No. 4469
Maandag 23 April 1900.
25ste Jaargang.
l&agBlaó voor o Voorden Stiió-dCollanö.
De uitspraak in de
Hoogerhuis-zaak.
1)e Verloren Zoon,
BUITEflLAN li
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
Oostenrijk-Hongarije.
Italië-
Frankrijk.
Engeland.
Amerika.
België.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelij fa, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
MALNXJLKNDRaT
AGITE MA NON AGITATE.
PB7JS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 1—6 regels50%Cents.
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
'riT| iwHajOio» 11
n t ^°°fóagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicity Etranqére
(r. L. DA BE Sf Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
De Hooge Raad heeft J"geljjk men
weet de revisie-aanvrage in de zaak
der gebroeders Hoogerhuis afgewezen.
Om verschillende redenen meenen wij dat
deze uitspraak van ons hoogste rechterlijk
college van groot gewicht is te achten.
Over de zaak-zelf willen wjj niet spre
ken. De inbraak te Britsum en tal van
bijzonderheden zjjn zoo dikwerf in ver
schillende bladen verhaald, dat het ons
onnoodig toeschijnt dit alles op nieuw te
gaan vertellen. Maar wat aan deze zaak
is vastgeknoopt, bijna zouden wij zeggen:
met de haren er by gesleept, getuigt te
zeer van den geest van onzen tjjd en van
veler noodlottig streven om hierop, bij het
einde dezer zaak niet even de aandacht
te vestigen.
Al heel spoedig werd het gerucht ver
spreid, dat de gebroeders Hoogerhuis
niet de schuldigen zouden zijn en daar
aan werd natuurlijk de conclusie verbon
den,dat de rechters niet rechtvaardig waren
geweest.
Deze zware beschuldiging tegen onze
rechterlijke machtdie tot nog toe zeer
terecht algemeen werd geacht, is door velen
uitgesprokendie volstrekt niet tot oor-
deelen bevoegd waren en werd herhaald
door nog meerderen, die op volksverga
deringen of bjj andere gelegenheden eene
eenzijdige voorstelling der feiten hadden
hooren geven en meenden geheel op de
hoogte te zijn van de zaak.
Aldus ontstond in ons land langzamer
hand eene overtuiging, die kunstmatig werd
gevoed en veler gemoederen in gisting
bracht. Tal van eenvoudige menschen, die
er nimmer aan zouden denken om kwaad
te spreken van anderen kwamen er toe
om de justitie in een kwaad daglicht te stel
len zonder eigenljjk te weten, waarvan zij
de rechterlijke macht moesten beschuldigen.
Die gezindheid viel in den geest van de
sociaal-democraten, welke zich spoedig van
de Hoogerhuis-zaak meester maak
ten, omdat zij daarin een uitnemend mid
del zagen om propaganda te maken voor
hun beginselen. Men weet, dat de sociaal
democraten bij voorkeur gif zuigen uit
alle feiten en toestanden op maatschappe
lijk gebied. Zjj zoeken het verkeerde niet
op om het te bedekken met den mantel
der liefde, of om te trachten er iets beters
voor in de plaats te stellen, maar uitslui
tend om er weer een voorwendsel in te
vinden tot schimpen op de tegenwoordige
samenleving.
FED ILlJtON.
62
Vervolg)
„God verhoede het,// antwoordde de Fooi
na zich bezonnen te hebben, „els ik raad wat
die vrouw heeft willen zeggen. Zjj sprak mi»-
schien van de halve maan.,,
„Daar behoede ons God voor,„ stemde Bcc-
ke,/Delieden vertellen, dat Emmerich Tököly,
die de dochter van de te Nenstadt terecht ge-
stelden Hans v. Kroatien, de weduwe van den
woesten Rugocy, yan i e.t "ij1 Munkais heeft
gehaald en bevrijd, die de Hongaren tot hun
Hertog hebben uitgeroepen, heeft aan den Sultan
den eed als vazal afgelegd, en de Koning van
Frankrijk zet de ongelovigen tot den oorlog
tegeneen Christelijk ls,D.d °P' mBaï.lk kan het
Zoo was de Hoogerhui s-zaak een
kolfje uaar hun hand. Beurtelings betwist
ten DomelaNieuwenhuisenTroel-
s t r n elkander de eer van het partytrek
ken voor de volgens hen onschuldig ver
oordeelden. Geen hunner wilde aan den
ander het veld ruimen totdat ten slotte
beider richtingen afzonderlijk met de Hoo
gerhui s-zaak giDgen sollen en haar tot
bevordering hunner party trachtten te ex-
ploiteeren.
Onderwijl werd ook van anderen kant
niet stil gezeten. Waar de mogelijkheid
eener rechterlijke dwaling nimmer is uit
gesloten, zou toch ook hier de justitie zich
hebben kunnen vergrijpen, en terecht oor
deelde men, dat het beter zou zjjn, wan
neer werkelijk schuldigen hun straf mis
liepen dan dat onschuldigen in den kerker
moesten zuchten. Herhaaldelijk hebben dan
ook rechterlyke onderzoeken plaatsgehad.
De Staten-Generaal trokken zich zelfs de
zaak aan en maakten het mogelijkdat
eene nieuwe behandeling er van plaats had,
tot dat nu eindeljjk de Hooge Raad be
slist heeft, dat er geen aanleiding bestaat
eene nieuwe berechting er van te bevelen.
Hiermede is dus eigenlijk de quaestie
van de bauD. Nu de Hooge Raad ge
lijk van zelf spreekt na grondig on
derzoek de revisie heeft moeten afwijzen,
zal toch geen enkel onbevooroordeelde in
ons vaderland nog langer willen volhou
den, dat aan de H oogerhuizen on
recht is gepleegd. Indien er schijn van
onrecht ware geweest, zou de Hooge Raad
zeker de revisie hebben bevolen, daar de
gelegenheid gunstig wa3 om een mogelijk
misgrijpen van de justitie goed te maken.
Maar de quaestie is ongetwijfeld niet
afgedUn voor degenen, die er een wapen
in hebben gevonden tegen de bestaande
orde van zaken. De mannen, die altjjd
den mond vol hebben van cVlasse-justitie»,
zuilen ook nu weder luide verkondigen,
dat de Hooge Raad met hetzelfde sop is
overgoten als de andere rechterlyke col
leges. En zoo zal men natuurlijk weder
eene nieuwe agitatie krijgen.
Wjj bekommeren ons daarover niet. Al
leen wenschen wjj er tegen te waarschu
wen. De revolutionnaire partyen moeten
een voorwendsel hebben om tegen de bo
s'aaude maatschappeljjke toestanden op te
treden. Zjj hebben eene aanleiding noodig
om te kunnen schimpen en verdacht ma
ken. Wanneer er geen Hoogerhuis-
zaak bestond, zouden zy er een in het
'even roepen. Hun propaganda kwijnt, wan
neer zjj niet in schelle kleuren kunnen
spreken over onrecht en willekeur, welke
in de tegenwoordige samenleving, beer-
Weenen voortdringen, dan zjjn wjj nog niet
minder, dan onze vaderen.//
„Dan bouwt meer op uw eigen kracht dan
op het rjjk,« antwoordde de Pool.
„Houdt het mjj ten goede, maar iK heb voor
zeker gehooid, dat de Keizer den Keurvorst van
Brandenburg in zjju ooriogen tegen Frankrjjk
en Zweden in den steek heeft gelaten, en dat
evenals deze, andere vorsten ook ontevreden
zijn. De Keizer heeft zioh in vredestjjd Straate-
ytt-g en Lotharingen!cbe stedea laten ontnemen,
zonder naar het zwaard te grjjpen, wie zal hem
vertrouwen, dat hij jn Het laatste nur den Sul
tan ook met een deel ven het rjjk als buit
geef', om den vrede te bewaren
Bcckel Het het hcofd zinken.
„Ja,/' zeide hij, „wat gjj zegt is waar. Zelfs de
bevelhebber van den Keizer, de hertog v. Lotha
ringen i® ul* aftanden verdreven, en
niemand heeft zjjn rechten verdedigd."
„Is de Lotharinger niet de zwager des kei-
z.rs?" vroeg de Pool.
de Konirtrm van Pelen, de weduwe
de boi
der Chrit
en,
ara,
vsi
sizei
aen in hem verli
har
hngec
schen zouden, en hun richting gaat te niet,
wanneer zij niet een aanleiding vinden om
te prikkelen tot ontevredenheid.
En als wjj nu de uitspraak van den
Hoogen Raad van belang achten, dan is
dit dus niet, omdat wij van de zjjde der
revolutionnairen minder tegenstand zouden
verwachten, daar hun een wapen uit de
hand is geslagen, maar omdat in de oogen
van alle eerijjke menschen in ons vader
land de rechterlyke ambtenaren, die oor
spronkelijk deze zaak hebben berecht, ge
heel zijn gerehabiliteerd.
Veel hebben de bedoelde ambtenaren
over hun oordeel moeten hooren. Zjj zjjn
door zekere lieden met smaad overdekt,
en werden, evenals de rechters van D r ey-
f u s in Frankrijk, van de grofste willekeur
beschuldigd. Die rechterlijke ambtenaren
zijn nu door ons hoogste rechtscollege in
het geljjk gesteld en huu vonnis werd goed
gekeurd, naar onze meening, de schoonste
voldoening, die zy zouden kunnen wen
schen.
Doch de uitspraak van den Hoogen
Raad mag zeker cok wel ter harte wor-
den genomen door zooveleu, die onnaden
kend de grootste lasteringen naspreken.
In het bjj zonder zjj men voorzichtig met
de zoogenaamde neutrale pers, die jjverig
mede werkt om de grofste onwaarheden
te verspreiden. Wanneer een der apostels
van de revolutie ergens een rede heeft ge
houden, dan maakt de neutrale pers die
onuiiddelljjk wereldkundig en voegt er des
noods nog een paar aardigheden aan toe
om het verslag meer lezenswaardig te ma
ken, doch de gewetenlooze schryvers den
ken er niet bjj na, hoe zjj aldus het gift
van ontevredenheid en onwaarheid ver
spreiden en een geest kweeken waarvan
later de wrangste vruchten voor het vader
land zullen worden geplukt.
Men zy toch voorzichtig met het in
verdenking brengen van de rechterljjke
macht. Want men vergete nietdat ook
de rechters menschen zjjn en eene derge-
ljjke beoordeeling door het publiek op hen
een slechten invloed moet hebben.
Hoopt men werkelyk op eene onbevoor
oordeelde rechtspraak, dan moet men aan
vangen met aan den menschen, die deze
rechtspraak uitoefenen, volkomen vertrou
wen te schenken.
Dat vertrouwen hebben zjj tot nog toe
niet verbeurd. Integendeel meenen wjj, dat
er reden bestaat om met den grootsten lof
van onze rechters te spreken. De H 0 0 g er-
h u i s zaak heeft dit opnieuw bewezen. Moge
dan ook de ellendige verdachtmaking thans
geëindigd wezen en deze zich enkel beperken
tot een kiemen kring van personendie
ik ben begoapen met den verkoop van huiden
van wilde disren die ik heb neergelegd, en
toen ik genoeS tla" verdiend, om dt handels
zaak te vergrooten, heb ik in vela landen, ook
hier in Weenen mjjn geluk beproefd, maar op
de laatste reis van Italië viel it in de handen
„an bandieten, die mij hebben uitgeplunderd,
zoodat ik nu van vooraan kan beginnen. Ik
ken de wouden en de gebergten van Weenen
tot Balgrado en ook in Hongarjja, zooals geen
ander'k kon reeds als boodschapper goede
diensten doen, daar ik ook de verschillende
talen spreek en als het tegen de Turken gaat,
laat ik gaarne mjjn leven voor de goede zaak
der Christenheid want dan zjjn wjj immers allen
broeders onder hetzelfde kruis
Wilde God,„ zeide Bock/1 welgevallig knik
kend, „dat alle Christenen even zoo dachten
als gij, dan zou aan den overmoed van de
Manomedanen gauw een einde gemaakt zjju j
de Turken staan onder de vaan van den Pro-
feet bjjeen, maar de Christenen *Ün "et ahjjd
oneens.»
en, gjj kunt hier evengoed
en als elders; en bIb mjjn
iljjft
btooi
u bei
olchi'
n et auders dau kwaad kunnen spreken,
en de verachting verdienen van alle wei
denkenden.
De Aartshertog en Aartshertogin Re-
nier van Oostenrijk, hebben ebn bezoek
gebracht aan gravin Lonyay (prinses
Stefanie) te Cannesna afloop keer
den zij naar Weenen terug.
Te Krakau heeft het vreeseljjk ge
stormd en gedonderd. De bliksem heelt
veel schade aangericht. Een tiental per
sonen werden gedood.
In het schoone Italië waar de vrijheids
helden en verlichten onzer eeuw den scep
ter zwaaien, ziet het er treurig uit met
het Schoolwezen. Dit land, waar de mannen
regeeren van het schootsvel eu den trofiel
toont ons wat zjj over hebben voor het
volk, talrijke scholen worden gehouden in
armzalige, dompige hutten met lage zol
dering en smerigen bodem, vol gaten, zon
der planken of cementvloer, zelfs zonder
de vastheid van een dorsch vloer, met ven
sters zonder ruiten of blinden.
Vele scholen zjjn gewone ttallen, waar
de kinderen te zamen zijn met rundvee
muildieren, ezels, ge:ten, zwjjuen en kui
kens, terwjjl de onderwjjzer van gemeente
wege verantwoordelijk isals een arm
schoolkind 's avonds een kuiken mee naar
huis neemt. Meer dan 10 percent van al
de volksscholen zjjn zonder tafel of bank
daar moeten de kindereu op den vloer bij
eenkruipen bij hun schrjjfwerk, knieën of
bodem als schrjjftafel gebruikend. Op an
dere scholen ontbreken de noodige school-
behoeften, zoodat slechts de heltt ot een
derde der" kinderen lees- en schrijfboeken
heeft. De onderwijzers bevinden zich in al
lerellendigste toestanden. Velen worden in
hun vrjjen tijd gebruikt om het vee te
hoeden. De gemeente Sarule op Sicilië heeft
hare school vjjf maanden moeten sluiten
op bevel van den roover S a 1 i u s. De
neef van den roover had zich aangemeld
voor een onderwijzersplaats aan die school,
en toen deze niet benoemd was, beval de
machtige oom, den grondeigenaren, in wier
schuur de school gehouden werd, op straffe
des doods, onderwijzer en school van hun
erf te verwyderen.
53 percent van de «schoolplichtige. kin
deren in Italië, en dit getal is 500.000,
gaan niet naar de school.
En in dat ontwikkeld Italië hebben ze
Leerplicht 1
Te Rome hebben in de Lombardi
sche kerk schandeljjke ongeregeldheden
plaats gehad, tjjdenspater Theodosio
er zjjn predicatiën heeft gehouden. De toe
vloed der geioovigen was zoo groot, dat
de kerk te klein bleek te zjjn. Dat was
voor de goddelo zen te kras en toen d9
gewijden redenaar sprak over het herstel
van het tijdeljjk gezag van den Paus, steeg
hun woede ten top. Een troep studenten
van de goddelooze school drong de kerk
want een schalkaehtig lachen sp-elde om haar
mond.
„Gjj kjjkt mij J"1®4 aan>* zeide zq, „alsof ik
u moet aanspreken^//
Nu wa» het de beurt van den Pool om te
kleuren. Hij ^erd forward, als had men hem
op een heimelyk. kwaad betrapt.
„Het toesprekau is aiat noodig," sprak hjj,
„het is genopg, als gjj het toestaat."
„Onze Aloisia moet een ieder welkom 'neeten,//
nam Bockel het woord, terwjjl zjj a voorhoofd
ln nmpels plooide, dien da vader de hand
heeft aangeboden. Maar zjj is niet gewend,
galante spreekwjjzen en spitsvondige aardigheden
te hooren, zooals in het Welfenland en
streken waar de meisjes het gaarne bo°ren"
t® hier in Weenen geen gebruik." PsPool» oeg
op dese harde terechtwijzing beschaamfl ae
oogen neder. God
Verschoon mfl,« .prak Het
hV ÏÏnF net8Wadman, het koren
de gewoonm van den,^^r u,b g8,r
in. en
3- 1 kl
het
eef to
iweri
id.
wilde w
Pool,
hggen,
oheei
de 1
s gast steeds welkom.»
de Pool, keek naar
agen of sij de gene-
al hem toedroeg, even
Iers, ook deelde, en
1 Aloisia. Zjj kleurde, i
het alsof zjj kwaad j
oute vraag van den
ih iets in zjjn blik j
r voor ham stemde, j
te nemen
Welfenbioed iu d
het mjj veroorlo
dat het bloed 1
ik zeg het eerl
hebban het Ilitgel
haft!" hooren, of il
//Eer ik daar
antwoordde dopa
maar toch niet
beid, //moeten v
uw buis moet op
„D&er hebt
allee
loofd st
HO1!
hter
van
binnen en hield er schandeljjk huis. Een
hunner zekere V a n u t e 11 i wilde pater
Theodosio te ljjfde onverlaat was
gewapend met een dolk en een mes.
Met den heer W a 1 d e c k-R 0 us sean,
minister-president van de Fransche Repu
bliek, moet men medeljjden hebben. De
sukkelachtige kerkvervolger heeft de kloos
terlingen willen verbieden om in parochie
kerken predikatiën te houden. Hjj beroept
zich op een decreet van 1809 maar weet
niet, dat het decreet nooit is afgekondigd
geweest en dus geen kracht van wet heeft.
Bovendien is het decreet by bevelschrift
van 2 Maart 1815 ingetrokken.
De Fransche visschersboot Eoche is
in het gezicht van kaap Mizen veronge
lukt; de 24 opvarenden zgn verdronken.
Den Engelschen Minister van Koloniën
Chamberlain valt het niet mee, dat
Tengo-Jabavoe, redacteur van het
Kafferblad Imvo en Makoebalo en andere
schryvers onder de Kaffers, sterk party
trekken voor de Boeren. Zjj vallen de En
gelschen in den persoon van CecilRho-
d e s aan en verklaren dat de Hollanders
aan de Kaap meer gedaan hebben voor
le Kaffers dan alle Engelsche missiën te
zamen.
De storm beeft met groote kracht
op het Kanaal gewoed. Uit Bastowishet
bericht ontvangen, dat een visschersboot
Peace and Plentyvan Lowestown, met
drie opvarenden vergaan is. De reddings
boot stak in zee om hulp te bieden, doch
zij sloeg om en van de 22 zeelieden ree-
dronken 8.
De Italiaansche werkstakers te Croton
by New-York worden nu in toom gehou
den door 1600 man troepen. Door nieuwe
werklieden is de arbeid hervat en hoewel
de Italianen gedreigd hadden elkeen te
zullen neerschieten, die een hand naar hun
werk uitstak, hebben zjj hen tot dusver
laten begaan.
De Italiaansche gezant heeft namens zjjn
Regeering met kracht geprotesteerd tegen
het besluit, de stakende Italianen naar hun
land terng te zenden.
De Belgische kapitein Weynantsis
op 4 Maart jl. teYambatta in den Congo,
door de Badjas vermoord. Hjj Was de
lste Maart 1869 te Mechelen geboren.
Voor zjjn dapperheid beloonde koning Leo
pold hem reeds in 1895 met een bedrag
van 2000 franks, de gouden medaille van
den Leeuw en de Ster van verdiensten.
De Koningin van Saksen is van Pa-
rjjs komende te Brussel aangekomen en
in het paleis ran den Graaf van Vlaan
deren afgestapt om na een paar dagen
toevens naar Dresden te vertrekken. Bij
aankomst aan het station te Brussel waren
buitengewone politie-maatregelen genomen*
Naar de Etoile Beige meldt, 'B de
Rechter van instructie te BrusseL mr*
ren,» sprak de Pool, „en dat is v°°.r, ^..f6
kleinste zorg. Ik zal terug komen, 1
alleen maar weten, of mjj de hoop n r-
boden i«."
„Een drieste man," teide Boe e Kol-
schitzki zich had rerwjjderd, "maar hjj bevalt
*8 niet slecht. Ata hg een flinke kerel
is, zal hjj er wel weer bovenop komen, aan
moed schijnt "et hem met te mankeeren. Dat
is nu het derde aanzoek in een half jaar.
Wat denkt gfl daarvan Aloisa r»
X>e oogen van het meiije werden vochtig.
„Kwel mjj niet, Vader," sprak 8jj metiang.
tame, bevende stem op den smarteljjken toon
als vau een verwjjt.
„Het is juist mjjn grootst verdriet, nam
moeder Lmerentina het woord „dat en »an
de zaak geen einde maakt. Het 'meisje zal
100}*J bedenken tot er geen meer komt*
hadfc den Staupinger uw woord moeien
dan was Aloisia getrouwd. Maar 5nt
zelf niet te weten wat ge wilt, dif 8® 1 ,er
die komt den h"
komt. zelfs den
ieeat.»
„Gjj wordt tob
klimmen, spot niot
wil mijn ütind met
A I ntf
niet w
uoii
wy} einandi
öen yasii
o reefct
xde-
