No. 4366
Maandag 18 December 1899.
24ste Jaargang.
1
De Regeering en de Landbouw.
BDlTENLAND.
DE ERFGENAAM.
Engeland.
Rusland.
Italië.
Duitschland-
Hfragêlaó voor
i ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem,
en Suió-é
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels50 Cents.
Elke regel meer7Ys
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangére
AGITE MA, NON AGITATE UBE f Co. JOHNF. JONES Suee. Paris 316t's Faubourg Montmartre
MiUnTIENDRAT
Reeds meermalen bespraken wjj de ave-
rechtsche wjjze, waarop de radicalen ver
betering willen brengen in de toestanden
der landbouwers. Deze verbetering is hoogst
noodig, maar niet langs den weg, waarop
het radicalisme dit wil.
De agrarische wanverhoudingen hebben
voor een aanzienlijk deel haar ontstaan te
danken aan de weinige medewerking, die
van Regeeringswege in dit opzicht is be
toond. Waar herhaaldelijk werd betoogd,
dat voornamelijk de ongelijke concurrentie
met het buitenland oorzaak was dat de
landbouwers hier te lande hun inkomsten
zagen verminderen en ten slotte hun eigen
dommen moesten verkoopen, daar hebben
opvolgende Regeeringen niets gedaan om
dien ongeljjken strjjd eenigermate te verge
makkelijken.
Jaren lang is aangedrongen op een in
voerrecht voor de producten uit het buiten
land, die ook bjj ons konden verbouwd wor
den, doch steeds is de Regeering doof ge
weest aan dat oor. Ook voor den uitvoer
van onze producten en ons vee werd zoo
goed als niets gedaan, waardoor allengs
een toestand is geboren, die onhoudbaar
moet heeten en zal uitloopen op geheele
vernietiging van den belangrijksten tak on
zer volkswelvaart.
Wel zjjn de klachten over den achter
uitgang van den landbouw tot de Regee
ring doorgedrongen, en heeft zjj niet ge
heel stilgezeten, maar wat door haar werd
verricht kon bjj het meerendeel der prac-
tische landbouwers al heel weinig sympa
thie verwerven.
En terecht, de middelen der Regeering
sproten niet voort uit het brein van men-
schen, die den landbouw en zjjn behoeften
hadden leeren kennen, maar waren blijkbaar
afkomstig van theoretici, die hun kamerge
leerdheid in toepassing wilden brengen. 1
In de eerste plaats is veel gedaan voor
het landbouwonderwijs. Niet slechts de
Rjjkslandbouw- en tuinbouwschool te Wa-
geningen, maar ook zooveel verschillende
cursussen in allerlei onderdeelen van bet
landbouwvak werden van overheidswege
opgericht of gesubsidieerd. Men heeft aan
meer en aan minder ontwikkelden, die zich
aan den landbouw wilden gaan wjjden, on
derwas gegeven en daardoor ongetwjjfeld
goede denkbeelden verspreid, waar vroeger
dikwerf de grootste onkunde en wanbe
grippen bestonden, maar dat alles beteekent
toch weinig of niets, wanneer men daar
tegenover stelt het feit, dat die kennis niet
kan worden aangewend, omdat er op land
bouwgebied hoe langer hoe minder te doen
FEUILLETON.
Vertslg)
44
Ters begon zioh op Mootburg te vervelen
en het leven flauw te vinden. De kleine atten
ties, die se tot nu toe soms voor 't oude echt
paar had, betoosde ze niet meer, vaak had ze
net tante woordentwist, en Thereae behandelde
zjj heelemaal onvriendelijk. Bjj hare wisselende
luimen had ze bjjna eiken dag verschil van
neening met Hugo, die wel altjjd met ver
zoening eindigden, maar er bleef toch ahjjd
iets van achter. Hugo was niet meer vol blinde
bewondering voor zjjn bruid, hjj ontleedde de
hoogdravende volzinnen, waarmee ze zoo vrij
gevig was, hjj ontdekte tegenspraak tusschen
haar woorden en haar daden, en wanneer de
liefde begint te ontleden, neemt zij den blind
doek van de oogen.
Op sekeren avond toonde Vera zich bijzon
der opgewonden. Zjj kwam terug van een be
zoek bij de vorstin van Weddernheim-Meerholz
waar een talrijk gezelschap was. Ze vertelde vol
bewondering, hoe ze daar een tooneelspeler,
een waren kunstenaar, ontmoet bad, en 't haar
was opgedragen hem met een lauwerkrans te
l/onen «Het was een der schoonste oogen-
bhïken mijne levens," zei ze, «toen hjj voor
xbq knielde en ik den krans op zjjn hoofd kon
drukkenja, ik was gelukkig, dat hjj mjj een
blia in hat rjjk der kunst had laten werpen."
valt. Er heerscht geen bedrijvigheid meer
de arbeid levert niet voldoende meer op om
er van te bestaan en waar vroeger over
vloed van werk was, is nu geheele stilstand
waar te nemen.
Behalve de verbetering van het land
bouwonderwijs heeft men zich ook de com
municatie-middelen ten platten lande aan
getrokken. Spoorlijnen en stoomtrammen
maken nu het verkeer uiterst gemakkelijk
en landstreken, die vroeger geheel van het
spoorwegnet waren afgesloten, kunnen nu
gemakkelijk worden bereikt. Maar al weder
vragen wjj, wat die uitstekende verkeers
middelen baten, wanneer er geen gebruik
van gemaakt kan worden voor het ver
voer der landbouw-producten om de een
voudige reden, dat er weinig of niets te
vervoeren valt.
Men had dus een anderen weg moeten
inslaan. Landbouwonderwijs en vervoermid
delen hebben slechts dan reden van be
staan, wanneer de landbouw er gebruik van
kan maken. Zjj kunnen echter op zich zelf
geen tak vaa welvaart opwekken of ver
levendigen. Zij zjjn slechts een noodzake
lijk gevolg van het bestaan en van den
bloei van den landbouw.
Doch er is van overheidswege nog iets
anders gedaan naar onze meening van
even weinig practisch belang. In 1886
werd aan eene commissie opgedragen een
onderzoek in te stellen naar den toestand
van den landbouw. Nadat die commissie
een paar jaar had gewerkt, adviseerde zjj
tot het instellen van zoogenaamde pacht-
commissiën. Diepachtcommissiën bemoei
en zich in 't bjjzonder met de belangen
van de arbeiders, en volgens de voorstan
ders er van zouden zjj ook ten doel heb
ben de eigenaars en pachters nader tot el
kander te brengen.
Wj| gelooven dat men zich van die
pachtcommissiën eene geheel verkeerde
voorstelling vormtwanneer men mocht
meenen, dat zjj werkeljjk een invloed ten
goede zullen uitoefenen op de verhoudin
gen tusschen eigenaars en pachters van den
grond.De pachtcommissiën worden voorna
melijk aanbevolen van radicale en socialis
tische zjj de om den arbeiders bij den land
bouw een wapen in handen te geven tegen
hun werkgevers. Men is weder vande onder
stelling uitgegaan,evenals doorde socialisten
steeds gedaan wordt, dat de arbeiders worden
verongelijkt en dat zjj moeten gesteund wor
den tegen hun onderdrukkers. Men vraagt
nietof de werknemers grieven hebben
en zoo dit al het geval is, onderzoekt men
die grieven niet, maar men begint met te
verklaren, dat de arbeiders tegen hun meer
deren moeten worden gesteund en dat zjj
Deze geestdriftige overdreven ontboezeming
van een jong mei-je maakte op de aanwezigen
geen goeden indruk. Vooral tante Regina beviel
die taal niet en zjj uitte hare afkeuring.
«Men is hier niet aan de groote wereld ge
woon, Fennersburg is niet meer dan een groot
dorp en op een dorp oordeelt men landeljjk,
eenvoudig, bracht Vera in het midden.
De barones werd donkerrood en w>s geraakt
door deze toespeling op haar verleden; tever
geefs zocht ze naar een verpletterend antwoord.
Ér heerschte een pjjnljjke stilte en iedereen
was bljj, toen de tafel afgeloopen was. Vera
verliet met haar bruidegom de eetkamer.
«Je bent bits geweest tegen tante Ragina,"
zei Hugo.
«Moet ik haar misschien als gouvernante
erkennen Ik trouw jou, jou alleen, niet de
familie. Naar jou alleen kan ik mjj voegen,
niet naar de raadgevingen eener oude, een
voudige tante, daarvan verzoek ik verschoond
te bljj ven u
«Ditmaal had de tante geljjk, al kon zij zieh
ook anders uitgedrukt hebben.// zei hjj, «in
hare woorden l«g ten minste gezond verstand.//
„Hetgeen beteekent, dat ik het te weinig
heb."
«Hetgeen beteekent, dat ik mjjne vrouw niet
veroorloven zou een tooneelspeler op deze
wjjze te huldigen
Met eene heftige beweging rukte zjj zieh
uit zjjne armen los. «Hoe kleingeestig, hoe be
krompen Welk eene verachting der kunst
„Geenszins. Bewonder den kunstenaar op het
tooneel, maar overlaad hem niet met loftuitin-
miustens evenveel stem in het kapittel
bahooren te hebben als degenen, die aan
hen werk verschaffen.
Daarom verwachten wij van die pacht
commissiën ook geen heil, en doet het ons
genoegen dat de Regeeringdie bij de
behandeling der Begrooting een post van
f 4000 verdedigde ten behoeve van de
pachtcommissiën, door de houding der Ka
mer genoodzaakt is geworden dien post
in te trekken. De Regeering heeft haar
radicale vrienden waarschijnlijk ter wille
trachten te zjjn, doch zij heeft moeten
zwichten voor het oordeel der Kamer.
't Was duideljjk genoeg geworden door
de redevoering van den heer De Boer,
wat de Regeering met dien post beoogde.
Hjj wees er op, dat de Tweede Kamer den
vorigen dag met slechts 14 stemmen te
gen zich bad vereenigd met de Staatsbe
moeiing in zake de arbeidsverzekering (On
gevallenwet) en wilde daarmede betoogen,
dat ook op landbouwgebied het beginsel
van arbeidsbeperking wel door den Staat
mocht worden aanvaard. Volgens den heer
De B o e r is het inconsequentwanneer
men beweert, dat de Staat zich niet mag
mengen in de voorwaarden tusschen pach
ters en eigenaars. Hjj meent dat door het
stelsel van onthouding het leven van de plat
telands-bevolking ontsnapt aan de waar
neming van hen, die zich met de politieke
aangelegenheden bezig houden. En jdaar-
om is hp een voorstander van de pacht
commissiën en brak bp een lans voor het
goedkeuren van het voorgestelde subsidie.
Wjj staan echter meer aan de zjjde van
den heer Van D e d e m, die er op wees,
dat het stelsel der pachtcommissiën diep
ingrjjpt iu de landbouwtoestanden, en er
op zal uitloopen, dat de huur- of pacht
waarde komt in handen der gebruikers van
den grond, terwjjl de eigenaars dan mo
gen toezien. Het is dus ook hier weer het
oude liedje van socialisten en radicalen
die naijverig zjjn op de bezitters en hun
goederen gaarne zouden wenschen te ver-
deelen. Tegen dit communisme komen wij
ten sterkste op en wjj zouden den volkomen
ondergang van den landbouw durven voor
spellen, indien dit stelsel werd ingevoerd.
Het is hier niet de plaats om uitvoerig
te gaan uiteenzetten waarom het groot
grondbezit noodzakelpk en wenschelijk is.
Evenmin kunnen wp in den breede het
onmogelijke gaan betoogen van een toe
stand, waarin de werknemers geheel onaf
hankelijk zouden wezen van de werkgevers,
maar wel meenen wij in het algemeen het
noodlottige te kunnen bespreken van eene
toepassing der socialistische beginselen op
landbouwgebied.
ger, die geen ander man zou aannemen, ik wil
zwjjgen van aanspraak erop maken
«Is je dit ernst? Je zult me dus zoo iets
willen verbieden Je weet, ik ben niet gewoon
te gehoorzamen.//
«Daarom zou ik ook niet bevelen, maar ver
zoeken,// hernam hjj bedaard, an mjjne schoone
verstandige vrouw zou zieh voegen, zoadra zjj
mjjne gezonde redenen bagrepen had, niet
waar
Ongeduldig trok ze de schouders op en zon
der hem te antwoorden ging ze vlug naar i!e
piano, waar Thereso en Malwine in de muziek
bladerden voor het concert van heden-avond.
„Ik zal vandaag het program maken!// riep ze
op bevelenden toon. //Ik moet zien, of er zich
niets vurigs, niets geniaals, niets wet het hart
treft, onder uw muziek bevindt. Wat ja zingt
en speelt is altjjd zoo lafik ben dat zoete
gelenter moe 1
Ze begon een hoop muziek door te blade
ren
«Mooie, degeljjk mooie zaken, maar meest
voor piano en viool. Götz Von Sonneck heet
de eigenaar. Wie is die Gö'.z, die zich aan
zulke groote Btukken waagt
«Eau neef van 't huis,// hernam Malwine,
die den baron zag naderen, kortaf.
«Een neef! Oom!" riep Vera, zich tot dezen
wendende, „noodig hem uit, uw neef Götz, hjj
moat een kunstenaar geweest zjjn, wanneer hjj
deze toonzettingen goed kon voordragen.//
«Hjj is dood, en men deed het best, zjjn
muziek te verbranden,// hernam de baron barsch,
terwjjl hjj de muziekbladen heftig wegschoof.
j Meer nog dan de werkman in de steden,
j is de arbeider ten platten lande afhanke
lijk van zijn werkgever, en hij behoort
j dat uit den aard der zaak ook te zijn. Ver
breekt men dien band, maakt men den ar
beider zoogenaamd onafhankelpk, dan ver
liest hp tevens zijn grootsten steun, en de
geheele landbouwende stand zal daarvan
de schromelijke gevolgen ondervinden. Wij
dwepen dus ia geen enkel opzicht met de
pachtcommissiën en juichen het toe, dat
ditmaal van Regeeringswege geen gelde
lijke steun aan die Vereenigingen wordt
geschonken.
Nogmaals dringen wjj er daarom bjj
deze gelegenheid op aan, dat de oogen der
machthebbers worden gevestigd op de wer-
keljjke belangen van den landbouw. Laat
men toch eerst gaan zorgendat er iets
te doen is voor den landbouwer, dat hjj
niet lauger moedeloos de handen in den
schoot behoeft te leggenmaar zich met
lust en toewpding aan den arbeid kan be
geven. En hiertoe kan ook de Regeering
medewerken. Wjj wezen er reeds zoo dik
wijls op en doen bet nu bjj vernieuwing,
dat slechts eene verstandige bescherming
van den landbouw tegen overmachtige con
currentie ons helpen kan. Al bet andere
is bjjzaak en kan later komen wanneer
er maar eerst weder arbeid is verschaft.
Moge onze zwakke stem hiertoe het hare
bpdragen en er weldra een betere tijd
voor den vaderlandschen landbouw aan
breken.
De Engelsche beurslui, waarvan de voor
naamste in de City te Loöden resideeren,
trachten de wereld wjjs te maken, dat de
Britten in Zuid-Afrika nu en dan een over
winning op de Boeren behalen zij doen
dat echter zoo onhandig mogeljjk. Het gar
nizoen te Ladysmith, dat totaal gedemo
raliseerd is, hebben ze op papier een uit
val laten doen ihet een schitterende over- j
winning op het Boerenleger, dat de stad
heeft ingesloten. Commentaar is hier toch
waarlpk geheel overbodig.
Het Engelsche legerdat onder aan
voering van generaal RedversBuller
de Boeren wel modes zou leeren, is na een
eerste kennismaking met de Boeren, tot de
ervaring gekomen, dat het ontzetten van
de steden Ladysmith, Kimberley en Mafe-
kiog nog in de lucht hangt. In plaats van
te avanceeren gaan de Engelsche troepen
nu retireereD.
Heel verstandig geeft de Morning Post
aau zjjn landgenooten den raad niet zoo
op te snjjden over de verdeeling der Zuid-
Afrikaansehe Republieken. Het blad meent
te wachten, tot na het tpdstip van haar
verovering.
De op 53-jarige ouderdom gesneu-
«Bi-gint met een paar mooie walsen en zoekt
niet zoolang ia die oude prullen.//
Wanneer b^j op dezen toon sprak, hetgeen
niet vaak gebeurde, gehoorzaamden dadelijk
allen. Tberese en Malwine gingeu dsdeljjk aan
de piano zitten en speelden de gewenschte
walsen. Vera, in plaats van als naar gewoonte
met Hugo in een stil hoekje te gaan zitten,
leunde aandachtig tegen het instrument. Er
werden nog eenige stukjes gezongen, waarna de
gravin, de baron en de baronnes een dutje de
den en de jonge lieden samen praatten.
«Zegt mjj eens,// zei Vara halfluid,* waarom
oom Dagobert zoo kwaad werd, toen ik zoo
onschuldig vroeg naar dien Göz
„Wjjl hij het schurftige schaap in de familie
was," antwoordde Theresa lachend.
«Haeen zwart schaap in deze zoo deugd
zame familie,// riep Vera en zag haar bruide
gom spottend aan.
«Niet mogeljjk. Ik meende bjj u alleen god
vruchtige en vrome menschen te vinden.//
«We zjjn echter ook maar stoffeljjke men
schen,// zei Hugo.
„Wie was dan die zonderlinge man, die
Götz vroeg Vera.
«Een rechte neef van oom Dagobert, een ge
vallen grootheid.
«Van de dooden moet men geen kwaad spre
ken,// zei Malwine berispend.
«Ook van de dooden moet men de waarheid
zeggen, juffrouw Holdermaon,„ zei Hugo kort
weg. «Götz was een zeer begaafd menaoh, die
zich helaas door eigen schuld te gronde gericht
heeft.
velde Engelsche generaal Wauchope,
was het hoofd van een oude schotsche
familieoorspronkelijk in 't Zuiden van
Schotland gevestigd.
Reeds in de veertiende eeuw was zjjn fa
milie in groot aanzien. Generaal Wau
chope trad op negeutienjarigen leeftjjd
big «de Zwarte Wacht» in dienst en werd
ia 1888 tot kolonel bjj dit Schotsche keur
corps bevorderd. In de Egyptische en de
Soudan campagne nam hjj een werkzaam
aandeel en bjj Omdourman leidde hjj de
lste Britsche brigade in 't vuur. Majoor
generaal Wauchope deed ook aan poli
tiek eu was een conservatief der uiterste
rechterzjjde. In 1892 was hjj een tegen
stander van Gladstone en verdedigde
tegen dezen de unionistische belangen.
De gesneuvelde Markies van Win
chester, majoor van het lste bataljon
van de Goldstream garde was de eerste
markies van Engeland en als zoodanig
drager van de cap of maintenance, dat is
de pelsmuts van den lordmayor van Lon
den, een der zinnebeelden van het koning
schap. Hjj was een-en-veertig jaar en on
gehuwd. Zjjn wapenschild bestond uit drie
zwaarden in rotten gezet met de punten
naar beneden. Zjjn devies luidde«Aimes
Loyaulté».
Over den stand van het graan op 1
Nov. 1899 geeft het orgaan van het de
partement van handel en nij verheid een
overzicht, waaruit bljjkt, dat de afgeloo
pen herfst voor den groei van het koren
in bjjna geheel Europeesch Rusland zeer
gunstig is geweest. Onder ongunstige me
teorologische omstandigheden leden maar
twee kleine gebiedeD, d.1. eenige kleine
districten van twee Oostelijke en Zuide
lijke gouvernementen. Daarentegen schoot
het graan in het grootste deel van het
Zwart-aarde gebied goed op en schadeljjke
insecten richtten geen nadeel van belang
aan. Over het geheel is de bezaaide grond
grooter.
De vervolging der leden van het geheim
genootschap <Maffi,a> in Italië, neemt toe.
Een aantal hooggeplaatste personen zjjn
reeds gevangen genomen, o.a. een Senator,
prins Mirte, enz.
De Bank van Sicilië, waarvan de ver
moorde notarisNotarbartolo directeur
was. heeft vjjf honderd franks beschikbaar
gesteld voor elk onvermogend getuige,
welke in deze zaak zal moeten voorkomen.
lu den Duitschen Rijksdag zit men volop
in de begrooting die sluit met een Ter-
bazend totaal van 2.058.333.551 mark,
zegge twee milliard.
Op deze begrooting komt een uitgave
voor het leger van 631.000.000 mark, voor
de vloot van 121.000.000 mark.
Bjj de bespreking van de nieuwe vlootwet
tot vermeerdering van de vlootsterkte zjjn
in den Rjjksdag zeer scherpe disenssiën
gevoerd tusschen dr. L i e b e r, den woord-
«Zou hst juister zjjn te zeggen, dat hjj, ver
keerd opgevoed, nooit gelegenheid vond, zjjne
rjjke gaven te ontwikkelen Ea dat hjj later,
onmeedoogend beoordeeld, liefdeloos afgewezen,
verbannen werd en eenzaam sterven moest, wjjl
hem geene behulpzame hand werd toegestoken
«Dit meisje kon iemand een waren afkeer
vaa getrouwheid inboezemen,dacht Hngo bjj
zich zelf. «Laat je Götz' levensloop door juf
frouw Holderm&nn vertellen,// zei hjj daarna tot
Vera. «Zjj heeft hem gekend met zjjne goede
eigenschappsn, terwjjl ik alleen van zjjne gebre
ken gehoord heb.//
«En je hebt zeker God gedankt een beter
raensch te zjjn,// antwoordde hem Vera schert
send, waarin toch eenige bitterheid doorklonk.
Men is gevoeliger, wanneer men in een per
soon beleedigd wordt, dien men bemint, dan
wanneer bet zjjn eigen persoon geldt. De oogen
van Therese schoten vunr. Hoe kon Hngo znlk
een taal dulden Ze was heelemaal boos, toen
hjj zoo bedaard tot zjjn bruid zeide:
«Ik heb God alleen gedankt, dat ik van
bekoringen als de zjjne ben verschoond geble
ven. Overigens herhaal ik je, wend je tot juf
frouw Holdermann, wanneer u zjjn lot inte
resseert.//
„Dat zal ik ook doen,« zei Vera op den
zelfden onvriecdeljjken toon. «Bljjkbaar was
het een buitengewoon menech en dien ontmoet
men zelden hier te lande misschien het
minst. Vertel toch, Malwine.*
Wordt vervolgd.)
