NIEUWE
WagBlaó voor <3fLooró- on
Engeland's grootste macht,
No. 4425,
Donderdag 1 Maart 1900
24ste Jaargang.
De Verloken Zoon.
BUITENLAND.
Redacteur-Uitgever, W. ESP PERS.
Engeland.
Duitschland.
AARLÏMSCmi (MAAIT
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem /1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 4 2,80
Afzonderlijke nummers. .0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUEEAUSt. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DES ADVEBTENTIEN,
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Hl» H*W«1 Hl -•
Ten gevolge van den oorlog in Zuid-
Afrika is het in de laatste weken voor ieder
een duidelijk geworden, over welke ontzet
tende macht Engeland heeft beschikt door
het bezit der onderzeesche kabels.
Herhaaldelijk gebeurde het, dat het War
office* dagen lang weigerde de gewichtigste
berichten bekend te maken, terwijl deLon-
densche correspondenten van Fransche en
Duitsche bladen allerlei geruchten naar het
Vaderland overseinden. Europa kent ech
ter eerst met zekerheid den toestand als
het den heer Chamberlain behaagt,
iets dienaangaande los te laten.
De heer Chamberlain is dus in staat,
den telegraaf het zwjjgen op te leggeD en
Europa gedurende den geheelen oorlog ver
stoken to houden van de voordeelen, welke
de heerlijke uitvindingen, waarop het zoo
trotsch is, opleveren.
Weinige menschen, zelfs onder de mach
tigste en grootstehebben zulke kracht be
zeten.
Napoleon kon, toen Europa aan zgne
voeten lag, niet beletten, dat het nieuws
te Parijs aankwam en zich onder de me
nigte verspreidde, niettegenstaande zijn po
litie en zgne wetten.
Maar Chamberlain heeft het in zijne
macht de geheele wereld in angst en twij
fel te laten indien dat in zijn kraam te
pas komt.
Immers alle oveizeesche kabels zijn in
de macht van Engeland alle vreemde Re
geeringen kunnen niet, oltchoon zij ont
zaglijke subsidiën aan de Engelsche maat
schappijen geven, met hunne vertegenwoor
digers in telegraphische verbinding treden,
sedert Chamberlain zgn bevelen ge
geven heeft aan de maatschappijen, die de
kabels exploiteeren.
Er zijn geene andere dan Engelsche maat-
schappgen. Daarin ligt het geheim der groote
macht, waarmee de Mogendheden nog lange
jaren rekening moeten houden.
FEUILLETON.
7
Vervolg)
Hjj nam gouddraden uit een koker, die zich
bogen ala garen, daarmede bevestigde hij de
ringen onder de goudblaadjes, kneep de laatste
met de tang toe en plotseling het scheen
den meisje» een wonder was de ketting weer
gemaakt. Maar hjj gap ^elen nog niet terug.
Hjj nam uit een doosje een poeder en deed
daarvan wat op eeo zao[,t leer, waarmede hij
den ketting poetste en dan eerst reikte bij den
ketting aan Maria over.
//Zoek nu de gebroken plaats op,// zeide hjj
met een triomfeerend lachje, #ga ÏUjt ze njet
vinden, Eleooora spande zich vergeef, in, de
beschadigde plaats te ontdekken Maria was
overgelukkig, de ketting blonk mooier dan
voorheen, maar het bevredigd# haar ook, dat
haar vertrouwen haar niet had misleid, het was
juist alsof zg deelnam aan den triomf, dte M«.x
tegenover Eleonora genoot
//Dat had ik niet gedacht,// riep Eleonora,
wier vooroordeel door het gelukken van dit
werk overwonnen was, en nu scheen het alsof
de rollen zouden verwisseld worden.
Maria vroeg met een blos, hoe zij dezen arbeid
kon belooeen, Eleonora drukte echter stil haar
hand, als wilde zij daarmede zeggeD, dat zij
met deze vraag den vreemde krenkte, en haar
oogen schenen met recht de bevestiging van haar
Toen er, korten tijd geleden, sprake was
van het leggen van een nieuwen kabel van
Engeland naar de Kaap, schreef een En-
gelsch blad
«De onderneming zal 125 millioen kosten-
Daarvoor kan men vjjf gepantserde oor
logsbodems bouwen. Maar als deze nieowe
Ijjn klaar is, zullen onze schepen vijfmaal
zooveel kunnen doen.»
En dat is juist. Engeland heelt over de
geheele wereld een net van onderaardscbe
kabels gespannen. Men zou het kunnen
vergelijken bij een spinneweb, waarin Lon
den het middelpunt. Er gebeurt niets aan
de uiterste grenshoeken der aarde, of de
spin wordt oogenblikkeljjk daarvan in ken
nis gesteld.
Werpt een oogslag op de kaart.
Tien kabels verbinden Engeland met Ca
nada en de Vereenigde Staten. Tusschen
Engeland en Znid-Amerika, bestaan drie
draden, die over de kusten van Spanje naar
Brazilië en de zuideljjke Republieken loopen.
Naar het verre Oosten loopt een kabel
over Gibraltar, Malta, Egypte, Aden, Indiö,
China en Australië. Eindelijk is Afrika
over de kust van Guinea met Engeland ver
bonden.
Zoo is dus de geheele wereld door het
spinneweb ingesloten. Elk oogenblik kan
de spin van het midden naar den omtrek
loopen, hare vijanden voorbjj snellen, eene
kolonie vernielen, eene provincie veroveren,
voordat hare vijanden zelfs vernomen heb
ben, dat zjj bedreigd worden.
250.000 Kilometer lange kabels waar
borgen aan Engeland zjjne wereldmacht.
Maar de heer Chamberlain vindt,
dat het niet voldoende is. Eenige zijner dra
den loopen over bezittingen, die niet aan
Engeland toebehooren.
Er zijn in de wereldzee bier en daar
eenige verloren rotsen, zonder boomen, zon
der dieren, waar nooit iemand woonde. En
geland heeft daar toch zjjne vlag geheschen*
Daarover zullen zijne onderzeesche kabels
gelegd worden, om de laatste verplichtingen
woorden uit zjjne gelaatstrekken te willen Itzm.
//Een woord van dank is reeds te veel voor
deze kleinigheid,// sprak Max, die zjjne gereed
schappen te zamen pakte en zjjn voorhoofd droog
de hij zeide dat op een toon en blik, welke
Maria deden blozen, wat voor Eleonora niet on
opgemerkt bleef.
wik moet dezen midd/.g op den burg zgn,//
voer hg haastig voort, en het was hem, als maakte
een onbeschrjjfeljjke schroom zich van hem mees
ter, die hem weerhield, langer in de nabjjheid
van de jonge meisjes te verwjjlen, want pas
had hg den ransel gesloten, of hg verwjjderde
zich met een diepe buiging.
De jonge dames deden niets om hem daarvan
af te houden; ook van hair had zich een pijnlijke
verlegenheid meester gemaakt, van welke zich
geen van beiden rekenschap kon geveo. Maria's
hand speelde met den ketting, welken Max
weder aan het taschje had bevestigd, zg scheen
in gedachten verzonken Eleonora verbrak het
stilzwijgen niet en als volgens afspraak stonden
zjj van het grasveld op en namen den terugweg
naar den burcht aan.
//Dat was een zeldzaam avontuur begoa
Maria plotseling, nadat zjj eenige schreden ge
wandeld waren.
//Ik kon den vreemde geen geld aanbieden,
en aan den anderen kant kan ik het toch zoo niet
aannemen zonder hem ervoor te beloonen.//
#Het werk was hem gemakkelijk genoeg, hij
is al genoeg beloond, wanneer hjj Zrini's klei
nood gerepareerd heeft," antwoordde Eleonora,
(/maak u daar geen zorg over.
i/9et maakte mjj eerst boos, dat een goud
en de laatste vrees tegenover den vreem
deling te ontgaan.
Welk middel bezitten de Europeesche
Mogendheden, om ernstig op te treden tegen
dezen veroveraar Zij zelf hebben zgn arm
gewapend.
Zij hebben nooit getracht zgne onder-
nèmingen te bemoeilijken, of om naast zgne
heirbanen gereserveerde wegen aanteleg
gen. En op dit oogenblik zgn zij gedwon
gen, zich te schikken naar het goedvinden
van Engeland.
De maatschappijen siaan geheel onder de
macht van Engeland, dat in tijd van oorlog
geheel naar willekeuroverdekabelsbesehikt.
Tegen wil en dank moeten de andere
landen zich door Engeland de wet laten
voorschrijven, zij moeten alle gewone en bui
tengewone reglementen goedvinden, zware
bijdragen betalen, die den last ran «John
Bu lbergverminderenen zith laten welge
vallen, dat jj sl echt of niet bpdiend wordeD.
Nu worden de meeste telegrammen ver
minkt en achtergehouden^; wat zou er ge
beuren, indien Engeland in oorlog was met
een Europeesche Mogendheid
Duitschland heeft echter reeds verlof ge
kregen, om een kabel naar de Vereenigde
Staten te leggen, zoodat België en New
York weldra rechtstreeks verbonden zgn. In
de Fransche Kamer zgn ook stemmen op
gegaan, om met zijn Koloniën te verbinden.
Toch zalJosephChamberlain de
beheerscher der wereld bljjveD, zooals de
spin dab is over haar web. Welke macht
zou bjj deze te vergelgken zgn, indien de
rechtvaardige God niet de hoogmoedigen
trof, indien de heldenmoed van een volk van
Boeren, dat de beste generaals der Koningin
doet terugdeinzen, niet alle berekeningen
van Chamberlain te schande maakte
De minister Göschen besprak bjj het
indienen der Marine-begroeting de mobi
lisatie der vloot.
smidsgezel zoo vrij met ons durfde spreken, ik
hield hem eerst voor eeu verwaanden gek, die
zjjn loon aan sieraden uitgaf, maar hjj is be
kwaam, het werk ging hem spelend van de
hand.//
//Ik kon de kleine blaadjes met mjjne handen
niet pakken,// sprak Maria, haar toeknikkend.
*Dat hij veel van zjjn werk verstaat, hebben
wjj gezien,// sprak Eleonora, als was dat een
nevenzaak, //maat lach mij zoo ge wilt uit, ik
wed dat hg geen werkman is, hjj is meer.//
Mai ia hoorde verbaasd toe, maar sloeg de oogen
neder.
z/Gg meent?// aDlwoordde zg talmend.
,Toen hjj op het gras lag en het hoofd ne-
derboog,*fluisterde Eleonora Maria geheimvol
toe en ke k daarbij om, als kon haar iemand
beluisteren, //zag ik om zgn hals een zeldzamen
ketting, zooals ik. er wel meer onder de buitge
maakte van de Turken in de verzameling van
mijn vader gezien heb. Ik herkende duidelijk
het Arabische schrift op een plaatje.//
//Gij meent toch niet, dat hjj een Turk is.//
hNeen,// antwoordde Eleonora lachend, //maar
die alchimisten en goudmakers, met welke de
Keizer in zjjn laboratorium werkt, dragen zulke
Arabische amuletten, zjj verstaan ook kunsten,
van welke een gewoon mensch niets begrjjpt.
Dat beteekent echterzg hebben hunne ziel aan
den Booze verkocht!//
Maria lachte, doch die lach klonk wel een
beetje gedworgen, en zjj zeide, de vreemde zag
er niet uit als een heksenmeester, zij kon ook
niet gelooven, dat zullte mentchen bestonden.
//Dan vergist gjj u zeer,» sprak Eleonora,
Er zijn tijden zeide bij, dat een vloot-
demonstratie raadzaam isdoch hjj acht
eene niet geraden op dit oogenblik. Stap
pen zullen gedaan worden om de marine
reserve te versterken en de Regeering in
staat te stellen, een klein gedeelte daarvan
op te roepen in plaats van de geheel reserve.
Als het noodig was, zou het reserve-es
kader ook langere oefeningen in tactiek
houden.
In het halve jaar, volgende op de vredes
ontwerpen, zgn meer reusachtige vlootont-
werp-programma's, die vele jaren geleden
reeds ontworpen moesten zgn, ingediend
dan ooit te voren.
De Mogendheid, die haar vertegenwoot-
diger naar de conventie had gezonden, was
op dat oogenblik al druk aan het bereke
nen. Doch deze uitgebreide programma's
waren verdeeld over tal van jaren en we
moeten niet zien naar het totaal, doch naar
de jaarljjksche uiigaven. Oaze uitgaven
waren geljjk aan de uitgaven volgens deze
n euwe ontwerpen. Wjj moeten ons daar
door niet laten alarmeeren, doch de jjverige
aandacht van het land wordtjvereischt, op
dat wjj voor blijven met de ontwikkeling
der vlootniet alleen ten opzichte vau
Europa, doch ook van de Vereenigde Sta
ten en Japan.
Mr. Gibson Bowles, die het er
mede eens was, dat het ontwerp voldoende
was wees op de toenemende kracht van
de Duitsche partjj in Hollend wat ertoe
zou kunnen leiden dat deze partjj Hol
land van Engeland afkeerig zou makenen
voorwaarden gunstig genoeg voor zich zelf
met Duitschland zou weten te verkrjjgen.
Dit plan nam reeds een vasten vorm aan
en zou, als het succes had, het evenwicht
tusschen de maritieme machten in Europa
veranderen, want in plaats van twee vloten
zooals op dit oogenblik de Engelsche en
Fransche, zou er eeu derde komen, een
Duitsche, bemand met Hollandsche zeelui.
In de Pruisische provincie Hannover
wordt een dorp omgezet in een porselein
fabriek. De huizen worden voor afbraak
verkocht, daar de bodem van Heessel, zoo
heet het dorp, een uitgebreide laag klei
aarde bevat. E«n Hamburger vennootschap
heeft het terrein aangekocht om ongestoord
te kunnen graven in deu rjjken bodem.
met gewichtige stem, //Ik wil je wat toevertrou
wen wat niemand mag weten, ik heb het toe
vallig gehoord uit een gesprek van mjjn vader
met grasf Waldstein. De overheid heeft een prjjs
van tienduizend thaler op het hoofd van Frans
Borri gezet, omdat hjj boeken heeft geschreven
welke de waarheid van het bestsau van God
loochenen. Die Borri is ook zulk een heksen
meester, ze hebben hem gepakt, toen hjj van
Denemarken naar Konstantinopel wilde, en in
ketens geklonken. De Keizer had echter ia hec
geheim bevel gegeven hem naar Weenen in den
Hofburg te brengen, hjj wil hem zien en
spreken.//
//Om Gods wil,// riep zjj uit, irvat wil hjj
van dien man
//De Keizer heeft een sterk verlangen naar
bovenn&tuurljjke dingen, maar ik vermoed dat
hjj nog wat bjjzonders met hem voor heeft. Men
vertelt, dat deze alchimisten ook int de sterren
de toekomst lezen en door geestenbezweringen
geheimen te weten komen. De Keizer vertrouwt
de Hongaren niet, zjj voeren geheime dingen in
hun schildmjjn vader wilde daarom eerst niet
hebben, dat ik n bezocht, toen hjj hoorde, dat
de Magnaten hier wareD, en toen hjj eindeljjk
toegaf, zeida hjj, dat ik mjj nist in hun ge
zelschap zou menger.. Baadt gjj nu welke ge
dachten in mjj opkwamen, toen ik den ketting
om den hals van den vreemde zag?//
//Neen,// zeide Maria, en er teekende zich
verwarring in hare trekken, zoo onverwacht
kwam voor haar de wending in Eleonora's me
dedelingen.
(Wordt vervolgd.)
