NIEUWE
HbagBlaó voor &toorè- en SCuió-dCollanó
Na tien jaren.
No. 4332.
Woensdag- 8 November 1899,
24ste Jaargang.
Per 3 maanden voor Haarlem ƒ1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland <2,80
Afzonderljjke nummers0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B U R A USt. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels4»0 Cent
Ëlke regel meer71/*
Groote letters worden berekend naar plaatsruimtes
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
-
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Het is nu tien jaren geleden, dat te Brus
sel onder de leiding van den weleerw. Heer
A. van Winkel, den jjvervollen
priesterdien onze lezers kennen èn uit
zjjn aantrekkelijke en zakelijke bijdragen in
vele tijdschriftenèn als volksredenaar,
vriend van den werkman de Nederl.
Werklieden-Vereeniging werd opgericht.
Wij hebben bjj herhaling mogen wij sen
op de werkzaamheden, door die Vereeni-
ging verricht op den jjver, waarmede haar
offervaardige directeur zich steeds wijdt aan
de belangen van den Nederlandschen werk
man, vertoevend in den vreemdeop de
sympathie, welke zjj van de hoogst geplaat
ste personen, zoo geestelijke als wereldlijke,
zoowel in België als in Nederland geniet,
ten bewijze dat haar offervaardig streven
en groot nut algemeen erkend en gewaar
deerd wordt.
En telkens als de gelegenheid ons ge
boden werd maakten wjj er met graagte
gebruik van om deze vereeniging in bree
der kring bekend te maken, omdat wij over
tuigd waren van hare heilzame werking.
Wij kennen toch de gevaren waaraan onze
landgenooten te Brussel, een wereldstad met
hare verleiding, z|jn blootgesteld.
Wij hebben er gekend, die er ten gronde
gegaan zijn naar ziel en lichaam, bezwe
ken voor de verleiding, maar wij kennen
er ook velen, die gered zyn, omdat zij een
toevluchtsoord vonden in de Ned. Werk
lieden vereeniging, waar de vaderljjke hand
van den priester een steun was voor den
zwakke, een leiding voor zoekenden naar
het doel. Hoeveel vaders hebben met ge
rustheid hun zonen naar België's hoofdstad
gezonden ter bekwaming in vak of bedrijt,
toen zjj wisten, dat daar een liefderjjk te
huis zich openen zou voor hen, waar pries
terlijke vaderzorg het vaderlijk oog ver
vangen zou. Hoeveel moeders en zusters
hebben met gerustheid zoon en broeder zien
heengaan naar den vreemde, overtuigd dat
de bekwaamheid van geestniet gekocht
zou behoeven te worden door de reinheid
des harten.
Als wij heden een terugblik werpen, komt
ons dit alles met dankbaarheid in gedach
ten, en die dankbaarheid wordt nog hoo-
ger gestemdals wij ons herinneren met
hoeveel offers het vele goede, dat door de
Ned. Werkliedenvereeniging te Brussel ge-
FEUILLETON.
DE ERFGENAAM.
Vervolg)
//Hebt gij alli s goed nagezien 1" vroeg ie den
nichten. Als overarbeidzame vrouw eischte zjj
van hare omgeving, dat zij nauwkeurig en op
de minuut af haar moesten bijstaan bij hare
huiselijke zorgen.
//Ik heb ieder hoekje onderzocht en ben te-
vreden,// antwoordde Malwine.
//Vao jou was ik overtuigd, dat je goed
naar alles zoudt zien, hoe is 't echter met
Thereie?//
Daarbij keek zij de jongere nicht doorborend
aan en wierp het hoofd terug, waardoor haar
machtige kin nog gevulder scheen.
//O, ik heb tot zooiets geen lustzeide de
kleine, wier lust tot tegenspreken ontwaakte, zoo
dikwjjls de tante hare despotenmine zooals
zjj 't noemde opzette.
//Juist voor u is het noodig 't leven van de
practische zijde op te nemen en u te beijveren,
recht huiselijk te worden,// vermaande de taute
plechtig, terwijl zjj hare neusvleugels trillen niet.
„Wat practisch is, bljjft altjjd vervelend
wordt soms gemeen,// nep Therese lichtzinnig.
//Ik ken niets, dat meer verkeerd is, dsn zich
niet naar zjjne omstandigheden te schikken,//
meende de tante met een onwillig hoofdschud
den. „Wie voor sparen is geboren, moest 't
reeds vroegtijdig leeren. Heb je de logeerkamers
sticht is, verkregen moest worden. De vuige
laster heeft ook hier beproefd het goede te
schadeu.
Reeds kort na de oprichting traden on
genoemde ridders van de pen in het krijt
om smalend deze vereeniging te noemen
«een verborgen proselietenmakerij», en be-
langlooze vrienden van de Godzaligheid
waarschuwden het publiek voor den ver
kapten Jezuïet die aan het hoofd dezer ver
eeniging stond. Maar de Eerw. heer Van
Winkel, wiens slagvaardigheid wij vol
doende kennen, was er de man niet naar
om de hem zoojdierbare vereeniging te la
ten verguizen met open vizier trad hjj zyn
belagers tegen en zij dropen af toen hij
fr. 1000 uitloofde als zij een enkele letter
van al hun lastergeschrijf konden bewijzen:
en heden nog zyn er enkele bekrompen
dweepersdie niet kunnen begrypen dat
een R. K. priester zich belangloos en zon
der nevenbedoelingen wijden kan aan zijn
landgenooten in den vreemdezonder te
vragen naar hunnen godsdienst.
Wij zouden nog veel over dezen pen-
nenstrjjd enjmeer andere moeilijkheden kun
nen schrij ven, maar het komt ons voor dat
er thans een nuttiger werk te verrichten is
dan het licht te laten vallen op de feest
vierende Vereeniging in hare daden gedu
rende 10 jaren verricht.
Ziekte en gedwongen werkeloosheid zyn
de ongelukkige toestauden van den werk
man die hem brengen op den* rand van
armoede en ellende. In die treurige om
standigheden heeft dus de werkman meer
dan ooit bescherming en bijstand noodig.
Ofschoon nu de N. W. V. niet evenals
dergelijke instellingen over een ziekenfonds
beschikt, heeft zjj toch van den beginne
af al hare leden en voor de gehuwden
ook vrouw en kinderen geheel kosteloos
geneeskundige hulp verschaft. En dat aan
tal was niet gering, want gedurende deze
10 jaren werden er meer dan 300 zieken
op liefdevolle wijze verzorgd, niet minder
dan 3000 bezoeken door de geneesheeren
afgelegd en 4000 recepten geheel kosteloos
verstrekt.
Hoeveel nood is hier gelenigd, hoeveel
hulp gebracht, hoe vaak de dood geweerd
van de sponde, waar hij dreigend naderde
En werkeloosheid 1
't Moet erkend, de N. W. V. heeft geen
georganiseerd bureau, geen arbeidsbeurs
met klerken en paperassen.
werkelijk niet doorloopen ging ze voort.//Wat
heeft zjj dan gelaan wendde zjj zich tot
Malwi e, toen Therese trotsch zweeg.
Malwine keek ernstig voor zich uit//Zjj was
niet uit de kamer te krijgen, waarin Emich
boven aarde ligt, en scheen van medelijden te
vergaan, omdat zjj niemand bij zijn doodsbaar
vond.
„Toen ik mijne bezigheid geëindigd had, stond
zjj nog altijd daar, ordende hier eene bloem,
daar eenen kandelaar zie haar slechts aan
zjj wordt droefgeestig, wanneer men haar slechts
aan Emich herinnert.//
//Ja,// zeide Therese en hare stem beefde, «ja,
ik begrijp u «Hen niet. Emich is ternauwernood
gestorven, of elke band tusschen u en hem is
reeds verbroken, en hjj verdiende 't toch zoo
zeer, dat men zjjner gedacht
De tante zag 't meisje mei ongeveinsde ver
wondering aan.
//Dezen gedachtengang kan ik niet volgen.
Natuurljjk doet Emich's verseheiden ons leed,
even goed als jou wat moeten wjj echter bjj
hem doen De tuiuier heeft mooie bloemen om
de kist geplaatst je oom ontziet geene
kosten voor de begrafenis.//
//Het wordt een groote plechtigheid,// onder
brak de vrjjheer.
„Ik weet inderdaad niet, hoe we Emich meer
en beter konden eeren,// besloot tante.
Therese opende de lippen tot een antwoord,
maar drukte ze 't volgende oogenblik vast op
elkaarop de onderlip bjjtend, opwellende tra
nen trachtende terug te houden, stond zjj daar
zwjjgeud, teTwjjl Malwine met zelfbehagen ver-
Maar zij heeft een bestuurdat door
Christelijke naastenliefde gedreven, bij voor
komende werkeloosheid onder hare leden
niet rust voor werk gevonden is. En met
welk resultaat? Dat tot op den ln Sep
tember jl. reeds 331 werkgrage handen
arbeid is verschaft, d. w. z. honderden va
ders en gezinnen voor armoede behoed en
geholpen zyn om op eerlijke wjjze het da-
gelijksch brood te verdienen.
Wij hebben hier enkele cjjfers kunnen
geven, maar wat niet onder cijfers te bren
gen valt is de bijna spreekwoordelijk ge
worden dienstvaardigheid, die zich steeds
belangeloos in ontelbare daden getoond heeft.
De N. W. V. is de vraagbaak geworden
voor het moederland en niet alleen de vraag
baak, maar het orgaan waartoe men zich
wendt om diensten te verleenen in het be
lang van te Brussel vertoevenden of van
ben, die deze stad wenschen uit te kiezen
als een toekomstig verblyf.
Hoe ongaarne ook, wij moeten ons be
perken. Anders zouden wjj nog veel kun
nen zeggen over deze Vereeniging, die aan
het nuttige het aangename weet te paren.
Een welvoorziene bibliotheek en leestafel
verschaffen den geest een met zorg samen
gesteld menu. Aangename bijeenkomsten,
waar het leerzaam, opwekkend en tot het
hart gesproken woord van den priesterlijken
werkmansvriend zich paart aan muziek en
voordracht brengen verpoozing na den ar
beid.
Van het Vaderland verwjjderd wordt dit
nooit vergeten, maar bij alle gelegenheden
I wordt de band krachtiger gesmeed, welke
de Brusselsche kolonie aan het moederland
verbindt, dit bljjkt op alle nationale feest
dagen, dit bleek op treffende wijze nog on
langs bij de inhuldiging onzer geliefde
Vorstin, toen de eerw. heer Van Win
kel met eene talrijke deputatie zjjner werk
lieden in onze hoofdstad tegenwoordig was.
H. M. de Koningin-Moeder heeft dan ook
bljjk gegeven de verdiensten van den ijver
vollen priester, den eerw. heer V a n W i n-
k e 1 hoog te schatten door zjjne borst te
I versieren met het ridderkruis van Oranje-
Nassau.
Deze hoogst nuttige instelling is opge
richt onder het Eerevoorzitterschap van den
Ned. Gezant Baron GerickeV anHer-
w jj n e n en den consul-generaalP h
Everts en zjj vindt ook waardeering en
steun bjj alle Ned. bisschoppen en bjj de
telde, hoe zij alles uitgevoerd en geordend had.
Op Therese terugkomende, vertelde ze spottend
i verder //Zjj kon niet tot bedaren komeo, daar
er geen bidstoeltje in de kamer stond, en zou,
wanneer de huishoudster hiertegen niet zoo erg
geprotesteerd had, haar wij watersbakje in Emichs-
kamer gebracht hebben.//
//Je meent misschien, dat ik den doode daar
mee schade had berokkend viel Therese uit,
eu de tranen van toorn, die zjj niet langer kon
terughouden, rolden over hare wangen.
„In elk geval heb je 't goed gemeend,// zeide
oom en lei bedarend de hand op haar schouder,
//goed gemeend, al was het ook hier niet passend
Taute was in 't geheel geene kwade vrouw.
Hoewel zjj Therese's beschouwingen voor geheel
verkeerd hield en grooten afkeer gevoelde van
alles wat zij //afgoderjj// noemde, was toch nooit
de gedachte in ha ir opgekomen hare nicht
te hinderen in het uitoefenen harer godsdienst
plichten. //Therese's goede bedoeling betwjjfel
ik niet in 't minst,// gaf zij dan ook toe. //Op
hare jaren kan men zich moeiljjk van vooroor-
deelen vrjjmaken en hecht men te veel waarde
aan uiterlijkheden. Ik bljjf natuurljjk soaptisch
tegenover 't geloof aan den invloed van wjjwa-
ter en ben er zeker van 't bjj het ware einde
te hebben."
Weerei en lachen liggen in jeugdige jaren
dicht bjj elkander; in Therese's oogen glinster
den nog de tranen en reeds vertrok zjj lachend
hare lippen bjj de fout, die hare tante hier
weer maakte. Malwine, nog ernstiger geworden,
trachtte deze te verbeteren, door halfluid //scep
tisch// te fluisteren.
hoogere en lagere geestelijkheid der ver
schillende bisdommen; zelfs leden van den
Raad van State, leden der Eerste en Tweede
Kamer traden volgaarne op als bescher
mers van dit edel werk.
Ook de tegenwoordige Nederlandsche
Gezant te Brussel toont bjj herhaling zjjn
belangstelling.
Bjj zooveel achting en waardeering voor
het groote nut dezer vereeniging is toch
een schaduwzjjde.
Na tien jaren van opoffering voor het
heil en welzjjn van anderen, heeft deze ver
eeniging het nog niet zoover kunnen bren
gen een eigen gebouw te bezitten. Elk jaar
moet er niet minder dan f 1500 voor een
gehuurd lokaal betaald worden, voor eeu
gebouw, dat niet voldoet aan de behoeften,
welke de vereeniging gaarne weder tot
welzjjn van anderen bevredigen zou.
Het zou toch van onberekenbaar nut zyn
als de vereeniging haren ongehuwden ledeu
zelve een bljjvend thuis verschaffen kon en
hen zoo ontrukken kon aan de gevaren,
welke een leven, goeddeels zonder toezicht
doorgebracht, oplevert.
Thans biedt zich een schoone gelegen
heid voor de vereeniging aan. Op een Hin
ken stand is te koop een zeer doelmatig
gebouw voor f26000, dat met weinig kos
ten voor alle behoeften kan worden in
gericht.
Wie helpt nu, milddadige Nederlanders,
de N. W. V. om haar schoonste doel te
bereiken, 't Is hier een nationale zaak, een
nationaal belang, 't Is meerhet is een
sociaal en godsdienstig werk, want door de
N. W. V. te steunen, bevordert men het
heil van onze landgenooten te Brussel on
der stoffelyk en godsdienstig opzicht. Men
maakt hen het maatschappelijk leven beter
en verzekert hun ziel een waarborg tegen
de gevaren der zonde.
Onze prachtige kerken en tempels, nog
in den laatsten tjjd gebouwd, leggen eene
eeuwigdurende getuigenis af van de bui
tengewone vrygevigheid der Ned. Katho
lieken, als het geldt de eer en glorie van
God. Hier wordt niet minder Gods eer en
glorie bevorderd, want door deze instelling
worden jaarljjks honderden landgenooten
op den weg gehouden van eer en deugd,
van geloof en zedelijkheid, die anders zeer
zeker den breeden weg des verderfs zouden
opgaan.
Het geldt hier het geestelyk en stoffe-
Zjj had evenwel kunnen weten, dat hare moeite
vergeefsch was. Tante had geen gevoel voor
fjjue schakeeringen, bovendien hield zich de
oude vrouw hardnekkig vast aan wat ze zioh
eens in haar hersens had geprenthet minst
werkten zachte toespelingen op haar vasthou
dendheid uit.
Uit Malwine's gefluister meende zjj iets als
eene afkeuring harer meening te moeten opma
ken en die pre'entie, welke zjj allerminst had ver
wacht, moest met energie bestreden worden.
Zjj wierp 't hoofd achterover. //Ja ik ben scop-
tisoh,// hernam zjj op beslisten toon, doch ik
ben er steeds wel bjj gevaren en ik zal niet
meer anders worden.//
„Zoomin als wjj veranderen,// verzekerde The-
I rese.
//Op jou jaren is 't onbedachtzaam zoo iets
te durven zeggen, ook doet elk jong meisje
goed zich naar hen te schikken, van wie haar
welvaren afhangt."
Deze raad was in ongelukkige woorden geuit;
Therese, opgewonden en gevoelig tevens, nam
hem euvel op bloedrood geworden, gaf zjj met
luide trillende stem ten antwoord
//Om anderen te behagen kan men niet als
een weerhaan draaien en van overtuiging ver
anderen. Wordt men zjjn omgeving door zjjn
beginselen tot last, dan zjjn er altjjd middelen
te vinden om zich uit den onaangenamen toe
stand te redden.//
//Geen scène, geen scène, Therese,// zeide
tante met waardigheid.
(Wordt urvolgdj
HiiftLEHStllECOIIRilT.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DBS ADVERTSNTIEN.
C)
