No. 4416
Maandag 19 Februari 1900.
24ste Jaargang.
HbagBlaó voor eftooró- en Suió-dCollanó.
De verdeeldheid onder
de liberalen.
BUITENLAND.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
DE INDISCHE OOM.
Dultschland.
Engeland.
MP-
Rusland.
mo-
ICÜSllli: Uil Kt VI.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
;v
31JM Mfi ?ND [UI.
AGITE MA NON AGITATE.
PRT.JS DER ADVERTEN TIEN.
Van 1—6 regels50~CentSj
Elke regel meer7l/%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Puhlicité Etrangcre,
G. L. DA BE Co. JOHNF. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmxrtre
Er is rumor in casa bij de liberalen, nu
de «Liberale Unie» zich eens echt libe
raal gaat toonen. De liberalen waren al-
tjjd getrouw aan hun naam, waaneer zij
het met woorden konden atdoeu, maar als
het op daden aankwam viel er op hun
liberaliteit nog al wat af te dingen.
Zoo ook nu De «Liberale Unie»
gelijk bekend is een bond van liberale
kiesvereenigingen, waarin het Hoofdbestuur
gewoonlijk niet slechts den toon aangeeft,
maar het geheele liedje alleen uitzingt
de «Liberale Unie» wil de Grondwet heb
ben herzien om daardoor te komen tot al
gemeen stemrecht voor de mannen en tot de
mogelijkheid van stemrecht voorde vrouwen.
Het manifest, waarin het Hoofdbestuur
der «Liberale Unie» zijn denkbeelden over
het kiesrecht mededeelt, heeft groote op
schudding in de liberale gelederen verwekt,
omdat het meerendeel van de liberalen voor
die consequentie van hun staatkundige leer
terugdeinst. Wjj moeten dan ook verkla
ren, dat wjj niet verwacht hadden van uit
den liberalen hoek zulk een consequente
toepassing der vrijzinnige beginselen te
zullen zien. Wjj merkten reeds op, dat li
beraal handelen niet in den aard ligt van
de mannen, die zooveel jaren in ons va
derland het roer van den Staat hebben
bestuurd. Zjj toonden steeds geneigd tot
die maatregelen, welke hun positie ver
sterkten, en weerden alles, wat maareenigs-
zins hun macht kon verzwakken.
En thans komt van het Hoofdbestuur
der «Liberale Unie» een voorstel, dat zeer
zeker, indien het daarin opgesloten denk
beeld mocht worden verwezenlijkt, aan het
liberalisme eeD gevoeligen slag moet toe
brengen. Algemeen stemrecht brengt zeer
zeker de politieke macht hier te lande in
andere handen en de tegenwoordige staat
van zaken zal moeten plaats ruimen voor
een anderen, in welken het liberalisme maar
weinig in de melk zal hebben te brokken.
Men zij echter gerust. Het liberalisme
is nog in werkelijkheid niet zoo veranderd,
dat rjjD aanhangers werkelijk liberaal zjjn
geworden. De «Liberale Unie» of lie
ver gezegd: het Hoofdbestuur van dien
bond mag niet verward worden met de
«partij.» Dat Hoofdbestuur heeft gehan
deld in overjjiing, en zonder te letten op
de belangen van de «party» heeft het een
beginsel gedecreteerd, dat door de ware
liberalen zal worden verloochend. De li
beralen pur sang beweren, dat het Hoofd
bestuur naar links is afgedwaald en dat
het een verloren schaap is, 't welk op den
goeden weg moet worden teruggebracht.
Hiertoe zullen de liberalen van het echte
slag wel alle pogingen in het werk stel
len. Doch mocht het niet gelukken het
verdoolde lam terecht te brengen, dan kan
men er zeker van wezen dat het voor
goed zal worden uitgestooten en dat het
Hoofdbestuur van de «Liberale Unie» voor
het vervolg als een verloren zoon zal wor
den beschouwdwiens terugkomst niet
wordt verwacht noch gewenscht.
Lezen wjj slechts wat de A7. Rott. Ct.
het hoofdorgaan der echte libera'en
er van schrjjft«In Mei van het vorige
jaar stemden van de 84 aanwezige Kamer
leden 30 in beginsel voor algemeen kies
recht. Hoeveel zouden er practisch voor
invoering van het algemeen kiesrecht door
Grondwetsherziening stemmen? Vooreen
regeling van het kiesrecht door den ge
wonen wetgever zonder beperkende be
palingen in de Grondwetstemde bjj de
Grondwetsherziening in 1887 menigeen,
die na het tot stand komen der tegenwoor
dige kieswet, voor technische wjjziging vat
baar, zeker thans niet aan eene daartoe
strekkende bepaling in de Grondwet zjjn
stem zou geveD, nu zjj wordt aanbevolen
met het uitgesproken doel om het bestaande
kiesrecht door algemeen kiesrecht te ver
vangen. De kans dat dit rechtstreeksch
streven naar Grondwetsherziening zal ge
lukken, achten wjj dan ook hopeloos ge
ring, en wij kunnen ons niet voorstellen)
dat de bjj de «Liberale Unie» aangeslo
ten kiesvereenigingen het hoofdbestuur zul
len volgen.» Mocht dit ongelukkigerwijze
het geval zijn, dan zou dit streven bjj de
eerstvolgende algemeene verkiezingen uit-
loopeu op eene schromelijke verdeeldheid
onder de liberalen en een jammerlijke ver
warring die de voorstanders van alge
meen kiesrecht niet nader zou brengen aan
de vervulling van hun wensch, en zeer zeker
niet de kansen zou verbeteren op eene Ver
tegenwoordiging, beter gestemd dan de te
genwoordige voor een wetgevenden arbeid,
zooals de «Liberale Unie» en velen, die niet
tot haar beboeren, van harte wenschen.»
Behoeven wjj wel meer aan te halen
om te doen zien hoe verschrikkelijk de
echte liberalen het van 't Hoofdbestuur
der «Liberale Unie» vinden, dat het zoo
hard van stal is geloopen De kansbere
kening van de N. Rott. Ct. achten wjj ge
heel juist. Wjj gelooven evenmin, dat er
veel hoop bestaat op de verwezenlijking
van het denkbeeld der «Liberale Unie».
Gaat men toch de vorige stemmingen in
de Tweede Kamer over de kiesrecht-quaes-
tie na, dan vindt men weinig grond om te
FE DILLE T ON.
82.
Vervolg
„Het i» intusschen van groot belang, dat ons
asschepoestertje l>jj de bruiloft tegenwoordig is,"
zeide Julie spottend, daar oom eerst Zaterdag
komt, hebben wjj tjjd in overvloed, om haar
gunstig voor ons te stemmen.0
De uitnoodigingskaarten werden verzonden,
en de vreugde die Julie ondervond, dat zjj op
het feest mocht komen, deed haar voor het oogen-
blik het voorgevallene vergeten.
Tegen den avond kwam August Grey. Hjj
had bericht gtkregsn, dat zjjn vader onver-
mjjdeljjk moest failleeren, en Julie joist be-
oordeelende, dacht bjj, dat hjj voor dat dit
bekend zou zjjD, eerder ksns h»d, om bjj Julie
sl»gen, dan na die gebeurtenis, drong
'-P 'a of in bet geheim w^,de
hr.
iize van We me
zonden wjj i
- f vu» D VUJ
srioving moert na bet bal op Jo-cnvill«( ten
- 1 sr plaat» hebben. „W
er wachten f» zeide
,.st beslot en elkander t
f De oneenigheid met m^jae 1
'tstel tiet minder wo
e meest hem geljjk f
t P'-osj'. om het best'
a, en zeide ten laatst
at* oord zon erlangen.
Donderdag. T'gen drie uur reden
naar den trein, eenige oogenblik-
verwachten, dat de tegenwoordige Kamer
zich ooit met de vérstrekkende voorstellen
der «Liberale Unie» zal vereenigen.
Maar dit is voor het liberale blad slechts
bijzaak, dat spreekt van zelf. Doch er zou,
wanneer de aangesloten kiesvereenigingen
zich met het denkbeeld van het Hoofdbe
stuur der «Liberale Unie» vereeuigden
eene schromelijke verdeeldheid onder de
liberalen ontstaan en tsvens eene jammer
lijke verwarring, waardoor de wetgevende
arbeid van het tegenwoordig Kabinet zou
worden belemmerd.
Dit zou natuurljjk in der liberalen oog
verscbrikkeljjk wezen, omdat dan tevens
de macht van het liberalisme zou zjjn
verbroken. En om dit te voorkomen, moet
het Hoofdbestuur der «Liberale Unie» wor
den verloochend. Men kan hieruit zier»
wat het werkeljjk streven der groote libe
rale partjj beteekent. Wauueer een groep
zich eeDS consequent toont door in toe
passing te willen brengen, wat zoolangen
tjjd in theorie is aangeprezen, dan komen
de groot-rechters van het liberalisme ver
klaren, dat die practjjk niet kan worden
uitgevoerd, en, zoo daartoe toch wordt
overgegaau, dat er dan eene jammerlijke
verwarring zal ontstaan.
Doch hebben de liberalen hiertoe niet
steeds aanleiding gegeven Is het zoo on
begrijpelijk, dat de jongeren onder hen
nu toch eens eene p roef willen gaan ne
men met de zoo dikwjjls aangeprezen denk
beelden en dat zij het moede worden steeds
in theorie te moeten geloovenwat zjj
niet in praktjjk mogen brengen?
Onze waarschuwingen tegen het libera
lisme worden door deze feiten zonneklaar
bewaarheid. Voortdurend toch wezen wij
er op, dat het liberalisme moet leiden tot
radicalisme en sociaal-democratie, en dat
dus elke samenwerkingook op sociaal
gebied, met de liberalen, slechts ten goede
kan komen aan de radicalen en-^öciaal-
democraten.
Laat deze verdeeldheid onder de libe
ralen voor ons eene les wezen. Zonder nu
in de allereerste plaats te denken aan ver
sterking van onze eigen richting door die
verdeeldheid bjj de liberalen, mogen wij
ons hierdoor toch voor gewaarschuwd hou
den, dat met die richtingen op geen en
kel punt van het staatkundig program kan
worden samengewerkt. Elke steun aan li
berale hervormingen maakt het voor de
toek mst moeiljjker om te komen tot een
toestand, waarin geen enke'e politieke rich
ting de andere meer zal overheerschen,
maar waarin elk partjjbelang zal wjjken
voor dat van het geheele vaderland.
o
-lil
nilie z*
aarzelde cat
woord uii t
'löopkstbi
ken daarna klonk het schel gefliit van de lo
comotief.
De familie van Rustoord, gluurde Di 1UW6-
gierig door de gordjjnen.
„Daar is mevrouw Elliot// riep Eugenie,
hi ie, zij kijkt naar ons U
Julie had ech'er slechts oogen voor da dicht
omsluierde gestalte, die aan Hastings zjjde zat.
Zjj jjlda naar da kamer van Dora aan het
zelfde venster waardoor Dor» eertijds naar de
schitterende lichten van de villa gekeken, de
gasten uit da rjjtuigen had zien komen, en het
huis had zien binnengaan.
//Ik begijjp niet, waarom Dora niet even
voor dat het bal aanvangt hier aankomt,// zeide
zij aan hare moeder„jk wenschte wel, dat
die geschiedenis achter den rug was, en zjj kon
mij tevens bjj mjjo aankleeden de behulpzame
hand bieden.//
Zjj schreef een paar regels en zond het
dienstmeisje naar de villa. Deze kwam spoedig
mat een sierlijk toegevouwen briefje terug, het
loidd*
„lk moet bjj hel touet van de jonggchu*
den tegenwoordig rij0 en kan niet komen.
lief t®r zÜcl® 8esGan en haar trilet keurig in
orde gebracht.
Eene gelukkige jonge vrouw dicht ook heden
aan een nacht in Juli, toen zjj op den onden
groenen kefiir van hare moeder gezeteD, zich
in slaap had geschreid. De familie Deane kwam
laat a»u. De huiskamer even ah de zaal waren
reeds vol gasten, alleen de kleedkamer was
ledig-
Julie vergezeld van August Grey, kwam naar
beneden.
Op kleinen afstand van de deur der zaal
stonden Hastings en Dora gearmd Dora in
haar bruidstooi, was buitengewoon b/koorljjk.
Bevallig en vriendeljjk beantwoordde zjj' de
gelukwenechen die de gasten haar toevoegden,
allen Waren aangenaam verrast, dat zjj m de
meesteres van Rozen villa het lieve menja, dat
sedert lang alle harten voor zich had ingeno
men
mochten begroeten.
Naast Dora stond oom Rudolf. Hjj richtte
sjjne blikken onafgewend naar de deur waar
door Jnlift mnnat hinnon komen.
iden klae-
geruisen
cans traé 1
Dor
ien
Dors ge
vroeg ai*
h
00
et
bra
S3
niemand dan mistress Leak, die
van aannam sn het antwoord
rd <tvI
£1CU
do
>or baar
lOgc
bal te
t zeer.
feljjke gelegenheid haar zoo
Men hoorde fc
leren. Mevrouw
had zjj den dier
slaan, nam Eugi
I baar in bet
Dora V Én I
geopende oogen
Hoog
j en Keek over üt\i iC
i iade zaal. Zf zag de jong;
seiing beving haar »- 6Q
en
ltO. ^iaUWeljjks
en, of zjj bloei
n en fluisterde
mjj, of is het
nat met "'nu*
n Dora J
verwondend, d
are anoe<i*) bleef
e zich In hnre voll* lengte,
écbonder v&zi li&rc mosder
shuwdan, ean&diti*
ow niet te alien.
Te Berljjn heeft onder de vele influenza-
lijders, deze ziekte ook den opperburge
meester Kirschner aangetast.
De staatssecretaris von Bülow is
insgelijks reeds eenige dagen bedlegerig,
evenals zjjn vrouw. Om op te knappen is
keizer Wilhelm voor eenige dagen
naar het jachtslot Hubertasstock vertrok
ken waarheen de Keizerin hem volgt
zoodra de prinsjes Oskar en Joachim,
die eveneens lichtelijk ongesteld zijn, weer
beter zijn.
Ter audiëntie die de afgetreden gou
verneur generaal jhr. van der W jj c k
gisteren bij den Keizer had, betuigde hij
zjjn dank voor den hem verleenden Roo-
den Adelaar eerste klasse. Hier trof jhr.
van der W ij c k juist als onden beken
de uit Batavia den vice-admiraal Died-
richs aan, die in Indië als vertegen
woordiger des Keizers de feesten ter ge
legenheid van de inhuldiging van koningin
Wilhelm in a der Nederlanden bij
woonde.
De gisteren te Berljjn gestorven vice-
admiraal R e i b n i t z begon zijn loop
baan oorspronkelijk als adelborst bij de
Nederlandsche marine.
Iu de Westminster te Londen is een krach
tig protest uitgesproken tegen den oorlog
in Zuid-Afrika. Er werd een bijeenkomst
gehouden door verscheidene liberale par
lementsleden, waarvan velen redevoeringen
bielden. De Afanches'er Guardian gaf een
vrjj uitvoerig verslag van de min oi meer
geheime vergadering, waarin vjjf resolu
ties werden aangenomen die den oorlog
met de Boeren veroordeelden als een mis
dadige misslag. Aanhankelijkheid werd be
tuigd aan de oude whig-politiek van Can
ning, Fox, Gladstone, Bright
en C o b d e n, geprotesteerd tegen het im -
perialis'isch veroveringsbeleid, dat de be
grootingen van oorlog verzwaartdank
betuigdaanHarcourt, Mor ley, Bryce,
Courtney en andere woordvoerders te
gen den oorlog. Besloten werd geld bjjeen
te brengen voor de oprichting van een bond
met den inhoud der hier gemelde motiën
tot program.
Iu het Huis der Lords heeft Lord
Rosebery in het verschiet gesteld het
verlies van Zuid-Afrika en bij voegde er
aan toe «Als wij Zuid-Afrika verliezen,
verliezen wjj ook den steun der Koloniën
en het koloniale rjjk zou van het moeder
land afbreken.»
Het is te hopen, dat de Engelsche Re
geering in acht gaat nemen wat deze af
gevaardigde in de commissie-vergadering
van het Lagerhuis zeide, toen hjj zich te
gen de aanvullingsbegrooting van oorlog
verzette tegen de vermeerdering van het
Engelsche leger met één enkelen man.
Het Engelsche leger werd zeide hjj
thans gebruikt in een oorlog, die een
beleediging was van God (geroep oh, oh!).
Deze oorlog was door het christelijke En-
klemde zjj zich aan den arm van August en
uitte met schorre en onaatuurljjke stem de
woorden: //Mjjn God! het is Dora Ontsteld
als zij was, wilde zjj in dien toestand Dova
niet ontmoeten snel verwijderde zjj zich, viel
op een stoel van de kleedkamer neder, bedekte
met beide handen het gelaat en mompelde
z/Dora, de verachte, de mishandelde Dora heeft
hem bekoord.// Van lieverlede kwam zjj tot
volkomen beBef van haren toestand en herin
nerde zich, dat zjj den oom verwschtte, terwjjl
zjj vreesde hem te ontmoeten.
//Ach, het is meer, dan ik verdragen kan
nep zij overweldigd van angst, in de bitter
heid van hare vernedering uit.
Eu toch was het raadzaam, dat zjj zich ver
mande, om te kunnea verduren wat ni0t
veranderen was. vaB
Het beste zou zjjn, om de mee'-e[g TOor-
Rozenvilla te begroeten, als ware 0r
gevallen, na dit besluit gev^je staan, ^intè
ging Julie eerst voor den »Pfvan ontroering
zien of haar gelaat ook sp°r0
,,'-£Lvi DID -."Sc i
diofcg, en maakte •ca g-
te venchjjnen.
Zjj schrikte loe-a
oatstemd
dat zjj zich onmogeiS*
CR vioOiijk* uae-Mg
-5 *erplicht
Eugenie waren ongeru
geland ondernomen tegen een doot en door
christeljjk volk, dat alleen zjjn onafhan-
keljjkheid wenschte te behonden. De ne
derlagen en tegenspoeden der Engelsehen
wa-en te wjjten aan het feit, dat hun zaak
onrechtvaardig was.
De Times geeft naar aanleiding van
Hartraann's artikel in het Berljjnsch
tjjdschrift Gegenwarl, den Nederlanders den
raad hun koloniën te verdedigen tegen den
aanval van een of andere groote mogend
heid.
Het blad zegt verder, dat door gevoe
lens, die wjj waardeeren, op dit oogenblik
de stemming in Holland ten opzichte van
Engeland niet vriendschappelijk is, doch
de Hollanders weten even goed als wg,
dat de verdediging en handhaving hunner
onafhankeljjkheid, zoo goed als die hun
ner Belgische naburen, steeds een der
hoofdstellingen van onze politiek is geweest.
Sinds de Nederlanden voor het eerst
opstonden tegen bet Spaanscbe jak, heb
ben wjj hen in langdurige, bloedige oor
logen geholpen tegeu de Spanjaarden en
Franschen en we zjjn gereed hen te helpen
tegen eiken toekomstigen aanval evenals
wjj dit vroeger deden.
Frahkrijk.
Geïnterviewd door den correspondent
der Eclair verklaarde kolonel T h y s, direc
teur van den Congo-spoorweg, de Boeren
te bewonderendoch hg achtte een ver
zwakking van Engeland zeer noodlottig
voor zjjn land, want het is voor Engeland
van het grootste belang dat België intact
De Belgen moeten zich een machtig
Engeland wenschen. Niettegenstaande dit
keurt Tby s het imperia!'
Aan een der Pary?
dingsscholen voor hooger
lycée St. Louis, hebbeD d "0 -enec-
de leerlingen Zondag vervror. de
jaarsvacantie gekregen. De ag daar
toe was het optreden vantypheuse koort
sen, waaraan reeds een viertal jongelie
den zjjn bezweken. De oorzaak is nog niet
ontdekthet bronwater, dat verdacht werd,
is gebleken geheel zuiver te zijn. Om den
oudsten leerlingen, die voor hun examen
staan, te gemoet te komen, wordt een ge
deelte der lesssen in de lokalen derSor-
bonne gegeven, en eenige leeraren heb
ben zich bereid verklaard de jongelieden,
wier ouders buiten Parjjs wonen, tjjdeljjk
in huis te nemen.
Omtrent een der Parjjsche waterleidin
gen is intusscben reeds het vorige jaar
gebleken dat de bron (te Vaucluse) kie
men van typhus bevatte. In de Academie
van geneeskunde heeft dr. T b o i n o t hier
over een mededeeling gedaan en op^e'"
teljjke maatregelen tegeu de verontreih1"
ging van openbare wateren aangedrongeI1,
Uit Petersburg wordt gemeld,
een bataljon Russische troepen ge_
die
is gezonden, waarmede naar
looit de geheele legerafd0e^oQ
zich aan de Afghaansche
gt; ik wensck
//Gjj hebt ons inderdaad ve" e lippen en
nalnlr Toi/lo l»T» maf Kld"
u geluk// zeide zjj met kl«Br
gedwongen lach. beantwoordden
Dora en de heer vriendelijk; dat
haren groet zoo beleefd t an i
Julie zfch weldra geru»' 60 0»gedwon-
Ult// zeide
gen met Dora P"t*Te0 ontstemd
"GJ Z1,| aie *ich b*> beQ h»d gevoegd.
00\X?ï°°^dïi0•'' V06rde kern tegen.
m Lre donkere oogeu toornig op be®
S g*ve"jgd8cheen haar Toe, d»«hï
£,ra ontroering opmerkte en er zich over ver-
August Grey leidde Julie n-,
gvondmaaliijd, m een aangrens..,a
en vroeg haar, hem nu het
te geven. Zij 8piak het jawoc.d
Kort daarop, wendde Julie v, r.
ondragelijke
huis te
*n den
ven
had ea ver.«at
hootdpjja
gaan.
Toen zjj alleen was, gaf zjj
onderdrukt gevoel lucht, met
iaar lang
trampaokrig8
cn
opmerkte hoe bleek
hst scheen haat toe,
onder die opgeruimde
ma mengen. Toch was
in. Mevrouw Dssce «n
beleven
gesteld
weg-
or.i
indriiJr vaa
