NIEUWE
U)agBlaö voor cMoord* en Suió'éCollcmó.
Het Katholicisme en
Transvaal.
No. 4382.
Woensdag 10 Januari 1900
24ste Jaargang.
B PIT E NL A N D.
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUSliïï: St. Janstraat Haarlem;
/1.10
«1,40
«2,80
«0.03
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meerTl/%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Er zjjn nog zeer velen die in dwaling
verkeeren en tneenen, dat in de Zuid-Afri-
kaansche' Republieken, Transvaal en Oran
je-Vrijstaat, de Katholieken worden gehaat
en geen burgerrechten kunnen verkrijgen.
Zjj stellen de Boeren voor als onvoorwaar
delijke vjjanden van het Katholieke geloof.
En daartegen moeten wjj onze stem ver
heffen. Zjj, die beweren dat de Regeeringen
der Zuid Afrikaansche Republieken het Ka
tholicisme vijandig zjjn, zijn of overdreven
vriendeD van de Engelschen of wel perso
nen, die in 't geheel niet op de hoogte zjjn
van den toestand onzer dagen.
't Is waar, zeer langen tjjd hebben de
Boeren zich stugge en onhandelbare cal
vinisten getoond maar veel was hun te
vergeven, zij wisten niet wat het Katholi
cisme was, eenzijdig opgevoed, hadden zij op
godsdienstig gebied weinig ontwikkeling ge
noten en hun leeraars zorgden er wel voor
dat het glorievolle licht dat van de Room-
sche Kerk uitstraalt voor hen verborgen
bleef. Zoo gebeurde het dan ookdat de
eerste Katholieke Priester die in 1868 Trans
vaal binnenkwam, bevel kreeg om het grond
gebied der Republiek binnen twaalf urea
weder te verlaten.
Haar de komst en het gaan van dien
Priester openden den Boeren de oogen. Geen
jaar later waren er Priesters niet slechts
in Transvaal, maar ook in Oranje-Vrjjstaat
en de omgeving aan den arbeidin een
zeer vruchtbaren wjjngaard des Heeren.
Z. H. Leo XIII overzag het arbeidsveld
en toonde de grootste belangstelling in de
nieuwe missies. Bjj decreet van 15 Maart
1886 vestigde Z. H. het College der Propo-
gandade Apostolische prefectuur van Trans
vaal. En op dit oogenbiik arbeiden in de
Zuid-Afrikaansche Republieken onder het
bestaar van den Apostolischen Prefect, de
hoogeerw. pater Schoch, 15 Priester-mis-
feuilleton.
DB ERFGENAAM.
Vervolg)
Zjj kon niets inbrengen en zei plotseling
„Nu hebt gij niets en Therese ook «iet 1 la-
dien Dtgobert dit voorzien hsd
„'t I» erg voor Therese. Anderen kunnen haar
de som tehenken.*
„Tachtigduizend mark ia veel geld,» zei ze
nadenkend. Voor Hugo ware ze aanstonds be
reid geweest deze som te storten, doch tegen-
over Therese kon ze niet zoo grootmoedig zjjn.
De wil van haar man stond duidelijk op pa
pier en uit piëteit was ze wel verplicht hem
nit te voeren. Barst kon ze afwachten, hoe zich
Göta zou gedragen, eigenljjk moeat bjj de som
betalen. Ze zweeg «til.
„Dn» hebben we hier gedaan,» «ai Hugo tot
den notariz. „Den nieuwen heer heb ik ver
wittigd an deze zal weldra aankomen; wil u
hem den laatzten wenzch van den ovarledene
aanbevelen.*
Hjj wee» op het papier. „Ik heb niats meer
te zeggen en kan heengaan en toabereideelen
ta maken voor bet vertrek.
XXVII.
Gravin Wassiltzehikow schrok niet wainig,
toen Vera haar mededeelde, dat hare verloving
verbroken wat en zjj dei middags in plaats van
sionnarissenverscheidene paters Trappis
ten, 11 Broeders van een Italiaansche orde,
17 zusters van Loreto, 19 zusters van de
Heilige Familie, 22 Religieusen van de orde
van den H. Dominicus en 6 Ursulinen. In
het geheel 118 Priesters, Zusters en Broe
ders.
Niettegenstaande al de moeilijkheden van
den oorlog is er thans weer een karavaan
Duitsche missionnarissen naar Transvaal
vertrokken. Deze voorname missie werd door
den H. Stoel toevertrouwd aan de paters
Oblaten van Maria, die te Hunfeld nabjj
Fulda eene inrichting bezitten voor de Tor-
ming van missionnarissen voor Atrika.
De Missionnarissen in de Zuid-Afrikaan-
sche Republieken hebben bloeiende scholen,
waar lager en middelbaar onderwjjs wordt
gegeven. Zjj hebben hospitalen en weeshui
zen die door de Boeren, zelfs niet-katho-
lieke Boereu, flink worden gesteund. Het
gesticht der Zusters van de H. Familie te
Johannesburg is het grootste en meest be
kende van geheel Zuid-Afrika.
De vooruitgang en bloei der huizen van
de Zusters is zeer merkwaardig, wanneer
men in aanmerking neemt, dat er in Trans
vaal slechts 6200 Europeesche Katholieken
gevonden worden.
De calvinistische Boeren erkennen en
waardeeren reeds lang de voortreffelijkheid
der Katholieke inrichtingen voor onderwijs.
Zij juichen de Paapsche overrompeling
zoo drukken zich de nijdigaards, die Rome
haten, uit toe, die vroeger zoo zeer werd
gevreesd, en alle maatregelen van onver
draagzaamheid zijn verdwenen.
Indien de Katholieken van Transvaal,
zich inderdaad Katholiek toonenin handel
en wandel, niet vreezen het menscheljjk op
zicht, waaraan zoovelen helaas mank gaan
om tijdelijk gewindan kunnen wij ons
overtuigd hóuden, dal in de Zuid-Afrikaan
sche Republieken het laatste woord in het
belang van onze dierbare Roomsche Kerk
nog niet is gesproken. Zij, die niet verder
dan hun neus zien, kunnen wij verzekeren,
'g avonds wenichte te vertrekken. Dadeljjk gaf
ze volgens gewoonte aan het verlangen van "V era
gehoor. Nat was Vera toeh ongelukkigin haar lief
del Hngo ware voor haar een ideale schoonzoon
geweestals erfgenaam van Moosburg natuurljjk.
Dat hjj nu niet langer aanspraak kon maken op de
hand van Vera, was natuurljjk, alleen was 't jam
mer, dat de dingen zoo gekomen waren. Dat Vara
beweerde den te Borne verbroken draad weer te
kunnen verbinden, achtte da moeder slechts een
kersenschim.
Allan Forsyth was de man naar heur hart ge
weest en een handdruk, een blik moest voldoende
zijn om die liefde opnieuw te doen opflikkeren.
Hiertoe was het geschreven woord niet voldoende,
zien moest ze hem ze nsoest hem zeggen,
wat zjj voor hem gewaagd had. Maar boe zou
ze hem vinden Plotseling kreeg ze een goeden
inval. Malwine wilde de opening van 't testa
ment niet bjjwonen, bad de barones bij bet af
scheid tot hare moeder gezegd. Zeker wilde deze
dien tjjd besteden om met Götz te spreken.
Men had beiden bjjeen gezien, zjj had das reeds
in Btilte gelegenheid gevonden om met den ge
liefden man te spreken. Zeker wilde het meisje
zich zijn verlatenheid ten nutte maken om hem
aan zich t« ketenen.
Het unr van vertrek naderde en de tjjd drong.
Vera zocht 'Malwine in hare kBmer, ze was er
niet. Ze ging in den tuin en naar het park.
Overal had men de juffrouw gezien, ze was nog
verder gegaan, naar hat bosch. Eindeljjk wist
een daglooner haar te vertellen, dat hjj juffrouw
Malwine in het beukenboseh met een vreemden
heer had gezien.
dat nu reeds in Transvaal een vierde deel
der ambtenaren katholiek is. Het gaat
dus niet aan het Boerenvolk van Zuid-
Afrika als fanatieken te brandmerken. Neen,
de Zuid-Afrikaansche Boer is een geloovig
en godsdienstig man, die een open hart heeft
wars van elke huichelachtigheid, vandaar
dan ook de vreedzame en zeer prac-
tische zegepraal en den bloei der Katho
lieke scholen. Het zou niet slecht zijn als
wjj daar ginds in Zuid-Afrika op onder
wijsgebied een lesje gingen nemen. Hier
wordeü Katholieke kinderen naar gods-
dienstlooze scholen gezonden, daar ginds in
Zuid-Afrika genieten niet-katholieke kinde
ren het Katholiek onderwijs.
Aan wie de schuld Wij zullen hier niet
verder op ingaan want het helpt toch niet
al geven wij dezen of genen een veeg uit
de pan over het verwaarloozen der hoogste
belangen.
Hadden velen een Zuid-Atrikaansch Bóe
ren-karakter, dan zou 't wel beter gaan.
Het Katholiek onderwijs eischt in onzen
tijd niet alleen mannen die karakters vor
men maar het eischt ook, dat men den
kinderen geeft die wetenschap, waarmede zjj
kunnen vooruitkomen in de wereld. Naast
eene godsdienstige opvoeding mag niet wor
den verzuimd eene degelijke wetenschappe-
Ijjke opleiding.
Nu weten onze lezers waarom wjj sym-
pathiseeren met de Boeren die op hemelter
gende wjjze door een gewetenloos, naar geld-
smachtend Engeland worden vervolgd.
Het Duitsch gouvernement beschermt met
alle kracht de Duitsche Missionnarissen, zon
der de Katholieken uit te zonderen, die voor
het Evangelisatiewerk naar Zuid-Afrika ver
trekken. De Duitsche Keizer ziet zeer goed
in, dat de Katholieke Priester meer vermag
dan geweren en kanonnen op het gebied
der beschaving. Is de politiek hier niet bui
ten spel, dan is ook zeker, dat de Tinger
Gods maar al te vaak op eene bijzondere
wijze werkt om 's menschen doen en laten
te sturen in goede richting.
Vera ging naar de Ottiliebron want ze wist,
dat dit de lievelingsplek van Malwine was. Het
psd liep door struikgewas en zoodoende kon ze
ongemerkt de bank naderen.
Nog had ze die niet bereikt, of ze hoorde
stemmenze bleet staanhet was de stem van
Malwine en eene klankvolle mannenstem. Dat
was de stem, die zij zoo lang in hare droomen
gehoord had. Wat zou ze doen? Zou ze voort
gaan en het gesprek storen of het afluisteren
Ze koos het laatstehet gold immers hare
eigene toekomst in dit geval waren alle mid
delen geoorloofd.
„Dus terug, eindeljjk terugklonk blijde
Malwine's stem. „Goddank, 't is altjjd goed nabjj
het tooneel van den strijd te zijn.//
//Ik zie niet in, wat daarmee gewonnen is,
raasr je kunt toch geljjk hebben,// zei hjj.
//En heb ja antwoord van den advocaat Du
ring gekregen Vertel eens op.//
//Ja eindeljjk."
//Wat echrjjft bjj? Geeft hjj meer moed dan
Heym
„Veel meer niet. De papieren Die vervloekte
papieren 1 Dat ik ook zoo dom was ze oom te
zenden
„Dat kan nu r.iet meer ongedaan gemaakt
worden, je moet een middel uitdenken om het
ongeluk af te wenden.//
„Ik wilde zooveel mogeljjk menschen opsporen,
die mjj herkennen en voor mjj optreden. Maar
het zal een langdurig proces worden.//
//Dat gij zult winnen.//
//Wanneer ik misschien oud en grjjs gewor
den ben.//
Wjj zien,"met het oog op den fleren moed
en de hooge mannendeugd der Zuid-Afri
kaansche Boeren tentoongespreid in den gru-
weldadigen en moorddadigen strijd, hun
door de Engelschen op de meest geweten-
looze wjjze aangedaan, een goede uitkomst
voor Zuid-Afrika te gemoet.
Engeland.
Het is niet onaardig te vernemen dat de
Engelsche Fabrikanten aan de Transvaal-
sche Boeren voor het prachtige Transvaal-
sche goud oorlogsmaterialen leveren.
Volgens de Daily News hebben de tol
beambten in Londen twee groote kanonnen
aangehouden, die zich aan boord vau een
stoomschip in Millwall Docks bevonden.
Het geschut was ingepakt in groote houten
kisten en geconsigneerd naar Ohristiania
als jjzerwaren.
Onlangs kwam het Ministerie van Oor
log te weten, dat de Boeren van uit En
geland voorzien werden van wapenen en
blikjes levensmiddelen.
Vrjj dag ontdekten de tolbeambten aan
boord van een stoomschip in de haven van
Londen zes maximkanonnen.
Het schip werd daarom in het dok aan
gehouden.
Duitschland.
Over het aanhouden van Duitsche vaar
tuigen door de Engelsche marine is de Duit
sche pers bezig hare verontwaardiging
lucht te geven. Zjj dringt bjj de Regeering
er op aan om met spoed de Dnitsche sche
pen Hans Wagner, de Itjjkspostbooten Bun-
desrath, en Generaal den Britten te ontnemen.
«Wil Engeland het DuitscheRijk dan met
geweld der Russisch Fransche coalitie in
de armen werpen, die slechts op onze toe
treding wachtzoo roept het Berliner
Tageblatt uit, «want het geduld van het
Duitsche volk is spoedig ten einde.
Wjj kunnen het niet helpen, zegt een an
der Duitsch blad, dat Engeland in een voor
de Britten ongelukkigen landoorlog is ge
wikkeld waaruit het niet anders dan met
gescheurde kleeren kan te voorschjjn ko
men. Het maken van marine-vertoon zal
den Engelschen volksgeest niet kalmeeren.
De Duitsche pers spot met het aanhou-
„Zie de toekomst niet zoo zwart in, schuw
geene uitgaven, over al mjja geld kunt gij be
schikken.//
„En indien het verloren gaat.//
„Wil ik mjjn lot gaarne dragen.
„Jjj bent mjja goede engel, Malwine, en ik
hoop uwe offers te kannen beloonen. Wat er
ook gebeure, wjj bljjven aan elkander gehecht."
Daar was het gesproken, het woord, waarvoor
zjj gewillig leven en rjjkdom zou geofferd heb
ben. Ze zag Götz aan en scheen schooner, om
dat de glans der liefde op haar gelaat lag.
„Is je dat ernst?" vroeg ze bedeesd, als ver
trouwde zjj haar geluk niet.
Hjj trok haar tot zich, een oogenbiik rustte
haar hoofd aan zjjae borst. Daar riep nit de
verte eene stem "Juffrouw Malwine, juffrouw
Malwine en Babette, de nicht van den rent
meester, kwam uit het kreupelhout te voorschjjn
met een brief in de hand.
Malwine maakte zich los uit de armen van
Götz en ging het meisje tegemoet„Oom zendt
mjj,„ sprak zij hijgend, „om u zoodra mogeljjk
dit pakket ter hand te stellen. Ik zocht u in
hez kasteel, juffrouw, doch gij waart er niet.
Oom deed mij n overal zoeken, want deze pa
pieren zjjn van groot gewicht, zei kjj."
„Goed, Babett», dank den heer Moser,„ zei
Malwine zoo bedaard als mogeljjk en nam het
pakket. Met kloppend hart opende zjj het, een
briefje van den rentmeester verklaarde, dat de
jonge baron hem dit pak voor Götz Yon Son-
neck had gegeven om dit door hare tnsschan-
komst aan den eigenaar ter hand te stellen.
Wordt vervolgd.)
lAillIIMIICIjllAIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
PRIJS OBE ADVERTS NTIEN.
AOITE NA NON AÖITATB
6S