordt
geroemd, blijkt een zonderling evenwicht
te zijn. Iedereen, die zjjn gezond verstand
raadpleegt en den politieken toestand der
Europeesche vorstenrjjken met onbenevel-
denODbevooroordeelden blik beschouwt,
hij begrijpt, dat de verbonden, waarop dit
evenwicht rust en steunt, worden gesloten
en weer worden verbroken, naar gelang de
luimen en grillen van een Souverein of van
een Staatsbestuur zulks verlangen.
Overigens, al besfcrjjden de Europeanen
elkander niet, toch staan zjj schier eiken
dag op het punt om handgemeen te wor
den met buiten de grenzen van Europa
gelegen landen. Men betwist elkander niet
meer, zooals weleer, de rjjke velden van
Vlaanderen, van den Palst, van Lombardye;
maar men is belust op het bezit of op het
protectoraat van de vijf werelddeelen.
Azië scbjjnt een prooiwaarvan Enge-
FE U1LLETON.
6 Vervolg.)
V.
Een geheel jaar was verstreken en gedurende
dat tijdsverloop was niemand meer over de long
gegaan dat de heer Jonathan Allerdick en zijn
aanstaande schoonzoon Gottfried Sievers op de
werf aan het Reigerspad waar hij nog in het
zelfde najaar waarin ons vorig hoofustuk ein
digde, zijn avontuurlijk werk begonnen was.
Het ging hem echter al zeer moeieljjk om op
gang te komen, daar hem niet alleen alle hulp
ontbrak die vroeger de bazen van een ambacht
elkander wel plachten te verleenen, maar dat ze
hem zelfs nog openlijk tegenwerkten en hem
dikwijls onvoorziens een slagboom in den wt g
stelden om hem tedoen struikelen en te verdelgen.
De besten rekenden dit niet beneden hun waar
digheid en zij snoefden er zelfs „ver, daar zij
meenden gelijk zij zeiden, een goed werk te ver
lichten, dewjjl zjj daardoor de edele scheeps
bouwkunst voor schande en spot trachtten te
behoeden. De vader hield zich echter onzjjdig,
hij zeide niets en werkte ook niets tegen, en
slechts wanneer iemand in zijne tegenwoordig
heid van den zoon gewaagde werd bij zeer boos
en verweet den onvoorzichtigen prater met harde
woorden zijne onbezonnenheid. Hiermede nu was
niemand gediend en met eiken dag trok men
land, Rusland en Frankrijk elkaar de[ge-
ringste stukken willeu ontrooven. In Afrika,
Duitschland, Engeland, Frankrijk en Italië
slaat men elkaar gade met wantrouwend
oog, terwijl Engeland zich uit dorst naar
goud en uitbreiding van z'yn macht in het
Zwarte werelddeel op de Zuid-Afrikaansche
Republiek werpt, om met de Boeren van
Transvaal eene bloedige worsteling te on
dernemen. In Amerika droomt de Yankee
ervan, om alle vreemde invloeden uit te
drijven en te verbannen.
Somwjjleu heeft het den schijn, alsof de
ondernomen krijgstochten ten doel hebben
de handhaving ot de uitbreiding der han-
delsgrenzen van het een of ander land.
Maar bij eenig nadenken moet men tot de
overtuiging komen, dat de overdreven krijgs
kundige politiek met hare aanvallen en ver
overingen, waarvan wij getuigen zijn, in
stede van de uitbreiding van handel of
ny verheid te begunstigen, inderdaad tenge
volge heeft de verarming van de volken
die zich daaraan overgevenIn den grond
der zaak is het niets anders dan een ver
woede strijd om de militaire hegemonie,
gelijk dit ook vroeger het geval was in de
tijdperken der primitieve barbaarschheid.
Wanneer eene regeering enkele duizenden
menschenlevens en enkele millioenen gul
dens opoffert om zich meester te maken
van eene onvruchtbare rots, dan doet zy dit
niet, omdat zy daaruit voordeel hoopt te
trekken, maar omdat zy bevreesd is, dat
de nabuur zich daarvan zal meester maken.
Welk eene vernedering voor hen, die zóó
luide en gaarne snoeven op den heerlijken
vooruitgang der begrippen, op de heerljjke
verzachting van de zedenin onzen tjjd
van philantropie, van hooge beschaving en
liberale ontwikkeling en verlichting!
Welk eene beschaming van de illusies,
die in de naaste toekomst de stichting ver
wachten van de algemeene republiek en
die op deze hersenschim het plan der col-
lectivistische hervorming hebben gebouwd!
Kan men zelfs nog de ernstige hoop koes-
zich meer en meer lerug van den heer Ehren-
fried 8iever, wiens leven daardoor hoe langer
hoe eentoniger werd.
Toen de verschillende toebereidselen tot het
werk waren afgeloopen en Gottfried scheeps
timmerlieden noodig had, die het werk naar
zjjne bestekken moesten uitvoeren, begon er j
weder een nieuw lijden voor hem. De geza-
meljjke scheepsbouwmeesters te Hamburg en
Altona verklaarden eenparig, dat zy geane ge
zellen, die hunne handen aan de uitvoering van
dat narrenwerk geleend hadden, ooit weder op
hunne werven zouden dulden. Deze verklaring
nu zat den gezellen in 't hoofd, te meer daar
zjj toch niet veel vertrouwen in Gottfried stel
den. Als deze zich voorstelde om in hunne gunst
te komen, keerden zjj hem den rug toe en zei
den dat hjj maar zien moest waar hij de ge
leerde gezellen vandaan haalde, die bekwaam
genoeg waren om zulk een uithi emschen arbeid
te voltooien, zjj toch waren veel te lompe kerels
om dat kunstwerk te aanvaarden. Zjj lachten
dan den jorgen meester in 't gelaat uit en
verwijderden zich. Deze werd bjj zulke gelegen
heden ongeduldig en hjj riep hen na//Zulke
gezellen zullen zich wel laten viudeu, gjj neus-
wjjze bengels, en wanneer ik ze bjjeen verza
meld heb, zullen wg trachten zoo veel aan onzen
werktjjd te ontwoekerenals noodig is om een
toevluchtsoord voor u te bouwen, waar men om
Godswil de magere barmhartigheidssoep voor u
kookt, terwjjl bij ons bjj dubbel dagloon gebraad
gegeten en wjjn gedronken wordt 1"
Deze woorden werden dan echter door het
ruwe gelach der gezellen overstemd. Na vier we-
tereu, dat een internationale scheidsrech-
telyke rechtbank de geschillen der volken
zal kunnen beslechten en eerbied afdwin
gen voor hare besluiten
Neen, geen verbond van achterdochtige
en twistzieke vorstenrjjken zal ooit dezen
vrede, zooals hij in de droomen der den
kers wordt beschouwd, kunnen stichten.
Slechts één enkel gezag is in staat om
eei e vaste harmonie in dezen chaos te bren
gen. En dat gezag^steuDt niet op het ge
weld van wapenen en legerscharen. Dat
gezag steunt uitsluitend op de zedelijke
macht. Het is het gezag van den Paus,
van Hem, die op zóó laaghartige wijze, van
de Vredes-conferentie is] buiten gesloten,
maar tot fiasco van die Conferentie zelve.
Het gezag van den Paus is het eenige, dat
vrjj is van aardsche heerschzucht en bij
gevolg verheven boven achterdocht. Dat ge
zag kan optreden, zonder de verdenking van
onrechtmatigheid op te wekken. De geschie
denis is daarom dit te getuigenwant
reeds heeft men by internationale geschil
len van groot belang tot dat gezag zijne
toevlucht genomen.
Mochten de aardsche Vorsten het gezag
van den Opperpriester der Kerk toch beter
waardeeren.
De kerkvervolging in de Fransche Re
publiek neemt in omvang toe. De z.g. vrij
heidshelden hebben voorgesteld afschaffing
van de jaarwedden van 35 Bisschoppen en
van Vicarissen-Generaal, zoomede van 7000
on der-pastoors. Deze gelden zullen bestemd
worden om de jaarwedden van de onder
wijzers by het godsdienstloos onderwijs te
verhoogen.
De afgevaardigden Gerville-Ré-
ache en Cadet zullen by de heropening
der Fransche Kamer de Regeering het voor
stel doen, om eene algemeene amnestie uit
te vaardigen, waaronder al degenen vallen,
die bij het D r e y f u s-proces en ook bij de
processen Zola en Picquart betrokken
zijn geweest.
ken echter lachten zjj met meer. De heer Jona
than Allerdick, die zich tot nu toe rustig gehou-
dea had, was, toen Gottfried uit de stad en
omstreken geene werklieden kon krjjgen, wjjd
en zjjd de oevers der Elbe langs gereisd en bracht
een aantal degelijke gezellen mede naar het Rei
gerspad. Spoedig werden nu de handen aan 't
werk geslagen en hetzelfde oord, tot dusver ledig
en verlaten, scheen nu door de levendigheid
en beweging die er heerschteals herschapen.
In den aanvang sloeg men aan de overzjjde
der rivier niet veel acht op het nieuw begonnen
werk. Men had nu nog op de eigene werven
te doen maar langzamerhand verslapte het werk.
De bestellingen waren tegenwoordig geringer dan
in vroegere jaren Nog voor het begin van den
herfst liepen reeds vele timmerlieden der werven
zonder werk en zagen met afgunst op de wei
nige overigen, die nog voor zoo laDg het duurde
aan 't werk waren. Spoedig echter werden ook
dezen reeds bedankt. Bij dit ongeluk voegde zich
nog een tweede. Door eene aanhoudende droogte
was de oogst slecht uitgevallen. Bet brood werd
de helft duurder en de eetlust der menschen
niet geringer. De spaarpenningen smolten weg
en menige cent werd door de werkzoekende
vaders in hun zielsangst nog verdronken.
Gedurende dezen tijd leefde men op de werf
aan het Raigerspad in overvloed en vreugde. De
heer Jonathan Allerdick, dte de oogen overal
liet gaan, had ook het mislukken van den oogst
voorzien. Hjj deed zoo veel voorraad op als hg
dacht dat toereikend zoude zjjn voor de werk
lieden en toen de duurte der levensmiddelen
begon, deed hjj zjjn voorraad aan de gezellen
Natuurlijk zullen de Nationalisten dan
ook op komen dagen met eene amnestie
voor de beschuldigden inzake demaanslag
tegen de Republiek waarmede het Hooge
Gerechtshof het veel te druk heeft.
-De Panamaheid A r t o n schijntjheusch
gratie te zullen krijgen, gebeurt dat, dan
is de Fransche Republiek verplicht de deu
ren der gevangenissen open te zetten, want
daarin zitten er opgesloten die honderd
maal minder schuldig zijn dan deze zwen
delaar.
De Fransche rechter Gr osj ea uj heeft
den advocaat-generaal M e 1 c o t uitgedaagd
tot een duel, omdat deze hem aangewezen
heeft als een samenzweerder tegen de Re
publiek.
De heer C a i 1 y, heeft zijn verdediging
voor het Hoog Gerechtshof in zake de sa
menzwering opgedragen aan mej. Chau-
vin, doctores in de rechten te Parijs.
De Czaar van Rusland moet ernstig on
gesteld zijn. De beroemde chirurg B e r g-
m a n n uit Berlijn is naar Darmstad ont
boden, om eene operatie aan den schedel
van den Czaar te doen.
In Oostenryk zal een verzoekschrift tot
de Kamer van Afgevaardigden worden ge
richt om van Staatswege het hotel «Beau
Rivage» te Genève, waar de ongelukkige
keizerin Elisabeth vermoord werd, aan
te koopen, ten einde op die plaats een kerk
te bouwen.
- De Duitsche linkerzyde in het Oos-
tenryksche Parlement zal een wetsontwerp
indienen, om het zegelrecht voor de dag
bladen af te schaffen. De urgentie roor
de behandeling van het ontwerp zal ge
vraagd worden; men verwacht, dat een
gedeelte der meerderheid het zal steunen.
Keizer Wilhelm zal hoogstwaarschijn
lijk zjjn voorgenomen bezoek aan Enge
land, met het oog op den uitgebroken oor
log van Engeland met Transvaal, voorloo-
pig uitstellen.
De Duitsche expeditie aan den oever
van de Rio del Rey, die het Dnitsche ter
ritorium in Kamerun scheidt van het Niger-
gebiedgecommandeerd door luitenant
voor de gewope marktprijzen over. Daardoor kwam
het nu, dat deze gezellen niets leden door den
grooten nood die in het land heerschte en zij
wilden het dan ook wel volmondig bekennen,
dat zjj een goeden meester hadden, die voor
zjjne onderhoorigen een hart in den boezem droeg.
Hunne harten hiDgen dan ook hem aan, en zjj
deden onder elkander gelofte, dat zjj hem in
tjjd van nood even trouw zouden bjjstaan als hjj
nu hun en der hunnen bjjstond.
Langzamerhand werd daar aan de overzjjde
de nood dreigender. Zonder er aan te denken
dat zij de aanbiedingen van den jongen mees
ter Gottfried vroeger honend hadden afgewezen,
kwamen er nu enkelen tot hem die werk be
geerden. Zjj werden echter met de hun toege
zegde barmhartigheidssoep gespjjsd en dan met
een duchtige vermaning weggezonden. Bjj zich
zelf brommend, slopen zjj dan weg. Ginds ata-
ken ze echter de hoofden bgeen en balden drei
gend de vuisten. Wat echter aan enkelen ont
zegd werd, dachten zjj vereenigd wel te kunnen
dwingen. De buiten werk gestelde gezellen ver
zamelden zich in grooten getale om naar het
Reigerspad over te steken en konden het niet
verhinderen dat zich onder weg eenige schooiers
bjj hen aansloten. Met luid gezang naderden zjj.
Zjj zwaaiden u.et de bjjlen en sloegen gedurende
de overvaart de jjzeren winkelhaken tegen el
kander, dat het klonk ais of er krjjgsmuziek
aankwam. Maar de mannen van de werf waren
ook wel uitgerust. Zoodra de anderen aankwa
men en geweld pleegden, werden zjj door geoefen
de handen ontvangen en met een gevoelig gedenk-
teeken terug gezonden. Wordt vervolgd.)