NIEUWE
HDagêlaö voor cftoorè- en Suió-dCollanó.
Treurige waarheid.
No. 4379.
Vrijdag- 5 Januari 1900
24ste Jaargang.
BUITENLAND.
DE ERFGENAAM.
Frankrijk.
Zuid-Afrika.
Oostenrijk-Hongarije.
Amerika.
Duitschland.
H44RIEHSCHE C0DR4IT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem ƒ1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers. <0.03
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B TT B B A TT St. Janstraat Haarlem;
PBIJS DER AD VERTE NTIEN.
AGITE MA WON AGITATE
Van 16 regels 50 Cent
Elke* regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Onder den titel «bet ongeloof in het pro
testantisme» schreef onlangs de Neue Bayer.
Zeitung, te München verschijnend, het vol
gende
Zeer zonderlinge «Bedienaren des Woords»
schijnen er in Saksen te bestaan en ook
elders. In Leipzig had onlangs een sociaal
democratische vergadering plaats, in welke
vergadering de Ry ksdag-aige vaardigde Blos
het woord voerde over de verhouding van
de sociaal-democratie tot den godsdienst.
Deze vergadering werd ook bijgewoond door
een aantal jeugdige protestantsche predi
kanten die zooals de nationale liberale
Leipziger Neueslen Nachrichten» meedeel
den in het debat zich «moderne» predi
kanten noemden. Blos, die verklaarde een
man zonder godsdienst te zjjn, behandelde
zyn thema op de bekende sociaal-democra
tische manier hij verklaarde dat gods
dienst eene private zaak wasdat de so
ciaal-democratie zich met nieuwere (d. w. z.
ongeloovige) ideeën had bezig te houden
tegenover welke nieuwere ideeën het oude
geloof aan dogma's (d.i. de goddelijke waar
heden) zich niet meer staande zal kunnen
houden.
Onder grooten byval van de aanwezigen
grepen ook verscheidene van de «moderne»
predikanten in het debat in en verklaarden,
dat zjj het tameljjk wèl eens waren met de
sociaal-democraten vooral wat betreft de
verklaring van den godsdienst tot eene pri
vate zaak en wat betreft de scheiding van
Kerk en Staat.
En toen ten slotte eene resolutie werd aan
genomen, waarin de aanwezigen de woor
den des radenaars ten volle goedkeurden
en beloofden, daaruit de noodzakelijke be
sluiten te zullen trekken, zeide één van de
«moderne» predikanten, dat hjj de resolu
tie niet kon goedkeuren enkel en alleen
wegens het woord «ten volle» anders zou
hy het gedaan hebben. Is dat niet lief
Wat houdt deze «moderne» prediker van
FEUILLETON.
57
Vervolg
Een ni.n die zich voor Götz uitgeeft, maar
gesn bewjjten van identiteit heeftwas bij
Heym.#
#Hij vertelde hem van een overeenkomst met
zekeren Forsyth je kunt den brief lezen
en wilde van Heym weten, hoe hjj de zaak
moeit aanleggen om zjjn recht te doen gelden.
Heym antwoordde hem, dat, zoolang hjj geen be
wijzen had, zjjn zaak slecht stond. Hjj herin
nerde den man aan een proces in Engeland."
.Zeker Tisehborne
.Ja, Tisehborne of zoo iets, een proces, dat
jaren geduurd heeft en een massa gold heeft
gekost.#
.En wat dunkt Heym van de zaak
»Hjj iz zeer terughoudendlees zelf. Wat
mfj verschrikt is, dst de maD zelf hierheen wil
komen om bewijzen te verzamelen. Wanneer hjj
maar niet bjj Dagobert komt
«Dat is gemakkelijk te beletten maar
tante bjj slot van rekening is het toch
Götz en geen bedrieger.#
.Ik geloof het niet en wil het niet gelooven.
In elk geval is hij de schuld van Dagoberts ziekte
en zal hjj niet meer over mjjn drempel komen.
It heb zooeven alle bedienden bevolen eiken
vreemdeling, die zich voor een Von Sonneck
uitgeeft, de deur te wjjzen. Je kent het bevel
het «reine en gelouterde Evangelie» eigen
lijk nog gescheiden van de sociaal-demo
craten Wat 'belet hen nog om evenals
Domela Nieuwenhuis, ook uitwen
dig toe te treden tot de sociaal-democra
tie, waaraan zij zich inwendig verwant ge
voelen
Dat protestantsche predikanten openlyk
belijdenis afleggen van hun ongeloofdit
is volstrekt niet zeldzaam meer en dus ook
niet verrassend. Wèl echter wekt het ver
wondering, dat men, trots deze ontbindende
verschijuselen in het protestantsche leger,
I daar nog fjjd en genegenheid heeft om zich
bezig te houden met de «gevaren», welke
j het «Evangelie» bedreigen van den kant
van Rome, van de zijde van het ultramon-
tanisme.
Tot zoover de Neue Bayer. Zeitung. Uit
bovenstaand artikel blijkt klaar en duide
lijk, waartoe het protestantisme teu slotte
voertnamelyk tot ongeloof. Reeds voor
jaren terug, heeft prof. Br o ere in zijne
wysgeerige beschouwing over den «toestand
van het Protestantisme» met echt wysgee-
rigen blik en met vasten greep hetzelfde
onderwerp behandeld. En wat destijds nog
een «ontzettend woord» genoemd werd, is
steeds meer feit gebleken, zoozeer dat zelfs
de stryd op het gebied des geest es er door
gewyzigd is. Uit de Protestantsche leerwijs
is, in stryd met de Protestantsche leer, het
Naturalisme voortgekomen.
Op de nieuwjaars-receptie in 't Elysenm
te Parys bood de Pauselyke Nuntius de
gebrnikelyke heilwenschen van het corps-
diplomatique aan. Z. Em. besloot zjjne aan
spraak als volgt
«De voorspoed van Frankrjjk is van even
groot belang voor den vrede van de we
reld als voor de glorie van Gods kerk. Het
is daarom dat ik in mynen naam en in
den naam mjjner doorluchtige collegas
die hier de vorsten en staatshoofden van
vsn oom Dagobert: al de papieren van Götz
te verbranden
//Tante
«Doe het, dan is bjj onschadelijk. Ik neem
alle verantwoordelijkheid op mjj. Voor mjj is de
man vogelvrjj, die Dagobert den dood aandoet.
Geef mq den sleutel."
#Neeu tante, nu niet,// en Vera meende te
hooren, hoe tante naar 't bed wilde en Hugo
haar terng bield.
„Neen, laten we de zaak rusten, zoolang oom
leeft. Hjj kan nog van plan veranderen.//
#Neen, ik ken hem Hugo, er staat veel
voor jou op 'i spel.//
#lk weet het, tante, en tracht het te verge
ten. Ik mag niet voorbarig handelen.//
//Ik ben door niets gebonden en moet Dago
bert» wensch volbrengen,// zei ze een weinig
bits. //Wat hjj verbrand wil hebben, wordt ver
brand.//
//Tante, laat ons bedaard spreken. Het gaat
niet meer na de ontvangat van den brief van
den advocaat. Wacht af, hjj kan van wil ver
anderen. Wordt oom gezond, dan kan hjj doen
wat hjj goedvindt, sterft hjj dan handelen, wjj
volgens geweten. Niet waar, tante, zoo zulleD
we doen.//
Ze was eigenzinnig, maar ook zeer rechtvaardig.
z/Je bent een goede jongen, Hugo,// zei ze.
//Laten we dus maar wachten
//Ik wilde Moser wel eens vragen, hoe hjj
over de zaak denkt. Ik ben bijna zeker, dat
Manstein Gö s is. Doch no is de oude man ziek
en laat de dokter niemand toe.//
"Laten we dan de zaak maar rusten,# zei ze
gansch de wereld vertegenwoordigen, bij
zonder gelukkig ben, mijnheer de President,
den zegen des hemels over de tentoonstel
ling van 1900 in te roepen, aan uwe Ex
cellentie onze vurigste wenschen aaD te
bieden voor den voorspoed van zij nen per
soon en van zijne familie en bij u de tolk
te zyn der wenschen, die wij allen vormen
voor de grootheid den voorspoed en den
roem van Frankrijk.»
President L o u b e t bedankte met deze
woorden
«Het zal voor mijn land de roemrijkste
belooning zijn voor de gastvrijheid welke
het de volkeren aanbiedt, voor een aan
zienlijk deel bijgedragen te hebben tot dat
werk van eendracht, waarvan de volkeren
van gansch de wereld de bekrachtiging
verwachten.»
In de Kaapkolonie is een opstand uit
gebroken met het doel den Engelschen
Kaapstad en de dokken te ontnemen en sir
Alfred Milner gevangen ,te nemen.
Krachtige militaire maatregelen worden
tegen de opstandelingen genomen die zich
te Paarl, een plaatsje, dertig mijlen van
Kaapstad gelegen, hebben vereenigd.
De Daily J\ews bevat het bericht dat in
Clanwilliam, een der westelijke districten
aan den Atlantischen Oceaan, ieder Hol
lander gewapend is en gereed om uit te
trekken. Dit is vooral van belang, wanneer
men nagaat, dat in het aangrenzende dis
trict Piquetberg reeds voor eenigen tyd een
oproerige geest merkbaar was.
Eu ten slotte wordt uit Victoria West,
een der districten waardoor de spoorweg
van Kaapstad naar De Aar loopt, gemeld
aan de sDaily Maildat ook daar sporen
van opstand tegen het Engelsche gezag
merkbaar zyn. Reeds werden twee mannen
in hechtenis genomen die poogden den
spoorwegovergang bij de stad Victoria West
te vermelen. Het zal daarom noodig zyn
meent de tDaily News*, dat Engeland uit
gebreide maatregelen neemt om de commu
nicatielijnen, die door de Kaapkolonie loo-
pente bewaken tegen aanslagen van de
zijde der kolonisten.
Volgens het Berliner Tageblatt zal aan
het Hof te Weenen binnenkort publiek
bljjkbaar verheugd over het uitstel. »Hier is de
brief van Heym, ik bljjf bjj Dagobert.#
Vera had nauwelijks tjjd aan de deur te slui
pen en te doen alsof ze pas van buiten binnen
kwam, toen Hugo naar buiten trad Jjj hier,
Vera Ik meende, dat js buiten waart.//
//Ik won precies gaan," zei ze en begon van
de vermiste handschoenen te spreken. Dadeljjk
ging hjj in de ziekenkamer en haalde ze: «Je
hebt nog jiets verloren,# zei hjj, zich bukkend
om een sleutel op te rapen, die op 't vloerkleed
lag, waar ze gestaan had. #Ot is de sleutel niet
van jou
W/
Ze greep hem haastig//Ja, bjj is van mjj,
geef hem mjj, Hugo.//
Snel stak ze den sleutel in den zak.
XXII.
De geneesheeren vergisten zich niet, toen zjj
de ziekte van den baron bedenkelijk noemden.
Het spoedde ten einde met hem, de aanvallen
van beroarte herhaalden zich en 't bewustzjjn
kwam niet meer terng. De sterke natuur vorder
de een harden doodsstrijd, doch het einde na-
nerde sneller dan men verwacht had. De baro
nes liet den vrjjen loop aan hare droefheid an
vergat alles behalve haren haat tegen Götz, dien
zjj den moordenaar van haren man noemde en
van wien men, na het ontvangen van den brief
van Heym, niets naeer gehoord had.
Nauwelijks had haar man de oogen gesloten,
of ze daad Hugo in al de rechten van den ba
ron tredenzoo had het Dagobert gewild. Da
begrafenis wat zoo plechtig mogeljjk; hierover
worden de verloving van Koning Alexan
der van Servië met de aartshertogin Marie
Christine van Oostenryk, de 30-jarige
dochter van aartshertog Frederiken aarts
hertogin Elizabeth.
Op eene vergadering van lersche Ameri
kanen te Philadelphia is besloten, een fond»
van een millioen dollar byeen te brengen,
ten einde een vrijwilligerscorps uit te rus
ten, dat den Boerenlegers zal te hulp komen.
Bdlgië.
Het Brusselsche blad Petit Bleu deelt
reeds uit de geheime zitting van den Fran-
schen Senaat mede, dat Buffet met 149
tegen 48 stemmen en 13 onthoudingen on
der aanneming met algemeene stemmen van
verzachtende omstandigheden schuldig is
verklaard aan samenzwering tegen de Re
publiek. Over Déroulède.Guerin,
Dubuc en Barillier wordt heden
beslist.
Een tweede Duitsch vaartuig, de bark
Hans Wagnervan eene Hamburgsche firma,
blijkt op 28 December door een Engels'ch
oorlogsschip by de Delagoa-baai in beslag
te zyn genomen. De firma heeft aanstonds
de tusschenkomst ingeroepen van het Duit-
sche Ministerie van Buitenlaadsehe Zaken.
Op deze wijze zal het «bondgenootschap»
zeker wel met zeer welig wortel schieten.
Volgens llie Times is de Bundesrath
aangehouden omdat de scheepspapieren
vervalscht waren. Het beweerd* Duitsch
amüwiöwce-personeel aan boord bestaat, zegt
de berichtgever van het blad, uit avontu
riers, die zich van het Roode Kruis slechts
bedienen om de grens over t^ komen.
Het al of niet juiste dezer bewering zal
wel spoedig blyken.
Van het Oorlogsterrein in Zuid-Afrika.
De Boeren trekken zich in versterkte stelling
terug, gisteren deden zjj echter aan aanval op
Moltene, waar het gevecht nog wordt voortge
zet. Ook had gisteren een hevig gevecht plaata
op de heuvela rondom Colenzo. De Boeren be
twistten hardnekkig ieder punt, maar trokken
naar gewoonte geleidelijk terng.
De Ecgelschen honden een uitgestrekte stelling
bezet ten Zniden en ten Oosten vanwaar de stad
wordt beheerscht.
had men van den overledene uitvoerige bepa
lingen gevonden in zjjae schrijftafel.
De treurige plechtigheid, wsartoa van heinde
en verre vrienden en bekenden waren toegestroomd,
was voorbij. Tegan den middag zon de opening
van het testament in tegenwoordigheid dar jus
titie plaat» hebben, daarna wilde gravin Wazilt-
achikow met hare dochter vertrekken.
Hugo had in de laatste dagen weinig tjjd
gehad, om zioh met zjj os brnid bezig te honden
en met moeite was het der oude gravin gelukt,
na de begrafenis aan Hngo te vragen, wanneer
hjj dacht, dat 't huwelijk zon kunnen plaats
hebben.
Met een glimlach had hjj geantwoord, dat
Vera daarover alleen te beslissen had. De oude
dame was meer verschrikt over zjjn toon dan
over zijne woorden. Het was toch niet denkbaar,
dat Hugo, nu een rjjk man, nitvlnchten zocht
om zich van Vera los te maken. Iets was er in
hem veranderd. De dood van zjjn oom kon
niet de reden zjjn van die verandering. Vera
was nog zonderlinger dan de bruidegom en zeer
koel jegens hem.
Onmatig wentelde Vera zich in kaar bad.
Slapen kon ze niet en aanhoudend trad het
beeld van sen schoon man haar voor oogen en
dacht zjj erover na, hoe zQ hem helpen zon.
Ze wiat, dat hjj in den omtrek ronddwaalde; hjj,
de rechtmatige erfgenaam, moekt zjjn eigendom
niet betreden. Ze moest hem halpen, want Hugo
zou dat zeker niet doen.
[Wordt vervolgd.)