No. 4493
Maandag 21 Mei 1900.
25ste Jaargang.
wagëlaè voor *3%ooró- on SCuió-dCollanè.
Asch van Wijck.
©0 overstemming.
Jhr. Mr. T. A. J. van
B it
j)E Verloren Zoon,
BUITENLAND.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
feuilleton.
76
De PRilippijnen.
Zweden en Noorwegen.
Amerika.
Engeland.
Frankrijk.
III
(lil1 RUT.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
WSS
AGITE MA NON AGITATE.
PBTJS DER ADV ERTEN TIEN
Van 16 regels50^Cents.
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicitê Etranghre,
G. L. DAD BE Sf Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 his Faubourg Montmartre
Wij hebben geen reden om ons leed
wezen te verbergen over den uitslag der
verkiezing voor de Tweede Kamer, in de
vorige week hier ter stede gehouden. Eerlijk
gezegd, hadden wij verwacht, dat de can.
didaat der Katholieken en Anti revolution-
nairen Jhr. Mr. T. A. J. Van Asch
van Wgck, zegevierend uit den stem
busstrijd ware te voorschijn gekomen. Het
heeft echter niet zoo mogen wezen hoewel
toch het grootst aantal stemmen op hem
is uitgebracht. In stemmenaantal volgde
op hem de candidaat der gematigd libe
ralen, Jhr. Mr. van Sty rum, zoodat
tusschen deze beide heeren de herstemming
moet plaats vinden.
Onze lezers zullen wel niet in twgfel
behoeven te trekken, wie van beiden bjj
de aanstaande herstemming de man is»
dien wg met warmte aanbevelen. Waar
Jhr. Mr. Van Asch van Wgck reeds
bg de verkiezing onze man was, spreekt
het van zelf, dat wij hem ook nu Diet
zullen verloochenen. Ondanks de bekend
heid van onze zienswgze, meenen wg toch
nog een enkel woord ter aanbeveling der
candidatuur van den heer Van Asch
van Wgck te mogen doen hooren.
Men weet, hoe de heer Van Asch
van Wgck de candidaat is geworden
van de Roomsch Katholieke Kiesvereni
ging. Aanvankelijk had men het oog ge
vestigd op den heer W i e r d e 1 s, van
Ami terdam, in onzen kring geen onbekende.
Maar uithoofde de candidatuur van den
heer Van AschvanWijck meer kans
van slagen aanbood, heeft hg zich terug
getrokken, en daarmede een daad verricht
welke niet slechts pleit voor zgn opoffe
ringsgezindheid, maar ook voor zgn poli
tiek doorzicht. Wg hopen, dat dit terug
treden van den heer Wier de ls, een
uitnemend verdediger van de Katholieke
beginselen, spoedig beloond moge worden
met een Kamerzetel in een of ander dis
trict. Hg toont het belang des vaderlands
hoven persoonlijke sympathieën te stellen.
De heer Van AschvanWgckwas
dus de man, waarop ieder rechtgeaard
Katholiek bij de verkiezing zgn stem heeft
uitgebracht. Wg wekken echter de lauwen
en onverschilligen, die bg de verkiezing
thuis bleven, thans krachtig op om hun
kiezersplicht te vervullen. Meer dan ooit
kan de uitslag van één enkele stem afhan
gen. En ook de Katholieken, die hun stem
uitbrachten op een der andere candidaten,
wien zg misschien om de een andere
reden boven de overige candidaten ver
koren, mogen thans bedenken, dat het
een zeer gewichtige strijd is, die bg de
aanstaande herstemming wordt gestreden.
Alle persoonlijke grieven of sympathiën
moeten nu worden ter zjjde gesteld, daar
het bekend is, dat van de beide candida
ten, die in de herstemming zijn begrepen,
de heer Van Asch van Wgck ons
verreweg het naast staat en hg ons de
meeste waarborgen aanbiedt, dat door
hem de belangen der Katholieken zullen
worden behartigd.
Wanneer de heer Van Asch van
Wgck in de Kamer komt, dan is het
aantal liberalen met een verminderd en
dat der anti-liberalen met een vermeer
derd. Voegt men hier nog bij, dat deze ver
meerdering geschiedt met een man, die zoo
talentvol en ijverig de openbare zaken be
handelt, dan kan er toch voor geen enkel
Katholiek reden bestaan om de candida
tuur van den heer Van Asch van
W ij c k niet te steunen.
Wat de anti-revolutionnairen betreft,van
hen zgn wg zeker, dat zg als een man
naar de stembus zullen opgaan. Men kent
den gver der anti-revolutionnairen bij de
verkiezingen, en, nu het geldt iemand in
de Kamer te brengen, die geheel en al
hun zienswgze deelt, spreekt het wel van
zelf, dat zij niets onbeproefd zullen laten
om aan den heer V an Aachvan Wgck
de overwinning te verzekeren.
Doch ook tot de andere staatkundige
richtingen meenen wij de opwekking te
mogen richten om den heer Van Asch
van Wgck te kiezen, de vooruitstre
vend liberalen en de socialisten in de eerste
plaats. Hun candidates zgn gevallen, zoo
dat zg thans een nieuwe keus hebben te
doen uit de twee in herstemming geko
men candidaten. Wg kunnen niet aanne
men, dat allen,die deze beide richtingen zijn
toegedaan, het gevoelen koesteren, dat wij
in de vorige week aan een volksblad ont
leenden, nl. dat het bg de herstemming
lood om oud ijzer is, of men den heer
Van Asch van Wgck dan wel den
heer Van Styrum kiest.
De verdiensten van den heer V an S t y-
r u m laten wij buiten bespreking, maar
wat die van den heer Van Asch van
Wgck betreft, meenen wij er op te moe
ten wijzen, dat hij aan den werkman een
warm hart toedraagt en niets onbeproefd
zal laten om de «kleine luyden» ge
lijk ze wel eens door de anti-revolution
nairen worden genoemd den strijd om
het bestaan te verlichten en te veraan
genamen.
De heer Van Asch van Wijck,
die zgne sporen op politiek gebied reeds
lang heeft verdiend, is niet een man van den
Vervolg)
De Bisschop bevond zieh in een buitenge
wone opgewondenheid. Guido v. Starhemberg
bad hem gebeden, naar het huis van meester
Joekel te gaan, daar lag een man op het stèr
en, die niet alleen tot de dapperste en de
beste van de stad behoorde, maar hem zelf
dierbaar was als een broeder.
«Eene zigeunerin,// had hg er nog bijgevoegd,
"wil weten, dat hij de zoon is van mjjn in den
Levant verdwenen oom laat hem niet sterven,
■tonder de H. Sacramenten ontvangen te heb
ben I#
Nu werd er bg den kerkvorst, die een Mal-
'berridder was geweest, de herinnering aan een
1#«>g vergeten gebeurtenis levendig de herin-
aan een. vriend, die in de orde van de
^Uhezernddets wilde opgenomen wordaa om
tonde vru k^qq moeder te noeten, m&ar ute
Ie schoon neid van een Griekin werd be-
,°overd. Hij had hem zelf roet de Gnekm m
Ö9h echt vereenigd en had, toen hg u den
:Üd tegen de Turken was gevallen en zgne
?*onw was geroofd, hun kind uit het brandende
?tti» gehaald en hem verder opgevoed. Bij een
-'tu-BWiion aanval der Turken, werd de knaap
f®* ook ontroofd. Hjj had gedacht, dat de
9iP dood was, en nu zoude hg plotseang
bejy hooren, en een zigeunerin wilde in
ouden stempel, die alles gosd noemt, wat
vroeger goed werd genoemd, maar hg
onderzoekt de zaken zelfstandig, en heeft
een geopend oog en oor voor alle billijke
grieven, die tegen de bestaande orde van
zaken worden ingebracht. Hij houdt niet
angstvallig vast aan het bestaande, enkel
en alleen omdat het bestaat, maar neemt
ter harte ook wat door zijn staatkundige
tegenstanders wordt betoogd. Of een voor
stel van radicalen of socialistischen kant
komt, hg vraagt hier niet naar, doch onder
zoekt het en steunt hot, wanneer hij meent,
dat daardoor het landsbelang wordt be
vorderd.
De partijgenooten van mr. De Kan ter
en de socialisten stemmen dus het meest
in het belang der beginselen, die zg be
lgden, wanneer zij den heer Y a n A s c h
van Wijck bij de herstemming met alle
kracht steunen. De twee in herstemming
zijnde candidaten staan volstrekt niet ge
lijk met elkander wat betreft hun ver
houding tot liberalen en socialisten. Waar
de heer Yan Styrum bepaald partij
heeft gekozen tegenover mr. DeKanter,
daar staat de heer Van Aschran Wgck
meer op een onzijdig standpunt, omdat hg
een man mag genoemd wordendie ook
bjj geavanceerd liberalen en socialisten het
goede kan waardeeren. Beide richtingen
zullen dus verstandig handelen, wanneer
zg ter stembus opgaan en hun stemmen
uitbrengen op den heerVanAschvan
Wgck.
Dit durven wij ook zelfs aan te raden
aan de vrienden van den heer V a n S ty-
r u m. In verschillend opzicht had de schrij
ver, dien wij deze week aanhaalden, gelijk,
toen bij beweerdedat als een Kamerlid
geen bindende verklaring over groote po
litieke vraagstukken vóór de verkiezing zou
mogen afleggen, de Kamer nog veel meer
dan thans een echte toren van Babel zon
worden, waarin alle talen werden gespro
ken en de een den ander niet zon verstaan.
Ook wij achten het gewenschtdat van
een candidaat bljjkt of hij, gekozen wor
dende, meenen zou, dat een bepaald aan
gewezen weg meet worden ingeslagen, een
weg, aangewezen in een program van be
ginsel013' ^3e een zekere groep van kiezers
verklaurf voor te staan. Dat is bij den heer
Yan Styrum niet het geval, dit weten
wij echter zeker, dat hij zal voorstaan een
beslist anti-clerica!isme. Voor de rest weet
men niet wat men aau hem heeft.
wij verwachten dan ook, dat de Katho
lieken, Anti-Revolutionnairen, Christelijk-
Historischen en velen met hen, een man
zullen kiezen, waarvan men wel weet, wat
men aan ^etn beeft. Voor ieder onbevoor-
bem den zoon van den verdwenen Sucdecker
herkennen PI Dat scheen bedrog te zgn. Rid
?n ac er had zijn familienaam geheim
gehouden zgn kind, dat zjjn ouders nauws) jjks
geken ~on e en, zoude vernomen hebben,
wiezgn moeder was? De zaak B(jheen heffl
dubbel ver ac aar er een zigeunerin bij in
het spe W#B'e Sdaat van den Bisschop
betrok, oen g aan het bed van den zieke
de oude vrouw zag zitten, wier zonderlinge
sieraden en uitzicht de zigeunerin teekenden
«Scheer uw weg,riep hg toornig, „zondig
niet met uwe heidensche kunsten aan het lichaam
van een maD, wiens ziel spoedig bg haar Ver
losser zal zijn-"
„Ik ben eene Christin,sprak Wlaska dee
moedig, "ik ben ook een oude dienares der
Starhembergcn erbarme u najjQer eerwaarde
heer, en laat mg hier,„
De Bisschop hoorde nanwelgks haar woorden.
Hg had het amulet gezien ea maakte het van
Max hals los, opende het en soheen door den
inhoud diep geschokt. Reeds wilde hjj aan zgn
gevoelens uitdrukking geven, toen hjj sich de
belofte vsn stilzwijgendheid herinnerde, die bjj
zgn gestorven vriend had gedaan.
Hij dnrfde den sinter niet oplichten, eer
Max tjjn dertigste jaar bereikt bad. en hjj kon
iich op het cagenblik niet juist herinneren, hoe
;ang het gelede» was. Het wss echter ook in
I aet belang van den geworde, indien hjj in het
leven bleef, dat zgn geheim roet voorziehtig-
1 hoia werd geopenbaard. Gnido erkende hem
i wel al- broeder, maar het was juut de vraag,
„f .jièere leden der fcnnhe, wel aan de echt-
heid zonden g- o.iven van een plotseling opdui
kenden er genaam, Daar was nu echter geen
tijd om na e gaan, of de gewonde de gerech
tigde o®®1' ®r was van het amulet, dan wel
een bedrog met de hulp van de zigeunerin
voorbereide.
pa Bisschop onderdrukte iedere vraag, die
hem d® nleuwsglel'ighaid op de lippen drong,
de zieke was trouwens niet eens in staat hem
antwoord te geven. Kollonitz verwijderde zich,
nadat hg zgn plicht had vervuld, maar hoe hjj
ook zgn best deed om gewoon te schjjnen, de
drie vrouwen hadden toch bemerkt dat de
asnblik van het amnl0t hem had geschokt.
„Hjj herkende den Starhemberg,// mompelde
Wlaska, //en wil het verbergen. Maar wat God
aan den dag wil brengen, dat zal in de zon
stralen, of de machtigen dezer aarde zich er
tegen verzetten of niet.
„Dat zjjn Grieksehe'letters, dat zjjr. Tutksche
en dat Hebreenwache, voer zjj v°0,t ,°P bat
goopende jamnlet wjjzonde, dat zal hem niemand
ontnemen, het is een bewjjs voor hem.//
Alois» en haar moeder waren nu overtuigd,
dat de woorden van de oude vronw in ver
vulling zonden gaan, en toen Max in zjja
koorts sprak van zgn moeder, de Sultane, die
Bh» hem verlangde, en van wie u»eu hem met
gewe d bad teruggehouden, konden zjj iich een
beeld vormen ran ~.noa wederwaardigheden in
Stamboel. Had ieder, die Max bjj zjjn komst
in Weonan had gadegceiagen reeds instinct
matig gevoeld, uit zjjn duistere verhalen,
bekwaamheden en kennis dat hjj van iiootre
afkomst was, nu wa. alle twjjfel bjj de vrouwen
deelde kan de keuze tusschen beide can
didaten niet moeilijk wezen. Zonder den
een hemelhoog te verheffen en den ander
in het donkerste licht te plaatsen, mogen
wij toch wel bewerendat de heer Yan
Asch van Wgck uit politiek oogpunt
verreweg de meerdere is van den heer Van
Styrum, daargelaten nog zijn, naar onze
meening, betere staatkundige overtuiging.
Daarom, kiezers van Haarlem, ook gij,
die voor de eerste maal naar de stembus
opgaat als een gevolg van de uitbreiding
van het kiezersgetal, brengt nw stem uit
op den candidaat der Katholieken en Anti-
revolutionnairen, en bevordert het lands
belang door de verkiezing te bevorderen
van den heer
De oorlog, die de Amerikanen op deze
voorheen Spaansche eilanden groep met
haar omstreeks zeven millioen bewoners
voeren, brengt de Yankees niets verder.
De Filippinos geven den strgd niet op.
De berichten van den strgd luiden als volgt:
6 Maart lieten de Amerikanen in han
den der opstandelingen bjj Cagayan 210
gevangenen, twee maxims, 60.000 patro
nen en veel mondvoorraad. 10 Maart werd
een afdeeling cavalerie verrast op zeven
kilometer van San Fernando en omsingeld.
Het Amerikaansche garnizoen van Boron-
gon in de provincie Leyt heeft die plaats
mceten ontruimen en naar Tacloban de
wjjk moeten nemen.
Te Mayugan in de provincie Cavita is
een transport met 29,000 dollar goud in
handen der Filippinos gevallen. Op meer
dere plaatsen en tot dicht in de buurt van
Manilla hebben gevechten plaats gehad.
De havens Lingayan en Doet zgn weer
in handen der rebellen. Gedurende de
eerste drie maanden van het jaar hebben
de Amerikaansche bezettingstroepen 6479
man verloren, waarvan 3368 gesneuveld
en 3111 gewond.
De rapporten zgn uit Amerika niet tegen
gesproken.
Tusschen werkgevers en werknemers in
het bouwvak in Zweden en Noorwegen
schijnt eene afscheiding te ontstaan die
voor de laatsten eene treurige toekomst
voorspelt.
Het werkstaken is den patroons aldaar
beginnen te vervelen, zjj gaven wat mo-
geljjk was aan de stakers toe, maar nu
deze nog niet tevreden zjjabesloten de
patroons tot een algemeene sluiting der
werkplaatsen. Stakers of geen stakers, alle
werklieden zullen door dien maatregel zon
der verdiensten geraken. Worden 5000
werklieden rechtstreeks getroffen, indirect
verbannen, nu geloofden zjj alle woorden, die
Wlaska had gesproken.
De gevoelens van Aloisia Waren van alle
egoistische wenschen gezuiverd, toen haar was
gebleken, dat bg haar alleen als een zuster
lief had, dat hjj een ander beeld in zjjn hart
droeg en ook m andere kringen thuis behoorde.
De wensch em gelukkig te zien werd daarom
niet yull8i zij verbeidde met ongeduld
den gd, dat haar vader en Stephanus Kol-
schitzki kwamen om hun het voorgevallen0
mede te deelen.
De Pool had reeds het vertrouwen en de
,»e genegenheid van haar D
zij had hem reeds loeren achten eo hoogsc
t®n, omdat hjj zonder njjd den voorrang van
Max erkende en het natuurlijk scheen
den, dat zjj zieh voor hem
kwam heden vroeger, dan &S aODoid«
had, want hjj had de wacht op het Leopolds-
bolwerk, en de zon wss nog met ondergegaan.
„Ik heb met een kameraad geruild,// zeide
hjj, -/ik moest gaan zien, hoe het met den ar
men Sundacker is voor Guido v. btathembetg
„God en de H. Maagd mogen geven, dat wij
in onze bigde hoop niet teleurgesteld worden,//
antwoordde Aloisia, de oude Wlaska heeft bem
een balsem op de wonde gelegd, welke het bloeden
heeft gestelpt, &jj zegt, dat hg zal genezen ea het
sehjjnt oofc. dat hst middel goed is, hjj ademt
vrjj'er en ligt nu in een gernsten slaap
//Geloofd zjjn alle heiligen 1* riep de Pool
op zulk een haiteijjken toon, dat Aloitia hem
ex wei voor had willen kassen, als het geoor
loofd wa» geweest.
zal het besluit der patroons 20.000 werk
lieden op straat zetten.
Te San Francisco heeft men getracht
de woning van den Portugeeschen Gezant
door middel van dynamiet in de lncht te
laten vliegen. De aangebrachte schade
aan het gebouw is zeer groot.
Het Zuid-Atrikaansch Gezantschap
is onder een toeloop van duizenden men-
schen door den Burgemeester van New-
York officieel ontvangen op het Raad
huis. Hij verzekerde de gedelegeerden,
dat zg een hartelgk welkcün zouden ont
vangen van een vrijheidlievend volk. De
afgezanten hielden vervolgens toespraken,
waarin zjj vroegen om de sympathie der
Amerikanen. W e s s e 1 s zeide wg vra
gen u niet voor ons te vechten, maar wij
vragen u tot Engeland te zeggenhoud
op en denk na!
Wij bewonderen de naïveteit der Boe
ren. Zg zgn nog altjja met een kinderljjk
vertrouwen bezielddat het recht zal
triomfeeren.
Koningin Victoria heeft in den
laatsten tijd veel last aan de oogen. Haar
gezicht wordt met den dag slechter. Men
is verplicht haar alles wat op regeerings-
zaken betrekking heeft voor te lezen en
ze neemt daarna de pen op om te tee-
kenen.
Koning Leopold van België is naar
Engeland vertrokken. Donderdag tegen
den middag is Z. M. met den heer De
Smet de Naeyer uit Brussel naar
Ostende vertrokken, waar hij aan boord
van zgn jacht Alberta is scheep gegaan
om den zeereis te doen.
Wat sedert 30-jaren niet beeft plaats
gehad is thans te Parijs vertoond. Een
der stoombooten op de Seine had op 15
Mei de Duitsche vlag in top. Het ge
schiedde bg gelegenheid van de inwijding
van het Duitsche huis op de Tentoon
stelling. Een tocht op de Seine werd met
de genoodigden ondernomen en aan boord
speelde een Amerikaansche kapel «d'eWacht
aan Rhein» gevolgd door «The^ Stars
paDgled Banner» en de «Marseillaise»-
Een menigte Fransche bezoekers van
de Tentoonstelling zagen dit schouwspel
van de Alma- en Invalidenbrug aan.
Naar aanleiding van een teleurgestelden
reis van den verslaggever van de Parij-
sche Matin naat het eiland St. Helena,
waar de Britsche overheid weigerde den
Journalist aan land te laten zonder ver-
lot van de Regeering te Londen, beweert
nu het blad recht te hebben om een ver
tegenwoordiger naar het eiland te zenden.
De weigering der Engelscben is in strgd
met het recht der Franschen, daar veer
tig jaar geleden de hoogvlakte van Long'
wood, waar Napoleon I als ge^a'
gene is overleden, door Engeland aan
Frankrijk is afgestaan. De Pra"3^ j8
zeggen dat dit Fransch grondg®
pk «»n dou Bis-
Aloisa vertelde van het bez0^ajetl toen men
schop. De Pool bekeek b^a*ciea kranke had
hem zacht naar het he j,e en Arabische
gebracht, hjj kon de
woorden lezen. ieJd2,8ami// zeide hjj, //ik durf
"Dat is de g{reek ken, waar dit klei-
wedden aakt- ik heb op Kandia een oudQ
n0° gekend, die voor de menschen welke tot
twamen, spreuken in talismannen en amg.
jetten graveerde, hg had er ook van dezen
vorm, ik herken het werk en de arabische figu.
ren welke de spreuk
//Er is maar een God,// in Arabise
doen uitkomen. Hjj had deze
zilver en koper, maar noemde mjj oo!
delaren, die ze uit goud vervaardigde.
in de stad Kandia naar den koopman, Mf*
was een jonge man, en hjj vertelde mij ®jj»
vader met dit werk rjjk was geworden, bjj at
iedere welgestelde Griekin had zulk een Amulet
gekocht, als een kind van haar van een «war*
ziekte was genezen.
Meester Bockel hoorde hetzelfde nieuws
met dezelfde belangstelling, toen -5 naar hui*
kwamen, om zich te verkwikken- O'
Starhemberg bracht alleen een vlua '-Ó
om naar zjjn vriend zien.,
men niet over de Bargelede;'
sf wachtenof hg het onderwar
roerde om te weten of de Bisschop met aem
erover gesproken had en bü out. g
stellen.
Wordt vérvolgd,\
