No. 4325 Maandag 30 October J899. 24ste Jaargang. HbagGlaó voor &ioorö- on Suió-dCollanó. IS ZUID AFRIKA. V mt Oe Zuid-Afrikaansche Republiek en de Oranje-Vrijstaat. aa" 4#:-.,.:. Au- Win NM 4tf Dit nummer bestaat uit twee bladen. E D R 8 Till BLAD. BÜEEAÜ: St. Jansstraat. Haarlem. I &W miiüss - r c-fö-'if: #P V' aksT««^ 'TO'IT "iV'^V-4 KiXè :,4.- y--1-~P. rs=-1; VADER EN ZOON ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem1 1,10 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40 Voor het baitenland c 2,80 Afzonderljjke nummers 0,03 Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. IN'llIÏND PRIJS DER 4DVERTENTIEN. Van 16 regels50 Cents. Elke regel meer7llt Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. AGITE MA NON AGITATE. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale Publicité Elrang'ere, O. L. DA UBE Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 its Faubourg Montmai 'n Kaart van het Oorlogsterrein Mohat xni' Love ah. Palqiye. i Sko^ho IJfanffivatog, Moahue^ I K .Otüjuctn, 2 Ofjukt 'StêïnSoks - kferkrtncj Bontminiycvti Ftyallh, BtMjvfuxnLc 4 Kap ono GoOtcrö T- A\U RamatkUiba. jpitsaru. K i d t» 11) ur F.Cctet Jx* &1j et Furifi. i ^juitibïïzr v -Jf Fe ii Mpn Wa JdcéjjWl^ tJHl vruj1 jTÏTe% Lt>Muir I X T S$ri W Bitfoittüó xBlocm rcnaolq Jf Si ^MoofgtanL X U W v rSkso/KraLiV I VL"P fiyjü fgtivrS j_/ v 4 ISlS imA rn o h VéJ&xA- VO o/ ÏV^V. 'SAA •xiAl tufliiB .'jJ ''«"■■clfJi/t/J Ladvtinith ïtilJllM l/mlatoosii X 1Ï3lt&6& f (o'rnna «K "-JW 1 r fv V v mlatoo Ehtcourt f6tV''^7v3?i vVt"s <Xi,!u,. ffouRSétUfbrtU, Scoillniry •.x JAtKcaudr# itts «nflic O/3 onxvil lr^V^^r^L urn ln, //A 1 4> e\/t,. -SowWSattMjSsvi X: M CONGOSTAAT l O y^\!Beigisci-^.5>sCHl|% Jdmerstif^ j au\e n v?H^ ZUID-AFR1KA Grenzen Spoorwegen. FEUILLETON. 17 {Vervolg.) XII. Te midden van eene onstuimige tee door kliefde een schip met gereefde marszeilen de woest rollende golven. Het was de //Johanna// die matig beladen en met zes zware stukken geschut aan boord bijna het voorkomen van een oorlogsschip had. De jeugdige aanvoerder stood op het hal'dek en sprak met zjjn eersten officier, die hem be richt gaf, dat het aan den horizon helder en niets in het gezicht was.// //Zjj zullen er zich ook wel voor wachten zeide Gottfried luchtig weg. //Soortgel jk roover- gespuis heeft slechts dan moed.wanneer het geen bepaalden weerstand vindt. Een herhaalde groet uit onze ijzeren monden, en zij vluchten.// «Wjj hebben ze duchtig uit elkaar geschoten en het was een geluk dat die boot, welke zich van het hoofdschip verwijderd had, met meer bjj hetzelve terug kon komen. De manschappen moesten zich nu wel overgeven of in t water omkomen./, "Goed voor ons dat zjj het eerste verkozen,// zeide Gottfried, //daardoor hebben wjj nu ver nomen wat ons anders wel nimmer ter oore zou zjin gekomen. H'ie «chepen, zeiden zjj, die vroe ger door keu genomen waren, hadden zjj in een veiligen schuilhoek geborgen, daar het nog niet de rechte tjjd was om er hun voordeel mede te doen. Als wjj die in onze macht konden krjjgen 1// //Wjj willen het hopen, kapitein. De kerels heb ben den strop om den hals en weten dat zjj terstond den grond onder hunne voeten ver liezen als het bewezen wordt dat zjj liegen. Naar hunne aanwijzing moeten wjj heden nog in de afgelegene baai ankeren waar die sche pen te vinden zjjn. Welke landslieden het wel zjjn mogen De kapers weten het niet of wil len het misschien niet zeggen.// //Bewaak hen goed en laat ze tot elkaar geen toegaog hebben, want zulk volk spreekt onder elkaar met de oogen en met de vingers.// //Neen, neen, zjj zjjn ver genoeg van elkander verwjjderd en de vrees heeft hen zoo bekropen, dat zjj aan alle leden sidderen en beven. Ik geloof dat de nood hun voor het eerst van hun leven eerlijk doet handelen.// //Laten wjj dan slechts hopen dat het ons geluk ken moge, christen menschen uit dergeljjke slavernjj te verlossen als die wjj drie jaar lang hebben moeten dulden. Die Soeloesche Rtdjah had geloof ik den duivel in en ik denk dat wjj nog in zjjne macht zouden zijjn, wanneer de koorts hem niet met alle macht had ter- neergeslagen. //Dat geloof ik ook kapiteiü. Zoo ziet men dat zelfs de koorts soms eene goede botdge- noot kan worden. Oaze dokter beteugelde haar dan ook eerst, toen de Radjah zjjn woord ver pand had om ons alle eigendom en vrjjheid terug te geven.// Ik geloof kapitein dat de dokter zich wel gaarne terug lietjhouden, want sedert de Radj -h hersteld was had bjj den dokter lief als een broeder en de zuster van den Radjah had den dokter geheel betooverd //Nu,// viel hier Gottfried in, /,zijn lot is hem van harte gegund, te meer, daar zelfs de minste der onzen in de gunstige beschikking van den Radjah heeft mogen deelen. Aan den dokter alzoo hebben wjj het te danken dat onze laatste gewaagde onderneming boven ver wachting gelukt is en wij met schitterende rijk dommen terug keeren. Het is dan ook hoog tigd. Wat zal er van mjjn braven pleegvader geworden zijn, welks gansche vermogen in ape onderneming moet zijn ingebrokkeld Nu eerst j ben ik in staat, om duideljjk in te zien in welke treurige omstandigheden hjj hierdoor j kan zjjn geraakt. Eu dan Johanna! mijne edele Johanna //Het was onze schuld niet kapitein en gjj kunt u schitterend rechtvaardigen. En mocht er ook al een ongeluk gebeurd zjjn wat de Heer moge verhoed hebben dan hebt gij nu middelen om alles dubbel en driedubbel te vergoeden deze Indische kusthandel komt mjj voor voordeeliger te zjjn dan het graven naar goud.// //Dat hebben die Hamburgsche heeren ook gemeikt die zich daar eenigeu tjjd geleden ophielden. Het is zonderling dat wij nimmer met hen samen kwamen. Overal hoorde men van hen, maar gezien hebben wjj ze niet." „Dat komt dat wjj hen altjjd reeds op de plaatsen voor waren, waar men hoorde dat zjj (TRANSVAAL) Deze beide Republieken liggen in het Zuiden vau Afrika, tusschen 22 en 31 gra den zuiderbreedte, in het binnenland, aan alle zijden omgeven door Engelsch gebied, behalve in het Noord-Oostenwaar de Transvaal de Portugeezen tot naburen heeft. Daar nadert ze ook de zee; ze is daar slechts 60 kilometer van de Delagoa-baai verwjjderd (ongeveer den afstand van Utrecht tot Arnhem). Ze zjjn naburen de grensscheiding is de rivier de Vaal, die echter alleen in den regentjjd, d. i. in den zomer, die hier in de maanden Deeember-Februari valt, het verkeer belemmertin het overige van het jaar is ze meestentjjds een smal watertje, dat de overigens droge bedding heelemaal niet vult. Bevaarbaar is ze Dooit, wat van al de rivieren in dit deel van Afrika geldt- Het omgevende EDgelsche gebied draagt de volgende namenten Noorden ligt Rho desia, ten Westen Betsjoeanaland en Gri- qoawest (het land der diamantmijnen met Kimberley), ten Zuiden de Kaapkolonie en ten Oosten Basoetoland, Natal, Zoeloe- en Tongaland. Daaraan sluit zich dan ten slotte in het Noord-Oosten hetPortugee- sche gebied aan. De bovengenoemde Engelsche deelen vormen niet een staatkundig geheelze staan in verschillende verhouding tot En geland. De Kaapkolonie, eenmaal een Hol- landsche bezitting, hoewel toen veel klei ner, en Natal zjjn zelfstandige koloniën met een eigen bestuur de overige deelen worden door Engeland zelf beheerd, als bezitting of als protectoraatalleen Rko desia, het jongst geannexeerde gebied, in het Noorden, is door Engeland aan een particuliere Maatscbappjj, de «Chartered» in beheer gegeven. Die Maatschappjj ont ving daartoe een charter, d. i. octrooi, vandaar haar naam. Ze beheert een uit gestrekt gebied, en haar wanbeheer of, zachter uitgedrukt, de teleurstellingen bjj dat beheer en de geldelijke verlegenheid, waarin zjj zich bevindt, waardoor de be langen van invloedrjjke personen in En geland bedreigd worden, zjjn zeker de hoofdoorzaak van den oorlog. Door het gebied der Zuid-Afrikaansche Republiek te komen zouden. Maar welk schip kan met dit vaartuig ook wedjj veren Uwe vaderstad heeft u veel goed te maken, kapitein. Met hoon en spot hebben de menschen daar het ontstaan van uw sohip begroet en met minachting zagen zij het aan tot het onder zeil ging. Eu wat heeft het hun gebaat //Een goede geest gaf mjj de gedachte in om het schip naar een nieuw systeem, waarvan ik bet geheim had afgeluisterd van mijn En- gelachen meester, te laten bouwen. De dwaze bouwmeesters mjjner geboorteplaats kwamen hier tegen op. Wat zjj niet begrepen veroor deelden zjj als onzin. Zjj hielden mjj voor dom, omdat zjj geen verstand genoeg hadden om van mij te leeren wat hun in hunne hooge wijsheid ontbrak.// //En uw vader, kapitein? //Laat dat rusten. Het is voor mjj niet op wekkend aan hem te denken.// //De hemel zjj dank, mjjn werk is gelukt. Bjjna nog eerder dan dat der EngelscheD, wier schepen nu allen naar dit stelsel gebouwd worden, is eene Duitsche vlag met zulk een vaartuig in het ruime sop gekomen en heefl ons zeewezen tot eer verstrekt. Msar wat is dat voor een geroep //Hallohuitkijk!./ riep de stuurman, //wat roept gjj raar het dek?* //Land in 't zicht!,, //In welke richting //Recht voor de boeg!// De zon trad achter de wolken te voorschijn en wierp hare stralen in een schuimde rich- tin e naar den horizon en door h.*r schvnsel veroveren en met dat der «Chartered» te vereenigeu, zou het dreigend bankroet wor den afgewend. De mislukte inval van Jameson had ditzelfde doel. Naast en boven al de verschillende En- ge'sche bestuurshoofden van al die deelen, staat één mande zoogenaamde High Commissioner, welke betrekking meestal, ook nu, vervuld wordt door den gouver neur van de Kaep-Kolonie. Jaren lang was dit Cecil Rhodes, de stichter van Rhodesia. Nu is het Sir AlfredMilner. Bjj den oorlog, die nu is uitgebroken, zjjn twee zaken, die groot gewicht inde schaal leggen, nl. in de eerste plaats de macht der beide partgen, en in de tweede plaats de omstandigheden, die op het voor- deelig aanwenden dier macht invloed uit oefenen. In absoluten zin is Engeland verreweg de meerdere in macht. De Transvaal en i de Oranje-Vrijstaat zjjn tegenover Enge land zeer kleine statenniet zoozeer in grootteals wel door geringe bevolking en door oneindig verschil in hulpmiddelen. De Transvaal heeft een oppervlakte van 326700 vierkante kilometer (ongeveer tien maal zoo groot als Nederland, iets groo- ter dan Gr. Brittanië en Ierland) maar het heeft slechts 1.158.156 inwoners, waar van weder slechts 346.336 blankende overigen zjjn Kaffers en andere inboor lingen. De bevolking van het Britsche Rjjk in Europa is 40.420.766 groot. Het geheele Britsche Rjjk, d. i. Groot-Brittannië met al haar koloniën heeft een oppervlakte van 28 millioen vierkante kilometer en bevolking van 388. millioen- Het is een zoo groot als geheel Afrika en heeft zoo veel inwoners als al de Earopeesche rijken te zameD. Haar jaarljjksch budget bedraagt 1200 millioen galden in inkomsten en uit gaven dat van de beide republieken 60 millioen. Terwjjl Gr. Brittanië gemiddeld 128 in woners heeft voor iederen vierkante kilo meter heelt de Transvaal voor iederen vierkante kilometer nog niet één inwoner. Die geringe bevolking springt ook sterk in het oog als wjj de grootte der zooge naamde steden nagaan. Als wjj de mjjn- stid Johannesburg uitzonderen, die rnim 100.000 inwoners telt, meest vreemdelin gen (uitlanders), blijven er niet anders dan dorpen over. Pretoriade hoofdstad telt 8000 inwoners, Potchefstroom, Heidelberg, Ljjdenburg 2000Barberton mede een mjjnstad, iets meer dan 3000. In den Vrjj- staat telt Bloemfontein 6000 inwoners; de overige plaatsen zjjn dorpen. En al die was daar het scherp afstekende land duideljjk zichtbaar. //Dat stemt mat de opgaaf der kapers over een, zeide de kapitein. „Ik zal eens in het log boek zien. Laat intnsschen alle zeilen bjjzetten." Al wat maar tot spoedig zeilen bevorderlik kon zjjn werd aangewend. Het vaartuig schoot als op de vleugelen van den wind vooruit, en bij het invallen van den avond was het reeds dicht onder land. Gedurende den nacht werden de zeilen gebrast en toen de zon weer opging, stuurde kapitein Sierers naar dat gedeelte der knst, waar zich de genomene schepen bevinden moesten. De kapers bezwoeren met de heiligste eeden, dat men zonder het minste gevaar de bocht kon omzeilen. De kapitein waagde het en spoedig bevond zich het schip, aan al!e tjaen door land omgeven, in een kalm va-.rwater. Een der kapers wees op een vooruitspringen den hoek, die ver in de bocht uitstak, en gaf te verstaan dat men dien hoek moest omzeilen, «/Dat zullen wjj doen. Heidaaraan 't roer draai wat bjjNog meer Zoo 1 haal nu de schoten strak aan, aan bakboordzijde 1 Wel nu, stuurman wat ziet gjj voor u door den kijker?* //Dicht onder den wal ligt een schip voor anker en verderop zie ik er nog een en verder nog een derde.» //Dat zullen de door de kapers genomene Schepen zjjn, en waar die ankeren, kanna» ook wjj het veilig doen (rervolp in het lioeede Blad)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1899 | | pagina 1