No. 4348
Maandag 27 November 1899.
24ste Jaargang.
Ontspanning.
TWEEDE BLAD.
BUITENDAM D.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het baitenland c
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
Van 16 regels50 Cents.
Elke regel meer71li
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor liet Buitenland: Compagnie Générale Publicité Elrangère,
G. L. DA UBE 4' Co. J OHN., IJ ONES Succ. Paris 316ts Faubourg Montmartre
Na volbrachten arbeid is de rust zoet.
Met deze woorden voor oogen, zal ons de
arbeid niet zwaar vallen. De arbeid toch
is eene voorwaarde van levensgeluk hij
verdrijft de verveling en houdt de ondeugd
op een afstand. Is de arbeid een last, wiens
druk wij altijd zullen gevoelen ja zelfs
een strafuitgesproken door God zei ven
na de eerste overtreding onzer stamouders
«In het zweet uws aanschjjns zult gij uw
brood verdienen,» dan heeft ook de Al
machtige den arbeid gezegend, door in het
heilig huisgezin van Nazareth het hand
werk te hebben betracht.
Zij, voor wie werken eene noodzakelijk
heid, eene behoefte is, ondervinden echter
op den duur de gevolgen van een gere-
gelden onafgebroken arbeid. En 't is daar
om, dat de mensch nu en dan moet ein
digen met werken, om rust en kalmte te
brengen in het afgetobde lichaam en ont
spanning noodig heeft voor het denkens-
moede hoofd. Rust in den zin van ont
spanning, die de zorgen doet vergeten en
niemve krachten schenkt voor de taak, die
morgen opnieuw moet worden begonnen.
Niet elke ontspanning echter is gerecht
vaardigd al moge zij ook in zich zelve
geoorloofd zjjn.
Bij voorbeeld
Iemanddie vrouw en kinderen heeft,
mag zich, wat de ontspanning betreft, niet
op een lijn stellen met den jongman, en
deze op zijne beurt niet, als hij behoeftige
ouders heeft, met zijn makker wiens va
der en moeder zei ven hun kost kunnen
verdienen.
Den welgestelden jongman zal men het
niet kwaljjk nemen dat hij zich bij een
fatsoenlek gezelschap aansluit, doch wel
zal men er zijn vriend een verwjjt van
maken als hg daardoor geld moet ver
teren, dat zjjn ouders dringend noodig heb
ben. En met zeer veel recht wordt het
den huisvader euvel geduid, die door zjjne
verteringen zjjn gezin, ook maar eenigs -
zins te kort zou doen.
De uitspanning als middel gebezigd, om
nieuwe krachten voor den arbeid te ver
zamelen, kan men dus niet in het a'ge-
meen beoordeelen men zou daarvoor elk
geval afzonderlijk moeten bezien. Wordt
echter de uitspanning een levensdoel, ja,
dan hebben wij 't recht om haar te ver-
oordeelen.
Wij leven in een tijd en het is treu
rig dit ook voor onze anderszins zoo njj-
FEUILLETON.
DB ERFGENAAM.
Vervolg)
//In denzelfden tjjd, dat u dozen dames grof
heden toevoegdet, hadt u baar driemaal de
kaar)j-.s kunnen geven,0 zei zjj zeer besl'st,
terwjjl bij op bet loket toe'rad. „Geef dade-
lijk de kaartjes.//
//Waarheen moeten de dames?"
„Naar Fennersburg," antwoordde de doch
ter. //Twee kaar'jes, hier is het geld*
De jonge dame hield het bedrag reeds alge-
pest in de hand.
De gewapende macht boezemt altjjd ontzag
in en hier de edze zeer gerechtvaardigd aanspra
ken gelden. Zonder verder tegenstribbelen wer
den de kaartjes gegeven, en in stormpas voerde
de officier de dames naar den sneltrein, waar
in een coupé eers'e klasse de kamenier han
den wringend bjj den conducteur stond en hem
in een allervreemdst koeterwaalsch smeekte,
op hare meesteressen te wachten. De officier
was rijnen beschermelingen bjj 't instjjgen behulp
zaam en wilde zich toen in een rookcoupé
tweede klasse begeven, toon de jonge dame
zich tot hem wendde. //S'apt u hier niet in
U zeide toch naar Fennersburg te ijjden,// vroeg
zjj met bauw week Slavisch accent. De groote
zachte orgen keken Hugo von Sonneck want
hjj was de helper in den nood zoo dank
baar aan, dat hjj geen weerstand meer kon
vere gemeente te moeten erkennen dat
men het genoegen niet meer bezigt als
middel van verpoozing, maar als levens
doel. Men jaagt tegenwoordig de pret na,
als waren wij geschapen om reeds bier
den hemel te genieten. Het eene feest is
nauwelijks voorbij of het andere staat
weer voor de deur. De feestklanken van
het eene festijn zijn amper weggestorven
of die van een volgend worden weêr aan
geheven.
En zoo handelen er helaas maar al te
veel. JoDg en oud, rijk en arm, schijnt aan
gestoken door die pretkoorts, schier ieder
een lijkt aangetast door die oveidreveD
ziekelijke zucht naar genoegen en dolle
pret.
De kwaal, zoo algemeen, heeft wij
zeiden het reeds ook bier hare slacht
offers en in 't bijzonder onder de wer
kende klasse. De tijd is weer aangebro
ken, dat men zich daarvan kan overtui
gen. De tijd namelijk van de tooneeluit-
voeringen. Geen week gaat er voorbg, of
de leden van een kaart-, loterij- of ande
re vereeniging vau kunst ot genoegen
geven een, soms twee en meer tooneelvoor-
stellingen. Deze worden allen zoo door
vrouwen als mannen uit den werkenden
stand zeer druk bezocht. Wat op die wijze
wegens verteer, van het weekgeld af gaat,
zal men u niet vertellen, evenmin hoe dik
wijls men zich daardoor in het huishou
den moet bekrimpen soms in de nood
zakelijkste behoeiten. De jongelui eisehen
bovendien meer zakgeldwant om gere
geld mee te kunnen doen, moeten zij eene
goed gevulde beurs hebben, vandaar ook
dat het verfoeilijke gebruik, om den ouders
slechts een karig kostgeld te be'alen, meer
en meer ingang vindt.
Zeker wordt het hoog tjjd, dat aan het
overdreven uitgaan paal en perk worde ge
steld. Maar men overdrjjve niet. In Ver-
eenigingen waar vaders en moeders van
hun kinderen zijn omringd, waar de jeugd
zich vrooljjk vermaaktonder behoorlijk
toezichtdaar mogen zwartgalligen hun
vitterijen 't huis houden. Daar wordt geen
kwaad gedaan daar heerscht eene ont
spanning in den reinsten en uitgebreidsten
zin tot bevestiging van het familieleven
en tot vreugde van de ouders met hun
kroost, daar worden voor een wjjle de zor
gen des levens ter zjjde gezet om nieuwe
krachten te vergaren voor den arbeid die
voor een oogenblik gestaaktstraks op
nieuw zal worden hernomen.
De zorgzame mensch heeft behoefte
aan ontspanning, zjj is zelfs noodzakelijk
en een der middelen om de welvaart te
doen herleven in een klasse van burgers
bieden. Hjj sprong in de coupé en weg reed
de trein.
Terwijl de dames zich in de boeken nestelden
en hare bagage eene plaats gaven, bleef Hugo
ze met verholen blikken beschouwen. De oude
dame, die kuchend aan 't eind 7an haar moei
lijke looperjj wis gekomen, vlijde zich verlicht
op hare zitplaats neer Alledaa^sch v%n 't hoofd
tot de voeten, vertoonde zjj nog de lenteeke
nen van vroegere schoonheid. De dochter geleek
haar een beetje, doch op die bedenkelijke wjjre,
dat het reden bad kunnen zjjn tot tchrikken
voor de toekomst. Zjj had regelmatige trekken
evenals de moeder, bovendien een bekoorlijk
heid, die mama misteonder zacht gebogen
wenkbrauwen een paar dwepende wakkere oogen,
die evengoed konden bliksemen als een amach
tend verlangen uitdrukken. Hare bewegingen
waren vol ongedwongen gratie, haar lachen vol
levenslust, in het halfdonker van den wrggon
had haar heele verschijning iets betooverends.
De beide dames waren gekleed met die dege
lijke eenvoudigheid, die het kenteeken van den
fijnst en smaak isalles aan haar droeg dec
stempel van den rjjkdom gelijk ook haar wezen
haar als volmaakte dames der groote wereld
kenschetste. Daarin lag iets, dat Hugo onwil
lekeurig imponeerde. Zooals allen, die in be
scheiden verhoudingen in streken, waar alles
den stempel van kleinburgerlijkheid draagt
opgewassen zjjn, voelde bjj zich als verblind
door de betooveriog eener buitengewone ver
schijning.
Zooals niet anders te verwachten viei, waren
het de dames, die het ond.rboud aanknoopten,
welke slechts door vlijt en spaarzaamheid
zich kan verheffen.
Amerika.
De leden van den Senaat van de Ver-
eenigde Staten worden gerekend gemid
deld elk drie millioen dollars rijk te zjjn.
Het vermogen dezer millionaire steekt in
spoorwegen, banken en fabrieken.
Het is dus heel natuurlijk dat al deze
lui een groot persoonljjk belang stellen in
de verschillende wetten en dat dit niet
altjjd met de belangen des volks strookt,
blijkt uit de talrijke ontwerpen welke ge
heel in strjjd zgn met het openbaar welzijn.
Een uiet-katholiek schrijver verklaart
dat in de Vereenigde Staten meer echt
scheidingen worden toegestaan dan in de
heele overige christene wereld tezamen.
De held van Cavite, admiraal De
wey, die bejubeld en vertroeteld werd
door het Amerikaansche volk, heeft de
menschen boos gemaakt.
Het huis te Washington, dat hem als
eeregeschenk van zijn volk werd gegeven,
heeft hjj laten overschrijven op naam van
zjjo vrouw. Dat was wat al te practiscb,
zelfs voor de practische Amerikanen, die
meer gevoel voor een dergelijk geschenk
van hem hadden verwacht.
Mevrouw e w e y die toch al eenige
huizen bezit heeft het huis laten over
schrijven op naam van Dewey's zoon
uit zgn eerste huweljjk. Dat heeft den on-
aangenamen indruk wel eenigszins ver
zacht, maar dien niet geheel weggevaagd.
De gedenkboog van steen en brons
welke men ter herinnering aan de over
winning van Manila wil oprichten, zal nu
niet de «Dewey-boog» heeten, maar den
algemeenen naam dragen van Naval-Arcli
(boog van de vloot).
Zoo hoopt men spoediger het noodige
geld er voor bjjeen te krjjgen.
Duitschland.
Da stad Hamburg en haar gebied heeft
nog een zeer beperkt kiesrecht. Tot 189G
werd behaWe het ingezetenschap nog voor
den kiezer het «burgerrecht» vereischt,
waartoe een jaarljjksche belastigsom van
30 mark te betalen was. Zoo waren er
op een bevolking van 650,000 inwoners
slechts ongeveer 26,000 personen, die ge
rechtigd waren de leden van de «burger
schap» te kiezen.
Drie jaren geleden werd de genoemde
census afgeschaft en vervangen door den
eisch dat men om kiezer te worden, vjjf
jaren lang voor een inkomen van teu
minste 1200 mark moest zgn aangeslagen.
Zoo is thans het getal tot 40,000 geste
gen, maar opnieuw worden pogingen aan
gewend, vooral van sociaal-democratische
zjjde, om het kiesrecht te verruimen.
Frankrijk.
De Libertè neemt den correspondent van
de Times te Parijs, in het ootje, naar aan
leiding, dat de heer Blo witz hetonaan-
doordien de oudste den jongen man verzocht
ongestoord te rooken en op zjjn protest lachend
antwoordde, dat zjj dan goede voorbeeld zou
geven. De sigarette inden mond der oude dame
vond bjj eenvoudig afschuweljjk, toen echter
het jonge meitji er ook eene tusschen bare ro
zige lippen nam, maakte ze op hem den indruk
van een allerliefst speelgoed. F.ven onvermoeid
a) de oude Russin in 't rooken was, toonde
zjj zich ook in 't spreken deels in 'i Frantch,
deels in een koeterwaalsch van Duitsch en
Fransch, praatte zjj onophoudelijk. Hugo kwam
reeds spoedig tot de we'enschsp, dat hjj met
eene gravin Wassiitschikow te doen had, die,
om zich aan de behandeling van een beroem
den dokter te onderwerpen, zich al maanden
ia Fennersbu_g ophield en ook de rest van den
winter daar wilde doorbrengen.
Hjj daarentegen deelde mede, dat hjj korten
tjjd geleden bjj de genietroepen aldaar was in
gedeeld en dus hoopte de dames daar meer
te ontmoeten bjj dacht dat zjj zjjne familie
wel zouden kennen- Bjj 't noemen van den
naam Socneck meerde hjj een spottenden blik
op te vangen, tusschen moeder en dochter ge
wisseld. Tante Regina met hare vreemde woor
den, de oom met zjjn grootheidswaan hadden
bljjkbaar hun indruk op haar niet gemist. De
spot der oude dame, wier woordenstroom met
gemeenplaatsen doorspekt in zelfbehagende
breedheid voortgolfde, hinderde Hugo weinig
dat echter in gravin Vera's oogen leden zjjner
familie belacheljjk moesten schijnen, deed hem
pjjnljjk aan.
In den loop van 't gesprek bleek Hugo dat
geuaam vindt, dat het Parijzer blad niet
Eugelsch gezind is.
De heer B 1 o w i t z, zegt de Liberté,
heeft een herculesarbeid ondernomen, door
Zaterdag zgn gewonen rustdag er aan te
wagen om alle Fransche ochtend-bladen
door te lezen om te trachten daarin ver
zoenende, eerbiedige of onpartijdige mede-
deelingen te vinden over Engeland.
Helaas is de zwaar beproefde man daar
in niet geslaagd, ea heeft zelfs zgn leed
wezen uitgedrukt dat de Libertévroeger
een blad, dat de zaken onpartijdig behan
delde, nu is geworden de spreekbuis, waar
door alle beschuldigingen en nederlagen
van Engeland wereldkundig worden ge
maakt.
De Liberté zegt: wel mg u heer B1 o w i t z
bet,is toch onze schuld niet dat de En-
gelachen tusschen twee rijen Boeren te
Pretoria kwamen en dat geheimen van het
Departement van Oorlog te Londen uit
lekken.
In Frankrijk werden verleden jaar
19,000 echtscheidingen toegestaan, tegen
8,497 in bet jaar 1895. Ook een teeken
van den vooruitgang dien de «oudste doch
ter der Kerk» gemaakt heeft, sedert zjj
in banden der ongeloovigen en vrijmetse
laars gevallen is.
Ijaffe wraak. Wat de heer Jules
J a p y te Beaucourt in Frankrjjk is over
komen overkomt ook anderen, door een
gewetenloos misbruik maken van macht,
waarvan in onze dagen velen gebruik
maken.
Wat overkwam den heer Ja py,den Raads
heer voor de buitenlandsche njjverheid?
Hij is oprecht geweest en die oprechtheid
noemt de Regeering van de Fransche Re
publiek brutaliteit. Zij stelde hem voor het
feit om een verslag te geven over den toe
stand der nijverheid in baar betrekkingen
tot het buitenland. Het antwoord van den
heer Jules Japy, was een geduchte
kaakslag voor de Regeering, want hij zette
maar a! te duidelijk uiteen, dat de Regee
ring de werklieden liet ophitsen en zelf
ophitst, waaronder de nijverheid te lijden
heeft.
Uit wraak heeft de Fransche minister
van koophandel, de socialist M i 11 e r a n d,
den heer Japy zijn ontslag t' huis ge
stuurd als Raadsheer.
Het plan van B e r 1 i e r, wordt door
een ingenieur in de Figaro verdedigt, om
een spoorwegtunnel te maken die onder
Gibraltar zou doorloopeu en Spanje met
Marokko moest verbinden. Volgens het
oorspronkelijk plan zou het reuzenwerk
123 millioen frs. kosten, en de gebeele ver
plaatsing van het wereldverkeer ten gevolge
hebben.
—Ouder de arbeiders te Belfort heerscht
onrust wegens de arrestatie vanBiétry
en Quilicy. Zg zgn den prefect gaan
opzoeken, die tot de arrestatie last gaf,
maar deze antwoordde, dat de leiders zich
thans in handen van de justitie bevonden.
Zg hebben toen eene betooging gehou
den voor de gevangenis. De prefectuur
werd gisteren bewaakt door een compag
nie infanterie.
De werkstakers van Doubs zgn nog
de dames, evenals hjj eelt. twee dageo in B
doorgebracht hadden om muziekfeesten bjj te
wonen. Geljjk elk jaar het geval was, hadden
ook dit jaar kunstenaars van Europeesche be
kendheid mei-gewerkt, onder hen Sarasate, die
toen het glanspunt van zjjn toem had bereikt.
Toen Hugo zijn oordeel over de concerten uit
sprak, richtte gravin Vera zich uit hare achtc-
looze houding op, hare oogen lichten als het
ware in de donkere coupé//U hebt verstand
van muziek," zeide zjj opgewekt. #U behoort
niet tot degenen, die een concert bezoeken, al
leen om te kunnen zeggen dai zjj er ook zjjn
I geweest
I //Zeker niet,* was Hugo's antwoord. //Ik heb
nooit de gelegenheid laten voorbjjgaan goede
muziek te hooren."
//Juist als ik I* riep zjj uit. *Ik draag eene
onontwikkelde kunstenaarsziel in mjj om mu
ziek is mij eene ware levensbehoefte geworden.
Wanneer de tonen eener prachtige melodie mjj
trrffm, kan ik mjjne geheele omgeving verge
ten, ik volg den kunstenaar in zjjn vlucht en
droom mjj in eene wereld van schoonheid en
poëtie."
//Zoo hoog dragen mjjne vleugels mjj niet,//
lachte Hugo. „Mjj bljjft altjjd nog nuchterheid
genoeg over om ook aan bjjzaken de noodige
aandacht te schenken, om het bijvoorbeeld te
betreuren, dat jnist uw lieveling Sarasate zjjne
eigen individualiteit te zeer op den voorgrond
laat treden ten koste der compositie. Ik durf
ook zeggen, dat het mjj veel liever ware, dat
hjj uitslnitend composities van anderen en niet
de zjjna ons voordroeg.//
altjjd niet naar Audincourt teruggekeerd
Zg legeren in het veld. Huzaren surveil-
leeren hun bewegingen.
In Audincourt, Sous-Roches en Beaulieu
hebben 435 stakers, die niet aan de mis
lukte voetreis naar Parjjs hebben deelge
nomen, den arbeid hervat.
De Peugeot-automobielenfabriek staat
nog stil, doch haar directeur heeft be
kend gemaakt, dat men weer zou begin
nen, indien 200 werklieden zich aanmeldden.
Bulgarije.
Vorst Ferdinand heeft geen plei-
zier van zgn besluit om dit jaar de helft
van de civiele lijst in de schatkist te la
ten, en K a r a w e 1 o 1 maakt de- ropmer-
king dat de Vorst wel eens zoo iets doen
mocht, daar zgn reizen, zgn hofhouding
en zijn oorlogsjacht de schatkist verba
zende sommen kosten buiten de civiele
ljjst.
Na een lange en levendige beraadsla
ging heeft het Sorbranië het wetsontwerp
aangaande den aftrek van de traktemen
ten van militaire en burgerljjke ambtena
ren naar een commissie verwezen.
Spanje.
De werkstaking onder het Madridsche
tram-personeel wordt steeds ernstiger. De
mannen weigeren alle tusscbenkomst.
Bjj Cadix is de spoorwegbrug over
de Tuntales, juist toen een trein vol werk-
lielen er over reed, op eene lengte van 15
meters ingestort.
De locomotief en een wagen stortten in
het water. Machinist en stoker werden ge
dood.
Engeland.
Groote vreugde heerschte gisteren in
Londen over eene overwinning door het
z. g. négligé-\eger van generaal M e t h u e n
bij Belmont op de Boeren behaald.
Wjj hebben een volkomen overwinning
behaald, seinde de Engelscbe bevelhebber
aan het Ministerie van Oorlog in dezer
voege: «Ik heb gisteren met het aanbre
ken van den dag den vijand aangetast,
die in sterke stellingen verschanst was.
Drie heuvelklingen werden achtereen
volgens genomen, de laatste aanval voor
bereid door magnifiek graoaatvuar. De
infanterie, die, gesteund door de mariniers
brigade en cavalerie, den vijand met de
bajonet uit zijne stellingen joeg, trad prach
tig op.
De vijand vocht met moed en overleg.
Had ik hem later aangevallen, dan zonden
mjjne verliezen veel grooter zgn geweest.
De overwinning was volkomen.
Wjj hebben 40 man gevangen gemaakt
en sjjn nu bezig een aantal Boeren te
begraven. Maar bet grootste deel hunner
dooden en gewonden werd door hunne
kameraden weggedragen.
Ik heb een groot aantal paarden en
koeien buit gemaakt en vernielde een aan-
zienljjken voorraad ammunitie.
De Britsche verliezen zgn 58 dooden
(3 officieren), 149 gewonden (21 officie
ren, waaronder brigade-generaal F e t h e r-
s t o n H o u g h) en 18 vermisten.»
„Mij niet,// antwoordde zjj. „Meu moet des
kunstenaars taal leeren verstaan. Een man als
Sarasate heeft een goddeljjk of wilt ge een de
monisch vuur iu zich. Zjjn spel heeft mjj on-
beschrjjfijjk getroffen" zjj haalde diep adem
en iets als eene bliksemflits schoot uit hire
oogen. *Ik kan me in zjjne aspiraties inden
ken, ik begrjjp wat hjj zeggen wil, al moge
een minder welwillend oor zjjn taal ook sta
melen noemen. Hjj heeft genie,# zjj haalde
eene fotografie uit hare handtasch en hield die
Hugo voor. *Zie slechts die schitterende oogen,
die weeke uitdrukkingen van 't gezicht.*
„Te zeer op 't effect berekend,* meende
Hugo prozaïsch.
Gravin Wassiitschikow lachte //Dat antwoord
zal Vera niet bevallen,# zei ze, terwjjl zjj op
nieuw hare handtasch opende, echter om eene
groote zak bonbons te voorschjjn te halen, die
zjj langzaam begon te verorberen; //Vera -
poëtisch zeer.*
Gravin Vera keek hem dan ook onthutst
aan »U wilt misschien zeggen te weinig naar
vaste modellen. Mjjnen smaak bevalt niets zoo
zeer als een karakterkop, welken niets van
het alledaagschs aankleeft. Dit portret zal op
mjjne schrjjftafel geplaatst wo-den.*
//Soms tusschen uwe bloedverwanten in
vroeg hjj lachend."
//Waarom met Komt dat somi niet met de
Duitsche gebruiken overeen
#U kent den man immers in 't gehad niet,
gravin.#
(Word vervolgd)
kfragêlaó voor <2ftooró- en
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
25
