NIEUWE
1ï)ag6laó voor <2fëooró'S£uid~é£'ollanö.
Het Onderwijs.
No. 4456.
Vrijdag 6 April 1900
25ste Jaargang.
C&n moordaanslag.
De Verloren Zoon.
n T B N L A N 1),
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen,
B U B E A USt. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels50 Cens
Elke regel meerT'/i
Grooie letters worden berekend naar plaatsruimte*
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Redacteur-CJitgever, W. KüPPERS.
Gisteren-avond arriveerde de prins Van
Wales omstreeks te half zes, komende met
den trein van Ostende aan het station de
Gare du Nord te Brussel, om vergezeld
van de Prinses vanWaleB,zgn reis voort
te zetten over Keulen, naar Kopenhagen,
waar zjj de Paaschdagen gaan doorbrengen
bp de Koninklijke familie.
Toen de trein zich in beweging zette
sprong zekere Jean Baptiste S p i-
n i d o, blikslager en wonende te St. Gilles
bij Brussel op de loopplank en schoot zgn
revolver af door het portier zonder iemand
te raken.
De moordenaar werd gearresteerd en
verklaarde bg een onmiddellijk ingesteld
verhoor aan den Inspecteur-Generaal, dat
hg den Prins had willen dooden uit haat
tegen de Engelschen. Hij had geen berouw
over zgn misdaad en zou opnieuw den
aanslag plegen, wanneer daarvoor moge
lijkheid bestaat.
Bg het vernemen van den moordaanslag
te Londen, zond Lord Salisbury den
Prins van Wales een telegram van
gelukwensching met zgn ontkoming aan de
hand van den moordenaar.
Men brengt den aanslag in verband met
het gesprokene op eene socialistische mee
ting in den Vlaamschen Schouwburg te
BrusselDinsdag-avond gehouden. Daar
gaf de socialist V o 1 k a e r t een overzicht
van de mislukte arbitrage met dezs woor
den <Het is dus aan de volkeren om te
protesleeren. De Prins van Wales zal
morgen door België reizen; het is noodig
dat hij wete, dat het Belgischs volk voor
stander is van den vrede.*
Wie de jeugd in zgn macht heeft be
schikt over de toekomst. Het is daarom
dat wg strgden en zullen big ven strijden
voor een Christelgk Onderwgs en het nu
aangenomen Leerplisht-ontwirp verderfelijk
achten voor de opvoeding.
Voor de opvoeding van een volk is meer
noodig dan lager en hooger onderwgs. Ook
de godsdienst en deze nog wel op de eerste
plaats moet er bjjkomen. De opvoeding der
FEUILLETON.
Vervolg)
Het moest wel een geweldigen indruk op Ms-
ri» gemaakt hebben, dat de voorspelling van de
oude, sioh op deze nooit gedachte wjjze voltrekken
zouda, het was een groote onderscheiding voor
ean soo'n jongen maa door den Keizer om raad
gevraagd te worden en 't scheen nu niet meer
onmogelijk, dat hjj het vertrouwen en de gunst
van den Keizer verwierf, integendeel, iemand,
welke hem beminde, moest dat verwachten.
Wlaska verwijderde zich, Maria was met E's-
beth alleen gebleven, haar hart opende zich ver
trouwelijker dan voorheen voor de dienstbode,
z) sprak met Elabeth over de hoop, welke
Wlaska had gewekt, dat Sundacker ook dotr
zjjne geboorte wanneer het geheim daarvan ont
huld zou worden, haar gelijke zou zgn, en E!s-
beth, die steeds gedacht had, dat hare meesterei
aan de ongelukkige neiging sterven zou wanneer
het haar niet mocht gelukken dezen te over
winnen, ontdekte nu, waarin de vermeende
wonderkraeht van de geneesmiddelen van Wlaska
bestonden.
De sympathie welke Elsbeth voor M-x ge
voelde, werd er door gevoed, dat haar meesteres
den man niet kon vergeten, de gedachte had
wel dikwijls het hart van de dienstbode beslopen,
hoa trot.ch en gelukkig zjj zoude zjjn, wanneer
zulk een man hasr naar het altaar voerde en
jeugd moet een godsdienstige zgn alleen
daarop kan ware zedelijkheid en zedelijke
standvastigheid in weten en kunnen worden
opgebouwd.
Mannen met gezag bekleed op sociaal-
pol'tiek terrein, die het goed meenen met
het volk, erkennen dit overal en altgd.
Men kan het niet genoeg herhalen, dat
het eerste onderricht méér de zedelijke op
voeding dan de vorming van den geest moet
beoogen. Daardoor worden het best de mis
daad en de hartstocht voorkomen, de hoofd
bron van de misdaden. In de jeugdige ge
moederen moet het juiste begrip van den
waren godsdienst, het hooge ideaal, waar
van alle zedelgkheid afhangt, geplant wor
den daar moet de liefde voor de familie,
voor het vaderlandvoor de deugdvoor
de spaarzaamheid en vooral voor den ar
beid ingeplant worden. De arbeid is niet
alleen onze plicht, een erfdeel van het men-
schelijk geslacht, maar ook één van de beste
hulpmiddelen der opvoeding, omdat de ar
beid veredelt, maar de ledigheid vernedert.
De ledigheid brengt menschen en volken
tot slavernijde arbeid daarentegen maakt
hen sterk en onafhankelijk, en voert hen
van tgdeljjk goed tot zedelijk goed.
Het is een treurig feit, dat een gedeelte
van de hedendaagsche maatschappij iu een
verpeste lucht leeftdat het zedelijk ge
voel immer méér verkwgntdat de ge
dachten, grondbeginselen, personen en da
den zoo slecht worden, dat de onverschil
ligheid tusschen hetgeen geoorloofd en niet
geoorloofd is, tusschen goed en kwaad toe
neemt. De jeugd die in zulk een lucht
opgroeit, moet door het onderricht, het
welk van de opvoeding is losgeruktwèl
bedorven worden; immers zulk een onder
richt geeft met de gelegenheid om het goede
zoowel als het kwade in zich op te nemen,
zonder da opvoeding tevens ook grooter
gemakkelijkheid om het kwaad in zich op
te nemen, omdat dit gemakkelijker gaat.
Wie heelt deze waarheden uitgesproken
De Staatsadvccaat der Jtaliaansche Re-
Maria haar den uitzet gaf, maar hare gevoelens
waren niet zoo hartstochtelijk, nog was haar
jjielheid zoo groot, dat zjj de gedachte, eene
gelukkige mededingster van Maria te kunnen
worden, nog rast durfde houden,nu deze beduidde
dat de grootste hinderpaal van baar verlasgen,
kon opgeruimd worden.
Zij verschrok en in eene opwelling van open
hartigheid, vertelde zjj Maria, dat haar vader
haar eens gedwongen had, eene verraderei van
haar te maken.
Deze openbaring werkte merkwaardig op de
kranke. Maria h&d nooit de mogdjjkheid over
wogen, dat haar ouders, het geheim konden
weten. De bitterheid van haar hart word milder,
zij voelde nu, dat haar ouders tegenover haar
onschuldig waren.
//O,// riep zjj, //badt gjj mij dat vroeger ge
zégd, dan badt ge mjj de bitterste smart bespaard!
ïk hield mjjn ouders voor liefdeloos, en zjj kun
nen mjj vervjjteo, dat ik een geheim verzwe
gen heb, dat ik u heb medegedeeld en dat mjj
in hunne oogen onteert."
De gedachte kwam in Maria op, dat haar
ouders anders zouden gehandeld hebben, wan
neer zjj hun haar hart had geopend en g-.zegd,
dat zjj de liefde niet uit haar hart kon bannen,
maar nooit de gedachte aan geluk had gekoes
terd, waarbjj zjj den zegen van haar ouders zou
moeten missen. Het denkbeeld, dit aan haar
ouders te zeggen en daardoor hunne liefde weder
te verwerven, deed hare oogen van vreugde stra
len. Zjj wachtte nu nog op de boodschap van
Wlaska, ot Max de gunst van den Keizer ge
wonnen had was dat het geval, dan scheen
geering te Saluzzo in het Staathuishoud
kundig bericht, hetwelk hij in de algemeene
vergadering van 7 Januari 1899 voorlas.
Zijne woorden zgn duidelgk genoeg en
gelden voor alle scholen.
En hoe sprak een andere sociaal-politicus?
«Onze wereld zal naar den godsdienst
terugkeeren langs een omweg door een
zedelijke moeras, over zedeiijken ontaarding,
maatschappelijk verval en algemeen bederf.
De wereld wordt van ongeloof en gods
dienstloosheid genezen door homopatische
kuur, aan de gevolgen van de godsdienst
loosheid zelve.»
Wg onthouden ons hier van alle com
mentaar. Deze uitspraken klinkend van
een kant, vanwaar wij ze allerminst zou
den verwachtenzgn inderdaad welspre
kend genoeg. Alleen uiten wg den wensch,
dat deze woorden eens goed mochten over
wogen worden door hen, die met hart en
ziel ijveren voor een onderwgs zonder op
voeding, een onderwgs zonder God en zon
der godsdienst. En wanneer dezulken, na
deze overpeinzing eens te rade gaan bg
de ondervinding, zóó terecht de bette leer
meesteres genoemd ons dunkt, dat zij dan
wel tot anderebetere gedachten zullen
komen Hetgeen wij voor ons gaarne ver
hopen, in het belang van de maatschappij.
Engeland.
DubÜD, de hoofdstad van Ierland, was
voor de komst van koningin Victoria
letterlijk overstroomd met spionnen en recher
cheurs, vooral hield men de nationalisten
van eenige beteekenis in het oog. Zij wer
den overal nagegaan en bewaakt.
De eigenaars van publieke zalen hebben,
gedurende het verblijf van Hare Britsche
Majesteit, scherpe voorschriften ontvangen
hoe zich te gedragen en in geen geval
eenigerlei meeting toe le laten. Duizenden
loyalisten uit het district Belfast zgn op
kosten van de Regeering naar Dublin ge
komen om de Koningin toe te juichen en
eene reusachtige betooging te organiseeren.
Het is hiervoor, dat de politie te Dublin
het voorwerp van haar verlangen niet meer zoo
gering als voorheen, d»n konden haar ouder»
haar hoop els dwaas uitlacheD, maar zjj moesten
het verschoonen.
Wlaska liet langer op zich wachten, dan het
ongeduld van Maria verdragen kon.
De zigeunerin had gisteren avond, toen zjj
zich in der haast had verwjjderd, de belofte
gegeven, heden-middag bericht te brengen maar
zjj bleef weg en reeds naderde de tjjd, dat de
vorstelijke familie aan de middagtafel ging en
nog was zjj er niet.
Zware schreden lieten zich in den gang hoeren,
Maria hoorde de heftige stem van haar vader
Elsbeth toeroepen, dat zjj zich niet zou laten
zien voor hjj haar riep.
De Vorst seheen in een slechte luim zjjne
doch'er op te zoeken, maar Maria's hart was
tot overstrooming toe vol, het kwam haar voor,
dat het haRr in dit uur zoude gelukken, het
hart van haar vader voor haar liefde weder te
openen.
#Gjj wacht zeker op dat slechte wijf,// sprak
de vorst zgn dochter toe, en zgn blik scheen
duisterder te worden, naarmste de ocgen van
M»ria liefdevoller op hem gezieht waren, //zjj
zal niet komen, ik heb haar in het tuighuis
laten zetten en zal ze eens laten tnchtiger.#
//Wat vo©r kwaad heeft zjj gedaan, Vadei?//
//Ik dank het aan haar dat ik weder gezond
ben
//Wat gjj aan hasr te danken hebt, zal haar
betaald, worden met den bezem. Mijn achterdocht
"heeft mjj niet bedrogen, dat wjjf is bemidde
laarster van nwe schande. Zjj is gisteren avond
het meest bevreesd is, daar eene te krach
tige betooging ter eere der Koningin meer
kwaad bloed zal zetten dan de verschijning
der oude Koningin zelf. Aan de marine
troepen en het Essexregiment te Dublin
aangekomen, is de handhaving der orde
langs den weg opgedragen. Een driedub
bel gelid soldaten zal elk contact tnsschen
het publiek en den stoet onmogelgk maken.
De Engelsche koninklgke familie is
weder met een prinsje, in de familie van
den Hertog van Yorkvermeerderd. De
familie van koningin Victoria telt thans
74 leden, n.l. De Koningin 1, zoons en
dochters 7, kleinkinderen 32, achterklein
kinderen 34, te zamen 74.
Koningin V i c t o r i a is 80 jaren oud,
de Prins van Wales (kroonprins) 58 ja
ren en zijn broeder de Hertog van York
34 jaren, deze zgn oudste zoon Edward,
telt t jaar.
Rusland.
De Regeering te St. Petersburg heeft
aan twee kanonnenfabrikanten niet minder
dan 1200 stukken geschut besteld van de
nieuwste vinding om binnen den kortst mo-
gelpken tgd te leveren.
Inmiddels besloot de Russische Minis
terraad ook nog om 50 millioen roebels
toe te staan tot uitbreiding van de oor
logsvloot,
Duitschand.
Zaterdag is te Bremen de eerste steen
gelegd van de nieuwe katoenbeurs, die een
zeer fraai gebouw zal worden.
Te Berlijn zgn met 1 April voor het
plaatseljjk verkeer briefkaarten verkrggbaar
gesteld, die slechts 2 pf. kosten, eene be
langrijke vermindering dus, daar vroeger
voor briefkaarten zonder onderscheid van
bestemming 5 pf. betaald moest worden.
De Berlgners klagen echter, dat het blauwe
papier dier nieuwe kaarten veel te dun is.
Portugal.
In de Kamer van Afgevaardigden ver
klaarde de 'Minister van buitenlandsche
zaken dat door de Engelsche Regeering
aangevraagd was een militair transport te
mogen vervoeren over het Portugeesch
grondgebied van Beira naar Umtali. Dit
was door Portugal toegestaan, daar Enge
land van dit recht gebruik maakte dat bg
verdrag was opgemaakt.
gegrepen geworden toen zjj een jongen raad gaf,
dien ik zal vertreden. Elsbeth zal ik in het
spin huis zettea, want zjj heeft even goed de
hand in het spel gehad, gjj echter, onbezonnene,
eerlooze, gjj zult in dit uur vast beloven, den
man naar het altaar te volgen, dien ik voor n
zal uitzoeken, of ik breng u nog heden in het
klooster onder strenge bewaking.//
Maria wankelde, hare voeten weigerden den
dienst, haar gezicht was bleek als dat van een
doode. Meer nog dsn blik en den toorn van
haar vader deden haar beven dan zjjne bedrei
ging. Eene rilling ging baar door de leden, sjj
gevoelde zich ontsteld en kon geen woord uit
brengen.
//Ah,// knarste de vorst, *het is dus waar,
gij durft het niet ontkennen, dat wjjf was uw
bode, uw vertrouwde Zjj moet op de folterbank,
zjj zal bekennen dat zjj den jongen een liefde
drank gemengd heeft, nu wordt het mjj duide
lgk. Het is waar Gjj zjjt mjjn eenig kind, maar
liever wil ik u dood aan mjjn voeten zien lig
gen, dan deze schande beleven. Beken het, gjj
hebt een toovermiddel genoten, want zoo kan
geen Liechtenstein ontaarden, dat zjj zich tot
oen knecht verlaagt. Hjj zal het op de folterbank
bekennen, zjjt daarom minstens zjjn aanklaag
ster, of uw8 vaders vloek
De Vorst gelnkte het niet om verder te spre
ken, want met een gil, welke door het gansohe
paleis weerklonk, zakte Maria inaeD.
Wordt vervolgd.)
HiiftlEHSCIIE dfllTBilT
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem s 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland S i 2,80
Aizonderljjke nummers. «0.03
PBIJS DBS ADVEBTESTIBN.
AGITE MA WOW AGITATE.
S8
