NIEUWE
)ag6laó voor &looró- on SCuió-éCollanó.
Het liberale regeeringsstelsel.
No. 4356,
Woensdag 6 December 1899
24ste Jaargang.
BUITENLAND.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers<0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BÏÏBEAÜ: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Red a e t e ur-CTi t ge v er, W. KüPPERS.
(Slot.)
Het liberale Regeeringsstelsel bestaat in
db volkomen loochening der Christelijke
zedelijkheidsbeginselen en in de verhef
fing van de menscheljjke zelfzucht, als al
gemeen richtsnoer van het arbeidsleven.
Wat gewin oplevert en niet naar den straf
rechter voert, is geoorloofd vóór alles elke
onverbiddelijke toepassing van de huishou
delijke overmacht tegenover zwakkeren, ar-
meren, minder bevoorrechten. De strjjd om
het bestaan, de rooftocht onder wettigen
vorm is het devies, volgens hetwelk gehan
deld wordten het einddoel is het over
leven van eenige groote huishoudelijke we
zens, die hun weelde en hun heerschende
stelling niet te danken hebben aan vleesch
en eerlijkheid, maar aan gewetenlooze lis
ten, aan roekelooze speculatie.
De aanspraken van het kapitalisme, hoe
mateloos zjj reeds in de theorie waren ge
vormd, konden toch niet tot hun laatste
praktische gevolgtrekking komen, zoolang
de productie enkel en alleen handwerk was;
vandaar dat de arbeid en degenen, die den
arbeid verrichtten, onontbeerlijk, hoog-ge-
waardeerd en gezocht waren.
De volksmenigten bleven derhalve in 't
algemeen eigenaars van een bescheiden wo
ning, indien zjj stedelingen, bovendien van
een stukje grond, indien zjj plattelandsbe
woners waren. De armsten bezaten ten
minste hun arbeidsmiddelen en hun vak
werktuigen in eigendom.
Eerst de uitvinding van de stoomma
chine vormt het keerpunt in het lot der
arme en armste lieden, binnen de Euro-
peesche beschaving. Op den dagwaarop
de weefstoel en het eerste wiel door mid
del van stoom in beweging werden gebracht,
is het proletariaat geboren. Het is opge
groeid en heeft zich verspreid bjj eiken voor
uitgang van de techniek, met eiken triomf
van den vindingrijken geest, want er be
staat geen verbetering van de techniek zon-
FEUILLETON.
DE ERFGENAAM.
Vervolg)
Nu bi gon voor hem eene serie van gelukkige
dagen, Gravin Wassiltsckikow, veroorloofde hem
dageljjks haar huis te bezoeken, de verloving
van Ve'a wilde ze echtrr nog voorloopig ge
heimhouden, totdat haar broeder aangekomen
was.
De gravin was eigenlijk de bedaarde, prak
tische persoon in huis. Hugo, die niet blind
was, behalve in liefdezaken, bemerkte zeer spoe
dig dat ze een ruime dosis sluwheid b^zat en
niet zoo argloos was, als ze graag wilde schijnen.
//Ik hen in geldzaken zoo onervaren als een
kind,// kon ze dan met 't onschuldigste gezicht
zeggen, „ik weet wel, dat twee maal twee vier
is, doch mjjn broer moet met uw oom de finan-
oiëele zaken maar regelen.
//Vind ja soms niet, dat ik voorbarig gehan
deld heb met Vera's verloving zei gravin
Wassiltschikow en keek haar broeder vragend aan.
Vorst Tscheremetjew was een groot, breedge
schouderd man van in de vjjftig, het type van
een joviaal, lichtzinnig man van de wereld.
Altj)d lief, nl'jjd aan de weelde gewoon, bijgevolg
vol schulden, was 't voor zijn goede kennissen
een raadsel, hoe hjj zich zoo lang boven water
kon houden en opgeruimd kon zjjn. Hij lachte
spottend over de woorden zjjner zuster:
der arbeids-uitsparinggeen arbeids-uit-
sparing zonder arbeids-ontslag, geen broo
deloosheid van werkloozen zonder loondruk
op degenen, die hun werk behouden heb
ben. Maar ook geen billjjke voortbrenging
bjj massa's, van industriëele fabrikaten zon
der verwoestende concurrentie voor de werk
lieden die bjj het kleine handwerk zijn
geblevenen dezulken komen nu op hun
beurt het heirleger der onterfden verster
ken. Evenmin een hooge vlucht op het
gebied van landbouw door dorsch-, maai-,
oogst-machinen en door stoomploegen, zon
der dat werklieden en knechts overtollig
werden ook dezen moesten toetreden tot
hetzelfde regiment van ontbeerljjke lieden,
tot het vreemdelingen-legioen van degenen,
die buiten hnn schuld hun beroep en hun
woonplaats hebben verloren. Er vormde zich
in den schoot der beschaving een droesem
van afgescheidenendie voor eiken prjjs
ook voor den prijs van het bloote levens
onderhoud,werken wilden en moesten. Op de
straat geworpen, ondergaan zjj in hun eigen
vaderland alle lijden van de ballingschap,
en te midden van hun eigen volk, voor
zoover het hun niet de reddende broeder
hand reikt, een vjjandig klassen-bewustzijn.
Het ontstaan en de groei van het prole
tariaat is het eerste kenmerk van het li
berale regeeringsstelselhet tweede ken
merk is nog veel meer kenschetsend. Aan
gelokt door de groote voordeelen van het
machine bedrijf, verlaat het bewegelijk ka
pitaal, gelijk een spin, zjjn tot dusver be
zetten schuilhoek uit de jjzermijn, uit de
lederen geldzak uit de oude kous treedt
het te voorschijn en biedt zich aan de in
dustrie, aan het ambacht, aan den handel,
aan den landbouw trouwhartig als ijverig
compagnon aan. Zjjne hulp wordt met
vreugde en onbedachtzaam aanvaard. Een
bondgenootschap wordt gesloten, hetwelk
aan de slimste partjj, aan het bewegeljjk
kapitaal de opbrengsten verzekert, aan de
domste partjj, aan de productie, de risico
en de zorgen overlaat.
//Voorbarig? Jjj hebt of jullie hebt ik
weet niet wien de eer toekomt integendeel
een slimmen trek uitgehaald.//
//Vera zal echter in een burgerlijke poiitie
komen zooals dat alleen in Zuid-Duitschland
mogelijk is.//
//Mettertjjd wordt ze echter schitterend, dat
is beter dan 't omgekeerde, zooals dit met ons
't geval is. Naar ik hoor, is de oude Sonneck
werkelijk een rijke erfoom.*
//Ik vond je gedrag jegens Hugo zoo zon
derling, vandaar mijn vraag,//
//Wijl ik niet gewoon ben aan den omgang
met zulke brnve lieden. Neen, wees gerust, ik
vind uw Hugo tameljjk lief. Als prater zou hij
mjj vervelen, doch als man mijner nicht, die
bjj hem zeer goed onder dak -zal wezen, acht
ik hem hoog Da de ondervinding met uw andere
dochters opgedaan."
//Dat is 't juist,// bevestigde de gravin. //Bo
vendien is 't voer Vera's romantisch karakter
be'er ze trouwt binnenkort. Ik
ik zou vreezen.//
„Wat zou je vreezen
De gravin scheen van plan haar broer iets toe
te vertrouwen, doch ze aarzelde en zei eindelijk:
„Ach niets Vera is droomerig en
zulke meisjes zjjn soms zonderling. Ik vraag mjj
af of ik in Rusland eene betere partjj voor haar
had kunnen vinden. Wat denk jjj er van, Gré-
goire
//In Rusland Alles zoekt tegenwoordig geld
en daarmee is Vera niet gezegend. Ze is vrooljjk
en lichtzinnig en ik begrjjp niet, dat Hugo
zooveel behagen in haar kan vinden.//
Berouwvol, maar te laat, erkent de pro
ductie, dat het bewegelijk kapitaal van een
bondgenoot een meerdere, ja zelfs een ty-
ran geworden is.
Fabrikanten, grondbezitters, kooplieden,
kortom alle leiders van de groot-productie,
van den groothandel en van het en-gros-
werk, zijn onderworpen aan de meedoo-
genlooze concurrentie, aan den woeker van
het beweeglijk kapitaal, aan de prijsbepa
ling en prjjsveranderingen van de goederen
beurs. Zij bevinden zich in een dubbelen
molen: omlaag aan den haat blootgesteld,
moeten zij zich omhoog eiken greep laten
welgevallen.
Het geheele productie- en ruil-proces
van de wereld zal bij het voortbestaan van
het liberale regeeringssysteem binnen kor
ten tijd niets anders meer zijn dan eene
wijnpers, waarin aan den arbeid alle sap
onttrokken en alleen de draf gelaten wordt,
waarin de eigenaars der bedrjjven alleen
de schroefdraaier, de wgnpers zijn, die door
den wijn wordt rood-gekleurd zonder ge
drenkt te worden terwijl de Joden de
draaibewegingen aanhalen en den wijn in
hunne vaten vullen.»
Zwitserland.
Het verdrag tusschen Zwitserland en
Italië betreffende de verbinding van den
Zwitserschen en den Italiaanschen spoor
weg door de Simplon-tunnel is Zaterdag
te Bern onderteekend.
Engeland.
De bladen melden dat Lord Salisbury
langzamerhand zijn influenza-aanval te bo
ven komt. Er schijnt nu geen gevaar meer
te bestaan voor een instorting, en een ge
deelte van de telegrammen die in Dow-
ningstreet aankomen, wordt reeds naar Hat
field doorgezonden.
Duitschland.
De Norddeulsche Allgemeine Zeitung is
gemachtigd tot de volgende verklaring
//Alles aan haar bevalt hem en hij hoopt
ook haar meer naar zjjn denkbeelden te her
vormen
Medelijdend trok de vorst de schouders op
//O die verliefden ze twjjfelen aan niets. U kan
ik het wel rouduit zeggen Vera zal eerder aan
alles twjjfelen dan aan haar eigen volmaaktheid.
//Ze verbergt tot nu toe hare zelfzucht onder
mooie woorden, doch mettertjjd zal dat gebrek
onvermomd te voorschijn komen.//
De gravin keek heelemaal verbluft//Ik geloof
dat je Vera onrecht doet//, meende zjj.
„Wanneer ze haar juk zoo licht te maken weet
dat je het niet voelt, des te beter voor u en
ook voor Hugo. Moge ze ook den erfoom betoc-
veren
Het woord erfoom deed bij de gravin onaan
gename herinneringen ontwaken „Ach zuohtte
ze, //was de huidige bespreking over de geld
zaken maar voorbjj Help mjj daarbjj, Grégoire.*
//Natuurlijk. De erfoom behoeft den geldzak
maar te openen.//
Het kostte der gravic moeite met de zaak voor
den dag te komen. „Grégoire, ik wil je zeggen
wat mjju plan is. Ik zal Vera jaarljjks 4000 roe
bel geven, dat moet baron Sonneck ook tot vrij
gevigheid aansporen.//
„4000 roebel Kun je zooveel van je ljjfrente
missen 4000 roebelBene groote som
„Ja ik kan het eigenljjk niet. Ik
zal 't echter beproeven. Zou 't mjj enmogeljjk
worden, dan meet baron Sonneck 't jonge paar
maar onder den arm nemen. Na zjjn dood zal
Vera zonder mjj rjjk genoeg zjjn.„
„Ei, ei, Sachal Zulk een sluwheid had ik niet
Het bericht iu de bladen dat bij den
Rjjksdag in deze zitting niet de vlootwet
zal worden ingediend, maar alleen een
memorie, is niet juist. De Rjjksdag zal
zeker in deze zitting nog gelegenheid heb
ben, de nieuwe vlootwet te behandelen. Het
tijdstip waarop het thans in bewerking
zjjnde ontwerp, bij den Rjjksdag zal wor
den ingediend, is nog niet nauwkeurig be
kend.
Oostenrijk-Hongarije.
Het is we) een bewjjs van de ernstige
parlementaire crisis dat de Polen de Duit-
schers eindelijk hebben uitgenoodigd tot een
conferentie met de Tsjechen, ten einde over
de mogelijkheid van een pacificatie te on
derhandelen.
De Tsjechen verlangen vooreerst het ont
slag van den Minister van Justitie en ten
tweede de erkenning van het Tsjechisch
als uitsluitende ambtstaai in de Tsjechi
sche districten. De Duitschers hebben tegen
laatstgenoemden wensch geen principieels
bezwaren. Voorts is graaf Clary bereid,
om, als het niet anders kan, den Minister
van justitie op te offeren. Herhaalde malen
is reeds verzekerd dat de eischen van de
Duitschers en de Tsjechen elkaar reeds
sterk genaderd zjjn en slechts door een dun
nen muur van elkaar zjjn gescheiden.
De Verzoeningsconferentie is tot stand
gekomen en zjj benoemde van de beide zijden
van het Oostenrjjksche Huis van Afgevaar
digden een subcommissie, die bestond uit
vjjf leien van weerszjjden, met de taak om
middelen te zoeken tot keering van de ob
structie, en te onderzoeken hoe men met
het verlangen van de Tsjechendat het
Tsjechisch weer tot eenige officieële taal in
de Tsjechische districten zal worden ver
heven, rekening zal.kunnen houden. De sub
commissie zal heden verslag uitbrengen,
maar er is weinig hoop op, dat het gunstig
zal zjjn.
Graaf Goluchowski heeft eergis
teren als elk jaar een overzicht gegeven
van den buitenlandschen toestand, en wel
aan de commissie voor buitenlandsche zaken
van de Hongaarsche delegatie. Het over
zicht is gedeelteljjk een nadere [toelichting
op de Troonrede. Het gewaagt eerst van
den vreedzamen toestand in de wereld, met
uitzondering van Zuid-Afrika, waar onlangs
«vijandelijkheden» zjjn uitgebroken, die ech
ter, dat vertrouwt de Ministertot die
achter je gezocht. Heb je misschien nog meer
uitgedacht
Ze voelde zjjo spot niet, of lette er wellicht
niet op. „Ik behoef je niet te zeggen dat mjjne
ren'e met mij ophoudt. Baron Sonneck, die veel
eerbied heeft voor titels, tal je met vragen niet
veel lastig vallen.*
„Dat was 't dus, waarom ik hierheen moest
Sachs, je bent een ware Talleyrand 1// De zuster
vertoonde eene tot nog toe hem onbekende zjjde
van haar karakter en hjj wist niet, of hjj ermee
moest lachen of zich e-geren. „Weet je wel, dat
't geen heel mooie rol is, die je mjj hier wilt
doen spelei
Met kinderljjke verwondering keek ie hem
aan „De oude keer is immers rjjk, waarom
zou hjj niet in zjjn sak tasten Ik zou Vera
ruimschoots geven, indien ik ertoe in staat wat.
Hierin zie ik toch niets verkeerds.*
„Jjj vrouwen hebt immer je eigen begrippen,*
zei hjj schouderophalend. „Bn Vera, wat zegt
die van dit alles
„VeraZjj leeft in hooger sferen, heeft veel
geld noodig en vraagt niet, waarvandaan het
komt. Zjj herhaalt aanhoudendvan geld en
geldswaarde wil zjj niets hooren.*
„Zeer romantisch en zeer slim tevens. Ik wou
dat ik 't ook kon zooals zjj."
„Jjj spot met haar en mjj, Grégoire,// klaagde
de gravin, «liaat mjj ten minste niet in den
steek. „Ik heb geen manneljjken raadgever bui
ten jou."
Wori t vtrvolfl)
HU RLÏMSCHÏ C0[R1ST.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden roor Haarlem 1,10
AGITE MA 1ÏOW AGITATE.
PBIJS DAS ADVEBTENTIEN
S4