NIEUWE HbagBlaó voor tSZoorè- on SZuid-éCollanó. VREDE! No. 4479. Vrijdag 4 Mei 1900 25ste Jaargang. De Verloren Zoon. BUITENLAND. Dit blad verachjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. BUBBA1J: St. Janstraat Haarlem; /1.10 «1,40 «2,80 «0.08 Blke regel meer 77. Groote letters worden berekend naar plaatsruimtes Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant Red a c t e ur-D i t ge v e r, Vf. KAPPERS. Vrede Dit woord klinkt in onze dagen als een bespotting. Is het vrede vragen wij met den chris ten dichter Da C o s t a Is het Vrede, Omdat de donder zweeg van 't moord verspreidend [kruit Het antwoord moet ontkennend luiden. Wat met den naam van gewapenden vrede wordt aangeduid, is een ergerlijke parodie op den waren vrede. Alle landen staan in het geweer en hebben zich tot de tanden gewapend. De welvaart, het geluk der bur gers, alles wordt opgeofferd aan het mili- tairisme. Doet dat degene, die ernstig den vrede wil? Ja maar, zal men zeggen, het kan nu eenmaal niet anders. Alle landen doen het, en wie verzuimde zich zoo krachtig moge lijk te wapenen, zou daar vroeg of laat het Blachtoffer van worden. Dit mag zoo zjjn, maar volgt uit het feit zelf niet, dat in het algemeen de wil ont breekt, om aan het bevestigen van den waren vrede te werken Zou, indien de regeerin gen geen hooger verlangen kenden, dan vrede en eendracht te doen heerschen, in dien geen eigenbaat, veroveringszucht of de wensch naar glorie haar bekroop, er niets op te vinden zjjn, om aan den toestand, waarin Europa nu al een kwart eeuw ver keert, een einde te maken? O, indien de machtigen der aarde, indien vorsten en volkeren het oor wilden leenen aan hem, die daar zetelt als vertegenwoor diger van den Vredevorst; indien zjj wil den luisteren naar den grijsaard op het Vati- caan, die in zjjn groote liefde de geheele wereld omvademt, wat zou het anders zijn Indien de millioenen, thans weggeworpen aan teugellooze concurrentie in het mili tairisme, besteed werden om de honderden millioenen heidenen uit hun zedelijke en lichameljjke ellende op te heffen, hoe mach- FEUILLETON. 62 Vervolg) "God en de Heiligen mogen geven, dat uw ver trouwen vervuld worde,// antwoordde de Hertog, //dan ia er hoop, de stad te redden. Indien ge het 2 weken kunt uithouden, zal ik ontzet brengen,tegen 1(m tjjd moet de Keizer hulp ontvangen u "ft wilde, dat gjj er zoo vast op kondt re kenen, ale i]c op de burgera van Weenen. De schatten van het paleia beb ik nog gelukkig den Donau op geatuurd maar het grootate klei nood, de vertrouwate atad van den Keizer, moet ?°8 gered worden. Beproef hulp te krjjgen, eer Weenen een puinhoop is geworden.// Zoo spraken de veldheeren. Weder lieten zjj unne blikken over de vuurzee zweven, men 1D verte welk0 door de vlammen zoo er ,de dag werd verlicht, de ontelbare Sr" Van de Turken legeren, de storm a tinnen van den dom en dreef *-ia 0^1.®nd6 rookwolken voor zich heen, als de twee mannen het uitzicht belem meren. //Jezus-Mana rjep s.arhemberg plotseling, en stormde naar de trapdeur van den toren, „er brand in de atad, de sohottenhof brandt Dc Hertog van Lotharingen volgde den Graaf, maar haastte zieh niet. Hg eteeg langzaam en voorzichtig de steile trappen af, als hield hij hulp voor. onnoodig, waar tooh alles verloren tig zou dan delofzaug: «Vrede op aarde over de wereld schallen. Doch die zang kan thans niet worden aangeheven, omdat aan de voorwaarde, die hjj stelt, niet voldaan wordt. Men moet daartoe «van goeden wil» zijn, en die goede wil nu ontbreekt. Het hart meent niet, wat de mond zegt, de daden weerspreken de betuigingen. Wat baat het, of de Keizer van Duitschland, de Czaar van Rusland, de Keizer van Oostenrijk keer op keer ver zekeren, dat zij ernstig den vrede willen, wanneer die wil uit niets anders blijkt, dan uit nieuwe kanonnen en nieuwe oorlogs schepen Eerst wanneer de Mogendheden op an dere dan platonische wijze van haar liefde voor den vrede bljjk geven, eerst dan kan gezegd worden, dat het waarlijk vrede is. üe gewapende vrede heeft daarvan alleen den naam. Er is geen ware vrede in de Staatkunde en op internationaal gebied, noch onder de burgers van hetzelfde land of dezelfde stad. Op hen die den mond vol hebben over den vrede, zijn de woorden toepasselijk luister naar mijne woorden, maar let niet op m jjne daden. En met den dag neemt de strijd in vinnigheid en hevigheid toe. Wij bedoelen bier natuurlijk niet alleen den politieken strijdboe ernstig die ook kan zjjn, wjj bedoelen den socialen strjjd, die ons met groote bekommering vervult. Want hij zal nog heftiger worden, hjj zal tot geweldige botsingen aanleiding geven, hjj is de wegbereider der aanstaande re volutie. De gemakzuchtigen willen het gevaar niet onder de oogen zien, de onrechtple gers profiteeren van de heerschende Jan- saliegeesten brengen de hartstochten in beroeringwaarvan het Socialisme profi teert dat zich baan breekt, om ons te bren gen de ergste dwingelandjj. Nog nooit is het gezag zoo aangevallen, miskend en bespot als thans. Aan wie de schuld Zjjn het niet de machthebbers die schem. In de onmiddelljjke nabijheid van den schottenhof bevond zich het tuighuis, waarin de kruitvoorraad geborgen wat. Indien dit het vuur bereikte, dan vloog een gedeelte van de atad in de lucht en Weeuen was zoo goed als weerloos, het had geen kruit meerDe Gene raal van dea Keizer, had graaf Budiger niet willen tegenspreken, hem zjjn hoop niet willen rooven, maar in zjjn hart lachte hjj erom Graaf Budiger v. Starhemberg was wel gene raal der Artillerie, maar door de gunst van den Keizer opgeklommen, hjj had in het veld niets bjjzonders verricht en de hertog die voor de Turken was teruggeweken, omdat hjj de tegen stand met zjjn geringe troepenmacht voor nut teloos had geacht, was overtuigd, dat Starhem- berg, door zjjn weinige krjjgskunde en overleg, illusiëu maakte die een bitter einde zouden hebben De brand van den schottenhof bevestigde de voorzegging van den Hertog. Hjj bad het voor uitgezien, dat zulke ongelukken alle moeite en de beste plannen van de dapperen zouden ver nietigen. Na reeds sidderde graaf Starhembefg voor zjjn kruitvoorraad als men de vlammen van de brandende voorsteden niet kon beletten de stad te bereiken, hoe kon men dan hopen, bjj een bombardement, de atad te behouden De krjjgskundige Hertog bekommerde zich er dus niet om, of men vuur kon blusschen of niet; of heden of morgen de stad viel, hjj beschouwde Weenen als verloren, en had Starhemberg ge waarschuwd maar deze wilde niet naar zjju raad luisteren. Hjj ging naar het StephanuspleiD, waar zjjne adjudanten hem wachten en sprong te paard. han gezag misbruiken, het niet handhaven waar liet noodig isen onrecht bedrjjven en toelaten tan verderve van het volk De ouvoorzichtigen spelen met vuur. Of zien wjj niet in den oosteljjken hoek van ons land een gevaarlijk spel spelen op geestelijk ge bied Langzaam maar zeker neemt het ge vaar groote afmetingen aan en 't zal ook tot ons komen. Het is de roeping van de Katholieke pers te waarschuwen voor het gevaarljjk pad, dat door velen is betreden. O, indien ook hier een goede wil aanwezig was en niet verdacht werd gemaakt wat goed is, wat zou er spoedig vrede zjjn tusschen de ver schillende standen in de Maatschappjj, die nu meer en meer vjjandig tegenover elkander komen te staan. De maatschappjj is als het menscheljjk lichaam waarvan alle ledematenvan het hoogste tot het laagste, elkaar wederkee- rig noodig hebben. Zonder hoofd is het lichaam dood maar zelfs de schjjnbaar zoo nietige deelen als de vingers en de teenen kan men niet missen, zonder er groot on gerief van te ondervinden. En zou het nu niet onzinnig zjjn, indien de verschillende ledematen met elkaar gingen twisten om den voorrang en het een het andere zjjn dienst weigerde Zoo is het ook in de maat schappjj alleen door goede harmonie kan zjj in stand bljjven. Is ze onderling ver deeld, dan moet ze ineen storten. Dorst naar geld doet den mensch in onze dagen zijn heiligste verplichtingen verwaarloozen. Eigenbelang, gepaard met hebzucht, brengt twist en tweedracht, in plaats dat getracht wordt om te streven naar hooger, naar geesteljjk hooger. De zucht naar tjjdeljjk gewin neemt den mensch zoodanig in beslag, dat al het edele in hem gedood of verstikt wordt. Het is een dolle wedstrijd van belangen geworden geld, geld is de leus, waaron der de strjjd gestreden wordt. Eer koopt men voor geld, geld bedekt het kwaad van den mensch. //Neemt afscheid van Weenen,// sprak hjj, //wjj kunnen do stad niet beschermen, wjj zou den er in ten gronde gaan, wig moeten de sol daten voor den Keizer bewaren tot de dag der wraak is aangebroken.// De troep officieren verliet de stad. In een smarteljjk zwjjgend verzonken reed de Lotharin- ger met zjjn gevolg door de straten van Weenen naar zjjn legerplaats aan den Donau het hart van die mannen mocht bloeden, bjj de gedachte, de stad met zjjn burgers aau de moordende en brandende ongeloovigen over te laten maar het verstand zeide hnn, dat zjj het kleine maar dappere leger, niet in de stad mochten laten insluiten, daar zjj vroeger of later toch moesten capituleeren. Zjj braken des nachts op en de afmarsch der troepen scheen voor de stad het doodvonnis te zjjnmen beschouwde haar als reddeloos verloren. //Nu,// klonk het smarteljjk uit de borst van de overbljj/enden, „nu sterven wjj op onze wallen, want overgeven doen zich de Weeners niet En met burgers, studenten enz. zworen zjj den eed, hun plicht te doen tot den laatsten man. Doch volgen wjj graaf Budiger. De burgers waren gedeelteljjk zoo jjverigaan de schanswerken bezig, gedeelteljjk belemmerden de huizen het gezicht, bjjzonder, daar het, be halve in de stad, overal brandde, dat de brand aan den Schottenhof alleen door de omwonende menschen was opgemerkt geworden. Weinigen begrepen het gevaar, dat de stad, door dezen nieuwen brand bedreigde. Het was een gelukkig toeval, dat Kolschitzki, die het Hoe kan het andersdat zoodoende de vrede van dea mensch wjjkt Stoffeljjk ge not geeft op den duur geen voldoening, 's Menschen hart is voor beter geschapen en wanneer het dit onthonden wordt, ge voelt het eene groote leegte. Ontevreden heid is er het gevolg vanen de vrede wordt voorgoed verbannen. Haast iedereen is ontevreden. Ieder streeft naar hooger, niet naar het geesteljjk hooger, maar naar het materieele hooger. Dat noemen wjj een treurig verschjjnsel. Amerika. In de Vereenigde Staten zal bjj de a.s. presidents-keuze zich het volk in twee par tpen verdoelen. De democraten zjjn pro- Boer, terwjjl de Republikeinen de neutrali teit willen bewaren. Eene motie in den Senaat voorgesteld, waarin sympathie met de Boeren werd uit gesproken kreeg den steun van alle de mocraten doch de republikeinsche meer derheid verwierp haar. En de democratische candidaat voor het presidentschap, Bryan, die bjj de vorige verkiezing met een zilverprogram optrad, is nu de pro-Boer candidaat. ,Hjj heeft openlijk gezegd, dat wanneer hjj tot Pre sident der V. S. gekozen wordt, de Regee ring zich voor de Boeren zal verklaren, en al haar invloed zal aanwenden om een einde te maken aan den strjjd in Zuid- Afrika. Daar de groote meerderheid van het volk op de hand der Boeren is, gelooft men, dat de kansen voor Bryan door deze ver klaring aanmerkelijk zullen verbeteren. Duitschland. Nu de Russische pers algemeen den draak steekt met de houding van keizer W i 1 h e 1 m's neutraliteit in den Zuid- Afrikaanschen oorlog, komt de Voss. Zeitung daartegen in verzet. Het blad maakt de Nowoje Wremija de opmerking, dat de Russische bladen beter zouden doen met zich bezig te honden met de houding van hun Czaar, dan zich warm te maken over den Duitschen Kei zer. De Czaar denkt er evenmin aande vuur bemerkt had, toen hjj met eenige lieden der Yijje Compagnie daarheen jjlde, en bjj de Stephanuskerk voorbjj moest, Gnido en Max vond, die met de officieren van den Generaal de terugkomst uit den toren, van de twee be velhebbers, afwachtten. Het was Gnido bekend dat zich tusschen Schottenhof en het tuighuis een houten gang bevond, welke op een afstand van 40 schreden juist op de kruitkamer uitliep. Iu de kruitkamer lagen 1800 vaten met kruit gevuld, de storm huilde door de stratenals deze een vonk in de kruitkamer dreef, dan vloog met het kruit een gedeelte der stad in de lucht. Guido haastte zich, door Max en den Pool vergezeld naar den Schottenhof, en hjj zag, dat de bedekte houten gang reeds in vlammen stond. //Wie waagt met mjj zjjn leven voor de stad?// riep hjj en zjjn stem klonk Inide over de plaats, "het geldt hier het tuighuis te redden, laat de Schottenhof maar branden.// De menigte, die met het blusschingswerk bezig was, scheen weerloos van schrik, een gedeelte snelde vluchtend weg, want nu besefte men het gevaar. //Wie niet bang is volge mjj met de em mers en slangen," riep Guido en vloog near het tuighuis. {Wordt vervolgd.) MCHICOmHT. ABONNEMENTSPBIJS Per S maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. Voor het buitenland t i t Afzonderlijke nummers. PEIJ3 DEE ADVEHTBNTIBN. Van 16 regels 50 Cent AGITE MA NON AGITATE.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1900 | | pagina 1