NIEUWE
WaaBlaó voor tfflooró- on Suid-eXollattó.
Advertentiën
Klooster- en Volksscholen in
Frankrijk.
No. 4431.
Donderdag 8 Maart 1900
24ste Jaargang.
De Verloren Zoon.
BUITENLAND.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUBEAÏÏSt. Janstraat Haarlem.
AGITE MA WON AGITATE.
PB.IJS DSa ADVEBTBNTIBN.
Van 1—6 regels50 Cent
Eike regel meer7»/,
Grroote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contart
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
waarvan de plaatsing driemaal is op
gegeven, worden slechts tweemaal in rekening
gebracht.
In Frankrijk worden bijkans twee millioen
kinderen door kloosterlingen onderwezeu.
Wjj geven hier een kort overzicht over de
voornaamste mannelijke kloosterorden, die
van Franschen oorsprong zjjn en over de
geheele wereld,doch hoofdzakelijk in Frank-
rjjk zelf werkzaam zjjn in de volksscholen.
De vrouwelijke orden voor de volksscholen
zjjn veel talrijker, dan de mannelijke maar
die blijven hier buiten beschouwing.
lo. Onder alle Congregatiën van kloos
terbroeders schittert vooral de Stichting van
den gelukzaligen Joannes de la Salie, ka
nunnik van Reims, -}-1719. In den jare 1684
vestigde hjj de Congregatie, welke in 1725
door Paus Benedictus XIII werd be
krachtigd. Het kleine zaadkorreltje, hetwelk
door de la Salle in den bodem der Kerk
werd geplantis een machtige boom ge
worden want in zjjn schaduw rusten te
genwoordig méér dan 1400 afdeelingen met
13.000 kloosterbroeders, behalve de novi
cen en aspiranten en met 2500 scholen.
In Frankrjjk hebben de Broeders der chris
telijke scholen in alle bisdommen hunne
gestichten (over de 1100) met méér dan
2000 scholen en 22 noviciaten. De stad
Parjjs telt alléén 59 scholen van deze Con
gregatie. Behalve in Frankrijk hebben zij
in België 53 huizen, met het noviciaat te
Aalst, in Spanje 42, in Engeland en Ier
land 14, in Oostenrjjk- Duitschland 13, in
Italië 22, in de Levant 27, in de Oost 10,
op Madagascar en St. Mauritius 5, in Nooid-
en Zuid-Amerika 145 huizen. Het moeder
huis is in Parjjs, waar ook de Generaal-
Overste zjjn zetel heeft.
2o. De tweede grootste Congregatie van
kloosterbroeders is die van de kleine Maria-
broeders. Het moederhuis bevindt zich te
Saint Genis-Laval (bisdom Lyon). Deze in
stelling werd door den eerwaardigen M a r-
cellin Champagnat, destjjds vicaris
te La Valla (Loire), naderhand Maristen-
FEUILLETON.
Vervolg)
Toen hjj hoorde dat Max naar Liechtenstein
ging, kreeg hjj een inval. Hjj list M»x aan zich
voorstellen en de vriendeljjke, voorname heer,
die om sjjn beminnelijkheid en goedheid in
Weenen nog meer dan door zjjn ver.tand be
mind werd, had op Max zoo'n indruk gemaakt,
dat die Hong&arsche edelen hem achting nocb
sympathie zouden ingeboezemd hebben, al had
Bockel hem ook niet gezegd, dat men deze
Edelen verdacht van oproerige aanslagen te
smeden. Max had Bockel met een zwaarmoedig
hart gezegd, dat hjj een thuis zocht, want hjj
had nooit een vaderland gehad. Nochtans leef
den in zjjn hart herinneringen uit zjjn jaugd,
die zjjn karakter een vaste richting hadden ge
geven, Hjj wist zich niet meer te herinneren
waar en op welken tjjd hem zekere leeringen
waren ingeprent, die als onvergeteljjke spreuken
levendig in hem waren gebleven, hjj zoude zich
waohten bloed te vergieten, hjj zoude allee', in
rechtvaardige gevallen zich verweren, geen heer
dienen, die geen Christen was, nooit tegen de
overheid io opstand komen, ook wanneer zij
hem onrechtvaardig en hard behandelde, hjj zou
deemoedig den knie buigen voor den priester
•n den geringsten en minsten arbeid niet schu
wen en liever schimp verdragen, dan onrecht
te doen.
priesteugestieht. De Congregatie telt tegen
woordig 6500 leden, 740 huizen, 14 novi
ciaten, 23 juvenaten, en wél in België 7,
in Denemarken 1, in Spanje 21, in Enge
land 7, in Italië 1, in Zwitserland 2, in
Turkjje 3, in Canada 16, in Brazilië 2, in
"de Vereenigde Staten 4, in Columbia 13,
in Afrika 7, (hiervan 5 aan de Kaap en 2
in Johannesburg bij d-s Boeren), in Az 10
(Syrië en China), in Australië 8, in Nieuw-
Zeeland 9, in Nieuw-Caledonië 7 en in Mid-
den-OceaDio 3de overige zijn in Frank
rjjk over 56 bisdommen verspreid.
3o. Ook de Congregatie der Marianisten
(Fières de Marie)gesticht door den ka
nunnik Wilhelm Jos. Chamiade
van Bordeaux in 1817, destijds hoofdzetel
te Parjjs, vau welke Congregatie de leden
leeken-kleeren dragenis niet enkel in
Frankrjjk (in 30 bisdommen), maar ook over
verscheidene landen van Europa, alsook in
Amerika, Japan en Oceanië verbreid.
4o. Een opbloeiende Congregatie zjjn de
Broeders van het Christeljjk onderwjjs, ge
naamd van Ploermel (Moederhuis in het
bisdom Vannes), welke Congregatie uit de
vereeniging van twee verschillende stich
tingen, die van abbé Deshayes, vicaris-
generaal van Vannes, en die van abbé L a-
m en ais, toenmaals kapittel-vicaris van
Saint Briencten jare 1819 is ontstaan.
Deze instelling werd kerkeljjk goedgekeurd
door Leo XIII op den 13n Maart 1891
en telt in méér dan 380 huizen bjjkans
2000 leden, die aan 100.000 kinderen on
derwas geven. In Frankrjjk is deze instel
ling in 25 bisdommen verbreid, maar dan
ook in Canada, op Haïti, in Senegal, Mar
tinique enz.
5o. Een andere Congregatie zjjn de School -
broeders van den H. Geest (of van den H.
Gabriël), gesticht door den gelukzaligen
Lodewjjk Maria Grignon de Monttort, teo
jare 1705. Deze Congregatie bleef langen
tijd zeer zwakvooral omdat zjj ook de
jjseljjkheden der revolutie moest doorstaan.
Eerst omstreeks het jaar 1820 begon zjj
onder den Overste van het Gezelschap
Pater Gabriël Deshaves, te bloeien,
zoodat zjj talrjjke scholen in 23 Fransche bis
dommen bestuurt en ook in Canadain
Egypte en Italië talrjjke en bloeiende scho
len onderhoudt. Het Moederhuis van deze
Congregatie is te St. Laurenz fur-Sèvre
(bisdom Luijon-VeLidée.)
6o. De Congregatie der Broeders van het
Spoedig z»g hjj in zjjn droomen het beeld
van de schoone, bleeke vrouw, welke hen met
liefdevolle oogen aankeek, dan weder zsg hjj
een riddergestalte met een zeldzsam kruis op
zjjn mantel, met een eerwaardig gezicht en witten
baard, welke hem in een heiligen tempel bracht.
Andere bonte, fantastische beelden hadden deze
verdrongen, zonder ze echter geheel te kunnen
doen verdwjjnen schoone vrouwengestalten, in
prachtige glanzende kleederen, pileizen met gou
den koepels, dan weder de schuimende zee en i
achter hem de brandende huizen, woest krjj^s-
geschreeuw en met bloed bedekte menschen. I
Uit de bonte mengeling dezer beelden, was
hem niet veel, wat hem helder was bijgebleven,
iets stond hem echter zoo klaar en duideljjk
voor den geest n.l. dat het amulet, hetwelk hij
om zjju hals droeg dag eeket.de uit zjjn vroeg
ste jeugd. Het opschrift was nex is maar een
God// de Mahomedsaasche voortzetting van
deze spreuk//en Mahomed is zjjn Profeet,//
was door het gebruik uitgesleten en niet meir
te zien.
In het binnenste van de amulet bevond zich
een lok blond en een lok donkerder haar, door
een bandje vereenigd. Beide lagen op een stukje
perkament, welk schrift Max niet kon ontcjjfereo.
Toen een dienaar van den Yo-st hem een
kamertje gewezen en hem eenige veifrisschingen
had gebracht, sloot Max, zoo gauw de dienaar
hem verlaten had, de deur, wierp zich op de
kaieëa, en sprak een kort gebed, dat hij alijjd
bad herhaald, wanneer hij in gevaar was of
wanneer het hem zwaar viel dan eed van trouw
aan zjjn beginselen, welke hem in zjjn jeugd
H. Hart, in 1821 gestichtwaarvan het
Moederhuis is te Paradis, (bisdom Puy), met
nederzettingen in 20 Fransche bisdommen,
in Canada, Noord-Amerika en Algiers. Deze
Congregatie heeft tot taak, handelsscholen
te besturen.
7o. In hetzelfde bisdom Pay is ook de
kleine Broeders-Congregatie van den H.
Fransiscns Regis of van de landbouw broe
ders met hun Moederhuis La Roche-Ar-
naud, gelegen. Zjj werd door den Pater Je
zuïet deBussyin 1850 gesticht, telt 7 hui
zen met 60 Broeders. Zjj houden zich bezig
met da opvoeding van weesjongens en lei
den huane kweekelingen voor den land
bouw op in hun model-inrichtingen van
landbouwbedrijf.
8. De kloosterlingen van den H. Victor,
een stichting van abbé Querbes te
Lyon in 1830, besturen scholen, onder
steunen de zielzorgers in het godsdienston
derwijs, leiden de zangkoren enz. Het Moe
derhuis is in Parjjs. In Frankrjjk zjjn ze in
24 bisdommen, bovendien nog in Amerika
verbreid.
9o. In Nancy bestaat evenzoo een Con
gregatie van Broeders der christeljjke leer,
gesticht in 1822 door Pater Frechard,
voormalig Benedicten van de Abdjj Senones
(Vogeezen), een geloofsbeljjder tjjdens de
Revolutie en naderhand pastoor in het bis
dom Nancy. Deze Congregatie heeft den
Bisschop van Nancy als eersten Overste,
maar wordt door een Generaal-0 verste, wien
een door het Kapittel gekozen Raad is toe
gevoegd, bestuurd. Deze Congregatie heeft
in negen bisdommen van Frankrjjk verbrei
ding gevonden.
lOo. Verder zijn nog te vermelden de
Josephieten (of Paters en Broeders van het
H. Kruis), in 't jaar 1822 gestichtzij wij
den zich eveneens aan de volksschool en
hebben hunne huizen in Amerika en in acht
Frausche bisdommen.
llo. De Broeders van den H. Vincentius
a Paulo, die zich wjjden aan de leerlingen
uit den handwerksstand.
12o. De Broeders van de Toevlucht tot
den H. Joseph, die hunne kweekelingen on
derwazen in tuin- en landbouw en in hand
werken.
13o. De Broeders der christeljjke scholen
van barmhartigheid in 1835 gesticht door
Pater Gabriël Taborin, ter opvoeding
van kinderen en voor den kerkdienst als
organist en koster. Zjj hebben in 13 bis-
waren ingeprent, of die hjj zich zelf had opge
legd, te houden. Wel was hjj gaarne een krijgs
man geworden, en benijdde hjj die prachtige
ridders, die hun paarden lieten galoppeeren, en
ook gevoelde hjj wel den aandrang naar iets
hoogers in zjjn borst. Maar zoo weinig lust ,'als
hjj heden gevoeld had om de overmoedige
edelen te dienen, welke hem te voren zoo bloe
dig hadden gehoond, evenmin had hjj, a'nds
hjj man was, in Italië iemand gevonden, die
hij met een goed geweten had kunnen volgen
er was overal twist en tweedracht, doch nergens
kon de recht/aaidighcid van eene zaak hem
zoo bezieleD, dat zjj de liefde tot zjjn vak uit
doofde. Zelf. de gedachte, de Eepubliek Venetië
in haar strjjd tegen de Turken te dienen, stuitte
hem tegen de borst, want de Venetiaansche edeleD
hadden een Blechtor naam dan de Armenische
kooplieden in Turkjje zelf; b;drog enlist, heb
zucht en verraad voerden zjj in hun vaandel.
De beoefening van zjju vak was zjjn zaak, zjj
verschafte hem niet alleen brood, maar ook
achting eu lof, maar dat bevredigde toch zjjn
eergierigheid niet. Het verlangm naar beter
had hem over de Alpen gedreven maar hier
werd eene bittere teleurstelling zjjo deeleea
kunstenaar was hier minder in achting dan in
Italië. Eu niettegenstaande datwas zjjn in
trede in Weenen zoo aangenaam geweest. Nu
echter waren al zjjn droomen weder als rook
verdwenen, men had hem met verachting uit de
zaal gewezen, welke hjj met een t/otsch hart
bad betreden. Hjj kon het Maria niet zeggen,
waarom hjj dien hoon verdragen had en dat zjjn
bloed even snel door de aderen liep als dat
dom men talrjjke huizen en ook in Amerika.
In 't bijzonder worden zjj door de Fransche
geestelijkheid zeer gewaardeerd als kosters
en organisten. Het Moederhuis der Congre
gatie is te Belley (Aix).
Zulke krachtsinspanningen doet men alzoo
vooral in Frankrjjk voor de Katholieke op
voeding en voor het Katholiek onderwjjs.
En dan is in het bovengenoemde alleen
maar vermeld, wat door de manneljjke kloos
terlingen voor de manneljjke jeugd geschiedt.
Wat zjj voor de vorming en ontwikkeling
der jeugd doen, kan niet met cjjfers worden
aangegeven. Ze zjjn overal bemind, en hunne
voortreffeljjke scholen verdienen allerwegen
de hoogste achting. Zjj offeren zich op, om
de kinderen niet alléén in de kennis, die
voor dit leven noodzakelijk is, maar ook in
den godsdienst te onderwijzen.
De vrije scholen, waaronder de scholen
der Religieuzen de meerderheid uitmaken,
zjjn de beste hoop van Frankrjjk's Katho
lieken vandaar dat dezen zich jaarljjks de
zwaarste offers getroosten tot oprichting en
instandhouding van hunne vrjje scholen.
Maar vandaar ook de haat, welken de
schoolbroeders met de organisatie van het
christelijk schoolonderwjjs zich op den hals
hebben gehaald van den kant der vjjanden
van den godsdienstwant in de oogen dier
vjjanden zjjn die schoolbroeders het hechtste
bolwerk tegen de ontkerstening der scholen.
En zoo ooit de stroom van het ongeloof
zal ophouden, dat is dit, niet voor het minste,
een verdienste van deze kloostergezel
schappen.
Engeland.
In Britsch-Indië ziet het er zeer treu
rig uit.
In het geheel wordt door de Engelsche
Regeering aan 4.374.000 menschen voedsel
verstrekt. Hiervan komen voor Bombay
1,153.000 en voor de Centrale Provinciën
1.402.000.
Slechts in Madras, waar de nood het minst
hevig woedt, is eenige verbetering in dsn
toestand te bespeuren.
De Onderkoning van Indië telegrapheerde
naar Londen, dat hjj de toekomst donker
inziet.
De Kanselier van de Engelsche schat
kist verklaarde in het Lagerhuis, dat, ware
van de trotsohe Hongaren, hjj wist niet of zjj
hem ook verachtte, maar hjj kon zich beat voor
stellen, dat zjj de gedachten deelde van hen,
die met haar in stand geljjk waren. Een dienaar
van overmoedige dienaren te worden, die mia-
schien tegen den Keizer in verzet kwamen I
Neen 1 Indien vorst Lobkowiss hem had aange
boden in des Keizers dienst te treden, voor hjj
zich aan Bockel had verbonden, dam had hjj
het wellicht aangenomen. Maar het waa geen
oorlog, en om als soldaat te dienen zonder het
vooruitzicht te hebben, aneller groote vorderin
gen te maken, wat niet verlokkend veor hem,
wiens eerzucht reeds op ander gebied beproefd
had het tot iets grootsch te brengen.
Het was een naar het hoogste strevende eer
zucht, welke de borst van Sundacker doorgloeide;
hjj was met een doel niet tevreden, dat zich
gewone menschen stellen, alleen het buitenge
wone kon hem bekoren, alleen het hoogste kon
hem bevredigen kon hjj dat niet bereiken, dan
bleef hjj liever wat hij waa.
Het was ean vriendelijk gemeubileerd kamertje,
dat men hem had aangewezen. De bediende had
hem een kruik wjjn, gebraden vleesch en wat
brood gebracht. Toen Max uit het venster keek,
zweefden zjjn blikken over de toppen der hoo
rnen, op vruchtbare velden en bloemige tuinen.
De kamer bevond zich aan die zjjde van de
burcht, waar de velden zacht glooiend zich
uitstrekken, hjj had zich geen mooiere plaata
kunnen wenschen, en toch was hjj trenrig ge
stemd.
Wordt vervolgd.)
IIHIILIMSC
(ilium.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem fl, 10
13