NIEUWE
&ag6laö voor ciïoord- en SCuió-dCollanó.
Kunst en nog wat uit Italië.
N«. 4433,
Zaterdag 10 Maart 1900
24ste Jaargang.
1)e Verloren Zoon,
BUITENLAND.
Afzonderljjke nummers0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
B U B A TJ St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels
Elke regel meer
Gtroote letters worden berekend naar plaatsruimte*
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
59 Cent
71/,
Red a c t e ur-tJ i t ge v er, W. KüPPERS.
Het kon een stout bestaan schjjnen van
den E. P. H a r t m a n n, een nieuw ora
torio op te voereD in Rome, waar de echos
nog galmden van de toejuichingen, onlangs
en terecht aan P e r o s i geschonken. En
nochtans heeft de uitslag den nederigen
zoon van St. Franciscus niet beschaamd.
Wel is waar, was in den beginne de toe
loop en drukte minder geestdriftigdoch
ajlengs steeg de sympathie, en de vijf ach
tereenvolgende opvoeringen in de keik van
S. Carlo al Corso zagen telkens het getal
en de geestdrift der toehoorders klimmen.
Het nieuw oratorio heet <St. Pieter> de
woorden, geschreven door den gewezen kard.
Vicaris Z.D.H. P a r o c c h i, bevatten drie
deelen den roep, de belijdenis, de belofte.
Reeds in den voorzang, die in gespierden
oud-gregoriaanschen rythmus vol gewjjde,
mystieke melodie, het heele thema van St.
Pieterkortbondig weerspiegelt, herkent men
de hand eens meesters. Van dan af, in de
afwisselende tegenstelling der deelen, door
heen de zwierige machtige accoordensmel-
ting van het orchesterde gloed- en ge
voelvolle samenspraken, de schitterende me
lodische choren, volgt men met klimmend
belang de majestatische ontwikkeling der
grootsche opvatting tot aan het eindkoor
der belofte<Tu is Petrus» waarin het
thema eene macht en statigheid bereikt
T i n e 1 e n de gioote Duitsche meesters waar
dig. Kortom, in haar geheel aanschouwd,
is deze nieuwe schepping een ware parel,
die tot eere strekt niet enkel van den schjj-
ver, maar van geheel zjjne orde en van het
bekoorljjk Tyrol, vaderland van den mees"
ter.
P e r o s idie zich zelf had aangeboden
om het oratorio van zjjn kunstbroeder te diri-
geereD,ontving van dezen zjjn portret met het
opschrift «uw meest oprechte bewonderaar»,
alsook een dirigeorstaf in oljjlhout van Pa-
FEUILLETON.
Vervolg)
«Weet de prime» er v*n 1" vroeg hjj na een
weinig nadenken.
«Waarom
«Ik denk, dat prin»e« Lobkowiss geen gahei-
men bode noodig heeft, voor een brief aan haar
vader,
«Zjj heeft reden daarvoor en gelooft, dat
meester Boekei n hierop voorbereid heeft
«Daar weet ik niet» van antwoordde Max
op veranderden toon, want deie bemerking ver-
Wekte bij hem den argwaan, dat hem hier een
strik geipannen werd.
«De jongedame heeft mjj heden niets daar
van gezegd, toen ik van morgen met haar sprak.
«Dus gjj weigert* sprak de dienstbode, die
van ongeduld en onrust brandde.
«Gjj twjjfelt er aan of de Prinses wel iets ge
oorloofds doet?*
«Ik twijfel er aan, dat zjj het is, die u stuurt,//
antwoordde Max, «do» geen moeite, ik geloof
je niet.*
De dienstbode, welke Max aanvankelijk had
aangekeken, als wild» «ij ook door haar per
soonlijken indruk zjjn vertrouwen winnen, kleur
de van kwaadheid.
«A.h,« riep zg en zsg hem scherp aan, «gij
wilt niet De Hongaren hebben je wel erg
warm gemaakt! Nu wjj vinden nog wel andere
boden, maar wacht u, mijne meesteres te ver
raden.*
«Zeg uwe meesteres,// sprak Max, terwjjl hjj
lestina, gewijd in al de heiligdommen van
Jerusalem. Dit moge opgemerkt ter gele
genheid van zekere ongunstige geruchten,
ten onrechte rondgestrooid nopens de ver
standhouding tusschen de twee jonge mees
ters.
De Koningin heeft willen tegenwoordig
zjjn bij eene der opvoeringen van eSt.Pie-
ter»; en het was met blijkbaar genoegen,
dat zij, «de dwepende bewonderaarster van
Wagner, wiens nevelig muziek zjj vruch
teloos in het land van Rossini, Don-
nizetti en Verdi trachtte over te
planten,» (zooa's B°n de Witte, wat
overdreven, voor nu althans, spreekt in zjjn
*Rome et VItalië») deze geleerde, classieke
accoorden, en rijke toon- en stem- en klan
kenmenging aanhoorde.
Ondertusschen houdt een andere zoon vaD
St. Franciscus, en op een ander gebied, de
aandacht der geleerden gevestigd. Wjj be
doelen den Capucjjn Angelo Fiorini,
bisschop van Pontremoli en van zijne uitvin
ding tegen de treinbotsingen. Twee vakman
nen de H.H. Tedesco enMonacelli
hebben dezelve reeds onderzocht en goedge
keurd thans is een derde, de heer Z o c c h i
met een dergeljjk onderzoek belast. Het
nieuwe toestel, berustend op de electriciteit,
laat den machinist toe, op een kilometer
afstand, al onraad op de baan waar te ne
men, het weze een trein uit tegenoverge
stelde richting aansnellend, ofwel op voor
noemden afstand in dezelfde richting vóór
of achter rennend, of in de spoorhalle de
baan belemmerend, of welkdanig beletsel
men ook verzinne. Alhoewel reeds van alle
wereldzjjden aangezocht zjjn toestel toe te
passen, wil de uitvinder dat Italië er het
eerst van geniete.
Brunetière, de welbekende hoofdre
dacteur van de Revue des Deux Mondes
heeft eenigen tjjd te Rome vertoefd hij ver-
het stekelige antwoord terug hield, dat hem
reeds op de tong lag, „dat ik steeds tot haren
dienst ben, maar zij moet mij een toeken geren,
dat zjj het weikelijk is, die mjj beveelt.*
«Dus, gjj houdt mjj voor eene leugenaars ie:?//
bromde het knappe dienstmeisje.
«Moet de Prinses tot u komen?*
«Vorst Liechtenstein heeft mij gastvrijheid
verleend. Ik zeu eerloos handelen, als ik weg
zoude sluipen als een dief, of tot geheime din
gen helpen, die misschien legen zjjn belang zjjn.
Ik moet zeker weten, dat ik de plichten, weike
ik tegen mjjn gastheer te vervullen heb, niet
te kort doe. Ik vraag nogmaals, weet de Prinses
van de boodschap al
De dienstbode antwoordde niet terstond. Had
den de tegenwerpingen van Mex haar ont
stemd
«Ik zal het de Prinses zeggen,* sprak zjj
eindeljjk, «hoe bang gij zjjtdat had zjj niet
van u verwacht. Zwjjg dat raad ik je, of ik
terng kom of niet.//
De dienstbode sloop even voorzichtig de deur
uit, als zjj was bionen gekomen.
Max begreep, dat hjj het knappe meisje sith
tot vjjandin had gemaakt, dat zjj ongunstig na
richt over hem zoude geven. Hoe langer hjj
nadacht, hoe meer hjj tot de overtuiging kwam,
dat Prinses Lobkowoss hier wel wat ontdekt
kon hebben, wat zjj in stilte aan haar vader
wilde mededeelen, maar moest zjj dat achter
den rug van Liechtenstein en hare vriendin om
doen, dan waren deze aan de zjjde van de Hon
garen, en Max pleegde verraad tegen hen, wier
gastvrjjheid hjj genoot.
Het bloed stolde in zjjne aderen wanneer
de gedachte, dat Maria met deze ruwe Honga
ren sympathiseerde bjj hem opkwam. Haar beeld,
bleef op de villa van Z. E. de kardinaal
M a t h i e u. Op 30 Januari jl. hield hij eene
conferentie over Bossuet in de groote
zaal dor kanselarjj, propvol met eeu uit
gelezen publiek, o. a. een tiental kardi
nalen, Z.E. C. Rampolla, Parocchi,
Vannutelli, di Pietro, Satolli,
enz. Na eene korte toespraak in 't Ita-
liaansch, door Z. E. kard. Parocchi,
onder-kanselier der H. Kerk, nam Brune
tière het woord, en gedurende een uur
spande hjj de aandacht van een ieder, door
zjjn klare en boeiende rede. Hjj was geluk
kig, zeide hij, hier te Rome door de bij
zondere aanmoediging van Z. H. L e o XIII
begunstigd, zijne werking aan te vangen tot
verheffing en veredeling dier grootsche fi
guur der 17e eeuw, B o s s u e t. Hp beoor
deelde B o «s u e t als schrjjver, als redenaar,
om reden zjjuer godgeleerdheid verre de
heideusche redenaars te boven strevende,
en als lyrisch dichter; meer dan eens haalde
hij teksten aan van Bossuet, die hij
met geestdrift aan zjjne toehoorders mede
deelde.
In een tweede deel zijner rede, ontleedde
bij den geest van Bossuet, namelijk in
zjjne geschriften over 't Protestantisme. Hjj
sprak in 't bjjzonder van zija Histoiredes
Variations des Eglises Protestanteshaalde
zjjne kernachtige bewijzen aanbesprak
zijne handelwjjze «intransigent sur les prin
cipes mais plein de compassion pour les
hommes,» en toonde hoe hedendaags nog
zijne gedachten over de eenheiden over
't gezag in 't godsdienstig en maatschap
pelijk leven de glorie uitmaken der Kerk.
I In een derde deel beschreef hjj Bos
suet als wijsgeer, bjjzonder in zjjne leering
over de goddel jjke Voorzienigheid, de groote
godsdienstleer, die door de goddeloozen, de
school van Voltaire van verledene eeuw
en de hedendaagsche materialisten, zoo he
vig bekamp wordt. Hjj besprak zjjn Dis~
cours sur Vhistoire universelle en deed op
welks schoonheid hem had betooverd, scheen
hem els ontheiligd. Maar hjj zou niet langden
tijd hebben om zich aan deze gedachte over
te geven.
De wapenmeester van Zrini kwam weder. Hjj
bekeek het werk, zoover Max het klaar had,
en zjjne opmerkingen verrieden, dat hjj het niet
zoo goed verwacht had.
«Ei, Ei,« bromde hjj in den baard, «dat kun
nen rij in Hongarjje niet
„De graaf,* zeide bij verder, «laat u zeggen,
ge zoudt het werk zoo goed maken als het gaat,
en zorgen dat het morgen avond klaar is hier ot in
Brunn. Het poetsen is niet noodig, wanneer het
kleinood maar weder goed vast gemaakt is aan
het pantser."
„Onder dia bedinging zal hjj de wapenrus
ting hebber,// antwoordde Max.
„Ik zal dan heden avond nog naar Brunn
gaan om alles in de smidse te leggen."
«Doat dat, en overlegt nog eens of je niet
met ons meetrekt. Ge kunt uw geluk maken.//
Max pakte vlug zija ransel. Het moest hem
onder de bestaande omstandigheden zeer opval
lend voorkomen, dat men hem liet gaan, voor
graaf Zrini zich zelf ervan overtuigd had, wat
of hjj van zjjn werk gemaakt had. Dat kwam
niet met het vorig optreden vaa graaf Zrini
overeen. Men vertrouwde hem een kostbaar har
nas mat gouden versiersel» toe. Vorst Li chten-
stein wist er zeker van ,dat men hem veroor
loofd had naar Brun te gaan, anders had de
portier hem zonder bevel niet uit gelaten.
De wapenweester had het aanbod, om in graaf
Zrini's dienst te treden herhaald, en de dienst
bede had hem gezegd, dat de Hongaren hem
zeker aanbiedingen hadden gedaan in al deze
gesprekken lagen raadsels opgesloten. Zoude hjj
schitterende wjjze uitschenen hoe de leering
der Katholieke Kerk over de Voorzienig
heid troostend is, zedeljjk, en het best be
antwoordend aan de geschiedenis der vol
keren. Hjj wees er ook op, hoe Bossuet
in zjjne wjjsbegeerte, als op voorhand, ons
eene wederlegging gaf van 't hedendaagsche
sabjectivismus en individualismus.
Zjjn inzicht was dus in geheel de ver
handeling Bossuet te doen uitsehjjnen
als «un moderne». Hevige toejuichingen be
groetten zjjne rede. Hjj toonde zich een
aangenaam spreker, een diep denker en fijn
criticus.
Brunetière slaagde erin den geest en
de leering van Bossuet met de heden
daagsche strevingen van de H. Kerk en
zjjn opperherder Leo XIII overeen te doen
komennamelijk met de werking van
Z. H. den Paus voor de eenheid der Kerk.
Omtrent zichzelven verhaalde Brune
tière: Hoe ernstiger ik mjj in de studie
verdiepte, des te duideljjker werd mjj alles,
en hoe ouder ik werd, des te grondiger
leerde ik de fouten kennen van den tegen-
woordigen tjjd, des te sterker gevoelde ik
mjj tot het Katholicisme getrokken.
Duitsohand.
De officieren van den Russischen gene-
ralen staf beoefenen in dezen tjjd het krjjgs-
spel op den grondslag der operaties in
Zuid-Afrika. Zjj volgen dezen geregeld en
moeten van tjjd tot tjjd aangeven wat zjj
in eene bepaalde stelling zouden doen als
zjj in de plaats der oorlogvoerenden waren.
Hun antwoorden worden later vergeleken
met de werkeljjke operaties op het oorlogs
terrein. Grootvorst Vladimir neemt zelf
aan het spel deel.
Frankrijk.
Te Parjjs scbjjnt men zeer belust te zjjn
op officieele betrekkingen hetgeen duideljjk
bljjkt uit het volgende
«Voor 1553 plaatsen bjj de prefectuur
gaan of nog wachteo, of de dienstbode ook een
nieuwe boodschap bracht? Max kreeg argwaan
dat de persoon, die ket besorgen van den brief
wenechte, hem het verlaten van den burcht ge
makkelijk had gemaakt.
De Prinses wist er dan niets van, dat haar
naam misbruikt werd, om haar vader een valsoh
bericht te doen toekomen.' Dat alles was zeo
opvallend, dat de eenmaal opgevatte argwaan,
gedurig nieuw voedsel vond. Het was intnsschen
donker geworden, hjj moest zieh haasten nog
vroeg genoeg in Weenen aan te komen, om daar
met een smid over het werk van den volgenden
dag te onderhandelen. Hjj durfde niet langer
wachten, en toch kwam het hem voor, toen hjj
weg wilde gaan als misbruikte hjj het in hem
gestelde vortrouwen.
VIJFDE HOOFDSTUK.
De trotache woorden van de Magnaten aan
de middagtafel, dan de manieren wsa'op ze Max
Sundacker hadden beleedigd en de wjjze, waarop
deze ze weder beschaamd had, hadden bjj Maria
een moeiljjk te beschreven indruk achter ge
laten. Eeoerzjjds kwam in hare vorige zienswjjze
een geheele omkeer, aDderzjjds ontwaakte in haar
een komst van trgenstrjjdige gevoelens. Op Maria
rustte den drnk, die zo ovele dragen, welke door
rijkdom schjjnbaar gelukkig zjjn. Zjj was van
hooge geboorte, al hare wenschen, welke met
geld te vervullen waren, hadden nooit tegen
stand ontmoet, maar van haar eerste jeugd af
miste zjj dat geluk, hetwelk kinderen genieten,
die aan ontberingen gewoon zjjn en zich over
elk klein geschenk verheugen.
{Wordt vervolgd.)
RURLMSCRÏC0ÜR1IT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden roor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland i i i 1 2,80
PRIJS DBR AD7BBTXRTIIS
AGITE MA IET OW AGITATE.
15
GOUDSMID EN PEINSES.
