NIEUWE
De werkman.- Leerplicht - en
nog iets.
No. 4432.
Vrijdag 9 Maart 1900
24ste Jaargang.
De Verloren Zoon.
BUITENLAND.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland i i 2,80
Afzonderlijke nummers0.08
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUBEAUSt. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels5# Oeat
Elke regel meer71/*
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte]
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contait
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS.
Amsterdamsche brief, 7 Maart 1900.
Het heeft er in den Amsterdamschen ge
meenteraad een weinig gespookt. De werk
man-afgevaardigde de heer Piet N o 1-
t i n g, meende het Burgemeester en Wet
houders eens danig onder den neus te moe
ten wrjjven, hoe slesht zjj voor den werk
man opkwamen en hoe hij dei echten van
den werkman wenschte te verdedigen.
Het bleek echter, helaas, dat de werk
man-afgevaardigde zjjnen neus voorbij had
gepraat, ze er onnauwkeurig inlichiingen had
genomen zeer eenzjjdig en oppervlakkig
was te werk gegaan en er dan tot slot van
rekening erg bekooid afkwam toen de Wet
houder Blooker hem op zijn nummer
zette hem aantoonde, dat diens inlichtin
gen en gegevens wat nauwkeuriger waren
en diens redeneeringen wat beter hout sne
den.
Zoo gaat het wel eens meer tegenwoor
dig en wel eens heel dikwgls. Wanneer de
een of ander would-bs vriend van den werk
man, vaak onbekookt en onbesuisd in het
een of ander opzicht voor den werkman
opkomtdan vindt hg dadel jjk heel wat
arbeidersdie hem toejuichen en hem op
een voetstuk plaatsen. Den bladen, die maar
niet dadeljjk met zoo'n orator medegaan,
bedenkingon in het midden brengen of te
genwerpingen makenwordt zulks vaak
hoogst kwaljjk genomen. Arbeidersliefde is
tegenwoordig de modedeugd en wee, wie
zich bezondigen durft het troetelkind der
maatschappij het een of ander recht te ont
zeggen, of het zjjn plichten onder het oog
te brengen. «Haro sur le baudet Want
de arbeider is nu eens het troetelkind der
moderne maatschappij maar zjj vergeet wel
eens, dat troetelkinderen verwende kinderen
zjjnbedorven kinderen wordendie vaak
heel onverstandig vragen en dwingen om
ietswaarop zjj geen recht hebben zelfs
FEUILLETON.
Vervolg)
Op de weide bjj den duivelsmolen had hjj
met de doohter van den Burchtheer gepraat, daar
had zjj naar zjjn arbeid gekeken, boven in de
aalon vaa het slot had zjj tusschen de voorname
gasten gestaan, die hem behandeld hadden, als
was hjj aog minder dan sen lijfeigene. De Vorst
had hem zjjn bescherming toegezegd, hem gast
vrijheid aangeboden, maar men bad hem hoogst
waarschijnlijk ns*r deze kamer gevoerd, omdat
de Vorst hem voor de ruwe beleedigingen zjjner
gasten niet kon beschutten. En hij zoude voor
deze overmoedige Magnaten warken, alsof de
kunst niet vrjj was, als kon men vsn hem het
werk vorderen, als van een lijfeigene, welke men
kan straffen, wanneer men over z|jn werk niet
tevreden is. Een verschrikkelijk gevoel bekroop
zjjn hart wie gaf dezen Magnaten het recht,
een vr|jen man als een knecht te bedreigen,
stond hier de burger zoo weerloos tegenover
de adel, als de Christen tegen de Turken in
S amboel Max had ia z|jn ransel alleen het
gereedschap voor kleine reparatiën, in den wa
gen welke hem naar Brunn gebracht had, was
het grovere gereedschap gebleven, Het werk dat
in het vuur gemaakt moest worden, wilde h|j
in Brunn maken als h|j er gelegenheid voor
had, anders nam h|j het mede naar Weenen in
de werkplaats van Boekei.
wel eens om iets dat nadeelig of miuder
voordeehg voor heu is of dat kun onrno-
geljjk kan toegestaan worden. Zoo valt dan
het verwende kind wel eens 'het deksel op
den neus. Goed is het en gelukkig, wan
neer het dan de ontvangen les voor lief
wil nemen en bedenken dat onder hen
die hun de verlangde gunst, het afgedwon
gen vermeende recht weigerden,wellicht zjjn
beste vrienden zetelen.
Zoo kon het ook wel eens met Leerplicht
gaandie door hen of in hun naam voor
hen afgedwongen wordt, al zou zeer waar-
schjjnljjk bjj een gehouden plebisciet de groot
ste helft der natie er zich pertinent tegen
verklaren. Het is lang niet onwaarschijn
lijk, dat dit geschenk, als het hun wordt
toegestaan, een Medea-geschenk zal blijken
te zjjn dat hun allesbehalve behageljjk
om de leden zal golven, hoe heerlijk mi
nister Borgesius het hun aanprjjzen
moge.
Menig woord zal het hem echter nog
kosten, eer hjj het nieuwe product der li
beralistische wjjsheid de gewenschte haven
heeft binnengeloodst vooral wanneer de be
wering van den anti-revolutionnairen leider
waarheid mocht bljjken, dat de geheele rech
terzijde als één man tegen de invoering van
den Leerplicht zal stemmen. Voor ons, Ka
tholieken, vooral, zou het een heerljjk schouw
spel zjjn, als de tegenstand tegen de alles
behalve nationale wetwat de Ministers
ook beweren moge, alle Katholieke afgevaar
digden weder onder één vaandel vereeni-
gen mochf.
Broeit er iets Gaat er eene nieuwe
strooming door de politieke atmospheer
Klinkt opnieuw het wachtwoord «heree-
niging
Uit het kamp der niet-katholieke leden
der rechterzjjde gaan stemmen op, die spre
ken van aaneensluiting, van gezamenlijk
front maken tegen het liberalisme, dat steeds
met groote stappen voortschrijdt op den weg
van het radicalisme. Zullen die stemmen
weerklank vinden bjj a len, die zeggen aan
Hedenmorgen in de weide bed bjj gewenicht,
leng op het slot werk te hebben om in de
rusturen een blik ven het lieve meisje op te
vangen, masr op dit oogenbhk hoopte hjj, dat
het bestelde werk hem de gelegenheid zoudegevea,
het slot voor sltjjd den rug toe te kunnen keeren.
De wapenmeester van graaf Zrini, een grjjsge-
baarde Magjjaar met langen snor, bracht Max
het harnas van zjjn meester. De man was ge
kleed in een schilderachtig kostuum, zijn gezicht
teekende een krijgshaftige natuur en toch kon
men aaa hem merken, dat hjj voor z|jn meerdere
evengoed z|jn boofd kon buigen als den min
dere respect inboezemen.
«Ik breng u zelf het harnas/' zeide hfj,
en zijne trekken verrieden goedmoedigheid
en welwillendheid, //de graaf is opvliegend,
maar goed. Waarom naamt ge z|jn aanbod niet
aan, ge kunt uw gelnk maken in den oorlog.//
/v Het is nog geen oorlog.
Die zal er zjjn voor men het gelooft. Ik
durf niet te zeggen, wat ik weet, maar ik meen,
dat uw werk aan het harnas, gauw de proef
zal moeten doorstaan. In des Keizers dienst
is geen voordeel te behalen, ik meen het goed
met je
Max hechtte geen gewicht aan de woorden
van den ouden man, hjj bekeek het harnas.
//Dat kleinood kan ik maken,# ztide hjj, „maar
zal ik het hechten op het harnas, dan moet ik
het medenamen naar Brnnn of naar Weenen.
Het kan vier ook vjjf dagen duren voor het
klaar is, goed werk duurt lang.#
De wapenmeeste! sohudde het hoofd.
«Dat kan niet,# zeide hjj, //deze arbeid moet
de zjjde van den Christen te staan in
den strijd tegen het moderne ongeloof? O,
mochten anti-revolutionnairenvrjj-anti-
revolutionnaireo, en Christeljjk-Historischen
weer zjjde aan zjjde staan in dien strjjd,
mochten de Katholieken, vergetend wat hen
op staatkundig gebied heeft verdeeld, weder
de handen in elkander slaan en als één
man optrekken onder dezelfde banier, dan
konden de dagen van '88 en '89 terugkee-
ren en, wjjzer door droevige ondervinding,
zonden allen inzien dat eenheid in eigen
boezem de allereerste en allernoodzakelijk
ste voorwaarde is voor een krachtig op
treden, dat ter overwinning leiden kan,
dat die eenheid groote offers waard is.
Engeland.
Men verdiept zich in gissingen nu ko
ningin Victoria afgezien heeft van de
reis naar Italië.
Alle toebereidselen waren gemaakt, alleen
moesten nog personen gezonden worden
naar Antwerpen om aldaar den overtocht
van de Koningin te regelen.
Waarom heeft de Koningin zich nu nog
bedacht
Men beweert in zekere kringendat er
reden bestond om hinderljjke manifestaties
te vreezen op haar doortocht in Duitsch-
land, maar dit kan niet de reden zjjn.
Anderen beweren, dat de Regeering ver
wikkelingen met Frankrijk voorziet ver
wikkelingen, die zjj zelf zichtbaar uitlokt.
Volgens eene andere lezing hoopt men nog
steeds op eene onvoorwaardelijke onder
werping der Boeren en de tegenwoordighei 1
der Koningin zou noodig zijn om de stuk
ken te teekenen. Naast deze hypothese, die
de onwaarschjjaljjkste van alle is, stellen
anderen nog gezondheidsredenen. Men ziet,
er is keus.
De oorlogszuchtigen in Engeland wjj-
zen op den rijkdom van het Britsche volk
en met hen spoort de Times aan, om de
oorlogsleeniDg een aantal malen te voltee-
kenen.
Anderen, waaronder ook da Westminster
Gazette denken er anders over en zjj wjjzen
er opdat er wel eens accjjuzen zouden
hier gemankt worden, of anders moet gjj maar
met ons mede gaan naar Tschakatum in Kroatië.#
„Hier kan ik dit werk niet maken, en ik heb
den graaf reeds gezegd, dat ik m|j in Weenen
verbonden heb. Dit kleinood zal ik herstellen,
zoodat ik dan niet te vergeefs ben gekomen."
„Vier, vjjf dagen zal te lang tjjn, maakt het
in twee dagen gereed, de graaf betaalt goed.//
//Ik zal het kleinood repareeren,# antwoordde
Max, na kort nagedacht te hebben, «dat kan
in Hongarjje of Kroatië niet gemaakt worden,
als h|j daarmede tevreden iszal ik het in
Brunn aan bet harnas bevestigen; maar wanneet
hjj mjj geen t|jd geeft, kan ik het niet poetsen,
dat kan h|j dan elders laten doen, als h|j niet
wachten wil
//Ik zal het den graaf juist zoo zeggen, maar ge
loof niet dat h|j tevreden zal zijn. Dat kleinood
toont, dat bij ridder van het Gulden Vlies is,
hjj wil het harnas in den slag aan hebben.//
#U spreekt juist alsof de oorlog zeker is, maar
de graaf is bier toch nog vreedzaam op den
burcht. Ik meen gehoord te hebben, dat de
edelen met deu Keizer onderhandelen.// Da
Magyaar lachte geheimzinnig.
//Het kan zjjn, maar het kan ook niet zjjn,//
antwoordde hjj, //begint maar aaa het werk, ik
zal u bescheid brengen van den graaf. Maar
jammer is het, dat een man, zooals gjj, niet
met ons meegaat."
Daarmede verliet hjj het vertrek.
Die aanduiding van den wapenmeester, hiel
den Max' gedaehten bjj het werk bezig, zij stem
den overeen met het wantrouwen dat meester
Bockel te kennen had gegeven, toen h|j naar
ingevoerd moeten worden op het Toedael
van het Engelsche volk.
De Westminster gaat nog verder en geeft
het Cityblad een les. Hoe minder phan-
tasie in het fiuancieele hoe beter, het blad
ziet in de oorlogsleening niets anders dan
den last om belastingen uit te denken op
de eerste levensbehoeften, brood, suiker en
vleesch inbegrepen en het overbrengen van
de lasten van de rjjken op de armen.
De Morning Leader verkneukelt er zich
een beetje in, dat de verhoogde inkomsten
belasting, die van 8 pence op een shilling
van het pond zal stijgen, de menschen, die
den oorlog gewild hebben er aan zal her
inneren, dat zoo'n genoegen geld kost en
vindt het een beetje jammer, dat de klas
sen die alleen indirecte belastingen beta
len, niet een beetje duideljjker zullen mer
ken dat zjj er voor gestraft wordendat
zjj domweg blinde gidsen hebben toege
juicht.
Amerika.
Een vree8eljjk mgnongeluk valt te ver
melden. Door eene ontploffing zjjn in de
mijnen van Redasch niet minder dan 70
werklieden bedolven. Slechts twee hunner
zjjn levend teruggevonden, 40 ljjken zjjn
reeds naar boven gebracht, de 28 overige
worden nog vermist.
Lord Julian Pauncefote, de
bakende Engelsche gezant te Washington,
is op zjjn besluit om af te treden terugge
komen en bljjft de belangen van zjjn land
in Amerika waarnemen.
België.
Het Journal de Bruxelles zegt dat nog
geen beslissing is genomen over het ope
nen der Belgische grenzen voor het Hol-
landsche en Franscbe veereeds door de
Courrier de Bruxelles aangekondigd.
Ook de XXe Siècle zegt, op ingewonnen
inlichtingendit nieuws te mogen logen
straffen. De opening der grenzen, zegt het
blad, zou opnieuw de verspreiding der ziekte
als gevolg hebben.
De Courrier, die het nieuws verspreidde,
logenstraft niets.
Al de bladen, die zich met de zaak bezig
hielden, hebben het nieuws als een loopeud
vuur verspreid. Ook die van Gent en van
Brugge deelen het mee.
Eene tegenspraak zal dus een licht te
begrjjpen ontgoocheling teweeg brengen,
zegt het Bandelsbl. v. Antw.
Liechtenstein ging;, maar het was Max onver-
klsarbaar, hce vorst Liechtenstein als vriend van
den Keizer gasten kon herbergenwelke oproe
rige voornemens openljjk toonden. Hjj had dan
tjjd om zjjne gedachten te raadplegen, want de
wapenmeester keerde niet terug, zooals hjj had af
gesproken en reeds meende Msx, dat hjj zich
had^ laten misleiden door het gepraat van den
bediende, welke de bedoeling van zjjn meester
naar zjjn eigen wenschen nitlegde, toen de deur
zacht geopend werd en eene dienstbode onge
merkt in de kamer sloop. Het begon reeds
avond te worden.
//Wilt gjj eene dame een grooten dienst be-
wjjzen fluisterde de dienstbode.
«Wanneer ik weet, wie of die ie en wat zjj
van mjj vordert.//
moet nog heden-avond naar Brunn en in
den nacht een brief naar Weenen brengen. M/i»r
niemand mag er iets van we'.en, dat moet ge
heilig beloven.//
«Als ik den burcht kan verlaten, ben ik te
vreden,# antwoordde Max, «maar wanneer ik
een geheimen brief moet bezorgen, wilde ik ze
ker weten, dat ze mjj niet voor een onrechtvaar
dig oogmerk gebruikte.
«Wilt ga geheimhouding beloven?"
«Ik verraad niemand, die mij vertrouwt.#
„De brief is van Prinses Lobkowiss aan
haar vader."
Een hoogroode kleur steeg Max in het ge
zicht, maar hjj talmde met de toestemming te
geven.
Wordt vervolgd.)
HÜRLEHSC9E C0ÜR4IT.
toagêlaó voor ciïooró' en SCuió-dCollanó.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden voor Haarlem /1,10
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DBS ADVEBTENTIKN
i.
o
14
