b 1 X .N ft' L A N U.
GKMEHÖDE BERICHTEN.
Branden.
OBgelok&an.
drukken en sympathie betuigen met hun
zending om den vrede te verkrijgen voor
de Bóeren-Republieken.
Fischer zeideWjj gelooven, dat onze
geloofsbrieven ons ruimschoots in staat zul
len stellen door de goede diensten van een
bevriende Regeering een einde te maken
aan het bloedvergieten. Wjj komen niet
met eenig bepaald afgebakend voorstel,
maar gelooven, dat een eervolle vrede mo
gelijk is. Amerika is het eenige land, dat
in staat is om dien tot stand te brengen.
Het Zuid-Afrikaansche Gezantschap zal
aan Mc Kinley voorstellen om bij En
geland een poging te doen ten voordeele
van den vrede, daar de Regeering van
Transvaal tot alles bereid zal gevonden
worden om vrede te sluiten.
Het Kabinet te Washington is echter
overeengekomen geen gehoor te geven aan
de vraag der Transvaalsche Regeering.
Het Kabinet he-ft overigens besloten,
dat, als de beide presidenten K r u g e r en
S t e y n aan de Yereenigde Staten formeel e
verzoeken doen, de Regeering haar spijt
moet betuigen, die niet te kunnen inwil
ligen en zelfs weigeren ze aan de Britsche
Regeering over te brengen.
Het Amerikaansche Kabinet is inderdaad
van meening, dat zij zich geheel buiten
de zaak moet houden en dat de Boeren
zich direct tot Engeland moeten wendeD.
Volgens een telegram uit Washington
van gisteren heeft de staatssecretaris Hay
het Zuid-Afrikaansch Gezantschap in het
Departement van Buitenlandsche zaken ont
vangen. In het onderhouddat een uur
duurde, ontvingen de Zuid-Afrikaansche
heeren de verzekering dat de President der
Vereenigde Staten de heer Mc Kinley,
zich verplicht acht onder de tegenwoordige
omstandigheden te volharden in zijn staat
kunde van onpartijdige onzijdigheid tusschen
Engeland en de Bóeren-Republieken.
In den Senaat werd na een krachtige
redevoering van Webster David met
36 tegen 21 stemmen besloten het Gezant
schap niet toe te laten in de vergaderzaal.
De Voorzitter zeideDe heeren zullen het
land afreizen en bijeenkomsten bjjwonen
waarvan het doel is het volk over te halen
op de Regeering pressie uit te oefenen.
Van het Oorlogsterrein in Zuid-Afrika.
Vreeseljjke dingen staan voor de deur nu
niet alleen de Europeesche Mogendheden
maar ook de Begeering der Vereenigde Staten
van Noord-Amerika de Zuid-Afrikaaneohe Re
publieken de behulpzame hand weigeren tegen
over Engeland.
Engeland toont lich onverbiddelijk, het heeft
geen greintje eerbied voor de wanhopige strij
ders voor hunne onafhankelijkheid en rukt met
sjjn groote legermacht behoedzaam op Pretoria
aan. Er bestaat geen hoop meer voor Trans
vaal en Oranje-Vrijstaat, men spot met de rech
ten van de Zuid-Afrikaansche Republieken al
heeft president K r u g e r aan de Buitenlandsche
Consuls te Pretoria verwittigd, dat Johannesburg
zal verdedigd worden en dat hq allo aanspra
kelijkheid voor schade aan personen en goede
ren van zich afwijst. Met andere woorden wan
neer Engeland doorgaat, dan zullen de mijnen
van Johannesburgwaarom ten slotte alles
draait, verwoest, vernietigd worden. Waarom wil
men in Engeland zich niet herinneren en niet
hooren, want 't wordt nog zteeds duidelijk ge
zegd, dai de Boeren gaarne den vrede willen,
indien slechts hunne onafhankelijkheid gewaar
borgd bljjft. De Verbondenen hebben nooit den
oorlog gewild en se hebben slechts de wapens
opgenomen ter wille van de onafhankelijkheid.
Als Engeland de onafhankelijkheid van de beide
republieken wil eerbiedigen, ral morgen de ooi-
log uit zjjn, maar men moet niet gelooven, dat de
Verbondenen een schandelijk' n vrede zullen aan
nemen. Men moet niet verwachten, dat zjj zich
overwonnen verklaren en gereed staan om zich
de wet te laten voorschrijven door denoverwinnaar.
Er is te veel bloed vergoten om zulk een vernede-
zenden vrede aan te nemen. Transvaal hee't te
weinig krachtige mannen om zich glorierijk te
verdedigen, maar er zijn er nog te veel om zich
op genade of ongenade over te geven.
Vreeseljjke dingen zjjn in aantocht,een meneohen-
slachting op groote schaal gepaard met een ver
nieuwd Moskou staat de.1 E?gekeken te wachten.
Uit Lorei 90 Marques wordt aan de Herald
van gisteren geseind, dat de Transvaalsche R ;gee-
ring Zaterdsg besloot aan Lord Roberts een
telegram te zenden, vragende de staking der
vjjandeljjkheden en den waarborg, dat het leven
en de eigendommen der kolonialen, die met de
Boeren hebben gevochten, zullen worden gespaard.
Wordt aan deze voorwaarden niet voldaan, dan
zullen de mjjnen worden vernield en zal Johan
nesburg verwoest worden.
Dat niet voldaan wordt aan deïe voorwaarden
bljjkt uit een telegram van Lord Salis bury
die geantwoord moet hebben, dat Engeland niet
over vredesvoorwaarden zal onderhandelen en
onvoorwaardelijk onderwerping der Republieken
eischt.
De Boeren moeten dus uitgeroeid worden
Engeland zet zjjn misdadige verwoestiogsmarsch
voort.
De correspondent van de lime* te Lou-
rerqo Marques seint dat er onder de Transva
lere zelf groote verdeeldheid schjjnt te heerschen
omtrent het plan voor den komenden veldtocht,
dat inmiddels geheim gehouden wordt. De
buitenlandsche bondgenooten dringen aan op
verdediging van Pretoria, waarin echter de Pre-
torianen zelf weinig lust hebben. Vermoedelijk
zullen de vreemdelingen belast worden met de
verdediging van de forten, terwijl de hoofdmacht
van de Boeren terug zou trekken naar Lijden-
burg, werwaaris de Rrgeering zich klaarmaakt
hsar ze'el mitsgaders het staatsarchief over te
brengen. De Nederlandcche Zuid-Afrikaauscbe
Spoorwegmaatschappij hoopt tusschen Preto
ria en Rcsaoogarcia veel spoorwegmateriasl
op. Een besluit van de Regeering voert voor
de biljetten van de Nationale Bank een ge
dwongen koers in. De bankiers gelooven dat dit
beteekent dat er meer papieren geld zal worden
uitgegeven. De Regecring zet gevangenen het
land uit.
Werkstaking van het Berlijnsche
trampersoneel.
Iu de straten van Berljjn heeft gisteren meu-
schenbloed gevloeid. De politie kwam in botsing
met de werkstakers, twee agenten werden zwaar
gewond, twee werklieden werden zwaar gewond
door sabelhouwen en zjja in het gasthuis ge
bracht; meer dan 50 menscheu werden licht
gewond en 103 arrestatiën hadden plaats.
Drie leiders der werkstaking zjja gisteren
morgen bjj den eersten burgemeester van Berljjn
den heer Kirschner geweest om diens be-
middelirg te vragen.
De heer Kirschner heeft verklaard bereid
te zjjn om bemiddelend op te treden.
Gisteren geleek Berljjn op een legerplaats. Op
de meest bedreigde kruispunten van de tram-I
ljjnen zjjn talrjjke afd. politie-agenten, bereden
en te voet, opgesteld, bovendien rijden er pa
trouilles langs de ljjn, terwjjl op het kleine
aantal trams die nog rjjdcn politie-agenten
meerjjden ter bescherming. Daarbij rjjden die
enkele wagens bjiua le-g rond, want bet publiek
zelf maakt er, deels onder den indruk van de
bloedige gebeurtenissen van gisteren, deels uit
vrees dat de bestuurdsrs nog niot genoeg ge
oefend zjjn, nagenoeg geen gebruik van.
Ook vandaag wordt van alle kantan gecon
stateerd dat de buitengewone straatopstootjes
gisteren, die ten deele wei keljjke straatgevechten
waren, volstrekt niet ten laste van de stakers
komen. Deze waren er niet ia het geringste bjj
betrokken, maar maakten meerendeels met nun
gezin een uitstapje naar buiten om van hun
vrjjen Zondag te genieten. De onruststokers be
hoorden grootendeels tot het gewoonste opge
schoten gepeupel. Er vielen twee of drie dooden,
en wel volwassen weiklui, die naar men zegt
tegen hun wil in de standjes waren gehaald,
bjj de vjjfiig gekwetsten en over de honderd
arrestanten, die nadat men hun naam enz. had
opgeschreven, weer op vrjje voeten gelaten wer
den. Op sommige plaatsen waren twintigduizend
menschen samengeschoold, en de kalmeerende
werkzaamheid van de agenten werd bemoeilijkt
door de groote menigte nieuwsgierigen, ophit
sende vrouwen en schreeuwende kinderen. Na
het vallen van den avond meg op bevel van de
politie geen tram meer rjjden. Voor de stemming
onder het publiek was kenschetsend dat ook
in niet-socialistische bladen uit den kring van
de burger-lezers het voorstel wordt geopperd om
voor de stakers geld te verzamelen als steun
tegen het bestuur van de tramwegmaatschappij.
Er. Sehaepman te Rome. Over de reis van
Dr. Sehaepman naar Rome worden allerlei
geruchten verspreid.
De zaak ia eenvoudig deze,dat de Doctor zich
evenals elk ander dat kan doennaar de Eeuwige
Stad heeft begeven en zich aldaar bjj do Neder-
landeche pelgrims aansloot om met deze pel
grims ter audiëntie te gaan bjj den Paus.
Volgens Het Centrum werd de Doctor door
den Paus geprezen als een zjjaer tiouwste zonen
en aangemoedigd om op den ingeslagen weg
voort te gaan en de Katholieke Kerk te bljjven
verdedigen als tot dusverre.
Ongevallenwet. Door een 43-tal werkgevers en
patroons te Groningen is tot de Eerste Kamer
een adres gericht, waarin zjj verklaren, in te
stemmen met het bekende adres der Vereeuiging
van Nederlandsche werkgevers in zake de On
gevallenwet en aan de Eerste Kamer vragen
deze wet te verwarpen.
De Eerste Kamer is opgeroepen tegen Maan
dag 28 Mei te 2 uur.
Naar wjj vernemenis het weisontwerp tot
herziening der kieswet bij de Tweede Kamer
ingekomen. Zijn wjj goed ingelicht, dan wordt
bij de voorgestelde regeling ook voor de huur-
en loenkiezers met het stelsel van eigen aangifte
gebroken.
Edam, 21 Mei. Door de directie der pbi-
lantaropisoho inrichting //De Spinfabriek* alhier,
is voor hare afdeeling cartonnage een leerling-
contract gesloten, waaraan bepaalde voordeeleu
verbonden zjja voor de jeugdige arbeidskrachten
dier instelling.
Roelof-Arendsveert, 21 Mei. Een gevaar
lijk spel. Terwjjl Vrjjdag de tuinder J. T. alhier,
en zijn zoon van den akker huiswaarts trokken
hoorden zjj een geweerschot en floot hun eeu
projsetiel rakelings langs het hoofd. Een paar
jonge mannen oefenden zich in het schijfschieten
met knikkers.
Alkmaar, 21 Mei. De heer Mr. Tak is
heden alhier geïnstalleerd als substituut-officier
van justitie.
Heemstede, 21 Mai. Door Burg. en Wetb.
zjjn de plannen goedgekeurd van den heer A.
V er donschot om aan den Binnenweg in
deze gemeente negen woningen te bouwen.
Te Loosdrtcbt heeft zich een hert vertoond in
de kom der gemeente.
Dat de landbouwers' wegens de schade welke
deze dieren aanrichten, niet op deze bezoeken
gesteld zjjn, is te btgrjjpen.
De R. K. Kies vereeuiging te Deventer zal
geen eigen randidaat stellen bij de Kamerver
kiezing, zjj zal tegenover Mr. S. van Hout n,
den heer Mr. H. P. Marcham steunen.
Te Haamstede (Schouwen) is het 4j irigjzoontje
van den heer T. B. ca een hevig Ijjden van
eenige dagen overleden tengevolge van vergifti
ging. Het knaapje had met andere kinderen bjj
het spelen gedrouken uit een paardenbak, welke
om het uitdrogen te voorkomen, voor een deel
gevuld was met water, waarschjjnljjfc tengevolge
van het lange staan bevatte dit water vergiftige
bestanddeeleo.
Bjj de andere kinderen vertoonen zich dezelfde
versohjjnseltn, doch minder hevig, zoodat men
voor hen alle hoop heeft op herstel.
27 leden der Provinciale Staten van Gronin
gen hebben zich voor en 12 tegen verhoogiug
van hst subsidie voor de kanalisatie van Wee-
terwolde van f 450 000 op f600.000 verklaard.
De Centrale afdeelis'g heeft met 7 tegen 1
stem het verhoogde subsidie aangenomen.
Evenals in 1899 heeft het hoofdbestuur der
Maatschappij van Landbouw in Limburg beslo
ten ook voor het jaar 1900 een bedrag van
f 120 beschikbaar te stellen voor het subsidi-
eeren van melkwedstrjjden.
Men meldt nit Amsterdam
Bjj da firma Holdert Co. zjjn van du 33
werklieden, die Zaterdag schrifseljjk hunne dien
sten hebben aangeboden, gisieren 20 aangeno
men en weder aan den arbeid gegaan. De overi
gen hebben een sehrjjven omvangen, waarin hun
wordt medegodeeld, dat omtrent bun al of niet
aanneming nader zal worden beslist.
Ia de Brakke Grond gingen gisteren weder
3 man aan het werk. De werkstaking der Am-
steidamsc'ne typografen loopt dus stilletjes af.
Waar reeds meermalen over geschroven is zal
thans in vervulling gaan, n. 1. het stichten van
Coopersburg, te Akkrum (Pr.), waarin bejaarde
ouden uit de gemunte kosteloos een rustigen
ouden dag zullen kunnen genieten.
De bouw zal in da volgende maand worden
aanbesteed. Een groote tuin met park zal bjj
de stichting aangelegd worden.
De heer K. F. Kuipers, lid van de firma Siegel
en Cooper te Chicago, de stichter van het gebouw,
is, geljjk men weet, te Akkrum geboren.
H. M. de Koningin heeft, met ingang van
1 Juli, jkvr. M. A. Suoeck benoemd tot hof
dame van H. M.
Ij het noorden van Groningen vertoeft tegen-
woordig veel Friesch werkvolk, zoowel arbeideis
al arbeidsters. Des morgens om 1 15 uur be- j
geven zjj zich reeds naar het veld, om het vlas
te wieden, en keeren eerst om 7 a 8 uur des
avonds naar hunne tjjdeljjke verblijfplaats terug.
Die verblijfplaats is gewoonlijk eene schuur, waar
het gemengde gezelschap den nacht op stroo
doorbrengt.
Gedurende de lange dagen, welke zjj op het
veld werker), krjjgen zij geen warm middagmaal,
doch leven uitsluitend van brood. Ook des avonds
hebbel) zij niet den tjjd om een warmen maal-
tjjd gereed te maken. Alleen des Zondags wordt
veelal een warm maal bereid. j
Ondanks de lange dagen en het, vooral bjj j
koud weder, onaangename werk zijn de verdien- j
sten klein. Eene vrouw verdient per dag om- j
streets een gulden, een man ongeveer een kwaTtje
meer. Toch is de stemming dezer armen ge
woonlijk opgewekt. Op hef veld en op de straat
laten zjj in koor allerlei Friesohe volksliedjes
hooren, welke daar voor velen geheel onver
staanbaar zjjn.
Een treurig tooneel speelde zich gisteren
avond in de Lange Rietsteeg te Utrecht sf. Daar
,ztg nl. de politie zich genoodzaakt assistentie
te verleenen asn een bewoonster dier straat, wier
14 jarige zoon zwaar beschonken thuis gekomen
wts en die in dien toestand zjjn moeder be
dreigde. De politie stelt Datuurljjk een onder
zoek in naar de wijze waarop en door wien bet
jonge mensch de jenever is verstrekt, (f7. D.)
Tot lid van het Dageljjksch Bestuur van den
Overweerschen Polder (N.-H.) is herkozen Jhr.
J. B. van Merlen te Heemstede.
Tot hoofdingeland is gekozen de heer J. J
Stuijt, te Purmerend, in de plaats van den heer
A. Swiizer.
Ome Matrozen aan 't vechten. De Times ver
neemt uit Lourentjo MarquesEr is hier van
daag gevochten tusschen matrozen van den Ne-
derlandschea kruiser Friesland en Portugeesche
politie. Deze trokken de bajonet en kwetsten
drie matrozen, een gevaarljjk.
Eene verdienstelijke vrouw. Volgens een bericht
vsn Central News in Brussel is daar een telegram
uit Pretoria aangekomen, naar loid waarvan
mevrouw Laridon, een der verpleegsters van de
Belgische ambulance, te Pretoria overleden is.
Mevrouw Laridon had het ridderkruis van de
Leopoldsorde voor diensten op het slagveld
bawezeD.
Over den brand te Leiden van Zaterdag-avond
vernemen wjj nog het volgende: Gebleken is,
dat alleen de cp den grond liggende krullen wa
ren verbrand. De omstandigheden waaronder den
brand plaats vond, waren vreemd. De baas had
den krullenjongen voor het schaftuur weggezon
den en was met zjjn knecht, een 14 jarigen knaap,
gaan wandelen, nadat bjj eerst in de werkplaats
een sigaar had opgestoken. Kort daarop werd
de brand door een buurvrouw opgemerkt.
De baas werd voor den commissaris van politie
ontboden, aan wien hjj opgaf dat er acht ka
merdeuren waren verbrand, betgeen bjj eene
inspectie bleek niet bet geval te zjjn. Buitendien
bleek, dat bjj ia licht beschonken toestand ver
keerde. Hjj werd tot verder onderzoek aan bet
politiebureau gehouden, waarna tegen hem proces
verbaal is opgemaakt.
Nabjj Steenwjjk is opnieuw een bcsohbrard
ontstaan, ditmaal cp de eigendommen van den
heer H. de Boer, aldaar. Bjj na 2 H. A. werd
verwoest.
De oorzaak van den biand is onbekend.
Te Nieuw-Dordrecht heeft het vuur uit
het veen zich medegedeeld aan 36 dagwerk turf
van de firma Scholten te Groningen, waardoor
al deze turf eene prooi der vlammen is geworden.
Van een vij'jarig dochtertje van J. Jacht,
te Barger-Oosterveen, dat uit school kwam, ge
raakten onderweg de kleederen in brand, waardoor
zjj hevige brandwonden kreeg. Het ongelukkige
kind is aan de gevolgen bezweken.
De palfrenier van den heer v. d. V. Ie Ben-
nebroek kreeg Zaterdag een klap van een paard
tegen de borst, waardoor bjj zoodanig gekneusd
werd, dat hjj gisterenmiddag aan de gevolgen
is overledeD.
Zaterdagmiddag geraakte een oppassend
jonkman uit Herveld, diu op den steenoven
van den heer van Wjjck te Heteren werkzaam
was met gro. d rjjden, door het schrikken van
het paard onder de kardeze ging over zjjn
hoofd en de jonkman bleef op de plaats dood.
Gisteren-namiddag is te Dordrecht de
sjouwerman P. v. G. aan de Merwekade op een
goidorenboot willende stappen, tusschen die
boot en den wal in de rivier gevallen. Hjj viel
met het hoofd tegen de boot, en zonk toen onmid
dellijk in de diepte weg. Toen men hem op
haalde, was hjj reeds dood.
Omtrent het ongeluk, dat te Scheveningen
heeft plaats gehad het volgende
Eene oorzaak van de plotselinge grondver
schuiving kan niemand die aan het werk bezig
is met zekerheid opgeven. De werkman die bjj
het ongeluk het leven liet, heet Maastricht, is
weduwnaar met 5 kinderen, hjj was bekoeld ge
raakt tusschen het hout der bekisting, dat in
eenschoof als spoorwegwagens bjj een treinonge
luk. Bij het reddingswerk, onmiddellijk door
dertig man ondernomen, werd al het mogeljjke ge
daan om den man uit zjjn benarde positie te
redden mier hjj was reeds dood toen men er
in slaagde hem te bevrijden.
De tweede werkman De Haan had de tegen
woordigheid van geest zich te laten vallen
hjj zat wel niet geheel vrjj, maar hjj had toch
zoo weinig letsel gekregen dat hij zich later
weer naar zjjn werk kon begeven-
Dr. A. de Niet verleende de eerste hulp.
Ook de commissaris van politie te Schevenin
gen, de heer Sypkens, was op het terrein aan
wezig. Daar is alles in denzelfden toestand ge
laten, in afwachting dat de justitie een nader
onderzoek zal hebben ingesteld.
Moord te Oud-Gastel
Een vreeseljjke misdaad heeft in den nacht
van Vrjjdag op Zaterdag te Oud-Gastel bjj Rozen-
daal plaats gehad.
Een schilder, die sedert eenige dagen werk
zaam was in de woning van mej. Piëta van
Nispen, vond Zaterdagmorgen, toen hjj zich aan
het werk wilde begeven en zich >an de woning
vervoegde, als naar gewoonte de deur gesloten,
doch kreeg op zjjn herhaald schellen geen ge
hoor. Hjj ging toen naar een der baren, die,
naar ham bekend was, een sleutel van de huis
deur in bewaring had.
Met den buurman en een broeder van juffr.
Van Nispen, die inmiddels was gewaarschuwd,
ging hjj naar binnen en toen zag men de 52-
jarige vrouw uit neus, mond, ooren en oogen
bloedend voor baar bed liggen.
De onmiddellijk en te geljjk met den pastoor
ontboden geneesheer kon slechts den dood con-
stateeren. Het bleek dat de vrouw was geworgd.
Juffrouw Van Nispao leefde in een klein
huisje alleen met een twaalfjarig meisje, dat
aan toevallen leed. Dit huisje, benevens een
legaat, was haar vermaakt door een familie
bjj wie zjj vroeger in dienst was en die haar
langdurige en troawe plichtsbetrachting had wil
len beloonen. Bovendien was haar toegelegd een
wekeljjksch pensioen.
Daar het bekend was, dat de verslagene in
het bezit was van geld, en uit de omstandig
heid, dat alle kasten waren opengebroken, valt
af te leidendat diefstal de dtjjfveer tot deze
misdaad is geweest. Waarden en contanten, die
aanwezig moeten ?jjn geweest, werden in de
woning niet meer gevonden.
Onmiddellijk stelden de Burgemeester en de
commandant der marechaussee een onderzoek
ter plaatse in, terwjjl van het gebenrde werd
kennisgegeven aan de justitie te Breda. De
offioier van justitie benevens de reohter-commis-
saris begaven zich vandaar naar Oud-Gastel.
Inmiddels is gebleken, dat de buren in den
bewusten nacht wel geschreeuw in de woning
hebben gehoord, doch daaraan geen bjjzondere
beteekenis hebben gehecht, omdat zjj meenden,
dat het het 12jarige meisje was dat een toeval had.
Dit meisje is door een gelukkigen samen
loop van omstandigheden aan een groot gevaar
ontsnapt. Omdat haar bedstede in een op de
bovenverdieping gelegen kamertje geschilderd
werd, had zjj namelijk den naoht elders doorge
bracht. Dat de moordenaar het voornemen had
ook haar tot zjjn slachtoffer te maken, bljjkt
hieruit, dat op dn versche verf aan de wanden
van het kamertje afdrukken van zjjn vingers
zjjn gevonden.
Door een raam aan de achterzijde van de
woning moet de dader zjjn ontkomen. Op het
vensterkozijn althans zjjn afdrnkken van bebloede
handen ontdekt.
Voor zoover bekend, is men den dader nog
niet op het spoor. (Randt.)
