bOITKKLAN
B i JN 1\ jfl JN L A i\ i),
Duitschland.
Engeland.
bestaan van gezel. Anderen dongen naar den
rang van meester, die slechts na afgelegd
exameD verkregen werd. Dit examen werd
afgelegd voor een raad, samengesteld uit
meesters van het ambacht. Ket was theore
tisch en practisch.
Het theoretisch gedeelte bestond in vra
gen, door den raad gesteld over de voor
naamste deelen van het vak het practisch
gedeelte bestond in het afleveren van een
meesterproef, door den gezel alleen vervaar
digd, onder toezicht van den raad of ten
minste onder zulke voorwaarden, dat bedrog
onmogelijk was.
Een krachtig protest is uit Dresden ge
zonden tegenover het optreden van Enge
land in Zuid-Afrika.
Op eene meeting aldaar, die bijgewoond
werd door tweeduizend personen, werd be
sloten een telegram te zenden aan den
Duitschen Keizer, hem verzoekend de zaak
der Boeren ter hand te nemen. Een tweede
telegram werd gezonden aan dr. W. J.
Leyds, om den heer Kruger geluk te
wenschen, een derde aan den heer Ste yn,
om zijn moedige houding te loven, en een
vierde aan vorst VonHohenlohe, om de
verontwaardiging der vergadering uit te
drukken over de houding, die de Duitsche
Regeering aanneemtten aanzien van de
verkrachting van het volkenrecht, aan het
Britsche gouvernement ingegeven door de
laagste beweegredenen.
-De Engelscbe Regeering zoekt Duitsch
land voor zich te winnen. In de jongste
zitting van den Kolonialen Raad te Ber
lin werd niet alleen gesproken over den
Duitsch Oost-Afrikaanschen spoorweg,maar
men^ heeft zich daar ook bezig gehouden
met de Samoa-quaestie.
De Staatssecretaris deed mededeelingen
omtrent aanbiedingen van Engeland, welke
betrekking moeten hebben deels op het af
staan van Samoa aan Duitschland, tegen
enkele vergoedingen aan Engeland, deels
op eene goedkeuring door Duitschland van
deze regeling, waarvoor Engeland eenige
concessies zou verkrijgen, waarover geheim
houding is opgelegd.
De Berljjnsche correspondent van de li-
mes seint echter aan zjjn blad dat de Duit
sche Regeering niets te maken wil hebben
met de beweging welke de Duitsche bla
den nu over Samoa gaan maken.
De Times beweert, dat er volkomen een
stemmigheid heerscht tusschen het Hooger
en Lagerhuis en de Regeering. De oppositie
noemt het bladjvan geen beteekenis en prijst
de Regeering doordat zij alle documenten,
ook die omtrent militaire toebereidselen
aangaande Zuid-Afrika, heeft gepubliceerd,
daar de nationale politiek niet langer wordt
bepaald door de diplomatie en het parlement,
maar door de pers en de openbare meening.
Voorts noemt het blad de oppositie kin
derachtig wjjl zjj hamerde op de suzereini-
teit en de kiesrechtvoorstellen, terwijl Kru
ger zelf niet aan de woorden hecht maar
de zaken aanvalt.
Hier vertelt het blad eene onwaarheid
want Kruger heeft j uist op die zaken
wel ter dege gelet.
De journalist Stead heeft den minis
ter Chamberlain in een vlugschrift
getiteld; «Hebben wjj gelijk?» (Ara we in
the right!) op zjjn plaats gezet. Zóó streng,
zóó beslist op den man af, en zóó beslist
van toon, dat Chamberlain er nota
van moet nemen en uitlegging moet geven
van de rol die hg gespeeld heeft in den
Jameson-raid.
Transvaal en Engeland.
De Transvaalsche Boeren hebben den oorlog
met Engeland met vreugde begroet, de tastende
uitdagende houding van Engeland moede, onder
namen zjj den krjjg met den machtigen vjjand
in de hoop, dat een Godigericht zal beslissen
over de tockorrst of den ondergang van den
Hollandsch-Afrikaanschen stem.
De TransvaiJsche Boeren vertrouwden op de
zuster-republiek den Oranje-Vrjjstaat en beiden
zjjn zjj den Eugelschen geweldenaar te gemoet
getogen. Natal binnen, vast besloten de witte
verraderljjke vlag van een Dr. Jameson |niet
meer te sparen maar te strjjden onder de leuze:
«Sterven, of overwinnen.u
Elk TransvaHlsch burger is thans per se sol
daat en strjjdt voor de onafhankeljjkheid van
zjjn land. Doch niet elke Brit is per se soldaat.
Alleen de Britsche soldaten behooren dus van
Transvaalsche zjjde te rekenen op erkenning der
privileges, welke het volkenrecht aan ieder sol
daat toekent. Amateur-soldaten als Jameson
wordan niet als krjjgslieden, doch als gewone
moordenaars behandeld, wanneer ze gewapend
optreden tegen de Boeren.
Geen genade zullen de Boeren meer verlee-
nen aan de Engelsche avonturiers die gestookt
hebben in hun land in dienst van de Lords der
City te Londen, die belust op goud en nog eens
goud, duizenden menschenlevens wagen om hun
kansberekening te doen slagen
De Figaro heeft uitgesnufl'eld, dat pre
sident K r u g e r in familierelatie staat met kardi
naal De Richelieu; op twee manieren zelfs:
door zjjn eerste vrouw en zjjn tweede, de tante
en de nicht. De eerste was een DuPlessis
de geslachtsnaam van De Richelieu en
stamde af van een Franscheu chirurg, die in de
zeventiende eeuw in Zuid-Afrika was gekomen,
uitgezonden door de OoBtindische Compagnie. Zij
stierf en werd spoedig door haar eenigen zoon
in het graf gevolgd. De tweede vrouw, even
eens een Du Plessis, leeft nog en heeft zes
kinderen aan K r u g e r geschonken.
De Gouverneur van Natal heeft vergunning
gegeven tot het oprichten van een vrjjwilligers-
corps van Transvaalsche nitlanders, 1000 man
sterk.
De landdrosten in cfe Z. A. Republiek
zullen op alle personen, die in het bezit van
dynamiet in de nabjjheid van een spoorweg wor
den gevonden, laten schieten.
De Regeering der Z.-A. Republiek heeft den
staf van den Pietersburg-spoorweg ontslagen en
de ljjn aan den Nederlaodschen spoorweg in
exploitatie gegeven. De Z. A. S. M. is beter
te vertrouwen.
De meeste beambten van banken en rnaga-
zjjnen te Pretoria, uitlanders, mogen bljj ven. Uit-
landers die na verstrijking van den gestelden
termjjn van een week, zonder verlof in bet
land zjjn, gaan >'e gevangenis in.
Het praatje dat de Transvaalsche Reges-
ring f 60.000 neeft gesteld op het hoofd van
Rhodes is verzonnen door de EDgelsche peis.
Te Pretoria lacht men er om.
De Boeren zeggen de verrader is ons nog
geen gulden waard. Wij gelooven als ze R h o d e s
konden macht'g worden, hjj hun wel een ge
weerkogeltje waard zou zjjn.
De NatalscheRegeeringsconrant bevat een pro
clamatie van den Nederlandschen Consul, waarin
Nederlandeche onderdanen aangemaand worden,
onzjjdig te bljjven.
Het Üuitsehe stoomschip Kaizer is, na haar
ammunitie voor Transvaal bestemd gelost te
hebben, volgens een telegram uit Port ciaïd het
kanaal ingestoorad.
In de South African News zjjn de volgende
schikkingen van de Oranje-Vrjjstaatsche regeering
opgenomen
De oorlogscommissie is samengesteld uit pre
sident S t e y n, generaal Cronjéen Weasels,
met Roberts, den spoorwegspecialiteit, als
secretaris
de financieels commissie bestaat uitP r a s e r,
Van der Worst en De Villiers;
terwjjl in de administratieve commissie zitting
hebben Bergstedt, Wessels enBreb-
net, met een aantal helpers.
De Daily Telegraph deelt mede, dat een
rjjke Amerikaan aan de Engelsche Regeering
heeft aangeboden, een hospitaalschip van 2816
ton geheel op zjjn kosten uit te rusten, welk
schip in den Eagelsch-Transvaalschen oorlog
dienst zou doen.
Uit Pretoria wordt gemeld, dat zes weken
geleden de Regeering der Republiek het aanbod
ontving van een rjjk Europeesch avonturier om
haar te voorzien van een volledig uitgeruste
vloot torpedobooten, ten einde daarmede de
Engelsche transportschepen in de nabijheid der
kusteD van Natal en de Kaap in de lucht te
laten vliegen.
Van het oorlogsterrein.
De berichten omtrent de krjjgsbedrjjven in
Zuid-Afrika zjjn zeer verward. Omtrent het lot
van Mafeking, Vrjjbnrg en Kimberley loopen
de meest tege"s!rjjdige geruchten en de Engtl-
schen maken zicb zeer ODgerust, dat deze drie
plaatsen weldra in de macht der Boereu zullen
zjjn. Nadat commandant C r o n j e had doen aan
zeggen, dat vrouwen en kinderen Mafeking moes
ten verlaten, heeft hij het geschutvuur op de
stad doen openen. Het werd echter niet beant
woord.
In den omtrek ten noorden van Mafeking
hebben schermutselingen plaatr. De Boeren heb
ben den spoorweg vernield en Lobatsi bezet, zjj
namen bezit van het telegraafkantoor en namen
de beambten gevangen.
Een gewapende trein die van Rhodesia na
derde, vuurde op het commando, dat het vuur
beantwoordde. Verscheidene Kaffers heeten te
zjjn gedood.
De Boeren namen zonder tegeDstind bezit van
de stad Taungs, veertig mjjlcn ten zuiden van
Vrjjburg.
De Engelschen laten om de Westelijke grens
ter hunner bescherming tegen de Boeren gepant
serde treinen met maxims gewapend, loopen.
Al de Engelsche telegrammen over de ge
vechten komen voor het meerendeel uit onzui
vere bron en hebben iets verdachts. Zeker is het
echter, dat de Boeren aan de Westeljjke grens
den z. g. Betsjoeanaland-spoorweg in hun macht
hebben en het slechts nog een kwestie van ijjd
kan zjjn, dat de geheele streek, Mafeking, Vrjj
burg en Kimberley m hun handen valt.
DaDziel's correspondent te Pretoria seint
dat een corps genie, ook bestaande uit buiten-
landsche genie-officieren, Pretoria verlaten heeft
en naar de zuidwestelijke grens vertrokken is,
begeleid door een puik korps Boeren-soherp-
scbutters, vermoedelijk om groote dingen te be
dreven.
Mafeking scbjjnt over Beira met moeite neg
eenige draadgemeenschap met Engeland te on
derhonden. De Times publiceerde gisteren-mid
dag een telegram dd, den 12den.
Generaal White heeft een aanbod van hulp
van een Kafferstam op de grens van Newcastle
afgeslagen. De Kaffers beweerden dat de Boeren
hun vee weghaalden. White verklaarde, dat
de Engelschen geen hulp van de Kaffers ver
langen.
In Natul rukken de Boeren in drie colon
nes voorwaarts op Dundee aan, welke pl&a's
door vrouwen en kinderen is verlaten.
Ladysmith wordt meer speciaal bedreigd
door de Vrjjstateis, die de passen van het Dra
kengebergte bezet hebben, en de positie van
generaal White voortdurend verkennen. Zjj
worden nu eens in het front, dan weder in den
rug van die stelling waargenomen. Bij de nade
ring der Engelschen trekken zjj terug, klaar-
bljjkeljjk met het doel den vjjand te verlokken
hen in het bergland te volgen, en daar den
strijd aan te binden. Generaal White is ech
ter te voorzichtig en heeft geen menschen te
verliezen, zoodat hjj aan die bedekte uitnoodi-
ging niet wilde voldoeo.
Een bericht uit Natal meldt, dat de com
mandanten Botha enLimnoet den spoor
weg tusschen Dundee en De Jagers-Drift heb
ben opgebroken.
Uit den Vrjjetaat komt berient, dat een
gepantserde trein uit Kimberley de Boeren over
viel, terwjjl zjj bezig waren den spoorweg te
vernielen. De Boeren schoten op den trein met
Mausere en later met geschut. Het derde schot
trof den kolenwagen. De trein stoomde toen
terug naar Kimberley. Het vernielen van den
spoorweg werd daarop voortgezet.
Naar het heet, hebben beambten van den
Kaapschen spoorweg, nabjj Norvalspunt de brug
en de ljjn aan den Vrjjstaatschen kant vernield
te hebben, het station verlaten.
Verscheiden Transvaalsche commando's trek
ken op in de richting van Biggarsberg, ten zui
den van Dundee.
Mafeking heeft de witte vlag geheschen.
Met Krupp-kanonnen beschoten de Boeren de
stad.
Een gevecht wordt verwacht tusschen Lidy-
smi h en de passen van ürakensberg. De Britscae
troepen kwamen in contact met den vjjand in
de nabjjheid van Actoo Homes en Bpstera station,
ongeveer 16 mjjlen van elkaar. Patrouilles Brit
sche cavalerie zjjn sedert gisteren-middag met
oen vjjand in botsing het gevecht duurt nog
voorteenige pereonen zjjn gesneuveld. Morgen
wordt een algemeen gevecht verwacht.
In het Noorden rukken de Boeren, van
IngagaDe komende, met eenige batterjjen artil
lerie voorwaartsde Boeren van de Buffalo-
rivier rukken voorwaarts naar Rorke's Driftde
Engelsche cavalerie bewaakt hun bewegingeu.
De Basuto's van den Vijjataat nemen een
vjjandeljjke houding tegenover de Boeren aan,
waardoor een deel der macht dezer laatsten lot
werkeloosheid zou kunnen worden gedoemd.
Een taal die men niet meer gewoon is te hoor en.
Zoo'n taal sprak de heer Stead, Maandag
avond in WestmiDster-chapel, waar hjj een rede
voering hield over de plichten der Christenen.
Hoevelen zjjn er niet buiten Engeland die
zich wat de heer Stead in da Westminste*
vertelde over liegen en lasteren kannen aantrek
ken. Wjj zullen daarover later nog wel eeiis
verplicht zjjn te schrijven, voor heden bepalen
wjj ons bjj het gezegde van den kranigen En
gelschen journalist over den tegenwoordigen crisis.
Beginnende met een beroep op God, die de
wereldzaken leidde, die de rechtvaardigheid lief
bad eu de leugen verfoeide, verklaarde bjj, dat
de moeiljjl^ieden met Transvaal slechts voort
kwamen uit het principe, dat bet soms goede
politiek is te liegen en op die leugen voort te
bouwen. Hjj was van een tegenovergestelde mee-
ning en, wetende, dat de Engelschen zouden
vechten //met een leugen in hun rechterhand//,
beefde bjj voor de gevolgen.
Hjj herinnerde er aan, dat hij drie jaar ge
leden na den inval van Jameson, met men
schen, die er alles van afwisten, de vraag be
sprak, of men ruiterljjk alles bekennen zoo dan
wel alles zou ontkennen. Enkelen bekenden,
anderen logen en zjj, die bekenden, deden hun
best de leugenaars te beschermen. Hjj sprak
met allen, die in de kwestie betrokken waren,
met Rhodes te beginnen, en zeide hun allen:
„Wat er het gevolg van moge zjjn, laat ons open-
ljjk erkennen, dat wat er in Zuid-Afrika gebeur
de geschiedde met voorkennis en goedkeuring
van het Ministerie van Koloniën. Zeg de waar
heid, en laat ons den duivel beschamen.// En
het antwoord was Het is onmogeljjk. Als wjj
alles vertelden alle telegrammen, alle corres
pondentie openbaar maakten als zonneklaar bleek,
dat er niets gebeurd was, zonder de voorkennis
van den Minister van Koloniën,welk figuur zouden
we dan voor de geheele wereld maken als natie?
Neen, 't is onmogelijk. Wjj moeten het Minis
terie van Koloniën dekken, en als dit liegt,
moeten wjj liegen, liegen.// En zjj logen.
En bet South African Committee, dat in West
minster zitting hield, en de zaken onderzoeken
zou, wak een spookachtige grap. HetEagelsche
geweten had afstand van zjjn troon gedaan. En
bat gevolg Dat het ging als een stormwind
door geheel Zuid-AfrikaBritsche waarheid
Britsche oj r chtheid, Britsche eer, Britsch //fair-
play// bestaan niet langer. Een diep wantrouwen
tegen alles wat we dedin of zeideD, OLtstond bjj
Kruger en zjjn raadslieden.
Stead leverde een scherpe critiek op den
eisch der suzereiniteit en eindigde met aaD te
dringen op waarheid bjj het ministerie van Ko
loDiën.
Laat ons den gesebiktsten man, dien we vin
den kannen, naar Kruger zenden met deze
boodschap
Wjj zjjn tot den oorlog gebracht door een
helscbo samenzwering van lengen en bedrog
wjj hebben u gedwocgen ons aan te vallen. Wjj
verklaren, dat wjj verkeerd deden. Trek u terug
bionen uw eigen grenzen, laat ons opmaken,
welke schade wjj u berokkend hebben en wjj
zullen u daze schadevergoeding betalen.//
Bravo Stead!
Het navolgende wtrd ons ter opname gezondeD:
Aan de Tweede Kamer der Staten-Oeneraal.
Mijne heer en
Als burger van Nederland, verontwaardigd
door den lagen rooversaanval der Engelsche
Regeering op een vrjj, ons stamverwant, volk,
richt ik mij tot de volksvertegenwoordiging, op
dat deze bjj Hare Majesteits rcgacring aandrioge
tot het nemen van zulke maatregelen, als noo-
dig zjjn, om te voorkomen, dat het rjjkste land
der wereld, een vrij en eerljjk volk uitmoordt
ter wille van de schatteD, die in den Transvaal-
schen bodem bedolven liggen, ten einde dit doel
te bereiken, verzoek ik de volksvertegenwoor
diging van mjjn land, Harer Majesteits regee-
riug dringend te verzoeken, zich te wenden tot
de Mogendheden van Europa met bet voorstel
tot bet houden van een Congres in Den Haag,
ten einde te bespreken op welke wijze en door
welke middelen men Engeland verbieden zal,
bovenvermelde schanddaad te volvoeren.
't Welk doende.
(w.g.) C. VAN GOOR Ez.
Amsterdam, 12 October 1899.
Toelichting op bovenstaand Request.
Ik achtte mij verplicht bijgaand Request aan de
Tweede Kamer der Staten Generaal te zenden
onze waardigheid, ouze eer, ons verleden, verplich
ten ons, al het mogelijke te doen, teneinde hulp
voor onze Transvaalsche broeders te verkrijgen.
Platonische protesten hebben geen doel. Voorzich
tige personen zullen misschien beweren, dat eene
oproeping van een Europeesch Congres, ter behan
deling van een zoodanig geformuleerd voorstel, door
Engeland beschouwd zal worden als een weinig
vriendschappelijke daadgaarne erken ik zulks, maar
mag men angstvallig alle gevolgen wikken en we
gen van eene daad, indien zulk eene daad door eer
en plicht wordt geboden Moeten de afstammelin
gen van ons roemrijk voorgeslacht afdalen tot een
zoet en gehoorzaam volkje, al de grootmachten van
Europa naar de ooger. ziende, of rust op ons
nog de plicht voor het geschonden recht op te
treden, voor onze stamgenooten, die niet om
eenig politiek belang, maar om de laagste aller
drijfveeren, de zucht naar goud, verdelgd zullen
worden? Laat ons niet al te angstvallig zijn. Europa
zal ons optreden weten te waardeerenZoude het
geen schoone episode in onze geschiedenis zijn?
Onze jeugdige Koningin, gesteund door regeering
en volksvertegenwoordiging, en verzekerd van de
hartelijke sympathie van geheel Haar volk, de sta
ten van Europa oproepende tot een congres in Haar
residentie, ten einde te beletten, dat een onrecht
gepleegd wordt, een onrecht zoo groot, dat men
tot de barbaarsche tijden moet terug gaan, om een
voorbeeld te vinden I Zoude eene dergelijke stout
moedige daad niet de sympathie der geheele be
schaafde wereld verwerven Zoude ze niet de band
kunnen zijn die Rusland, Frankrijk en Duitschland
samen bracht tot een krachtig optreden tegen het
rooverseiland Engeland? Men werpe mij niet tegen,
dat eene dergelijke daad, misschien een nog grooter
ramp, namelijk eenen Europeeschen oorlog ten ge
volge kan hebben. Iets vroeger ol later zal Europa
Engeland toch een citot hiertoe en niet verder»
moeten toeroepenIndien men er tegen opziet
offers te brengen om het recht te handhaven, zoo
zoude men ook de rooversbenden van Calabrië on
gestraft moeten laten, uit vrees voor de brave
gendarmes, die bij de vervolging kunnen vallen.
En bestaat er feitelijk wel veel verschil tusschen
Engeland en die outlaws van Italië?
Het spreekt van zelf, dat de daad, die ik zoude
wenschen dat door onze KoninginRegeering en
Staten Generaal gedaan werd, de sympathie moet
hebben van bijna de geheele natie, dan alleen,
maar ook dan zeker, zou de uitwerking groot zijn.
Landgenooten Vergeten wij niet dat de voorouders
der Transvalers met de onzen zij aan zij streder.
voor onze onafhankelijkheid.
C. VAN GOOR Ez.
Nederland en de Bóeren-Republieken.
Geachte Redactie
Reeds eenigen tjjd voordat de vjjandeljjkhe-
den tusschen Engeland en de Bóeren-republie
ken wareu uitgebroken gaven de Nederlanders
op verschillende wjjze bljjken van sympathie met
hunne stamverwanten. Dat heeft veel goed ge
daan. lo. Zjjn in geheel de beschaafde wereld
de oogen geopend voor het onrechtmatige in En-
geland's eischen en 2o. begiDt men in Z.-Afrika
iets meer te gevoelen voor de Hollanders. Wan
neer de Boereo-republieken bljjven bestaan, zal
dit nawerken in bet voordeel der in Z -Afrika
vertoevende Nederlanders.
Zooals men weet is om verschillende redenen
een Hollander in Z.-Afrika, uit den aard der
zaak niet bjj de Engelschen, maar evenmin bjj
de Hollandsche Afrikaners erg gezien. Het be
hoeft geen betoog, dat het in ons aller belang
is, dbt de band tusschen de Hollandsche Afri
kaners en Nederlanders nauwer wordt toege
haald. Dit althans hebben de sympathiebetui
gingen uitgewerkt.
Uit wèlbegrepen eigenbelang is Nederland
verplicht te helpen.
Behalve Indië, is er geen land waarbjj wjj
oeconomisoh zoo zjjn betrokken als bjj de Boe
renrepublieken.
Bij de Znid-Afrikaansche sporen zjjn ruim
3000 Hollandsche employés.de rechterlijke macht,
de landdrosten, onderwijzers, ambtenaren, bjj
de departementen van algemeen bestuur enz.
enz. bestaan meerendeels uit Hollanders. Bjj het
verdwjjnen derBoerenrepublieken komen die men
schen na verloop van korten tijd terug en wat
moet met hen wordeQ aangevangen
Wjj zjjn dus verplicht te trachten te voorko
men, dat Transvaal en de OraDje-Vrjjstaat ten
ondergaan in hunnen rechtvaardigen strjjd.
Heeft de Nederlandsche Regeering baar be
middeling aangeboden Men zegt het, maar het
is niet officieel bevestigd.
Waarom speelt Nederland zoo'n armzalige
rol in het Europeesch tooneel Is de vrees voor
onze onmacht zoo groot, dat wjj onze stamver
wanten aan hnn lot overlaten en niet het minste
doen om hunne verdelging te voorkomen. Bel
gië is ook kleia, bet leger daar is minder sterk
dan hier, een vloot heeft België niet, maar toch
heeft dat rjjkje er voor gezorgd dat het in China
een sfeer van invloed kreeg en een spoorweg
kon aanleggen waaraan millioenen zjjn en wor
den verdiend. Portugal bood zijn diensten aan
toen Engeland Trinidad in beslag nam en daar
door de rechten krenkte van zjjne taalgenooten,
de Brazilianen.
Zwitserland liet de tanden zien san B i s-
m a r c k, toeD hjj agents-provocateurs zond om
op Zwitsersch grondgebied anarchistische aan
slagen voor te bereiden en het gevolg was het
terugroepen dier individuen.
Maar het Nederlandsche gouvernement ge-
