NIEUWE
)ag6laè voor cffioorö* on &uió*&Collanó.
De Sociale Quaestie
en het Christendom.
No. 4323.
Vrijdag 27 October 1899
24ste Jaargang.
BUITEN LAN D~
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B IT B B A TJ st. Janstraat Haarlem.
/1,10
1,40
«2,80
«0.03
Van 1—6 regels50 Cant
Elke regel meerV/i
Groote letters worden berekend naar plaatsruimtes
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
IX. (Slot,)
Waar de 20e eeuw de verschijnselen in
groote mate vertoond van te zullen wezen
de eeuw der miskenning van een Opper
wezen en van gezag, daar is ieder verplicht
mede te werken opdat Christendom en
Katholicisme vooruit treden immers zij
proclameeren als de noodzakelijke, de hechte
fundamenten der MaatschappijGod Eigen
dom en Huisgezin.
De Fransche Revolutie schreef neer de
rechten van den menschde rechten van
God bestonden niet. Zoo werd aan duizen
den en duizenden het voorvaderlijk geloof
ontnomen, de grootste misdaad, die ooit
jegens het volk is begaanzoo werd de
gronlslag van het gezag weggerukt, en ont
stond de geest van ongehoorzaamheid aan
het door God gesteld gezag. Het Christen
dom herstelt in eere den ouden God dien
men met geweld heeft willen terugdrin
gen het hergeeft aan het berooide volk
het geloof zijner vaderen, het leert 't weer
in den vaak harden nood bidden«Geef
ons heden ons dagaljjksch brood.» Voor het
Christendom geldt zoowel in de openbare
als in de bijzondere orde de goddeljjke wet
als hoogste wetGod is de bron van alle
recht, van alle gezag. Krachtens het aan
God ontleend gezag is de vrije mensch ge
rechtigd te gebieden, te heerscben over zijn
vrjjen evenmensch, en op grond hiervan is
ieder verplicht en zwaar verplicht zich te
onderwerpen aan elk wettig boven hem ge
steld gezagzoo geestelijk als wereldlijk.
Het Christendom huldigt den bjjzonderen
eigendom als onaantastbaar en heilig. Het
eigendomsrecht is gegrondvest op de natuur
wet, gesanctionneerd door de openbaring, be
vestigd door het Christendom, het maakt een
integeerend deel uit van de beschaving aller
natiën het kan door geene menscheljjke
wet worden opgeheven. Maar, wijl alle aard-
feüilleton.
TADER EN ZOON
15 {Vervolg.
De heer Allerdick bewaarde het stilzwegen.
Wellicht stelde hij niet veel vertrouwen in de
zeevaartkunde van zijnen beschermeling. Hij liet
er zich echtsr niet over uit, maar zeide na een
poos//Er zal dan ook wel niets anders over
bleven. Hebben wjj tot nu toe reeds zoo erg
tegen de bestaande gebruiken gezondigd, zoodat
wjj over aller tong gaan, zoo zullen wij ons
verder ook maar niet veel meer om hen be
kommeren en getroost onsen weg gaan. Mijne
toestemming geef ik u tot het voornemen, en
zie nu maar hoe gjj met Johanna klaar komt.
Ik zal intusschen gaan om bet laatste verdrag
te sluiten, omtrent de lading die ik bijbreng.
Daar de gestrenge heeren van de beurs u
niet vertrouwen, zoo moet de oude Jonathan
Allerdick zijn best wel doen, opdat uw scnip
toch niet den schimp achterna krjjge dat het
alleen met ballast geladen van wal is gagaau
De vader vertrok. Johanna zag Gottfried ern
stig aan en zeide//Ik vertrouw u zoo zeer
als eene vrouw den man slechts zou kunnen
vertrouwen aan wien zjj door het huwelijk ver
bonden is, eH ik verheug er mij in omdat ik
weet dat gjj mij niet bedriegen zult. Hier of
ginds, nabjj of ver af, wjj zijn onverbreekbaar
door de liefde verbonden. Ga dan met vromen
{uoed de wereld in, en toon de armzalige men-
sche goederen bestemd zijn om te dienen
tot onderhoud van den mensch, bevat het
recht van eigendom wel een jus utendi, een
recht om te gebruikendoch geen jus abu-
iendi, geen recht om te misbruiken, terwijl de
mensch waar bij zelf in zjjn onderhoud
voorzien heeft, van zijn overvloed verplicht
is den arme te geven, eene verplichting,
die niet in eenig recht, maar in de chris
telijke liefde haar grondslag vindt.
Het huisgezinde oude maatschappij
ouder dan de Staat, door God zelveu ge
grondvest steunende op een onbreekba-
ren hu«elijksband,kan noch mag door welke
macht ter wereld ook, worden aangerand.
Er zjjn vele middelen, die aangewend
kunnen worden tot het schoone, het verhe
ven doel van Christendom en nauw samen
hangend Katholicisme.
Vooreerst houde men den priester, den
bedienaar van den Godsdienst niet langer
opgesloten binnen de wanden van het kerk
gebouw, men wijze hem zulks niet aan als
de eenige plaats waar hjj tot zjjn volk
spreken kan, neenhjj trede naar buiten,
hij menge zich onder het volk, hjj spreke
met het volk op zjjne vergaderingen, in zijne
werkplaatsen, bjj zjjne feestenhjj toone
zich steeds vooraan, waar de belangen van
het volk moeten behartigd dan zal het volk
begrjjpen, dat de geestelijken zjjne vrienden
zjjn dan zal het inzien, dat de geestelijken
niet zjjn personen, die hun slechts plichten
voorhouden, en het in den vaak harden nood
naar huis aturen met de hoop op belooning
in een ander leven, die dan toch op datoogen-
blik deD honger niet stillen kan, maar in
tegendeel, dat het hunne roeping en ernstig
verlangen is al de belangen des volks, zoowel
geestelijke als stoffelijke, te behartigen, we
tende, dat, volgens den H.Thonuas van Aquino,
een zeker gebruik der aardsche goederen tot
beoefening der deugd noodwendig isdan
zal het volk vertrouwen in zjjn priesters krij
gen en eenmaal dat vertrouwen bekomen heb
bend, zich ook gaarne aan hen onderwerpen,
al meent het zalf soms betere dingen te weten.
eches die u van zich afstooten, dat gjj hun in
kunde ten minste gelijk staat. En mocht het zijn
dat de tegenspoed nog niet ophoudt u te ver
volgen, zoo geef ik u de gelofte met hand en
mond, dat ik het geloof aan u niet verliezen
zal, maar dat ik u vertrouwen wil zoolang ik
leef. Opdat u nu ook een zichtbaar teeken van
mij geleide, zoo heb ik op deze vlag mjjn naam
geborduurd, zooals dit gebruikeljjk is bjj de
zeelieden, die den naam vau het schip ook gaar
ne aan de spits van den mast laten afwaaien.
Wanneer zjj dan vrooljjk wappert in den
wiud, denK dan dat zjj u een groet toefluistert
vau uwe verloofde, die iu hare stille kamer
voor u bidt.//
De afreis naderde nu. Aan boord der //Johanna//
waren alle haudeu aan 't werk. Reeds werden
de kabels los gemaakt en lag het schip vrij op
den stroom, toen Jonathan Allerdick op het dek
trad, om het schip een eind weegs te verge
zellen.
Aan den oever was eene ongewone beweging
en op de Elbe drongeu zich de jollen op el
kaar. De meesten waren gekomen om de af
vaart van het nieuwe schip te zien en zich ver
genoegd in de handen te kunnen wrijven, als
hel schip hulpeloos van de eene zjjde naar de
andere zou wankelen. Toen nu echter op een
teeken van don loods di marszeilen aan de
strengen weiden geheschen en de andere zeilen
zich in een oogenblik ontplooiden,jdaar de Zuid-
Oosten wind zich eterk verhief, en het nieuw uit
geruste schip nu met de snelheid van een pjjl
vooruitschoot, staarden zjj dit onverwachte en
ongewenschte schouwspel met verlegen blik-
Weterjde, dat men gemakkelijker kan
onderscheiden tusschen goed en goed, tua-
schen personen, die het waarachtig goede
voor het volk willen, en hen, die de be
hartiging van volksbelangen willen dienst
baar maken aan zuiver eigenbelang tus
schen personen en stelsels, die met het stof
felijk ook het geesteljjk welzjjn des volks
behartigen, en dezulken, die het eeuwig
heil des volks öf zich niet aantrekken, öf
zelfs het trachten te vernietigen naar
mate men beter is onderlegd, meer ontwik
keld is. Zorge men toch met groote zorg
voor flinke volksontwikkeling door middel
van goed, degeljjk onderwijs, zorge men
voor goede, degeljjke volkslectuur, waar de
slechte zoo kwistig aangeboden, en zoo gre
tig opgenomen wordt. Men tobbe zich niet
meer af met de vraag, die geen vraag
heeten mag, of het goed is, dat het volk
leestmen erkenne het feit, dat het volk
lezen wil, en zorge, dat het dan ook gemak-
keljjk goede lectuur vinden kan. De pries
ter vooral wende daartoe zjjn invloed aan
in de katholieke huisgezinnen en eische er
een katholiek dagblad.
Het groote, het krachtige, het doeltref
fende middel tot herleving van het Chris
tendom en ophefBng der sociale nooden, is
de vereeniging. Eenerzijds de vereeniging
van personen, die zich de behartiging van
sociale belangen van verschillenden aard ten
doel stellen, in gildebonden en in katho
lieke kringen, anderzijds de vereeniging der
werklieden zei ven werklieden vereeniging
in 't algemeen, vakvereeniging in 't bijzon
der. Nooit genoeg kau pal roons zoowel als
werklieden genoeg gewezen woiden op dit
krachtig middelvereeniging.
Waar op historische gronden zonneklaar
iï aan te toonen, dat er bestaat een nauw
verband tusschen de Sociale Qnaestie en het
Christendom daar is tevens aangetoond
dat de ouie ware beginselen van het Chris
tendom wederom ten grondslag dienen ge
legd aan de maatschappjj.
De sociale quaestie is niet slechts van
ken aan en wisten nog altjjd niets te zeggen
toen de //Jahanna" reeds lang aan hun oog
onttrokken was.
Deze zeilde vrooljjk verder. Zjj hadden de
Blaukenessen wateren reeds achter den rug, en
naderden nu de Wezelerbocht. De manschappen
die in het eerst niet wisten wat er met hen
gebeuren moest, hadden gedurende de korte
vaart reeds veel vertrouwen in het schip gekre
gen, en beloofden den jeugdigen aanvoerder,
om hem in leven en dood bjj te staan. De
heer Jonathan Allerdick, die zich nu tot terug-
kearen gereed maakte, reikte Gottfried de hand
en zeide//Gjj neemt alles naet u wat ik het
mijne mag noemen, zoowel het stoffelijke als
ons'.offeljjke. Mjjn geld en goed en het hart van
mjjn eenig kind gaan met u. Uit liefde tot u
heb ik meer gedaan dan een welberaden man
ooit doen zou. Mjju wel en weê drjjft met u op
zee om. Behoed het wel en God zjj met u.//
Diep bewogen en met een stommen handdruk
stapte hjj over de valreep, om in de boot af
ta dalen. Toen zwaaide iijj met den hoed en
riep//Goede reis lieden, en komt over jaar en
dag weder gezond binnen.//
De boot keerde naar Hamburg terug en de
//Johanna// spoedde zich voort naar de Noordzee.
XI.
Er volgden nog vele zulke hoopvolle dagen
op de treurige die achter den mg waren. Iu den
eersten tijd ging alles goed. De heer Jonathan
Allerdick had gedeeltelijk het schip bevracht
met goederen die hem behoorden, en gedeelte
materialisten aard. Op godsdienstig, zede
lijk en stoffelijk gebied moet de mensch
worden opgebeurd en zulks kan slechts ge
schieden door een terugkeer tot het Chris
tendom. Waar Proudhon gezegd heeft:
au fond de toute chose la théologiedaar ligt
zjj zeker ten grondslag aan deze zaak. Het
atheïsme, de godloochening, voert tot wan
orde, tot anarchie; het Christendom zal we
derom het woord van Christus in herin
nering brengen Geef den Keizer, wat des
Keizers is, en God, wat God toekomt. Dan
zal terugkeeren de gehechtheid aan Paus
en Koning, dan zal men weer beseffen, wat
orde is, en de orde leeren liefhebben, om
daardoor te verkrijgen den toare vrede, de
tranquillitas ordinisde rust uit orde gebo
ren. Ook op zedeljjk gebied moet de mensch
worden opgeheven, en het woord van Re
tt an zal bewaarheid worden; Donnez une
valeur morale a Vesclave, c' est su pprimer
resclavage,geel den slaaf eene zedeljjke waar
de, en de slavernjj is opgeheven. Ook op
stoffelijk gebied moet de mensch worden
opgebeurd. In 't zweet uwe aanschijns zult
gij uw brood eten, is tot hem gezegd wel
nu hg, die dus werkt, zal dan ook in en
door dien arbeid zjjn brood, zijn onderhoud
vinden kunnen.
Mochten allen die oprechte liefde ge
voelen voor Godsdienst, Kerk, Vaderland,
Staat en Maatschappjj, zich tot allen ver.
eenigen, zich allen samensluiten, om geza-
menljjk, krachtig en eendrachtig werkzaam
te wezen voor het schoone, het verheven
doelhet wederom Christeljjk maken der
Maatschappij, opdat de 20e eeuw worde de
eeuw van een volk, dat zich neervleitaan
den voet van het Kruis, en Christus erkent
als zijn oppersten Heer en Gebieder.
Duitschland.
Z. D. H. Mgr. Hu bert us Simon, bis
schop van Paderborn, is gekozen tot aarts
bisschop van Keulen.
ljjk met zulke die eerst van anderen gekocht
moesten worden. Zoo verre zjjn geld strekte had
hjj dese afbetaald, voor het overige vond hjj be
reidwillig erediet.
De //Johanna// had de eerste plaats harer be
stemming in een ongeloofeljjk kort tjjdsbestek
bereikt, en een gedeelte van de medegenomen
goederen waren tegen gbede prijzen verkocht.
Tien zeilde zjj naar eenige andere oorden en
van elk derzelve zond Gottfried uitvoerige be
richten, tot hjj eindelijk op zekeren dag schreef
dat hjj op het punt stond om iets gewich
tigs te ondernemen, maar daar het echter kon
gebeuren dat een brief in vreemde handen ge
raakte, zoo verzweeg hjj van welken aard zjjne
plannen waren. Hjj vermeed zelfs de plaatz van
zjjn tegenwoordig oponthoud nader te beschrjj-
ven, en smeekte alleen zjjne betrekkingen in
het vaderland een onbepaald vertrouwen in hem
te bljjven stellen en eene goede uitkomst te ver
wachten. Bij dit vreemdsoortig schrjjven, dat
nog verwarder door elkaar liep dan eene on
klaar gewordene loodlijn schudde de heer Aller
dick bedenkelijk het hoofd, en wat er nu verder
volgde was niet in staat om hem meer te bemoedi
gen.
Lange dagen gingen voorbjj. Dagen van vrees
en verwachting, van hoop en teleurstelling. Men
verwachtte elk uur, elke minuut tjjdiug, doch
te vergeefsch, er kwamen geene berichten, en de
dreigende ure naderde meer en meer.
Wordt uroolgd.)
HÜR LEU NIH Edit HUT.
ABONNEMENTSPRIJS
AGXTE MA WOW AGITATE
PRIJS DSR AD VERTS WTIEN.
