NIEUWE
HbagBlad voor tfflooró- en Suió-éCollanó.
Vaderlandsliefde.
No. 4373
Donderdag 28 December 1899.
24ste Jaargang.
ieuwjaars® ens c fieri.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. c 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUBEA1J: St. Janstraat Haarlem.
Aan onze Lezers geven wij de gelegen
heid, indien zy boven het omslachtig ver
zenden van kaartjes de voorkeur geven
aan het plaatsen van eene Advertentie als
Nieuwjaarswenscb, dat te doen in ons num
mer van den Nieuwjaarsdag, tegen inzen
ding van 25 cents.
Deze advertentie mag 5 regels groot zijn.
Meer regels worden tegen den gewonen
pry? berekend.
Wjj verwachten de Advertentie tijdig,
dus reeds Vrijdag 29 December a. s.in
ts zenden.
DE ADMINISTRATIE.
De OorlogsbegrootiDg geeft aan de sociaal
democratische leden der Tweede Kamer tel
ken jare ryke stof om van hun afkeer te
doen bljjken tegeuover het leger en de
leger-inrichting.
Ook ditmaal vonden zij gelegenheid han
hart té luchten over hetgeen zy de groot
ste onzedelijkheid gelieven te noemen, zon
der dat zjj schter kunnen aantoonen, waarin
die onzedelijkheid bestaat. Wjj zouden van
die jaarljjksche speeches geen melding ma
ken, indien zy niet zulk een noodlottigen
invloed oefenden op tal van eenvoudige
zielen, die de onbekookte redeneeriugen der
heeren socialisten voor goede munt aan
nemen en aldus by zich zelf eene overtui
ging vestigeD, die geheel valsch is en op
onjuiste gronden baseert.
Het was de heer Troelstra die den
eersten aanvel waagde op het leger door
den Minister van Oorlog te verwijten, dat
hij voor de godsdienstoefeningen bij het
leger een predikant had gepasseerd om diens
richting en overtuiging.
't Antwoord van den Minister was af
doende, omdat bij mr. Troelstra kon
aantoonen, dat de predikant, waarvan hier
sprake was, nota bene een anti-militairist
is van bet eerste water en heel gewoon
dienstweigering aan de miliciens aanbeveelt.
De Minister zeide kort en goed, dat hoe
verontwaardigd de heer Troelstra zich
ook mocht houden, hij niet het voornemen
had op zyn besluit terug te komen.
Het is nog al treffend, dat een sociaal
democraat het opneemt voor een predikant,
doch het wonderljjke van die combinatie
FEUILLETON.
DE EBFGENAAM.
Vervolg)
TB MA NOW AGITATE
PB.IJS DF.a ADVEBTErrrT3fï
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KöPPERS.
tenlandschen vijand, maar ook, zoo noodig,
j in staat is een binnenlandschen vijand te
bedwingen.
En evenzeer haat de sociaal-democraat
het leger, omdat hij het gevaar van eeu
buitenlandschen vijand niet erkent. De so
ciaal-democraat bekommert zich niet om
zijn vaderland. Hij bezit er geen en zegt,
dat slechts daar zijn vaderland is te vinden,
waar hy het goed heeft. De sociaal-demo
craat geeft er niet om, dat onze voor
vaderen bun goed en hun bloed hebben
geofferd voor den grond, waarop ook hij
geboren is. Het laat hem koud, dat de
taal, die wij spreken, onze moedertaal, haar
bloei heeft te danken aan de mannen, die
in vroeger tijden er voor hebben gestre
den en haar ons als een heilig erfdeel heb
ben nagelaten. De sociaal-democraat :s een
puur materialist, die eerst vraagt, ot bij er
tijdelijk voordeel van heeft en die geen
waarde hecht aan hoogere zaken.
Spreken dus de sociaal-democraten over
het militairismedan wete men, dat zij
slechts die inrichting bestrijden, welke de
handhaving van recht en gerechtigheid
waarborgt en dat het hun uitsluitend te doeu
is om alle hooger gezag uit de maatschappij
te verbannen, ten einde zetven de baas te
kuonen spelen.
Konden wij hoogare motieven voor hun
aikéer van het "leger ontdekkeD, wy zouden
ook bun overtuiging eerbiedigen, al stuitte
zy ons ook tegen de borst. Maar omdat
wij de zekerheid bezitten, dat bet slechts
overwegingen van den allerminsten aard
zynwaardoor hun standpunt wordt be
paald, kunnen wy niet anders doen dan dit
standpunt iu zyn ware beteekenis bloot
leggen.
doodschieten, alleen omdat zy
een groot genoegen vinden en
zijn op menschenbloed
Neen, de tegenwoordige oorlog in Zaid-
Afrika is voor de Boeren een heilige krijg.
Zjj hadden de overtuiging, dat de eenige
manier om hun ouafhankelijkheid te behou
den was een bloedige strijd tegen de over
machtige natie, welke hun in hun eigen land
de wet wilde stellen.
Waren de Boeren de theorie der sociaal
democraten toegedaan, wellicht zoude oor
log dan niet zyn uitgebroken. Zy zouden
zich, zy het ook morrend, de wet hebben
laten voorschrijven door Engeland en voorts
getracht hebben het zich zoo goed mogelijk
te maken onder de Engelsche heerschappij.
Dezelfde sociaal-democraten, die bij ons te
laude zoo vurig schetteren tegen het ge
hate kapitaal, zouden zich gewillig hebben
gebogen voor de Engelsche kapitalisten.
Gelukkig zijn Boeren geen sociaal-demo
craten en willen zy er ook niets mede te
maken hebben. Zij beminnen hun vader
land, voor duren prijs gekocht en willen
alles ten offerbrengen om dat dierbare land
tegen vreemde indringers te beschermen.
Dat noemen wy vaderlandsliefde, en een
volk, dat zich zoo gedraagt, heeft aanspraak
op de bewondering van de geheele wereld
Nu zyn wij geen Transvaalsche Boeren
en zullen het wel nimmer worden ook.
Maar toch gevoelen ook wy den plicht om
onzen geboortegrond te kunnen bescher
men en om in tijden van nood het vader
land te verdedigen. Die plicht is ons dier
baar, maar zy legt ons de noodzakelijkheid
op om reeds in tyd van vrede te zorgen,
dat wij gereed zijn wanneer het gevaar
nadert. Ook thans is nog het spreekwoord
der Romeinen geldigsi vis pacem, para
helium. Wy moeten voorbereid zyn voor
den oorlog, als wy den vrede willen. En
daarom bezitten wij een leger, dat zoo goed
mogelijk behoort te wezen om, indien het
opgeroepen wordtzijn plicht te kunnen
vervullen.
De eerbied voor het leger is derhalve
een plicht der vaderlandsliefde, en zoolang
de vaderlandsliefde nog als een deugd zal
worden geprezen zoo lang zal het leger
in eere wezen wanneer het zich beperkt
tot de taak, die het eigenaardig is aange
wezen.
Geen sociaal-democratische spitsvondig
heden kannen ons in de overtuiging ver-
HüRLIMSCHMOÜRyT
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden roor Haarlem ƒ1,10
SI
De menseken, die zij het liefst hud, Hugo en
sjjqe moeder, zag ze met grooten kommer be
dreigd, die met de jaren nog grooter zou wor
den en hen volgen zou tot 't graf. M it 't vuur
der jeugd had ze naar hulp uitgezien, maar he
iatW ge kon niets doen dan voor de geliefde
meivschen zorgen en voor hen bidden. Voor zich
zelf verlangde ze niets, ze wilde heel tevreden
zjju, indien God voor hen alles teD goede keerde
«n een lichtstraal het schijnen, waar zjj slechts
donk ere schaduwen zag. Toen ze zoo daar stond
em ket onstuimige hart trachtte te doen bedaren,
trof eensklaps muziek en zang haar oor. Door
kat avondkoeltje gedragen, drongen de zachte
zwaarmoedige tonen van ien oud volkslied in
de ksmer; er lag eene tooverkracht in de me
lodie, die de toehoorders tegen wil en dank
deed luisteren. De barones ontwaakte uit haren
slaap, de spelers legden de kaarten neer.
Vera en Malwine jjlden naar 't raam en luister
den vol stomme bewondering en toen de laatste
tonen der viool waren weggestorven, keken ze
elkaar aan, als ontwaakten ze uit een droom.
„Wat was dat?// vroeg Vera ea wischte zich
lange 't voorhoofd.
/rDjj den rentmeester werd viool gespeeld//,
antwoordde Hugo.//Dat moet die Manstein zjjn.
Mijn God, die man is een kunstenaar
verdwjjnt, als men verneemt, dat die gods-
dieustleeraar lid is van de sociaal-democra
tische arbeiderspartij en dus eeu partijge
noot vau den heer Troelstra. ZoDder
uu over het nog al vreemde verschijnsel
te spreken, dat een predikant zich thuis
kau gevoelen bjj de sociaal-democraten,
zouden wij van den sociaal-democratischen
partyman Troelstra wel eens willen
weten, wat hij toch eigenlijk onder mili
tairisme verstaat.
Wy noemen militairisme die richting,
welke het burgerlyk gezag ondergeschikt
wil maken aan het militaire, zoodat ook
iu tijd van vrede de hoog-.te macht in den
Staat zou berusten in handen van de mi-
litaire overheid. Ea tegen die richting zyn
ook wy ten sterkste gekant. Wij zyn de
overtuiging toegedaan, dat in gewone om
standigheden het burgerlyk gezag de hoog
ste autoriteit is en dat enkel in tijd van
oorlog het feit zich kau voordoen, dat een
ieder heeft te gehoorzamen aan hetgeen
door de militaire autoriteiten in het belang
van het behoud des vaderlands noodig wordt
gerekend. Doet zich nu het feit voor, dat
ook in tijd van vrede eeu of meer mili
tairen van den hoogsten rang besluiten uit
vaardigen, waaraan de burgerij heeft te ge
hoorzamen, eerst dan kan men spreken van
militairisme. Doch hiervan hebben wij tot
nog toe in ons land niets bemerkt, en wij
meenen daarom, dat de sociaal-democraten
niet het recht hebben om te spreken over
militairisme.
Toch doen zij het, maar dan passen zij
op het tegenwoordige leger en zijn in
richting den naam militairisme toe. Dit
is weer een van de gewone trucs om de
groote menigte om den tuin te leiden. Zoo
gaarne zouden de sociaal-democraten het
leger zien afgeschaft. Dan zouden zij im
mers vrij spel hebben. Zy behoeiden zich
dan niet langer, gelyk thans, tot woorden
te bepalen, maar zouden hun volgeliugen
ook kuunen aanraden tot daden over te
gaan en met geweld hun heillooze leer
kunnen toepassen.
Dit is de ware reden, waarom de sociaal
democraten zulk een atkeer hebben van het
leger. Zy gevoelen zich onmachtig tegen
dut bolwerk van de geordende maatschap
pij en kunnen hun spyt niet verkroppen,
dat de rust en de orde in de samenleving
worden gewaar borgd door een flink geoefend
leger, dat niet slechts waakt tegen den bui-
//Een toovenaar riep Vera, //een, naar wien
men zou kunnen bljjven luisteren. Zoo moet het
spel van den //rattea vanger van Hameln// geklon
ken hebbeD, dat spel, dat wil en verbeelding in
boeien sloeg.//
//Altjjd die overdrijvingzei Hugo onge
duldig.
//Altjjd. Zoolang er adem in mjj ia, zal steeds
het schoone n.q in geestdrift doen ontvlammen/
verklaarde Vera trotsck. //Ik ken den man niet
maar bjj draagt een vonk van goddelijk vuur in
zich, dat gevoel ik dat licht in mijne ziel
gelijk gelijk ze keek verward rond en
bogon te weenen.
De trvnen ontwapenden Hugo //Je bent ziek,
Vera," zei hjj bezorgd. //Wat scheelt je?"
//Zjj is zenuwachtig," verontschuldigde de moe
der, //ZB ljjdt aan zulke toevallen de geest is
te sterk voor het lichaam
//Zenuwachtig herhaalde de barones, die
nooit aan zenuwzwakte geleden had. De eenige,
die medelijden toonde, was Therese, die dadeljjk
eau-de-cologne haalde. Malwine nam haar 't flesch-
js bjj na heftig uit de hand en naderde Vera,
die nog altjjd zuchtte. //Indien je zulke muziek
niet kunt verdragen, was 't beter uit de kamer
ta gaan,// zei ze onvriendelijk tot Vera, terwijl
zjj haar voorhoofd bevochtigde.
//O neen neenzalk een genot is met dui
zend pjjnen niet te betalen Indien hjj zich nog
slechts eenmaal hooren liet, de wonderman 1"
„Dat ontbreekt er nog aan,//bromde de baron,
//bjjzonder na deze schitterende werking zjjner
muziek. Ik kan vioolmuziek niet verdragen, ze
ia te prikkelend. Sluit het raam, Therese 1
De sociaal-democraten stellen het vaak
voor, alsof zijdie het leger waardeeren,
ook ingenomen zouden zyn met den oor
log. Doch zij weten niet, of willen het niet
weteD, dat de beste officieren en soldaten
den oorlog niet minder verafschuwen dan
de ijverigste sociaal-democraten.
Zy hebben daarvan het beste bewijs kun
nen zien in den oorlog, die thans in Zuid-
Afrika woedt. De Transva'ers hebben fvi-
teljjk den oorlog aan de Engelschen ver
klaard, maar meenen de sociaal-democra
ten soms, dat de Transvalers dit hebben
gedaan uit liefde tot den krijg, uit zucht
tot moorden en rooven Denken zij wel
licht dat de dappere Boeren de Engelschen
Gehoorzaam sloot Therese het venster, want
ze wist dat hij geen tegenspraak duldde.
Toen op 't gewone uur de huisgenooten zich
ter ruste begaven, nam Vera den arm van Mal
wine, niet meer denkend aan de onvriendelijke
woorden van zooeven: //Weet jij iets mem om
trent dien Manstein?// vroeg ze.
Malwine keek de spreekster van ter zijde aan
wat mocht het meisje scheleo, lag de oorzaak
harcr zenuwachtigheid dieper
«Neen,// hernam zjj kortaf.
//Wie is hij dan?"
„Je hebt 't immers gehoord, een bloedverwant
van den rentmeester.//
„OnmogelijkZulk spel, zulk verrukkelijk
schoon spel
//Kunstenaars zijn zelden hooggeboren.'/lachte
Malwine spottend. //Jammer voor u, aristocra
ten, dat dit nu eenmaal zoo is.»
//Je hebt gelijk», hervatte Vera, //ik had zoo
even gedroomd." Zij nam den arm van Hngo,
die zoojuist aankwam en deelnemend vroez of
ze weer hersteld was. Ze was heel vriendelijk
jegens hem, lachte hem toe en beantwoordde
zelfs zijn kus.
//Tooneelspeelsterdacht Malwine.
Op hare kamer teruggekeerd, snelde Malwine,
het anders zoo bedaarde meisje, in ware storm
pas naar 't raam van hier kon men zeer goed
de wening van den rentmeester zien, waar nog
licht brandde. Tegen de vensterbank leunend,
staarde ze aanhoudend naar het matte licht,
krampachtig preste zjj de vingers in elkaar en
haar adem ging zwaar„Slechts een teeken
daarin zulk
zij belust
fluisterde zij met bevende lippen. //Een teeken
Om van de onzekerheid verlost te zjjn. Ik Ier-
draag ze niet langer 1»
Als een antwoord op haar smeeken klonken
weder liefelijke tonen door den nachthet was
slechts 't oude, eenvoudige, vaak gehoorde lied:
//Lang, lang ist's berdat haar tegenklonk,
maar welk eene meesterlijke voordracht.
Verlangen, zwaar leed en bange zorg spraken
uit de tonen, eene vraag trilde erin eene
vraag, vau welker antwoord het wel en wee van
een mensch afhing en het lnisterend meisje
snikte luid, als zjj het hoorde.
//Mija lied, mjjn lied?» riep ze en zonk op
de vensterbank neer, het hoofd in beide handen
leunend. //Het lied, dat ik zoo graag zong!
O, mijn God! dat is te veel geluk! Hjj leeft!
Hjj leeft
Den volgenden morgen verscheen Malwine,
anders zoo punteljjk, het laatst aan 't ontbjjt
dat was reeds iets buitengewoons. Dat ze boven
dien zeer bleek zag en zwarte kringen onder de
oogen had, moest ofschoon in tegenspraak
met hare frissche gelaatskleur wel de alge-
meene aandacht trekken. Ze beantwoordde de
vragen door te verklaren, dat ze slecht gesla
pen had en hoofdpijn had, die ech'er wel door
eene wandeliDg in hot park zou verdwjjnen.
Het binnentreden van den knecht met de
brievenpost trok de aandacht van haar af.
Wordt vervolgd.)
