NIEUWE
HPagêlaó voor
Wees verdraagzaam.
No. 4393,
Dinsdag 23 Januari 1900
24ste Jaargang,
BUiTËJVLANÜ.
'feuilleton.
DE INDISCHE OOM.
Oostenrij k-Hongar ij e.
Engeland.
Duitschland.
HAiRLISSCEICOCRAI
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUREAUSt. Janstraat Haarlem;
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer
71/.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte^
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
-«3?» «»iiM -•
AGITE MA NON AGITATE.
Red a o t e ur-CT i t g e v e r, W. KüPPERS.
Het is zeer mooi verdraagzaam te zijn onder
de menschen. Maar Hemeltje-lief wat valt
er veel over te zeggen, want het gaat toch
niet aan, den mond steeds te laten over
vloeien van woorden over verdraagzaam
heid en bij elke gelegenheid die deugd ge
weld aan te doen door iemands onvol
maaktheden en kleine gebreken breed uit
te meten, of iemands beste bedoelingen en
werken verdacht te maken. Hierdoor gaat
toch bij velen de zin voor edel denken,
doen en durven jammerljjk te loor.
Voor mannendie in het bewustzijn
van behoefte aan hoogeren zegen, dageljjks
knielen voor God, aan hoogere genade,
boete plegen voor bedrevene zonden,
aan hoogere hulp, kracht en moed afsmee-
ken, om christen- en burgerplicht te ver
vullen, wekt het ergernis getuige te moe
ten zjjn van het kwaad, dat sommige men
schen stichten, door zich te tooien met 't
masker der verdraagzaamheid, om het ge
bod der liefde te verwaarloozen.
Laten wjj volgens de leer der H. Kerk
het gebod der liefde betrachten, dan is de
verdraagzaamheid onder de menschen er
meteen. Verdraagzaam zijn eischt geen
plichtverzuim. Zij, die in laffe toegeeflijk
heid het kwaad onzer dagen niet onder de
oogen durven zien en daardoor steun ver-
leenen aan den boosaardigemissen het
recht zich verdraagzaam te noemen zij
helpen afbreken wat wordt opgebouwd.
Och, daar ziju er zoovelen, die zelfs las
teren ter goeder trouw zjj hebben immers
dit of dat gehoord, en een ieder moet het
weten, zonder dat men zich de moeite ge
troost van een onderzoek.
Arm slachtoffer dat onder het bereik
van zulke verdraagzamen is gevallen.
Waarljjk, met de verdraagzaamheid in
het gewone levenin den dageljjkschen
omgang met de menschen, ziet het er niet
altijd even mooi uit. Veel minder nog in
zaken van het hoogste belang, waar soms
9.
Vervolg)
Toen Ella bet élégant gebouw met het door
wijngaardranken begroeide terras, de schaduw
rijke berceau, de springende fonteinen en de
duizende in vollen bloei staande rozen aanschouw
de, juichte zjj van verrukking, en vergat op dit
oogenblik, dat zij zich op het door haar verachte
buiten bevond.
Mistress Leak liet echter niet nahaar
daaraan te herinnerenterwjjl zij van de verwon
derde bewoners verhaalde, die naar de villa wa
ren gekomen om alles in oogenschoaw te nemen.
Met minachtenden blik op dat aangenaam ge
legen dorp, «waarin die landbewoners" leetden,
smeekte Ella haren echtgenoot, om van den om
gang met al die land-en dorpsbewoners verschoond
te bljjren.
Intusschen lieten de dames van Dunwood zich
niet afschrikken, om mistress Hastings hare op
wachting te maken daar zjj niet de minste reden
vonden, waarom zjj zich niet in vriendschappe
lijk verkeer met haar op geljjken voet konden j
stellen.
Eenige dagen na Ella's aankomst werden eenige
dames aangediend.
//Zeg toch, dat ik niet te huis ben, Sefiy
riep de jonge vrouw haar knorrig toe.
«Maar ik heb reeds gezegd, dat mevrouw niet
was uitgegaan," voerde de kamenier hair tegen;
het wel en wee van een volk mede ge
moeid is.
Een treurig staaltje vau valsche verdraag
zaamheid werd ons dezer dagen weder ge
toond bij de samenstelling der examen-com
missie te Arnhem en te 's Hertogenbosch.
Toen men onzen Minister op de partij
dige samenstelling wees, wilde Zijne Excel
lentie niet weten van welke godsdienstige
richting de sollicitanten warenO hoe
verdraagzaam
Maar zoo'n verdraagzaamheid van den
heer Borgesius, heeft een zeer ver
dachte kleur, hij heeft al eene wonderlijke
opvatting van de zoo hooggeroemde ver
draagzaamheid.
Het is duideljjk dat Z. E. in den waan
verkeert, tegenover iedereen verdraagzaam
te zjjn, indien hij volstrekt geen rekening
houdt met de «godsdienstige richting» van
den candidaat.
De Minister schjjnt de «godsdienstige
richting» te beschouwen als iets, waarmee
meD bij het bestuur des lands, bjj, benoe
mingen enz. geene rekening behoeft te
houden.
In dit optreden van onzen Minister van
Binnenlandsche Zaken zal ieder, die aan zjjn
godsdienst houdt als aan het dierbaarste
wat hij bezit, geene verdraagzaamheid, maar
eene minachting van den godsdienst zien.
Het geloovige deel van ons volk zal het
in dezen Minister ten zeerste afkeuren, dat
hjj openlijk in de Tweede Kamer ten aan-
hoore van het geheele land verklaart, dat hij
geene rekening houdt met de godsdienstige
richting der sollicitanten bjj benoemingen
voor inspecteurs, burgemeesters, schoolop
zieners enz. enz.
Bij het volgen van zulk een stelsel kan
men zich erop verwachten, dat een groot
deel der bevolking eiken keer in zjjn hei
ligste overtuiging wordt gekrenkt.
Nu welen we zeer goed, dat het den
Minister nooit zal invallen, een overtuigd,
flink katholiek man iu het Noorden te be
noemen als schoolopziener of burgemeester
1
tevens raadde zjj hare meesteres aan, om zich san
te kleeden, daar op haar ochtendjapon koffievlek-
ken aanwezig waren.
Ella wilde het niet doen.
«Voor dat landvolk ben ik goed genoeg ge-
kked,// zeide zjj en begaf zich met tegenzin
naar de gezelschapszaal, waar het haar terstond
berouwde iu zulk een onachtzaam toilet te ver
schijnen.
Mevrouw Howell en hare dochter waren zeer
welopgevoede dames, en Ella had nauweljjks vijf
minuten in haar gezelschap doorgebracht of zjj
gevoelde, dat, als men een oordeel over de beide
vrouwen en over haar eigen psrsoon zou moeten
vellen, dat tot haar nadeel zou uitvallen. De
dames hadden veel gereisd, en brachten jaar
lijks slechts eenige maanden in Dunwood door,
mevrouw Howell beschreef die plek als een der
aangenaamste van de wereld, en twjjfelde geen
oogenblik, of mevrouw Hastings zou er zich
spoedig geheel te huis gevoelen.
Verwonderd blikten de blauwe duivenoogen
van Ella mevrouw Howell aan.
//Ik heb in den beginne,// dus vervolgde me
vrouw Howell, //ook gedacht, dat ik nergsns an
ders dan in eene stad zou kunnen leven op
mjjn zestigjarigen leeftijd echter ben ik tot ander
inzien gekomen.//
De bezoeksters die op mevrouw Howell volg
den waren genoodzaakt, te wachten tot Ella toilet
bad gemaakt.
"Wat ziet gij er lief uit \n zeide haar echtge
noot, die even in de kamer kwam terwjjl zjj
zich kleedde, en gereed was om naar beneden
te gaan.
eener plaats met uitsluitend protestantsche
bevolking. Wij zelf zouden zulk eene dwaze
benoeming afkeurenmaar ook welk een
storm zou er opsteken in alle protestant
sche en liberale bladen.
En wij, katholieken, dan?
Gaat men in Den Haag altijd van den
stelregel uit, dat de katholieken voor staats
ambten niet geschikt zijn en daarom, zoo
veel maar eenigszins mogeljjk ismoeten
geweerd worden
De Minister zal zeker niet durven erken
nen dat de katholieken in vele ambten
stelselmatig worden geweerd dat zon
al heel onverdraagzaam blijken te zijn
daarom tracht hij een anderen draai aan
het zaakje te geven en verteltvoor wie
het gelooven willen, dat hij niet let op de
«godsdienstige richting» der aspiranten.
Iedereen echter die zich bemoeit met
's lands zaken,valt het te.meer op, dat het
voornamelijk juist de katholieken zijn, die
zich herhaaldeljjk over stelselmatige uit
sluiting en achterstelling van den kant der
Regeering te beklagen hebben.
Laten we hopen en vertrouwen dat ODze
Minister van Binnenlandsche Zaken bij vol
gende gelegenheden moge toonen een betere
notie van het woord «verdraagzaamheid»
te hebben.
Wij noemen hem verdraagzaam die ziju
plicht betracht en niet let op beuzelwerk
ten aanzien der menschen. Immers, onze
groote Vondel zong
Of dit of dat, elk heeft al iet,
Tot 's naasten klein of groot verdriet.
Het kan er soms gruweldadig aan toe gaan
in de wereld. Zoo had dezer dagen een
tragische gebeurtenis plaats in het kleine
plaatsje Senkwitz in Hongarjje.
Eene daar woonachtige vrouw ontving
van haar echtgenoot uit Amerika 400 flo
rijnen. Het geld werd op het gemeente
huis door den burgemeester aan de vrouw
uitbetaald, 's Nachts daarop drongen twee
//Er is bezoek,// voerde zjj hem tegen en hup
pelde vlug den trap af, terwjjl Herbert over
een paar pantoffels, over een ochtendjapon en
over een handdoek stapte, welke voorwerpen
Ella volgens gewoonte, in het midden van de
kamer op den grond had laten liggen.
Julie en Eugenie Deane hadden zich laten
aandienen. De eerste maakte op de wufte Ella
een bijzonder goeden indruk en nam haar voor
zich in, door hare voorname houding, vooral
toen zjj begon te spreken over des rjjken oom
in Indië van wien zij volgens hare verzekering
de lieveliDg was.
Vervolgens liep het gesprek over de dienst
boden. Julie maakte een of tweemaal melding
van hare kamenier en had, toen zjj heenging
en zich in de vriendschap van mevrouw Has
tings aanbeval den verlangden indruk ge
maakt.
//Ik had nooit gedacht, dat ik hier zulke lieve
menschen zou ontmoeten,// zeide Ella, terwijl
zjj voor het venster stond, en de twee zusters
nazag«waarom zal ik hier ook geen partjjen
kunnen geven P Het huis is groot genoeg, en
het zal mij zeer aaDgenaam zjjn, als ik voor de
landbewoners kan schitteren. Ik ga terstond met
Herbert daarover spreken.//
//Waarover?// vroeg Herbert, die juist binnen
kwam en de laatste woorden had gehoord. Ella
zeide hem wat zjj van plan was.
//Gjj verlangdet, dat ilc met de inwoners van
Dunwood op een vriendschappeljjken voet zou
staan," voer zjj voort, toen zjj de spottende uit
drukking zag waarmede haar echtgenoot naar
haar luisterde, «maar op welke wjjze kan ik
gemaskerde mannen bij haar binnen en ver
langden het geld. De vrouw wees op een
kastje. Terwijl de roovers de laden door
zochten, sloop de vrouw weg en zond haar
10-jarig dochtertje naar den burgemeester
met verzoek om hulp. Het meisje kwam
echter niet terug.
Nu stelde de vrouw de gendarmerie met
het gebeurde in kennisen toen deze bij
den burgemeester verscheen, was hij juist
bezig zich op te hangen. Onder zijn bed
vond men het meisje met afgesneden hals.
De burgemeester bekende het kind vermoord
te hebbende twee gemaskerde roovers
waren zijn zoons, die hg naar de woniDg
van zjjn vrouw had gezonden. Men vond
ze in de woning der vrouw terug. Ook zij
hadden zich opgehangen, omdat zij zich
ontdekt zagen. L)e burgemeester werd ge
vangen genomen.
De Engelschen willen een corps bereden
scherpschutters oprichten om naar Zuid-
Atrika te zenden.
De vrijwilligers van dit corps zullen, be
halve de gewone soldij van den Engel
schen soldaat, nog 500 galden ontvangen
voor den aankoop van een paard plus 300
gulden voor eene uitrusting. Bovendien ont
vangen zij gratis een kijker en een Mauser-re
volver, vervolgens nog een verzekeringspolis
voor het leven voor een uit te keeren bedrag
van 4000 gulden, terwijl zij bij het sluiten
van den vrede nog een appeltje voor de
dorst krjjgen.
De Boeren zullen er nu van lusten, met
zulke tegenstanders.
In Engeland heeft zich een partij ge
vormd die het Ministerie tracht omver te
werpen en te doen vervangen door jeug
diger krachten.
Men verwijt den Engelschen zeer veel fou
ten en men wijst er op, dat minister Lord
Salisbury die 70, de Hertog van De-
ronshire die 67, Goschen die 69 en
Chamberlain die 64 jaren telt, te oud
zijn, om met beleid de teugels .n handen
te houden.
Een telegram uit Berlijn deelt het vol
gende mede
De Mexicaansche Minister van financiën
heeft bepaald, dat de inlossing der niet ter
beter met hen bekend worden, dan hen bjj mij
te noodigen.//
//Daar heb ik niets tegen, slechts verwondert
het mjj, dat gjj zoo eensklaps tot een ander in
zicht zq't gekomen.//
//Welou, die lieden achjjnen veel beter opge
voed te zjjn, dan ik mjj voorstelde. Ik wenechte
dat gij Julie Deane eens hadt gezien. Zjj was
zeer fraai gekleed, en hare moeder schijnt rijk
te zjjn."
//Dat geloot ik niet, als gjj ten minste van de
menschen spreekt, die op Rustoord wonen.//
«Het is toch waar; zjj hebben dienstboden,
een kamenier en een ouden oom in Indië, die
een ware Nabob moet zjjn, en waarvan de beide
jonge dames ongetwjjfeld alles zullen erven.//
//Mejuffrouw Deane schjjDt zeer mededeelzaam
te zjjn,// zeide Herbert lachend, hjj had men-
schenkennia en kon zeer goed gissen waarom
Julie te Rozenvilla was gekomen.
Het gesprek werd afgebroken en niet weder
^ervat, tot, na verloop van eenige dagen, me
vrouw bevel gaf om in te spannen.
«Ik wil bjj de dames Deane een tegenbezoek
gaan brengen en haar uitnoodigen een rjjtoerije
met mjj te maken,// zeide zij.
//Het is vandaag waschdag,// merkte Herbert
aan, //de menschen hier wasschen des Maandags,
en ware ik in uwe plaats, zou ik heden Julie
verschoonen van uw bezoek. Niets kwetst het ge
voel van eene vrouw meer, dan als men haar
met opgekapte haren, met handen en armen die
van zeepsop druipen, aan de waschtobbe over
valt, wacht dus tot morgen."
Wordt vervolgd.)
