NIEUWE
HDagêiaóvoor
uiè-éColland.
Petrus Jacobus Joubert.
No. 4451.
Zaterdag 31 Maart 1900
24ste Jaargang.
De Verloren Zoon,
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland .g.tt?.»»»
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BÏÏBEAÏÏ: Bt. Janstraat Haarlem.
1,10
«1,40
«2,80
«0.03
H1ARIIMS
IC0UR41T
ABOX4 NEMENTS PUI J8
Per 3 maanden voor Haarlem
PBIJS O BB ADVBBTENTISIf
Van 18 regels50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contart
AGITE MA SfON AGITATE.
Redactear-Uitgever, W. KAPPERS.
Gisteren deelden wij in het kort het over
igden mede van dezen ridderljjken figuur uit
de geschiedenis van het Zuid-Afrikaansch
Transvaalsche volk.
Met een ziek lichaam trotseerde deze
commandant-generaal van het Transvaal
sche- en Oranje-Vrijstaatsche Boerenleger
al de ontberingen van den oorlog. Hg was
een eenvoudig man; wie kent niet de prent
waarop Joubert wordt vooi gesteld zit
tende voor een wagen op een laag stoel
tje, zjjn maal gebruikende met een dozijn
burgers om hem heen, en toch ging van
hem de leiding uit van een oorlog, waarin
het Engelsche leger met zgn schitterende
generaals de eene nederlaag na de andere
leed.
Joubert, de trouwe vaderlanderde
goede burgerde onversaagde soldaat, is
niet getneuveld op het veld van eer, een
maagziekte en de geleden ontbering welke
het leven op het oorlogsveld met zich brengt,
sloopten den grooten patriot. Te veel heeft
hg van zgn krachten geëiseht, en het was
voor zgn vrienden geen geheim dat het
zoo nu en dan voor zgn gezondheid naar
Pretoria trekken een kwaad voorteeken was.
J o u b e r t siju naam zal met eere in de
geschiedenis verbonden bljjven aan den
reusenworstelstrgd van een klein volk, dat
voor zgn vrijheid den laatsten druppel bloed
veil heeft.
Generaal J oubertisfe Pretoria gestor
ven, omringd van zgn krggsmakkers, in het
vertrouwen, dat bjj het eind van den strgd de
overwinning zal zgn voor zgn geloovig en
dapper volk.
Men behoeft zich dan ook niet ongerust
te maken over de leiding op het oorlogs
veld, nu onverwachts de Opperbevelhebber
van de vereenigde Transvaalsche-en Vrjj-
staatsche legers door den dood aan de
zjjnen is ontrukt. Joubert was een voor
zichtig bevelhebber die het leven van zgn
Boertjes gaarne spaarde. De Boeren zelfs
vonden hem in vele gevallen al te be
dachtzaam, te zuinig met zjjn burgers, en
niet altjjd even doortastend, Zjj verlang
den vooral in het begin en gedurende den
nu gevoerden krjjg met de Engelscben vu
riger leiding, zjj wilden een krachtiger voor
uit. Een generaal als Louis Botha,
die te Colenso en op de Spioenkop een
beroemden naam verwiefheeft zich dan
FE V1LLBT ON.
88
(Vervolg)
ook algemeen bemind gemaakt. Joubert
had bij die gevech'en de aanvoering aan
Botha toevertrouwd. Maar zoolang hij
er toe in staat was, behield hij zelf
hoewel lichamelijk zeer ziek, het op
perbevel, en geen vrees voor zjja gezond
heid belette hem het heen en weer trek
ken over het oorlogsveld.
Zgn dood is vooral een groot verlies
voor de Boeren, omdat het een verlies aan
prestige is. Maar dat verlies is niet onher
stelbaar. Deze oorlog heeft getoond dat
de Boeren een aantal bekwame generaals
hebben die Joubert's plaats n;et on
waardig zullen innemen.
Was Piet Cronjé niet krijgsgevan
gen dan zou hij wel den meestea kans heb
ben, nu 1 jjkt Louis Botha, slechts 36
jaren oud, de man, die er voor in aanmer
king komt. Maar om oneenigheid tusschen
de Boeienleiders te voorkomen, heeft pre-
s'dent K r u g e r, die commandant gene
raal was voor hg Staafsp.esident werd, het
opperbevel in handen genomen. Het oor-
logs werk staat dus niet op losse schroeven
en al is K r u g e r wel wat oud om ac
tief op te treden dan zal hij zeker zgn
ondergeschikte bevelhebbers veel vrijheid
laten, om mogeljjke afgunst onder de com
mandanten te voorkomen.
Zoo mag men dan treuren dat Jou
bert, de Transvaalsche held, midden uit
den strjjd is weggehaald, voor de zaak der
Boeren behoeft men er geen vèr strekkende
gevolgen van te vreezen.
Max zweeg, want hjj wilde den meester door
tegenspraak niet vertoornen, maar beiden waren
tamelijk teleurgesteld, toen men hen ia de voor
kamer liet staan, terwjjl in het Laboratorium
gewerkt werd.
De hoop van Helmuth dat Max den adept
op een bedrog bij het vermeDgen zou betrappen,
werd daardoor verjjdeld.
//Wjj zullen hoogstwaarschjjnljjk den Italiaan
zijn geheim niet afzi«n,//sprakH.elmuth verdrietig,
«/Men zal ons het werk laten zien als het klaar
ii, maar dan moet men met d*n booze een ver
bond gesloten hebben, wil men raden wat het
is. Ik kan alleen zien, keuren en wegen, meer
versta ik niet.//
«/Het moet toch aan het licht komen uit welke
bestanddeelen de massa bestaat wanneer men ze
smelt,antwoordde Max,maar Helaiuth schudde
het hoofd.
«/Wanneer deltaliaan zj) n goed uit de handen
geeft, dan zult ge uit het gesmoltene, niets meer
te weten komen dan uit het ongesmoltene.//
Toen zfj eindelijk in het Laboratorin geroe
pen werden, hield Max zich bescheiden terug.
Graaf Gaetano keek nauwelijks naar hem, hjj
hield den loerenden blik alleen op den meester
gericht.
De gezichten van de aanwezigen verrieden,
Petrus Jacobus Joubert werd
den 20u Januari 1831 geboren in Unions-
dalp, eene heerlijke schoone landstreek ge
lagen tus chen Mosselbaai en Port Eliza
beth.
In 1835 trok de familie i oordwaarts
naar den Oranje-Vrijstaat, waarheen toen
naar aanleiding van het gezag der Engel-
schen in de Kaapkolonie, reeds vele Boo-
renfamiliën trokken. Door deze landstreek
trokken zij langzamerhand naar Natal, waar
zij in 1847 bleven wonen. Later werd de
tocht noordwaarts hervat en vestigde zich
de familie Joubert te Gastrandwat
thans behoort tot. het zuidelijk deel van
Transvaal.
De opvoeding van PietJoubert was
zorgzaam, daar hij behoorde tot een ont
wikkelde familie. Zjjn grootvader was prs-
dat de kamt van den Italiaan, tllen in verbasong
had gebracht, en da twjjfel reeds overwonnen
was, dat alleen deugdeljjke bewjjzen bet werk
van den Italiaan tot schande konden'maken.
//Is dat goud?// vroeg de Keizer Helmuth en
wees op don in goud veranderden gulden, //;jjn
dat echt* metalen,// zeide hij en duidde de
massa in de kroezen aan.
helmuth bekeek, keurde en woog deu gulden.
Hjj woog nauwkeuriger dan de Keizer, en zeide,
dat, als het geldstuk in de munt van goud
gemaakt was, dan moest het een halven as zwaar
der zjjn. Graaf Gaetanc lachte.
//Gjj hebt geljjk,// zeide hjj, //dan was het goud
dichter, dus zwaarder, maar ook zooals het
nu is, heeft hel 10 maal zooveel waarde als zilver
„Met verlof,// nam Max het woord, //wanneer
ik het buitenste afvjjl, dar. houd ik zilver over.
De mur.t is alleen verguld, ik ken het kunst
stuk, dat is in Genua uitgevonden.//
Het blseke gezicht van den Graaf werd rood,
een stekende gloed vlamde uit zjjne dockers
oogen, maar daar de Keizer en zjjne omgeving
den koenen spreker verrast aar keken, had hjj
tjjd om zich te herstellen.
//Ik heb ook slechts gezegd sprak hjj, «/dst
alleen het zilver, hetwelk met mjjn arcanum
vermengd is, zich in goud verandert, ik had
den gulden moeten smelten, om hem geheel iu
goud te doen veianderen."
//Men heeft mjj in Italië hst kunststuk met
de rcode stof afgezieD, daarom hecht ik er ook
ztoveel waarde niet meer aan. maar hier kunt
gjj ook goud en zilver van kwikzilver maken
//Verstaat gjj dat ook?//
dikant die dan ook gewoonlijk de zorg van
het onderwijs op zich nam. De j'eugdige
Joubert, kon even als andere Boeren
zonen al spoedig zijn geweer goed hantee-
ren en onderscheidde zich al in vevschillen
de gevechten tegen de Kaffers. Toen hij
den vuurdoop in 1852 ontving, streed hij
iu een commando van 300 Boeren, waar
onder ook de veldcornet Krnger toen
27 jaar oud tegen het Kaffsrboofd S e-
c h e 1 i. De sterkte der Kaffers werd ge
nomen, waarbij de Boeren 4 dooden en 5
gewonden verloreD.
In 1853 verloor Joubert zijne moeder
en eeaige maanden later overleed ook zgn
stiefvader. Hij stond echter niet alleen, in
1852 was hij gehuwd met H e n d r i n a
Suzanna Johanna Botha. Deze
verstandige en kloeke vrouw stond hem in
alles ter zjjde en heeft zich bjj haar dank
baar volk deu bijnaam van de Transvaal
sche «Kenau» verworven. Uit hun huwe-
ljjk zgn tien kinderen gesproten, waarvan
nog zes in leven zgn.
De figuur van wijlen generaal Piet
Joubert verder te schetsen, is overbodig,
want wie kent hem niet, de dappere Zuid-
Atrikaaosche held, dia niet alleen op het
oorlogsveld maar ook in staatszaken zich
een man van karakter heeft getoond?
Een paar voorvallen uit het leven van
Joubert brengen wij nog in herinnering.
Den 5en April 1877 had hij een gesprek
met Stepstone.
Skapstone verhaalde op zijn gewone vrien-
deljjke en innemende manier dat er verzoek
schriften van verscheidene Boeren waren inge
komen, waarbjj een annexatie verzocht werd.
J o u b e r t antwoordde dat hjj dat gaarne ge
loofde, omdat die pe'.itiën door Shepstone
zelf voorbereid en gesteld waren en er altijd
meDschen te tinden zjjn, die dingen ongelezen
tcekenen. Shepstone beweerde d»artegen in,
dat dia aantijging gaheel bezjjdan de waarkeid
was, liet zjju oopieboek brengen om Joubert
voor te_ lezau dat zija onderstelling onwaar was,
b'aderde iu het boek, maar las er nisis uit voor.
Joubert stelde Shepstone voer God ver
antwoordelijk voor het blo°d, dat nu of later
tengevolge van zjju gedrag zou gestort worden.
Gmudeweg ontaardde,hetfgesptek, dat anderhalf
uur duurde, ia een be-ig;n twist.
Eindeljjk riep Sh epstoneop hoogen toon:
„Gij kunt de Küff.rs niet regeeren ze zullau
je verscheuren
„Dat zouden ze alieen met Britsche tanden
kunnen doen 1// wierp Joubert hem tegen en
verliet zonder afscheidsgroet de kamer.
Mr.x nam de zilvermassa uit den kroes, om
ze te keuren.
Meester Helmuth, die bjj het gesprek over
den gulden in de wolken van bljjdsehsp was
geweest., was teleu gesteld, toern Max verklaarde,
d t hjj ze voor e iel metaal hield.
De Keiser had eene teleurstelling gevreesd,
de graaf had er voor gesidderd, dat Max ver
klaren zoude, het met te kunnen gelooven, dat
deze massa gemaakt was uit eene vermenging
van metalen, voor bjj het met eigen oogen ge -
zien had.
//■De zekerheid van uw oordeel,// sprak de
Graaf tot Max met het doel, den jongeman
voor zich te winnen, verrast mjj niet, daar gjj
het geheim van het roode poeder kent, miar
ik ducht niet, dat er in Weenen iemand was,
die zoo diep in de geheimen der Alchemie was
doorgedrongen, anders had ik u verzocht mij
bjj het werk te assis oeren, dan had ik Zjjne
M/jesteit nog de verrassende verandering van
onedele metalen iu goud kunnen toonen h
De Keizer monsterde Sundacker nu met zicht
baar welgevallen.
„Men hstfi rr-ij veel roemrjjks van uwe kunst
verteld,// zeide hij, //wq zufien bjj gelegenheid
uwe kunst beproevea en gij kunt van oczea
steun verzekerd zjjn, het doet ons pleizier, te
hooren, dat onze Weener handwerker, met do
Italianen beginnen te wedijveren Graaf Gaetano,
gij treedt van dit uur af aan in onzen Keizer
lijken dienst op een jaarwedde van f16,000,
welke uit onze particuliere kas betaald zullen
worden, ook zullen wjj de kosten van de berei
ding der tincturen dragen, ea de bezoldiging
Den 12en April werd de Transvaal onder
Britsche vlag geannexeerd.
Joubert was vrederechter onder de
republiek. Het lag dus in den aard, dat hg
dat blgven zou.
Korten tjjd daarna kwam rechter C o e t z 6 c,
die in Eugelschen dienst was overgegaan, in
Wakkerstroom, de woonplaats van Joubert.
Deze werd ontboden en verscheen.
//Zal ik u den eed ia 't Engelsch of in 't
Hollandsch voorlezen vroeg C o e t z e c.
//Ik weet van geen eed. Een eed aan wien
//De eed van trouw aan Hare Majesteit de
koningin.//
//Hoe kan er nu een koningin zjjn in een
republiek vroeg Joubert.
//.'t Is nu trch bekend dat Transvaal door
Eogelacd is geannexeerd en dat Hare Majesteit
nu bier regeert,// antwoordde de rechter.
//Ik ken geen koniugin eu zweer niet I»
Met deze woorden verliet Joubert de zaal.
Met welk een dapperheid Joubert de
Engelschen versloeg op den Amajuba-berg
toen bij tot zjjn volk sprak«Daar is
Rooinekke op die koppie en julle moet die
koppie weer schoonmaakis bekend.
Zonder verdere orders af te wachten,
stelden de veldkornetten Ferreira en
Roos zich aan het hoofd van 150 Boeren
om die schjjnbaar onmogeljjke taak te on
dernemen. 150 man Ia gewone omstan
digheden dacht Joubert, is wel wat voel
tegenover 800 Engelschen.
Te 12 ure waren de bestormers boven
en brachten een volslagen paniek onder
de Engelschen. Het was «sauve qui peut 1»
Een uur later was de kop «schoon». Aan
Engelsche zijde waren gesneuveld generaal
C o 11 e y, 4 officieren en 86 maD; gewond
8 officieren en 125 man; gevangen 6 of
ficieren en 51 man. De Boeren hadden 1
doods en 6 gewonden verloren.
Bekend zgn de woorden van Joubert:
«Engeland kan ons verpletteren, maar lie
ver laat ik mg in het stof verpletteren, dan
van mijne vrgheid atstand te doen.»
Het driemanschap Krnger, Preto-
riusen Joubert, staat met gouden
letters geschreven in da geschiedenis van
Transvaal. De diensten, welke Joubert
zgn land bewezen heeft, hebben hem den
eerenaam gegeven van «Slim PietJoubert.»
Ook zjjn optreden als legeraanvoerder in
den tegenwoordigen oorlog heeft vriend en
vjjaod krijgsdeskundigen als leeken, be
wonderend zgn talenten als veldheer doen
van dezen jongen man, op ons nemen, indien
gjj hem gebruiken kunt.»
De graaf maakte eene diepe bniging, maar
tot ieders bevreemding waagde Max Sundacker
het de Keizerljjke gunst af te wjjzen.
//Verschoon mjj, Uwe Majesteit, maar ik mag
in geen anderen dienst treden, dan in die van
den Keizer.//
//Dat doet gij, wanneer ge in dienst van den
Graaf treedt welke voor mij werkt, of sehjjnt u
de werkplaats van een wapensmid eervoller dan
die van Graaf Gaetano
„M-j steit,// sprak Gaetano nog voor dat Max
kon antwoorden, //bjj de fce-eiding der tincturen
behoef ik geen hulp en zon ik ook zulk eene
afwijzen, die het geheim zoude kunnen ver
raden.//
//Ik protesteer tegen de verdachtmaking, als
zou ik het in mjj gestelde vertrouwen knnnen
schenden, riep Max, wien het bloed in het gezicht
steeg, laat de Graaf eerst zelf zorgen, dat hjj
zich het vertrouwen van Zjjne Majesteit waardig
toont."
Een oogenhlik scheen de Keizer vertoornd
over de stoute taal van Max in zjjne tegenwoor
digheid, toen hij hem echter in da oogen keek,
week de toorn en hjj zeide lachend //indien ik
uwe bekwaamheid niet had hooren roemen, zonde
ik gelooven, dat een zwaard je beter zou passen
dan het schootsvel, ge spreekt zoo stout alsof
ge geen vrees kent
Wordt vervolgd.)
