No. 4464
Maandag 16 April 1900.
25ste Jaargang.
wagolao voor &£ooró~ en Suió-éCollanó.
Strijd in eigen boezem.
cHlhluja
Dit nummer bestaat
uit twee bladen,
EERSTE BLAD.
De Verloren Zoon.
BUITENLAND.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
feuilleton.
Duitschand.
Engeland.
België.
Amerika.
De Boeren-propaganda van den ^eer
Webster Davis ondervindt bm'ten-
WIE
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Yoor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland c
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
\IN TJÜ.NDRA/
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels50^Cents.
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicity Etrangère
Lr. L. DAÜBE Sj- Co. JÖB.NF. JONES Succ. Paris 31ów Faubourg Montmartre
Wederom jubelt de Katholieke wereld:
t Alleluja De Verlosser is verrezenDit
is de onbegrijpelijk hooge macht van de
christelijke feesten dat zij nimmer ver
ouderen dat zij telken jare de heilige
kracht van hun goddelijken oorsprong daad
werkelijk bewijzen.
Verrjjzenis O, welk een zoet, tot vreug
de en jubel stemmend wcord Het wischt
alle tranen weg; het stort lenigenden bal-
ftm in het treurend hart. Wie zou nog
kunnen weeklageD, wanneer de gedachte
aan de gelukzalige verrijzenis levendig ge
worden is in zjjn hart
De ijzige boeien van den winter om
knelden de aarde treurend en vertwijfe
lend liepen de leerlingen des Heeren rond*
Overwonnen, vernietigd, vermoord, als een
ontzield lichaam lag Hjj in het graf, op
Wien zjj alle hoop gevestigd hadden.
Triumfeerend wezen de vjjanden op hunne
overwinning. Wie zou hun de behaalde
zegepraal nog kunnen betwisten Doch
wat is dat Een geweldige schok door
trilt de aardeZou de aardbol vaneen
springen Nog ligt de groote steen vóór
het graf, ongeschonden is het zegel, met
onafgewenden blik staren de wachters r aar
de grafstede. Doch ziet eenswelk een
wonder
In goddelyke schoonheid stijgt de Heer
omhoog uit het gesloten rotsgewelf. Om-
vloeid van hemelschen luister, vliegen En
gelen naar het grafwentelen den steen
ter zjjde en zetten zich onbevreesd op den
steen neder. De wachters worden aange
grepen door schrik, doodsbleek vallen zij
neer op den grond. Nauweljjks heeft de
bewusteloosheid hen verlaten, of zij jjlen
verschrikt en ontsteld, schild en lans ver
getend mee to nemen van de grafstede
weg en verkondigen aan de opperhoofden
van Jerusalem, dat Jezus verrezen is.
O vjjanden Gods, siddert en beeft, want
uw Rechter is tot het leven weergekeerd
En gij, trouwe dienaren des Heeren, juicht
en jubelt, want uw Redder en Verlosser
leeft. AUelnja, de Zaligmaker is verrezen!
Wie js in staat om de zegepraal tegen
te houden van Hem, die zich zeiven uit
liefde voor den mensch liet vermoorden,
maar die door Zynen dood den dood zei
ven overwon 1
Christus is vsrrezen ook wjj zullen een-
46
Vervolg)
Toen Wlsska Max voor de eerste nsaal zag,
en de overeenkomst van zjjn uitziekt met de ge
laatstrekken van de Starhemberg haarwas op
gevallen, t°en baar bet voorspellingsvermogen
kad gezegd, dat deze jonge man een spruit van
een odf.1 geslacht moest rijn, was bjj haar de
herinnering aan de dwaling van de oude Gra
vin levendig geworden deze herinnering had
zich met die van den verdwenen Starhemberg
verhoeden en bad gedacht, dat M»x eeu
nakomeling wa» van den geroofden knaap.
Allengskens, t°en "aar aerinneringen een
vasteren vorm hadden aangenomen, maar ook
door navraag bjj oude menschen, die zich de
gebeurtenis nog herinnerden was het haar dui
delijk geworden, dat er werkeljjk een Starhem
berg in de Levant was verdwenen, de roof van
een kind, echter een fantasie van een kranke
w, gewest en ntt derfde zg wagen, haar ver
moeden oit te spreken n te bewgzen.
Ofschoon het natunrljjk was, dat Gaido de
vc. ate Jens van een oude vrouw, die san haar
profetische gave geloofde en geen andere be-
!U..n voor baar verslag kon inbrengen, dan
üe otere-tkomst van het gezicht, het toeval-
4a ev»reantS*w,n»Mt ™a den oaner- - «sa
Max ne' dien, welken ceu zoon ven den
4 wsuon tarhemberg kon hebben, eindelak a
maal verrijzen. Wauueer wij den Heer ge
trouw zullen dienen, dan zullen wjj een
maal in hemelsche schoonheid verrijzen,
evenals Christus op den Paaschmorgen vol
heerlijkheid uit het graf verrezen is. Zijne
verrijzenis, Zijne verheerlijking is een on
derpand van hetzelfde gel tk, van dezelfde
eer voor allen, die Hem beminnen.
Wilde stormen doorbruisen de wereld,
zooals in den verscbrikkelijken lijdensnacht
een woeste storm bet huis van den Hooge-
priester doorbruiste. Zal de moordkreet:
.Kruisig lem!» nog eenmaal zijn doel
bereiken Zal de Kerk, de Bruid des Hee
ren, die een doorn is in het oog van alle god-
deloozen, wederom rusten in het graf
Wij kunnen Gods raadsbesluiten niet door
gronden. Doch hiervan zijn wij zeker
Hoe voJkomener de zegepraal der vjjan
den schijnt te zijn des te spoediger zal
de ondergang van die vijanden nabij we
zen. Op den Goeden Vrijdag volgt weldra
het Paaschfeest, het juichend Alleluja. Uit
het graf, waarin de vijanden de Kerk Gods
meenen gesloten te hebben, zal zjj zege
vierend, stralend van schoonheid en macht,
omhoog stijgeD. Evenals weleer de mach
tige en listige geweldenaar, zoo zullen te
allen tijde de vijanden van de Kerk in hun
val moeten uitroepen<Gij hebt over
wonnen
Dat is onze vaste hoop dat is de on
uitputtelijke bron van ongestoorde vreug
de en van bigden jubel op het H. Paasch
feest. Vol moed en vertrouwen omhelzen
wjj het Kruis zonder te aarzelen volgen
wjj de banier, welke de Heer vóór ons voor-
uitdraagt. Want in dit teeken zullen wjj
overwinnen. Alleluja 1
Wjj hebben vermoed, dat de beide Ka
tholieke stemmen, die in de Tweède Kamer
vóór den Schooldwang zjjn uitgebracht,
aanleiding zouden geven tot twistgeschrijf
en tot het maken van opmerkingen, die
allerminst doen bljjken van eensgezindheid
en zucht tot samenwerking.
Dat vermoeden is bewaarheid, helaa»!
en zeer zeker zal ieder, die den voortgang
der Katholieke beginselen op politiek ge
bied van harte wenscht, het betreuren,
dat een zuiver liberale wet de oorzaak is
kunnen worden van een tweedracht, die
aan onze goede zaak slechte diensten bewjjst.
Het is onze bedoeling niet den daardoor
begonnen strjjd aan te wakkeren. Ieder
afgevaardigde is persoonlijk verantwoorde
lijk voor de stem door hem uitgebracht
én zijn kiezers kunnen bij voorkomende
gelegenheid hun oordeel uitspreken over
omstandigheid, dat Max in het Oosten was ge-
boren, en de Duitsche taal in zjjn jeugd ge
leerd had, het blonde haar van de Starhembergen,
dat het voorhoofd en de ueus zoo precies
op de Starhembergsche familie geleek zoodat
man onwillekeurig bjj rijn aanblik voelde, dat
hjj tot iets grooters geboren moest zjjn, dan
tot den stand v»n een ambachtsman, in de
verste verte n0g niet voor zekerheid aannam,
zoo zou j) toch Max van ganscher harte, wan
neer deze zgn verwantschap met bewjjzen kon
staven, als familielid aangenomen hebben.
Integen eel, hjj had hem toegewenscht, dal
hjj een hooge, geboorte kon bewjjzen, want hjj
zoude hem a a broeder gaarne de hand hebben
wille reiken
Aan den politieken horizon hadden zich
intusschen doDkere wolken vertoondbet
scheen, e'8 &ou"e het ongeluk komen, dat de
groote ^oïce®t- v£nHalUy, wier rersehjjoing
reeds in 1607 Keizer fiudelf op den Hrad-
schin te Praag zoo had beangstigd, naar de
meening van bjjgeloovigen }la(^ aangekondigd.
Deze komeet had in den gepssseerden winter
ook wtder met een ler.gen roo(jen gtaart a»n
den hemel geschenen men liet zich vertellen,
dat de Sultan 43 stukken geeohut naar "Bel-
grsdo had laten brengen, waarvoor hjj bjj ieder j
kanon 30 ossen had noodig gehad ook was
ds bloedige paardenstaart reeds uitgestoken gt
worden.
r
Lodewijk XIV van i runkrjjk had, ofschoon
men vrede met het, Unitaeke rjjk had gesloten,
de Duitsche rjjksstad Straatsburg overrompeld
zjjn handelingen en zijn woorden als volks-
ve tegenwoordige!-. Wij hebben ons krach
tig protest doen hoorsn tegen den Leer-
dwang en betreuren zeer, dat Dr. Schaep-
m a n en Mr. Kolkman, oorzaak zijn
geweest, dat die wet werd aangenomen.
Zij hebben den moed hunner overtuiging
niet prijs gegeven, hoewel zij wisten, dat
een storm boven hun hoofden zou losbre
ken, hebben zij niet geaarzeld rond vcor
hun meening uil te komen en door hun
stem te verklaren, dat zjj het in onze
oogen verderfeljjke beginsel van den School
dwang wenschen toegepast te zien.
Wij hebben geen eerbied voor zoo'n
overtuiging en begrijpen niet hoe zjj hun
standpunt kunnen rechtvaardigen ten op
zichte van de Katholieke beginselen op
staatkundig gebied. Telkens wanneer er
sprake kwam van den Laerdwang voor het
lager onderwjjs, hetzij in de Kamer of
daarbuiten, is het duidelijk en onomwon
den verklaard, dat dit liberale dogma niet
paste in het kader van onze beginselen.
Eerst bij de behandeling van de thans in
de Tweede Kamer aangenomen wet bleek
het, dat Dr. Schaepman dit liberale
leerstuk niet geheel verwerpelijk achtte,
maar buiten den kring van hun bekenden
wist men toch bepaald niet, dat èn Dr.
Schaepman èn Mr. Kolkman het
mogelijk zouden maken, dat een zeer ge
hate wet zou worden ingevoerd.
Het feit ligt er evenwel toe, en de zaak
kan niet ongedaan worden gemaakt. Maar
wjj zouden het ten hoogste betreuren, wan
neer dit feit scheuring moest brengen in
de gelederen der Katholieken. Toch gaat
het dien weg op, wanneer niet een einde
komt aan het onzalig dikwijls ongemoti
veerd gekjjf, zonder flink op den man af
te zeggen waar het op sta.t.
Wjj zullen hier geen namen noemen
omdat wjj niet wenschen mede te werken
om het vuur der tweedracht aan te stoken.
Doch er is reeds te veel gezegd en geschre
ven om een broederlijke samenwerking tot
ons gemeenschappelijk doel mogelyk te
doen bljjven. Van weerszjjden zgn hate
lijke aanmerkingen gemaaktdie slechts
verbittering wekken, en de tweedracht ver-
hoogen.
Daar moet een einde aan komenwil
onze party de kracht behouden, die zjj al
lengs heeft gekregen. Al hebben een paar
onzer Kamerleden te veel geluisterd naar
het van den liberalen vogelaar, dan
mag dit geen reden ziju om een kloof te
openen tusschen mannen, die schouder aan
schouder moesten staan tot verdediging van
onze beginselen.
Wjj keuren de stem der genoemde Al
en ingenomen. Emenerich Tököly had Turk-
schee bjjstana gevrasgd, urn Hongarjje geheel
van Oostennjk los t« maken, en het land, zoo
als d® P°\®n Ket hun vaderland hadden gedaan,
sot een vrijstaat te var he ff m het gerucht deed
,je ronde, dat de Groote Heer Tököljj reeds
tot Vorst van Hongarjje had benoemd, en Lc-
dewijk XIV de oproerlingen ook hulp had toe-
gez'gd. De Keizer had de stad Oldenburg, waar
de Hongaarsche landdag zitting hield en waar
bjj zich opnieuw als Koning wilde laten k/onen,
door he* regiment Mansfeld laten bezetter, en
door Palssy kurassieren de wegen er naar toe
naoe'en laten afzetten, maar tegeljjkertyd kreeg
Tökö'jj in i'udapest van den Vizier des Sul'aas,
den 8«hel, koftan en ruiterbos al» hertog van
Hongarije, hjj rustte een leger uit om den
Jabluska pag bezetten en in Mahren in te
vallen.
Het gezantschap van Graaf Caprara had dus
niet de gewenschte vruchten gedragen.
.De Groot-Vizier Kara Mustapha, een man,
wiens eerzucht en jjdelheid, even greot Waren,
sis zijn onbekwaamheid, koesterde de wensch,
Sultan van een tweede Turksch rjjk te worden,
welk» hoofdstad Wennen zjjn zoude.
Hij verklaarde Khaiief Mahonjed IV, in naam
van den Koran, dat het voornaamste werk van
een Eac'-sobah, de verbreiding »an bet geloof
moest tjjn, dat geen verdrag of achting hem
van dezen heiligen plicht mocht afhouden, dat
de Hongaren nas de Turksche hulp verlangden,
dat Oostenrjjk, verzwakt door 4e lactate oor
logen met Frankrjjk en met Zweden, buiten
stoet «as bet Gemanisohe leger te weerstaan
gevaardigden ten sterkste af, doch even
zeer misprijzen wjj het in anderen, wan
neer zij de scheuring trachten te vererge
ren en aldus een verzoening onmogelijk
zouden maken.
Geljjk wjj dezer dagen schreven, haten
wjj een fiuweelen handschoenenpolitiekom
dat de valsche verdraagzaamheid ons reed3
meermalen de treurigste resultaten heeft
gebracht. Het is noodigdat klare wjjn
wordt geschonken en niet langer geheuld
wordt met den politieken tegenstander.
Maar ondanks deze overtuiging, dringen
wij aan op eensgezindheid en verzoening.
De tijden zjjn ook uit politiek oogpunt
beschouwd, zeer ernstig. Het liberalisme,
vereenigd met het radicalisme, is een vjjand,
die loert op elke gelegenheid om ons af
breuk te doen. Wat zullen wjj daartegen
vermogen wanneer wij in eigen boezem
verdeeld zjjn en elkander nog langer ver-
wjjten naar het hoofd slingeren, die mis
schien in sommige opzichten wel verdiend
zijn, maar toch niet kunnen medewerken
tot behoud onzer gemeenschappeljjkeactie?
Willen wjj iets uitrichten, in het belang
der goede zaakdan behooren alle per
soonlijkheden uit den onderlingen strijd te
verdwijnen. Laat men vrjjuit zgn stand
punt verklaren en verdediger), maar men
houde op met niets beteekenende vitterjjen
en hateljjkheden.
De Leerdwang gelukkig verwaterd
zal zeer zeker ook door de Eerste Ka
mer worden goedgekeurd en daarna inge
voerd. Mag nu dit feit, waaraan niets meer
is te veranderen, een bljjvende scheuring
tusschen geljjkgezinden te weeg brengen?
Wjj hopen het niet en verwachten ook, dat
Dr. S c h a e p m a n en Mr. Kolkman
hun politieke fout zullen inzieD, door de
verdeeldheid in eigen boezem weg te ne
men. Maar het zou ook anders kunnen
loopen. De thans heerschende stemming
bjj een deel der Katholieken zou kunnen
leiden tot een voortdurende scheidiug, waar
over ook al wordt gesproken en geschre
ven. En om te trachten dit te voorkomen,
wenschen wjj met alle kracht mede te wer
ken, waarom wij ook met dit betoog niets
anders hebben bedoeld dan den band, die
alle Katholieken moet vereenigen en die
dreigt los te laten, weder nauwer toe te halen
en daardoor beter in staat te zgn den gemeen-
schappelijken vjjand het hoofd te bieden.
Men bedenke dat strjjd voeren tegen
den vjjand, die buiten staat, eennoodige
en nuttige zaak is, doch dat strjjd in eigen
gelederen moet uitloopen op verzwakking
en uitputting, en bovenal de grootste
schade toebrengt aan onze gemeenschap
pelijke beginselen.
en dat groote nog te veroveren landen tot de
verbreiding van het geloof van Mahomed en
den roem van den Islam openstonden.
Hjj voerde terloops aan, dat de Porte nooit
een betere gelegenheid zoude krjjgen, om zijne
grenrsa uit te Heidw, dat zjj over onmetelijke
financieel® hulpmiddelen en onverwinneljjke
troepen teschikte dat zij ieedB vier Christeljjke
Vorsten, van Walachge, Hongarjje, Moldsu en
Zevenburgen, de kroon op het hoofd had ge
zet en dat nu alle landen, welke eens tot het
omeinsciie ryk hadden behoord, onderworpen
moesten worden.
De Padischah antwoordde, dat hjj Kara
us apha tot Seraskier (opperbevelhebber} en
asrclar (plaatsvervanger) benoemde, en voor dea
duur van den oorlog met onbepaalde ""'"A1
bekleedde en hem opdroeg, een leger v?b 300,0
uit te rusten.
Nog verwjjlde Graaf Oaprara 8,8A
Keizers te Konstautinopel, roehs(' ie
gezegd wat men b.sloten had, maar hg kon
het raden, toen h* van de «innen der Moskee
den bloedigen paardenst«art waaien.
Nadat wg hiermede ®«n beeld van rte
tsnisses der laatste jaren hebben gegeven, zoeken
wjj Max Sundacker weer op.
Graaf Caprara was met 50 personen en 80
paarden naar Kcnstantinopcl gekomen, hij had
zich naar het gebod van den Sultan n ont
voegen, om in Turksche kleederdracht
sahjjnen^ juist als kwam hij van een vsial t
den Sultan.
Hjj had ie geschenken des Keizers slgege
onder welke bjjzonder horloge» en kun'
aeten
ver-
il van
Te Neuss heeft een geval plaats gehad,
dat opnieuw ons het bewjjs levert van op
offerende liefde.
Ia een aanval van koorts ontvluchtte
een zieke uit het Gasthuis, liep naar de
vaart en sprong over de brugleuning in
't water. Een kloosterzuster van de Sint-
Jozefsorde die den ongelukkige zag vluch
ten, liep hem na en sprong hem onver
schrokken te hulp. Het gelukte de edele
verpleegster hem te redden.
Een groote menigte vloog naar de plaats
van het ongeval, hulde brengende aan de
zuster van liefde voor haar heldhaftig ge
drag.
In Engeland is volgens Daily Telegraph
een bedrag van 3.081.973 shillings, dus
bjjna f 1.850.000 opgehaald, voor de we
duwen en weezen van de in Zuid-Afrika
gesneuvelde soldaten.
Uit Kaapstad wordt het volgende gete
legrafeerd waaruit is af te leideD, dat de
Engelschen geheel Zuid-Afrika aan hun
gezag willen onderwerpen.
In antwoord aan een deputatie van pre
dikanten van verschillende secten uit de
buurt van Kaapstad, die hun instemming
kwamen betuigen met de door de Engel-
sche Regeering gevolgde staatkunde, zeide
Sir A1 f r e d M i 1 n e rdat hoe langer
de strjjd duurde, des te vaster het besluit
werd om eene regeliDg tot stand te bren
gen, welke eene herhaling van de vreese-
1 ijke plaag des oorlogs voorgoed onmoge-
ljjk maakte. De Regeering verlangde niet
een dapperen vjjand te vertrappenmaar
geen kompromis of halfslachtige regeling
was mogeljjk.Ongeljjksoortige en tegenstrg-
dige politieke stelsels konden niet geduld
worden in een land, dat natuur en ge
schiedenis tot een eenheid verklaard had
den. Als de strjjd voorbjj was, zouden de
Engelschen door daden bewjjzen, dat zjj
niet vochten om goud of stoffelijk voordeel
en dat zjj bereid waren de rechten en pri
vilegiën die zjj zeiven vroegen, vrije ljjk tot
anderen uit te strekken.
Koning Leopold heeft aan zgn land
geschonken zgn parken van Laeken, Ter-
vueren, St. Gillis, Elsene, Oostende, Cferg-
non en Ardennen.
Italië.
De priester-componist DonLorenzo
P er o si, heeft ter herinnering van het
Heilige Jaar een Mis gecomponeerd, die
aan Z. H. den Paus werd opgedragen en
tot titel heeftMis van Paus Leo XIII,
De H. Vader heeft 40.000 franks als
aalmoezen doen verdeelen onder de armen,
inzonderheid onder de behoeftige priesters
van Rome.
goudkleinoodiëu werden bewonderdde
die Max gemaakt had, was zeer ?n!
on had de opmerkzaamheid van den ot
sche taal machtig was, en de g ten en
gebruiken van het kende en ten UUzieht
bezat, dat ook hier geen verkeerden mdruk
maakte. Hjj kon vwh vrger in de stsd btw
dan andere leden van het gevolg, en h&d&
blond heer met verraden. dat hg eetl
lander was, zoo zou hg door de Turken voor
een landgenoot gehouden zgn.
Hoe meer hjj eehter beviel, hoe meer hjj met
het verzoek werd lastig gevallen, „..w
af te zwtren en zgn geluk in St
Voornameljjk was het een
ren van den Grooten Heer
die hem bjjzondere voorliefde
gen, zeldzamerwjjze w»s deze eouter
rJ6ri met 6en medelid bet gevo'F'eon
Chevalier van Garanto getreden, wflJka door
een opdringende vriendelgkheid ged"rende de
reis Mex was lastig gevallen.
De Chevalier had «en nDe-'*"
vertrouwen verwekte. Een v»l«*k '9C:'CÏ1-
paste weinig bjj de aigeleefde, va e f
ken, die br snnserk van lsg<-
gen, terv D'
ken, re s- s
welken
.uaiigenc en -
center reden