NIEUWE
Hbagêlaó voor <3tooró- en &uió~<JCollanó,
Rijkdom in Zuid-Afrika.
No. 4335.
Zaterdag 11 November 1899,
24ste Jaargang.
b 1 T h JVJ L A M lT~
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUBEAU: St. Janstraat Haarlem.
/i,ie
«1,40
c 2,80
<0.03
PRIJS DBa ADVERTENTIE Cï,
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer7l/t
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Ditgever, W. KüPPERS.
De mijnbelangen van Afrika, vooral de
wondervolle goud en diamantmijnen die zoo
veel aandacht hebben getrokken maken
een onderwerp uit van een hoofdstuk in
het rapport van het schatkistbureau van
statistieken over «Commercial Africa in
1899.» Veel van de snelle ontwikkeling van
Afrika in den laatsten tijd, vooral in het
zuidelijke gedeelte, is gevolgd op de ont
dekking en de ontginning van buitengemeen
rijke mineraal lagen.
De kostelijkste van deze zijn goud en
diamanten, hoewel daarbij tevens opgemerkt
moge worden dat de ijzer steenkolen en
andere mineraallagen van Zuid en Zuid-
West Afrika groote waarde beloven als de
rijkdomzoekende mensch tijd heeft gekregen
om zijn aandacht van de goudmjjnen af te
wenden naar die, welke misschien minder
snelle maar nochtans even zekere voordee-
len beloven. Dat de goud- en diamantmijnen
van Zuid-Afrika geweest zijn en nog zijn,
wondervol winstgevend, is boven allen twij
fel verheven.
De Kimberley-diamantmgnen juist bui
ten de grenslijn van den Oranje Vrjjstaat
waartoe zjj vroeger behoorden en ongeveer
600 mjjlen van de Kaapstad, leveren thans
ongeveer 98 percent van de diamanten in
den handel, hoewel hunne aanwezigheid on
bekend was voor 1867 en de mijnen der
halve nog slechts dertig jaren in ontgin
ning rijn geweest.
Het wordt begroot dat 350 millioen dol
lars waarde aan ruwe diamanten, welke na
de slijping dubbel de waarde hebben van
die som, werd voortgebracht door de Kim-
berley-mgnen sedert hunne opening in 1868-
'69. Deze enorme productie zoude nog groo-
telgks vermeerderd zijn, ware het niet dat
de eigenaars van de verschillende mijnen
in die omgeving eene overeenkomst had
den aangegaan waarbij het jaarlij ksche pro
duet zoodanig beperkt zoude worden dat
de jaarlijksche aanvraag van de diamant-
FEUILLETON.
DE EKFGENAAM,
9 Vervolg)
//Dat is goed gezien. In elk geval kon men den
naam wegkrabben-lammer dat men de herinnering
san fijn daden niev gelijk kan doen verdwijnen.//
//Ge zjjt wel onbarmhartig, neef Hugo
//Voor eerlooze streken, ja.//
//Weet je, dat ik een klein zwak voor Götz
heb zonder eigenljjk veel van hem te weten
Men zegt mjj altijd, dat hij geniaal is geweest,
mijn papa gold ook voor geniaal.//
Hugo laehte//In elk geval heeft hjj zjjne
genialiteit op andere wjjze doen uitblinken dan
Götz,// zei hq en dacht daarbjj aan de dwaze
liefhebberij van den vrjjheer van Neuensteun
zich bij voorkeur in kunstenaarskringen te be
wegen en portretten te schilderenwaarvoor
hij nooit een kooper vond. Zoo zjjn echter de
dames,// ging hij voort, //smachtende oogen, een
verlangende gelaatsuitdrukking, daarmee heeft
men bij haar iets voor.//
Jq in elk geval dweept niet erg met hem,
hij zou voor u geen welkom familiehoofd ge
weest zijn.//
//Ik zou het betreurd hebben, de eer der fa
milie aan zulke handen toevertrouwd te zien.//
//Zooals 't thans met de zaken staat, is voor
u natuurlijk aangenamer."
„Zulke grappen kan ik niet naar waarde schat
ten, nicht.
markt er wel door bevredigd maar niet
overstelpt zoude worden. Zoo overvloedig
is de voorraad en zoo betrekkelijk goedkoop
het werk van productie, dat diamant graven
in andere deelen vau de wereld bijna heeft
opgehouden sedert de Zuid-Afrikaansche
mijnen op het handelsterrein zijn verschenen.
Even wondervol en veelbelovend zijn de
groote Witwatersrand goudvelden in de
Zuid-Afrikaansche Republiek, beter bekend
als Johannesburg-mgnen.
Het Hollandsche woord «Witwatersrand»
beteekent letterlyk «Wil Water Bergke
ten» en de streep grond van enkele mijlen
breedte en enkele honderden mijlen lengte,
welke dien naam voertwas nog slechts
enkele jaren geleden eene bijna waardelooze
streek, alleen gebruikt voor het grazen van
vee en schapen. In 1884 werd er echter
goud ontdekt en weldra bedroeg de goud
productie ongeveer 50,000. In 1885 was
de productie ongeveer vyf millioen dollar»
in 189010,000,000in 1892 over
20,000,000 in 1895 over 40,000,000
en in 1897 en 1898 ongeveer 55,000,000
voor ieder jaar.
Deze wondervolle ontwikkeling heeft veel
aandacht getrokken op Zuid-Afrika en dui
zenden jagers op groot en snel fortuin.
Daar zou geen bloed vloeien in Zuid-
Afrika indien de rijkdommen van den bo
dem onbekend waren gebleven. De Engel-
schen trokken er heen en belust op goud
voeren zij thans een strnikrooverswerk uit.
Zij stooten hun evenmensch van zich af,
zij treden op als moordenaars van het Trans-
vaalsche volk, om dat volk hun eigendom
men te ontrooven.
Ten aanschouwe van geheel de wereld
wordt in Zuid-Afrika het treurspel, dat te
Rome in 1870 gespeeld werd, opnieuw ten
tooneele gevoerd.
Duitschland.
Tusschen Duitschland en Engeland is,
behoudens nadere goedkeuring van de Ver-
„Wjj kennen elkaar te weinig om ze oi t te
veroorloven,// gaf Hugo gekrenkt ten antwoord.
Zjj wierp 't hoofd achterover dat de lokken
om 't verhitte gelaat vlogen, doch sprak geen
woordzwijgend ging zjj eenigen tijd naast den
neef voort, zwjjgend voerde zij hem naar den
tuin. Toen echier Hugo, die wel moest gevoelen,
dat hjj aan haar zonder bedoeling geuite opmer
king al te groot beteekenis had gehecht, 't woord
weer tot haar richtt-, begon haar woordenstroom
weer met nieuwe kracht te vloeien onvermoeid
doorpratend, met spottende gebaren, maakte zij
den begeleider op de schoonheden van den tuin
opmerkzaam, die, welbeplant en smaakvol aan
gelegd, 't huis omgafaan twee zjjden ging
hjj in lusttuinen over, waaraan.een heerlijk woud
grensde. Aan de zuidzjjde werd hij begrensd
door een wjjngaard, door een pad ervan geschei
den: openingen als vensters daartusschen verleen
den een vriendelijk uitzicht op 't schoone land
schap.
//Beschouw deze gang maar goed, n zeide The-
rese, //ook deze is een stokpaardje van oom.
De overleden koning van W. heeft gezegd, dat
bjj een zoodanige niet bezat, onthoud dit ge
vleugelde woord. De groote springbron daar
ginds heeft den nijd van een groothertog,het vloer
kleed in de schilderjjenzaal dien eener regee-
rende vorstin gewekt, dat alles zjjn zaken
die men weten moet.//
//Kleine heks!// dacht Hugo, weinig gesticht
door die scherpe oordeelvellingen uit een kin
dermond. //Ik geloof dat al deze zaken schoon
genoeg zjjn, om algemeene bewondering te wek
ken» was zjjn koel antwoord, „ik kan mjj niet
eenigde Staten, de volgende overeenkomst
geslotenDat de Samoa akte ophoudt te
bestaan, en dat de archipel verdeeld wordt.
Duitschland krygt Upolu en Savai, met de
daarom gelegen kleine eilanden de Ver-
eeuigde Staten worden eigenaars van Tu-
tuila en de daarbij behoorende eilanden.
Engeland doet afstand van ieder recht op
de Samoa-groep. Duitschland staat de Ton
ga-eilanden en Savage eiland af aan En
geland; en doet hetzelfde voor de beide
oosteljjke Salomon-eilanden, Choiseul en
Isabel.
Yoorts wordt eene regeling getroffen tus
schen Duitschland en Engeland voor de
grensscheiding in de neutrale zone in het
Hinterland van Duitsch-Togoland en de
Engelsche goudkustkolonie.
Aan de overeenkomst is toegevoegd eene
regeling van de schadeloosstelling, geleden
door de onderdanen der drie betrokken
Mogendheden bij de onlusten op de Samoa-
eilanden.
De eilanden Savai en Upolu, die Duitsch
land krijgt, zijn de grootste eilanden van
de Samoagroep op Upolu ligt de haven
plaats Apia. Het eiland Tatuila, dat Ame
rika krijgtligt in het oostelgk deel van
den Archipel en bevat de havenplaats Pago-
pago. De Duitsche bladen zijn zeer inge
nomen met de verdeeling en den ruil van
enkele andere eilanden, en verklaren, dat
deze overeenkomst voor Duitschland zeer
voordeelig is, en dat het de Samoa-eilan-
den, waar het groote belangen heeft, zeker
tiet te duur heeft gekocht.
frankrijk.
De Echo de Paris heeft uit Londen een
bericht ontvangen, waarin bevestigd wordt
dat de Regeering van Transvaal kaperbrie
ven heeft geteekend, en dut een aantal dezer
brieven zgn uitgegeven in Amerika. Met
het oog daarop voelt men bezorgdheid voor
twee transportschepen die reeds te Kaap
stad moesten zyn aangekomen.
Het Journal bevat een interview met
dr. Leyds, die verklaarde:
«Het kleine volk, waartoe ik het mij een
eer reken te behooren, zal in den oorlog
als in den vrede eigenschappen toonen, die
het recht geven op een volksbestaan. Tij
dens den vrede toonde het vrijzinnigheid,
gemeenschapszin en eerbied voor de vreem
delingen, dien het zyn bescherming voor
voorstellen, dat haar bezitters het erop aan
leggen benjjd te worden."
„Je kent ze daarboven slecht,// antwoordde
ze snel, naar het slot wjjzend. //Eerst in den
nijd der anderen ligt het hoogste genot van
wat zjj bezitten. Neem bjjvoorbeeld tante Regina;
prijs haar heerlijk ooft, aanstonds zult ge gewaar
worden, dat de hoofdwaarde ervan voor haar
bestaat in de pantalons- (Tantalus) kwaden be
staat, welke het de oude vorstin Von Hammers-
werth, Schie/stein veroorzaakt, die zich uit vrees
voor maagpjjn die lekkernijen moet ontzeggen.//
Zjj gaf den toon der tante zoo sprekend weer,
toen zjj 't verketterde woord uitsprak, dat Hugo
onwillekeurig lachen moest. //Gjj zjjt niet zeer
toegevend voor oom en tante zeide hjj echter
onmiddellijk weer in zijne rol van mentor
terugvallend.
Hare oogen fonkeldeD, haar fjjne neusvleugels
en lippen beefden, alles sidderde aan 't kleine
lichaam toen zjj hartstochteljjk aatwoordde //O
eene les 1 Wiens brood ik eet, diens woord ik
spreek, naar die les zal ik me moeten gedragen.//
//Oude spreekwoorden hebben veel beteekenis,
nichtje,// was zjjn rustig antwoord.
//Ik ken echter u noch iemand ter wereld 't
recht toe, mjj te berispen,// riep zij opgswonden.
//Wat ik ontvang, betaal ik vrjjwel terug. Oom
en tante kunnen er niet tegen, alleen te zjjn,
en de droge Malwine heeft een meer levendige
gezellin noodig, om niet in te sluimeren,
reeds dat alleen is voldoende, om mjj hier on-
ontbeerljjk te maken. Bovendien zing ik, speel
piano, lees voor, heb begrip van de zoogenaamde
fraaie handwerken, zou ik dan niet nuttig zjjn
hun veiligheid verzekerde. Tijdens den oor
log, waartoe het gedwongen werd, en dien
het moedig voert, toont het dapperheid en
ridderlijke gevoelens, die zelfs door de vij
anden moeten worden erkend.»
Een zware ramp heeft de vorige week
het dorpje Laveyrune in het Fransche de
partement Ardèche (Languedoc) getroffen.
Donderdag-avond begon de Allier plotseling
sterk te stijgen en overstroomde het laagste
deel van het dorp, dat slechts 1 meter boven
de rivier ligt. De bewoners moesten op de
daken der huizen vluchten zonder veel te
kunnen redden. Zoo brachten zy den nacht
door en konden eerst den volgenden namid
dag door de hooger wonenden worden ver
lost. Toen het water gevallen was, bleef
in de huizen een dikke modderlaag achter.
Veel vee is verdronken en schier al het
huisraad en de voorraad van levensmidde
len zijn bedorven. De meeste huizen zgn
bouwvallig geworden en eenige zgn inge
stort. De weg door het dal is over eene
lengte van 3 kilometers vernield.
Engeland.
Naar te LoDden wordt verzekerd, zal de
Engelsche Regeering de uitlevering van
Esterhazy niet weigerenindien de
Fransche Regeering zulks vraagt.
De heer Labouchère deelt in het
weekblad Truth mede dat de Engelsehen
den oorlog in Zuid-Afrika niet goedkeuren,
maar dat het de beurslui zgn die op dezen
oorlog gesteld zgn.
De Daily Chronicle meldtdat ten
spoedigste eene belangrijke zitting van den
Kabinetsraad zal worden gehouden ter be
handeling van de vraag, of het noodig is,
nog een of twee legerkorpsen te mobili-
seeren voor Zuid-Afrika.
Lord Frederick Blackwood,
luitenant bij het 9de regiment lanciers,
bevond zich met zgn manschappen en paar
den aan boord van het ss. Whardadat
9 October Durban verliet met bestemming
naar Kaapstad. Het schip werd door een
storm overvallen, waarvan de officier in een
brief aan zgn vader, opgenomen in de Westm.
Gazette, eene levendige beschrijving geeft
alle paarden die zich aan dek bevonden
werden zoo door elkaar gesmeten, dat van
de honderd vgftig dieren slechts vgftig het
leven hielden. Het schip zelf leed ook
schade en slechts door het plotseling be
daren van den storm en het aanbrengen
Voor de toilet, zooals tante zich uitdrukt, ia
mjjn eigen inkomen toereikend; koit, inwoning,
tuur en licht worden betaald met mjjn werkan
Zeg zelf, of het niet zoo is? Zeg het, zeg het
toch
//Wind je niet op, gjj driftkopje,zeide Hugo
vergoeljjkend die bjjna verschrokken was door
haar heftigheid. //Nu echter eene vraagmeent
gjj niet, dat voor uwe bloedverwanten een wei
nig meer genegenheid gewenechter ware dan uwe
vele talenten
//Alsof genegenheid op bevel verkregen kon
worden.//
«/Zjj is echter 't eenige, dat men niet ver
wachten mag zonder tegengave,// antwoordde hjj
met nadruk.
Thereee keek op, opende ha&r lippen, sloot
ze weer en liet 't hoofd hangen.
«/Voelt gjj u hier dan zoo ongelukkig P" vroeg
hjj tot medeljjden bewogen door de droevige
uitdrukking van haar gezichtje.
//Ja. Wanneer ik meerderjarig ben en niemand
mjj meer wat te bevelen heeft, zoek ik een plaats
als gouvernante of iets van dien aard.»
//Dat moet goed overlegd worden,» lachte
de neef.
//Gjj zondt waarschjjnljjk van den regen in den
drop geraken. Van genegenheid voor u zou
daar eerst in 't geheel geen sprake zjjn, terwjjl
hier Merkt ge dan in 't geheel niet, dat
ge voor oom meer zjjt dan een decoratiestuk
Ik las 't zooeven in zjjn blik.»
(Wordt vervolgd
HmiEKSCHECODIliMT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
AGITE MA NOW AGITATE.
■t
