No. 4381
Dinsdag 9 Januari 1900.
24ste Jaargang.
ThagHlaè voor eSZooró- on &uió-<JCollanó.
Amsterdamsche Brieven.
Brieven uit de Belgische
Kempen.
BUITENLAND.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
DE ERFGENAAM»
Frankrijk-
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden roor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KUPPERS.
>UUNX1ENDJUJ
PRIJS DEB, ADVERTENTIEN.
Van 16 regels50 C«nf
Elke regel meer71/, 8*
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangère,
G. L. DAB BE Co. JOHNF. JONES Succ. Paris Slbis Faubourg Uontmartre
6 Januari 1900.
Toen de vorige reeks mijner Amsterdam-
iche brieven eindigde, was de Vredes-con-
ferentie nog in vollen gang en ik stelde
mjj toen reeds niets van belang voor van
de resultaten dezer samenkomst. Het is
i« eohter op nog veel minder uitgedraaid,
dan ik vermoed had. De oorlog van En
geland tegen de Transvaal toch was toen
reeds eene vast besloten zaak, voor ieder
een duideljjk die eenigszins op de hoogte
was en dat de Vredes-conferentie dien niet
zou keereD, was aan Engeland's houding
klaarbljjkeljjk te zien. Maar dat geene en
kele groote Mogendheid dat noch Rus-
land's Keizer, die de Vredes conferentie in
het leven riep, noch Duitschland's mach
tige Monarch, die zoo gaarne als vredes
vorst poseert, een enkele diplomatieke po
ging waagde, al was het slechts in schijn,
om den vrede te bewaren, en niet die stui
tende tegenspraak aan de wereld te ver-
toonen, die er opgesloten ligt in de woor
den «Vredesconferentie in Juli, en
«oorlog met de Transvaal in October
dat heeft mjj wel verwonderd. Eigen-
Ijjk vind ik de houding van Engeland bij
de Vredes-conferentie nog de meest eer-
ljjke, het eenige eerlpke misschien in
hun geheelen oorlog tegen de Transvaal.
Waar toch tot dien oorlog was besloten
waar hp zoo lang was voorbereid en ge
prepareerd, waar bij door de houding der
EngelscheRegeering onvermijdelijk was ge
worden en ook door de houding van Trans
vaal en Oranje-Vrjjstaat, die hunne onaf
hankelijkheid niet koDdenniet wilden
prpsgeven éh eindelpk verlost wilden zijn
van hun eeuwigen steeds meer eischen-
den vjjand, daar zou het een paskwil zjju
geweest, eene huichelarij, zelfs te machtig
voor Chamberlain en consorten, om
eerst met de afgevaardigden van de rjjken,
die men besloten had te onderwerpen, te
vernietigen misschien, gemoedelijk te con-
fereeren over de voortdurende handhaving
van den vrede. Daarom moest Engeland
al zjjn invloed gebruiken om de beide Zuid-
Afrikaansche Staten uit te sluiten. En de
oorlog is gekomen, wreed, onverbiddelijk.
Eiken dag wordt hp bitterder en de kans
op herstel van den vrede verdwijnt eiken
dag verder aan den gezichteinder, gelpk
de hoop op het behoud dezen zomer ver
dween met elke nieuwe concessie van de
Transvaal. Wie wird das enden?
Ik hoop, dat ik mij vergis, maar zooals
de zaken thans staan zpn er slechts twee
oplossingen meer mogelpk«de verdwjj-
ning der Vrjje Staten in Zuid-Afrika en de
FE 1LLE TON.
59
Vervolg)
Zooals plicht mjj gebieden tal te doen," was
't afwjjrepd antwoord. «Laat dat aan mij over,
gjj tuit tien, dat ik een geweten heb. Nogmaals:
God beware u, Vera
Ze was heengegaan en hjj kon nadenken over
het gebeurde in 1 laatste uur, het bitterste
van zjjn leven, zoo rijk aan bittere teleurstel
lingen, dat het hem bjjna een droom toescheen-
En toch wen het hem niet lijk#n, alsof het nu
met alle levensvreugde voor hem gedaan was.
De Vera, zooals zjj zich nu aan hem onthuld
had, waa de vrouw niet, die hem trouw bemind
zou hebben tot den dood tos.
«Vraag je af, of se ook droeve uren met je
kan doorstaan, die altgd komen zullen,,, had
sijne moeder srewasrscbuwd«daartoe is ftods
algeheele, onbetwist» oppermacht van En
geland of wel het verdwjjnen van En
geland uit Zuid-Afrika. Mp dunkt, een
vreedzaam naast elkander leven van vrije
Afrikaanders en EngelscheD, het herstellen
van een toestand, eenigszins slechts over
eenkomende met dien, welke bestond voor
den oorlog, is na dezen hardnekkigen kamp
bijna onmogeljjk geworden. En daarom is
van dezen krijg het einde nog niet te voor
zien, kan bij nog maanden en maanden
duren, tenzij, er is een God, die de
volken bestuurt en hen leidt naar Zpn wel
behagen.
Iutu8schen doet die oorlog ook in Am
sterdam zpn verschrikkelijke gevolgen reeds
gevoelen. Duizenden diamantbewerkers zpn
reeds zonder werk en hoe velen zullen
er spoedig volgen
Eene gedwongen werkstaking, eene werk
staking geproclameerd door de kanonko
gels te Kimberley, maar nijpend gebrek
brengend aan velen, die den oorlog ver
vloeken. Eene les ook, eene bittere les voor
zoo velen, die het middsl, werkstaking,
soms zoo lichtvaardig aangrppen om te
dwingen tot herstel van ware of vermeende
grieven, maar die ons Diet moet stemmen
tot Schadenfreude, maar tot medelpden en
milddadigheid. Wanneer wjj volgaarne of
fers brengen voor de nagelaten betrek
kingen van de gesneuvelden in de Trans
vaal en den Oranje-Vrjjstaat, offers voor
het Roode Kruis, laten wij dan onze land-
genooten niet vergeten, de onschuldige
slachtoflers van den wreeden oorlog, de
tot werkeloosheid gedwongen diamantbe
werkers te Amsterdam.
3 Januari 1900.
Zoo langzamerhand krijg ik al eenige
beroemdheid als briefschrpver van «de Hol-
landsche Gazet,» zooals men hier de Nieuwe
Haarlemsche Courant noemt. Men spreekt
rap al aan als «meneer Verbru gge» ter-
wjjl ik vroeger nooit anders dan «den Hol
lander» werd genoemd.
Spek3uus, Kwa-Fons, de brouwer, Kru 1
en Deschamps kijken mij al een beetje
schuin aan, als ik ergens binnen valzjj
beginnen dan dadelpk te fluisteren, uit vrees
dat zij een onbezonnen woord zullen laten
ontglippen, waarvan de keeskop (dat
ben ik) misbruik zal makeD, zoodat ze
over een paar dagen «er al weer in staan.»
Zij begrppen niet dat uwe lezers die de
bewuste llaisteraars niet kennen, ook niet
9
1. Scheldnaam yoot ons Nederlanders.
gaeae jeden om Gö'z als erfgenaam uit te
sluiten'en ook zou dit niet gemakkelijk gaan.
Een langdurig proce», dat hem zjjn heel
leven zou vergallen, zou waarschjjnljjk volgen,
dat hem van eervol streven en werken terug
hield, indien hjj de erfgenaam wilde wezen.
Neen, dat nooit 1 al verliet hem liefde en
rjjkdom op één keer 1 De liefde van hnar, die
hem steeds trouw gebleven was, had hjj afge
wezen en nu stond hij alleen.
Tot klagen en droomea was nn geen tjjd
er moest gehandeld worden. Hjj trad aan de
schrijftafel, waarvan de lade openstond, en zag
den inhoud na. 't Eerst opende hjj het pak
dat Vera in de handen had gehad; het
bevatte verachilletl(jB kleinere pakje»brieven
van Forsyth, rekeningen van Forsyth over den
dood van Gö'z ringen van Gö z papie
ren van Götz, zoo luidden de opschriften. Hjj
pakte alles We®r bijeen en verzegelde het. Toen
hjj het weer in tl® lade schoof, viel hem een
los papier in handen ontwerp tot een aan
hangsel bij het testament. Aan den rand waren
met. potlood d« woorden geschreven «te Ie?»*
het minste belang stellen in hun persoon,
als zoodanig, doch hen slechts als typen
beschouwen van de Vlamingen uit de Kem
pen, die ik gij weet het mijn vriend
meer liefheb daD menigeen denkt.
Het eenige doel van het schrijven mij
ner blieven is dan ook den lezers van uw
blad een denkbeeld te geven van het leven
van een eenvoudig volk, dat buiten het.
gedrang en de drukte der groote steden,
gelukkigen tevreden leeftmijns erachtens
hoofdzakelijk, zoo niet uitsluitend, door de
kracht van het geloof, dat zij allen zon
der eenige uitzondering belijden.
ZietIk zou, als het iets kon belpen
tegenover die mannen, en mpn beurs het
toeliet, al de corypheeën van het socialisme
wel willen uitnoodigen een veertien dagen
mijn gast te zpn als zp hunne oogen wil
den gebruiken en hunne ooren niet toe
stopten, dan zouden zij hier een toestand
zien, waarin de menschen oneindig geluk
kiger zpu dan die, welke zp hunne disci
pelen voor oogen trachten te tooveren in
Bellamy's Loocking Backward, of andere
fantastische beschrijvingen van hun zooge-
naamden ideaalstaat.
Maar dan de aanloop van dezen brief
zoo zult ge vragen. Wel, mjjn waarde,
een bewps te meer dat ik gelpk heb. Ik
ben hier vreemdeling, een keeskop, en als
zoodanig heb ik het vertrouwen nog niet
ten volle.
Men is overtuigd, dat als er iets uit den
booze is, dit van buiten is gekomen. Eerst
dus kpkt men de kat uit den boom, doch
zoodra men ziet dat de vreemde het kwaad
niet wil, geen deugniet is, dan is hp spoe
dig de vriend van allen, en zit hjj als in
Abrahams schoot.
Als bewps van sympathie met mijne epis
tels, ontving 'ik zooeven reeds eene uit-
noodiging voor een
Groot Icon- en Tooneelkundig Feest
te geven door de Gregoriusvereeniging.
Welnu bedoelde vereeniging is die
van 't Hoogzaal waarvan ik u in mijn
eersten brief schreef.
Ge behoeft U dus niet verveerd te maken,
dat ik vijanden zal krijgen door mpne brieven.
Mocht ik al eeus iemand bp den kop
hebben, weest overtuigd dat het een bui
tenmodel type is, een «van hier niet,» en,
ge kent tnijn zwak, ik houd veel van voor
uitkomen iö de wereld, maar parvenu's
ik kan ze niet zien.
Een enkel woord over het aanstaande
feest, ol liever over het programma.
Het belooft veel, en wie de krachten
waarover d0 Vereeniging kan beschikken,
kent, za' overtuigd zjja dat alles naar
wensch zal slagen.
voor b»»r Was bet eene levensvraag, wie
meester van Moosburg bleef.
XXVI.
Zoodra k®* Uflr van ontbjjten genaderd was
en Hug" kon denken, dat tante w*kker was,
ging hij naar haar toe om haar mede te des-
les, dat Vera en hjj elkaar het woord terugge
geven hadden. Tevens verxooht hjj baar, niet
verder op de zaak terng te komen de oor
zaak der breuk was, dat beiden ingezien had
den, dat ze niet bjj elkander pasten.
De oude vronw scheen niet zoo zeer vertast
a|s bedroefd «Arme neef zei ze «ik heb het
tien aankomen en ook mjjn arme Dag°l>ert was
er baDg voor Nu begrjjp ik den inhoud van
dszen brief."
Zij reikte hem een geparfumeerd briefje, dat
gravin Wassiltschikow haar had gezonden en
waarin zjj verzocht met Vera op bare kamer
te mogen ontbjjten, wijl ze mat den middag
trein moest vertrekken en nog veel te doen had.
OoV hm! haar een gew'-Mjee 'sed'",<»*1i*!-
AllesNeen, voor mij nietOnder de
twaalf nummers is er een, dat ik liever niet
had gezien.
Het is no. 6, het laatste voor de «10
minuten rust.»
Artisten-Revue
Kluchtig tooneel- en zangspel
zoo staat er, en onder de personen vind ik
den naam k lipje.
Nu behoef ik den leden der «Vereeni
ging» in Haarlem niets meer te zeggen.
<S o 1 s e r hoor ik ze al in een adem
roepen. «Sols er van de Victoria te Am
sterdam, die ons in de kermis week zoo dik
wijls deed genieten door zjjn kunstig spel.»
De brave jongen, die menigmaal achter
de coulissen een aanval van bloedspuwing
had te verduren, om onnriddelljjk daarna,
«op te komen,» en dan door één enkelen
trek van zpn gezicht, de eivolle zaal deed
schateren van lachen, hp is reeds lang ter
ziele.
Als hij zpne coupletten had gezongen,
zpn «mop» had voorgedragen, werd hjj
teruggeroepen, en daarna nog eens, en
nog eens, en S o 1 s e r kwam dan terug, zong
opnieuw, en voldeed telkens weer aan het
verlangen van het ongevoelige publiek,
totdat hp niet meer kon met een leuken
zet wist hp weg te komen van 't tooneel,
om afgemat en meer dood dan levend in
de kleedkamer neer te vallen.
Ik hoorde bp zoo'n gelegenheid een der
aanwezigen eene de onmenschelpke op
merking maken «de vent wordt er voor
betaald.»
'k Had hem gaarne een smeer voor z'n
gezicht willen geven.
En nu zal de schepping van Solser,
de Artistenrevue, voor enkele centen te
koop, gespeeld worden door menschen, die
nimmer van hem gehoord hebben, die hem
nooit over het tooneel hebben zien loo-
pen, zjjn mimiek nooit hebben bewonderd
en zp geven zjjn zoo moeilpke rol
aaneen ventje van 13 jaar, dat
voor 't eerst zal medespelen.
Bittere ironie!
Neen S o 1 s e r, ik heb u gekend, honder
den malen u bewonderd in uw rol van
Flipje, waarin ge door niemand, ook niet
door uw broer zelfs geëvenaard zjjt, laat
staan overtroffen, ik heb u steeds als de
grootste kunstenaar in uw soort beschouwd,
ik ken ook uw ljjden en daarom is het
mjj onmogeljjk uw werk te zien verknoeien
door een knaap al is het ook een aardige
guit.
Onze Vereeniging hier, zondigt onwe
tend, en zondigt derhalve niet, maar gjj,
die voor een paar centen winst de kunst
van het voorwerp mjjner vereering op de
Arme tante, zjj hrefc tooh een goed hart
«Goddank, dat het kind dit inziet,dacht
j Hugo. «Maar,« zei bjj, «ik wilde j« vandaag
eens om raad vragen.,,
«Mjjn raad Hugo Jij bent veel slimmer
dan ik.«
«Dat is zoo zeker niet. Therese, wanneer men
keuze heeft tnsschen rjjk te zjjn door een ander
te benadeelen of arm te bljjven meteen rein
geweten wat kiest men dan
"Maar Hugozei ze lachende, «welk een
dwaze vraag Daarop is maar éea antwoord te
geven.
«Alles te geven
«Natuurljjk.«
«Zeker in theorie, Therese, maar in de prak-
tjjk is dit soms heel anders, bjjzonder wanneer I
het lot van een ander geliefd persoon ermee
samenhangt, die dan ook arm wordt.«
«Dit maakt de zaak moeieljjker, maar
bljjft recht, hiervan mag men niet »f?ften',*
«Jij hebt 't ware getroffen There""' u
gij ook hooren, waarover het
r*-_-.„IJ,
markt te grabbelen gooit, gjj hebt een
smeer verdient als de onmenseh waarover
ik het hierboven had.
Ik zal onzen armen Ijjder, onze braven
komiek, al is het jaren na zjjn dood, mjjae
hulde brengen, door bij do 6 de zaal te
verlaten.
Martelen en pijnigen kan ik niet zien.
Tot zoover was ik van morgen ik
was erg uit mpn humeur, dat begrijpt ge;
een oogen blik heb ik er over gedacht het
stukje over S o 1 s e r te verscheuren, doch
neen, quod scripsi, scripsi.- Het is op
recht gemeend, en daarmee uit.
Er is anders stof genoeg om over te
schrpren, evenals overal, is ook hier van
toepassing het bekende
Greift nar hinein in» vollen Meatohenlebea,
Wo men snch greift, stets bleibt es interessant.
Ik kan dan ook onmogelpk als ernstig
beschouwen wat uw Amsterdamsche brief
schrpver beweerde, n.l. dat hij «au bout
de son latin» was, en daarom de pen eeni-
gen tjjd had laten rusten.
Het zal mijn geachten confrère wel ge
gaan zpn als mp den laatsten tijd, rol Zon-,
feest- en andere dagen, zoo bjj uitstek ge
schikt tot het laten liggen van don arbeid.
Ik wil volmondig erkennen dat ik wat
lui ben geweest maar, ik beloof be
terschap.
Ten slotte, al is het wat laat)aan 8' awe
lezers een welgemeend proficiat VOOr 1900.
Jan Yerbeogoi.
De Senaatsleden, vormende het Hoogge
rechtshof in deFransche Republiek, hebben
hun taak volbracht, maar niet de veroor
deelden Déroulède, GuérinenBnf-
f e t. Uit hnn houding bljjkt maar al te
duideljjk, dat zjj zich zullen bljjven ver
zetten tegen de L o u b e t 's, die het Fran-
sche volk demoraliseeren.
Déroulède is veroordeeld als hoofd
der «Patriotten»G n r i n omdat men in
hem ziet het hoofd der Anti-semieten en
Buffet als hoofd der Legitimisten.
Het Hooggerechthof veroordeelde Dé
roulède tot 10 jaren met kwijtschelding
van de gevangenisstraf, hem tjjdens het
proces opgelegd. Toen hp zpn y0DD;s ver
nam, zeide hij o. m.
«Gjj weet wel, dat ik deze straf Die^
ten einde zal boeten. Gjj weet w«/< at
de natie, het vaderland, het repub''kein"
sche volk uw régime moede zijn. V'ro,u~
1 d e dankte de minoriteit van de
leden, die tegen zpn veroordeeliB#.!'* ®U
gestemdHp eindigde met deu
«Leve 't Fransche legerLeve "e T0
republiek
en zjjne stem klonk bitter, toe" "Be
klaag Vera niet, zjj heeft geen bQae ver
loving is verbroken, zjj heeft mfB° enHnd...«
«Onmogeljjk
«Zjj heeft Götz bemind."
«Dan heeft zjj jou nis* re! riep Tb"*
rese met nadruk.
Hjj moest onwillek"0"' B'JOH&chen oret ha-
ren jjver. Hoe i'i,ch eB,onbedorven dit
jonge hart, dat e0° dtPP0r had *®t®a te
be«Doch je m,eind 'an mjjne geschiede
nis niet ®rd8e>" ff1»» kj voort. «Jjj
zult et c"ade b- h«hbea. Oom wilde
jou maik 8®b®n
Verzekerd.//
«De goede oom, hos 1
«J», hij heeft 't goed i
hij heeft verzuimd ditre^_..D
geld is nn weg.//
2® keek ottiteld op«Dus krjjg 1
"Hoogstwaarschjjnljjk, arme Tber"^
Dikke tranen welden nit h»/"
