No. 4498
Maandag 28 Mei 1900.
25ste Jaargang.
Hbagêlaó voor cfóooró- en S/uió'cfCoUanó.
agite ma non agitate.
De nieuwe Kiesrecht
uitbreiding.
De Verloren Zoon.
ABONNEMENTSPRIJS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
PBJJS DER AD VERTE» TIENI
fevillsto n.
81
BUITENLAND.
Amerika.
Engeland.
frankrijk
Duitscliland.
Nog. m debDZf%Z rukictt Pool was
NIEUWE
MILBÜHE (MME
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Yoor het buitenland c2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
-MAINÜHEND
Van 1—6 regels«>p,Ce»tg.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicity Etrangére
G. L. DAT]BE Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 315ts Faubourg Montmartre
Het is bekend, dat spoedig na het tot
stand komen der tegenwoordige Kieswet
de geavanceerd liberalen en radicalen met
de klacht kwamen dat er aan die wet
groote gebreken kleefden. Die gebreken
duidde men aan met den zeer geleerden,
maar overigens weinig beteekenisvollen
term van technische gebreken. In hoofd-
zaak bedoelde men hiermede natuurlijk
dat de Kieswet van den minister Va n H o u-
t e n nog niet ver genoeg ging en het aan
tal beperkingen nog te groot was.
De radicalen kwamen niet ruiterlijk voor
den dag met huu eisch om het aantal kies-
bevoegden nog aanzienlijk te vermeerderen,
maar verborgen hun misnoegen over de
geringe uitbreiding van het kiesrecht, welke
de minister V a n H o u t e n had voorge
steld achter de bewering, dat zjjn wet tech
nische fouten bezat, die zoo spoedig moge
lijk verbeterd moesten worden.
Allengs echter is gebleken, dat radica
len en vooruitstrevend liberalen niets lie
ver wenschen dan eene buitengewone uit
zetting van het kiezerscorps en dat iedere
beperking bjj de toekenning van het kies
recht hun een doorn in het oog is. Van
daar dan ook het voorstel van het hoofd
bestuur der Liberale ünie om invoering
te bevorderen van het algemeen kiesrecht
voor mannen en toekenning van het kies
recht aan vrouwenen vandaar ook de
«technische verbetering» der Kieswet, die
de Regeering thans aan de Staten-Gene
raal heeft voorgesteld.
Wjj achten het niet de moeite waard
hier in bijzonderheden te gaan uiteenzet
ten, waarin die «technische» verbeteringen
bestaan. Behoudens enkele uitzonderingen,
heeft alles, wat door den Minister ter ver
betering der bestaande Kieswet wordt voor
gesteld, slechts ten doel om de kiesbevoegd
heid uit te breiden. Natuurlek kan onmo-
geljjk op dit oogenblik worden nagegaan,
hoe groot die uitbreiding wel zal wezen,
doch men kan er op rekenen, dat dit niet
gering zal zjjn.
Wij wjjzen er slechts op, dat de Regee
ring o. a. voorstelt om het kiesrecht we
gens loon en huurwaarde niet meer af
hankelijk wil gesteld hebben van eigen aan
gifte. De werkman, die kiezer wil worden,
behoeft zich daartoe niet zelf meer aan te
geven, maar de werkgever en de huiseige
naar heeft er in het vervolg, wanneer de
voorgestelde wet wordt aangenomen, voor
te zorgen, dat de werkman op de kiezers
lijst wordt geplaatst.
Deze enkele «technische» verbetering
welke wij hier mededeelen, kenschetst het
geheele ontwerp der Regeering. Men is aan
radicale zjjde nog niet tevreden met het
bestaande kiezerscorps, 't Is alsof men het
bejammert, dat de kiezers nog te kieskeu
rig zijn bjj het aanwijzen van degenen, aan
wie zjj de behartiging van 's lands zaken
wenschen te zien opgedragen. De radica
len willen zoo gaarne alle lagen der be
volking onder het kiezersgetal zien opge
nomen, ook degenen, die tot nog toe totaal
onverschillig zijn geweest voor den loop
van zaken in ons vaderland en die vol
strekt geen begeerte hebben getoond om
aan de samenstelling der Volksvertegen
woordiging mede te werken.
Welke bedoeling men daarbij heeft, is
niet moeilijk te raden. Tot nu toe kunnen
de radicalen zich nog niet verheugen over
buitengewone medewerking van de Staten-
Generaal bij het uitvoeren der democra
tische hervormingen, die zij beoogen. Hoe
wel in de Tweede Kamer het liberalisme
zegeviert, moeten de radicalen zich nog
altjjd eenigszins in toom houden, want
onder de liberalen in de Kamer zijn er nog
velendie voor de uiterste consequentie
van de leer terugdeinzen.
Dat moet anders worden, denken de
radicalen, en dit is alleen mogelijk, wan
neer in de Vertegenwoordiging meer man
nen komen te zitten, die den weg der
revolutie consequent willen volgen. Daar
om is eene herziening der bestaande Kies
wet in democratischen geest noodzakelijk,
want eerst dan bestaat de mogelijkheid
om in ons Lagerhuis eene radicale meer
derheid te verkrjjgen. Bjj meer dan eene
gelegenheid is reeds gebleken, dat de
Regeering slechts steun kan verkrijgen
voor radicale voorstellen, wanneer deze
den schjjn van gematigdheid bezittenEn
om nu niet altijd de ware bedoelingen
te moeten bedekken, wil men trachten
door eene herziening van het kiesrecht in
democratischen zin de meerderheid der
Kamer in de gewenschte richting te ver
krijgen.
Doch ook hiermede moet men voorzich
tig te werk gaan, uit vrees dat de tegen
woordige Kamermeerderheid de voorgestel
de Kiesrechtuitbreiding verwerpt. Endaar-
toe dient dan ook de bewering, dat de aan
hangig gemaakte wijziging slechts «tech
nische» verbetering beoogt.
Gelijk wij zeiden is het nutteloos werk
om zich in de beteekenis der «technische»
verbeteringen te gaan verdiepen. Wij
hadden het eerlijker gevonden, wanneer
men flink had beweerd, dat alleen uit
breiding der kiesbevoegdheid het doel der
Vervolg)
voorgestelde wijziging was, evengoed als
wij rondweg durven verklaren, dat wij
van die uitbreiding niets goeds verwach
ten. Dan had men toch het verwijt ont
gaan, dat men langs omwegen tracht te
verkrijgen, wat men niet rechtstreeks kan
bekomen.
Het gevolg der aanhangig gemaakte
wijziging zal wezen, dat eenige tiendui
zenden het bestaande aantal kiezers zullen
vermeerderen. In quantiteit dus eene groote
toeneming, maar zal dit ook van de qua-
liteit kunnen worden gezegd?
Wij vreezen van niet, omdat de reeds
vroeger aangebrachte vermeerderingen van
het kiezerscorps geen gewenschte resul
taten hebben opgeleverd.
't Is natuurlijk niet wiskunstig zeker
aan te toonen, welke leden van de Tweede
Kamer thans hun mandaat verschuldigd
zijn van de jongste vermeerderingen van
het aantal kiezers, maar zonder overdrij
ving mag gezegd worden, dat het gehalte
der Kamerleden na de uitbreidingen van
het kiezerscorps er niet op is verbeterd.
In de toekomst zal, wanneer de nieuw
voorgestelde wijzigingen zjjn ingevoerd,
hierover nog veel meer moeten worden
geklaagd. Vrjj zeker zallen er dan man
nen in de Kamer komen, die beter op hun
plaats zouden zijn in hun dageljjkschen
eenvoudigen werkkring dan in de verga
derzaal van den Staat, waar de zaken des
lands worden besproken.
Volgens ons oordeel zou het dus wen-
scheljjk zijn geweest, wanneer de «tech
nische» gebreken der bestaande wet niet
werden verbeterd. Wjj hebben nog niet
kunnen bemerken, dat die fouten eenigen
schadelijken invloed hebben gehad op den
gang van zaken, tenzjj men de betrekke
lijke gematigdheid van onze tegenwoor
dige Volksvertegenwoordiging als eene be
lemmering wil beschouwen voor de dege-
Ijjke behartiging van 's lands belangen.
De werkzaamheid der radicalen op kies-
rechtgebied in den jongsten tijd moet
wel de aandacht trekken, nu de verkie
zingen van 1901 weldra voor de deur
staan! Het schijnt, alsof de radicalen bjj
die gelegenheid de kiesrechtleus weder
willen doen weerklinken. Die leus heeft
ook bij vorige verkiezingen resultaat gehad
eBj nu men moeilijk andere populaire leu-
zen kan vinden, moet deze Weder dienst
doen ter bestrijding van de vjjandige rich
tingen.
Of het helpen zal? Wjj weten het niet,
naar vreezen van wel. De groote menigte
laat zich zoo gemakkelijk om den tuin
leiden en met een enkel groot woord in
de war brengen, dat de radicalen wel veel
kansen hebben. Maar dit vermeerdert onze
verantwoordelijkheid. Geljjk wjj reeds een
vorig maal hebben betoogdmoet ook
van onzen kant de hand spoedig aan den
ploeg worden geslagen om de overwinning
der radicalen te beletten. En van de te
genwoordige Tweede Kamer hopen wjj,
dat zjj de «technische» fouten der be
staande Kieswet nog maar wat zal dulden
en den door de Regeering afgekeurden
band tusschen kiesrecht en belastingbe
taling nog niet verbreekt. Geschiedt dit
wel, dan zjju wjj spoedig geheel en al aan
het radicalisme overgeleverd en zal het
landsbelang het kind van de rekening
worden.
Een Pacha, die door Ithissa was aangeduid
als zeer geschikt om hem bij zjjn doel te hel
pen bad een schoone Christin geroofd en wilde
hare liefde verwerven. Hjj vroeg den Pool of
hjj ook liefdesdranken verkocht. Hjj beloofde
er een te maken, maar verklaarde, dat daar
niet alleen kruiden voor noodig waren, die
hjj tegen middernacht op den berg bjj St. Ulrich
moest plukken maar het was ook noodwendig,
dat hjj de versch geplukte kruiden met het
bloed van een zwarten haan en een warmen
drucnel bloed van een negerin vermengde,
die bS het opgaan der maan een onschuldig Chris-
tenmei.je een haarlok afsneed. He haarlok moest
door hem verbrand worden en de asch ervan
met den warmen bloeddruppel van de negerin
tegen middernacht vermengd worden zonder
voor een Aziaatof zjj hem gehaat heeft of
met, zg z»l van liefde tot den Aziaat ontgloei-
611'n t> ^aar ^8n drank deelt.//
o.- 8°hudde het hoofd.
g moet den drank op een andere wjjze
bereiden,// zeide hjj.
v?n(\ ik in het geheele leger een
n e 5 e jonkvrouw, en als ik mjj deze roofde,
waar eene negerin, die haar bloed zonder dwang
aanbiedt
"la den harem van den Groot-Vizier is een
onschuldige Christin,// antwoordde Kolschizki,
„en zeker onder de slavinnen eene negerin,
die voor een buidel zilver uw verzoek in
willig4"
//Hoe weet gij, wat de harems des Viziers
bevat,// vroeg e Pacha achterdochtig.
„Ik trok met mijn paarden
naar Belgrado,
en kwam door de streek, waar de heilige
Ulem» B8n Hadschi in een gewaad van
kemelhaar het woord van den Profeet ver
kondigt. -
De geloovigen maken dikwjjis een pelgrims-j lievclmgszoon laten
tocht naar hem, want wie op de eteenen yoor j digde hem van een
bjj tegenwoordig was, die 1 zjjn denr knielt en de oogen naar Mekka richt
iiefdaformnlier hoorde, dat hjj er bjj moest j worden de zonden vergeven. Ik bracht den
wijzen nnaujipeceignn uit ran en hjj heeft mjj
het
spreken.
„Dat middel is probaat/ zeida hg, maar
h« moe; een onschuldig Christenmeisje zp,
nat de haarlok goedwillig laat afsugden door
de negerin de web van deze haarlok, vermengd
met dw druppel bloed van de negerin en
het bloed -ar. den zwa; Tal hftt
liefdedrank da kra- - *8Q het
ete Christenmeisje te doen ontvlammen
gezegend. Ik trot bjj hem e«c bode, die Said
Pacha tot hem had gezonden. Ik mag niet
zeggen, wat ik daar gehooid heb. maar was
ik oen man, wiens voet de tapjjten in de tent
van den Groot Vizier durfde betreden ec deze
woorden geloof bjj hem vonden, dan kon ik hem
iets vertellen, dat bjj mjj met hopen goud aoude
beloonen.
„Zeg het mij,// riep de pacha
wiens oogen
branden e nieuwsgierigheid verrieden //wjj zul
ten deelen, gg behoudt het goud en ik ver
genoeg mjj met den dank van den Vizier.//
„Ik mag u alleen zeggen, dat ik van den
bode van Said gehoord heb, dat in den harem
van den Vnier verraad gesmeed wordt.//
De Pacha lachte.
,/Dat is geen geheim" sprak hjj, //dat weet
een het leger, maar wat had de Ulema
Ben Hadscni daarmede te maken, wat vorderde
de Janitsaren Aga van hemP//
//Ik mag nietg ze„„en de tong heeft »eer
menschen gedood, dan het zthaard, en men
heeft mg gezegd dat de waak van Said snel
ler treft, dan de bliksem, en ik kan hem toch
niet verraden, die mij vertrouwen heett ge
schonken."
//Dat de vloek over Said kome," mompelde
de Pacha.
//Gjj haat hem?"
//Dat Allah hem verderve. Hjj heeft mjjn
vermoorden. Hij beschul-
samenspanüing tegen den
Sultan, maar ik weet goed, waarom mjjuAch-
met moest [sterven. Had men hem niet ver
moord, dan had mun vernomen, aan welke
ziekte de dochter van Said zoo plotseling was
gestorven. Maar het Blast sind» dien dag op
het gezicht van Said te lezen, dat hjj zjjn kind
vermoord heeft en {de dag zal aanbreken dat
de wraak hem treft,»
„Zorg, dat ik de negerin, die de gevange
ne». in de tent van den Vizier bedient, kan
en gjj zult niet alleen de liefdedrank
De rechter VanHoesen te New-
York heeft in een bijeenkomst, waarin de
Boerenverdediger WebsterDavishet
woord voerde, naar aanleiding van de reis
van koningin Victoria naar Dublin,
gezegd, dat Engeland een smeekenden blik
werpt op Ierland als om bescherming vra
gend tegen een handvol Boeren.Hg verklaart
voorts dat de oorlog in Zuid-Afrika, ten doel
had, de loonen aldaar te verminderen en
den dageljjkschen arbeidsduur te verlen
gen, om zoodoende de aandeelhouders van
enkele mjjnen te verrijken.
Wanneer Amerika maar wil zal de
oorlog eindigen. De toevoer van levens
middelen is geheel van de Vereenigde
Staten afhankelijk en wanneer wij deze
afsnjjden, zouden de verschrikkingen van
den hongersnood in Indië in het niet zin
ken bij die van den hongersnood in En
geland.
Hij prees den heer D a v i b als een
mandie door daden getoond heelt ver
trouwen in het recht der Boeren te heb
ben en die eene goede positie heeft prijs
gegeven om zjjn meeningen ten gunste
van het vrijheidlievend volk van Zuid-
Afrika te kunnen uitspreken.
Nog steeds worden uit Engeland ver
sterkingen naar Zuid-Afrika gezonden.
Aanvullingstroepen voor de Schotsche
Garde en voor de Goldstream garde zijn
uit Londen vertrokken. Ook het 5de en
6de bataljon van het regiment uit Wor
cestershire zal een sterk contingent ter
versterking op het oorlogsterrein ont
vangen.
Het stoomschip Aurania te Southamp
ton aangekomen had 15 officieren en 610
man aan boord die onbruikbaar waren
geworden in Zuid-Atrika.
Elk schip uit Zuid-Afrika komende brengt
invalide soldaten aan.
De Engelsche St. James-, Marlbo
rough- en Bachelorsclubs hebben den Her
tog van Orleans nog niet durven uitwer
pen. Zjj vreezeD, dat de clabs in Fran rjj
weerwraak zullen nemen. Ledenverga-
ontvangen,// fluisterde de Pool, „maar ook de
wraak, waarnaar gg verlangt zal komen, eer er
een dag om is
„Gjj bedriegt mg met uw liefdedrank 1// riep
de Turk.
„Wacht u ervoor, ook met de woorden in mjjn
hart te spelen, of ik laat u als een bedrieger
straffen.// 5
"Zoo waar ik aan Allah geloof, bedrieg ik
u met. De liefdedrank heeft altjjd zjjn kracht
bewezen. Maar gjj kunt niet gelooven, als ik
het vertrouwen mjj door een ander geschonken
verraad. Gij hebt geraden, dat ik ook
een ander doel gedacht heb, toen ik be,£'0jflfii'
®w wensch te vervullen, dat zal !8e°°
doen, en dat maakt geen bedrieger 3
tegenover u. Ik ben een »r"ie
woord zon niets heteekeneneg
lk Jden,T1Sler W,fdaarbij den Groot-Yizier
u een dienst beweendaa 5
een boodsohap kan zenden, u
voor een beschikking van -
,Tk "al u vertrouwen,// sprak de lurk, na
zich kort bedacht te hebben, ofschoon ik n
voer sluwer houd, dan gg «chgnt. Ik zal
zorg dragen dat de negerin komtmaar ik
wil er bjj tegenwoordig zjjn als gjj met haar
spreekt, u
„Laat de plaats afzetten «et soldaten
sprak Kolschitzki, „maar als de liefdedrank zjjn
kracht moet behouden, dan mag er niemand
bjj tegenwoordig zjjn. Mjjn leven is in uwe
hand, als ik n bedrieg knnt gig het nemen.*
De gerustheid waarmede dit gesproken werd,
bedroog den Turk r eder, hjj moest aanne^
deringen zullen worden gehouden om tot
een besluit te komeudat de drie clubs
gemeenschappelijk tegen den Hertog zul"
len optreden.
Ter gelegenheid van den 81 sten ver
jaardag van Koningin Victoria heb
ben Woensdag in de Engelsche garni
zoensplaatsen aller wege de militaire ver
tooningen plaats gehad, die men trooping
of the colours noemt, en waarbjj gepara
deerd werd voor de vlag.
Voorts zijn de gebruikelijke honours ver
leend, verheffingen lot Pair, baronet of
knightwaarbij ditmaalnaar het alge
meen gevoelen der bladende Premier
nooit zeer gelukkig in dergelijke dingen»
en ook in dit opzicht «een man met twee
linkerhanden,» al een zeer ongelukkige
hand heeft gehad. De eenige eenigszins
□aar buiten bekende onder'de bevoorrech
ten is Professor J e b b, de groote Graicus
en voor dezen acht men het hem geschon
ken knight-Bchap (persoonlijken adel) eene
belooning ver beneden zjjne verdiensten.
Bjj eene charge van de jagers te paard
bjj de manoeuvres te Chaux-Ia-Lotière
op artillerie, is een der ruiters door een
kanonschot gedood en zjjn paard gekwetst.
Het testament van wijlen baron
Adolf Karei De Rothschild is eenige weken
geleden te Londen geopend. Zjjn vermogen
aan onroerend goed in Engeland alleen
bedroeg 2,257,979 Het hoofddeel wordt
aan weldadigheidsinstellingen van Parijs,
Frankfort, Napels en Genève vermaakt.
40,000 frs. zal jaarlijks onder behoeftige
arbeidsters van Parjjs worden verdeeld.
De kunstschatten van den overledene zgn
vermaakt aan het «Louvre.»
De President der Fransche Repu
bliek zal heden een bezoek brengen aan
de Nederlandsche Afdeeling op de Ten
toonstelling. BaroD Michiels van
Verdujjnen zal den heer L o u b e t
ontvangen ea hem geleiden.
Keizer Wilhelm gaat met zjjn zoon
den Kroonprins in September Weenen be
zoeken,
De tweede lezing van de Vlootwet
is bepaald op 6 Juni a. s.
De Duitsche torpedovloot thans te
Mainz, kan wegens den lagen waterstand
van den Rjjn niet naar Straatsburg stoomen.
De Duitsche Rjjksdag heeft in derde
lezing de Gewerbeordnungsnovelle aangeno
men. Met ingang van 1 October wordt
dus in gansch Duitschland de winkelslui
ting om 9 uur ingevoerd. Alles schynt
door wetten vastgesteld te worden. Straks
krijgen wij nog eene wet hoe Iaat de men
schen naar bed moeten gaan en op welk
uur zjj moeten opstaan.
Prins L o d e w jj k van Beieren heeft
bjj gelegenheid eener vergadering der Ka
naalmaatschappij te Straubing eene rede
voering gehouden waarin hjj o. a. zeide
«Het rijk werd gesticht zoowel met
Beiersch bloed als met dat van eenjg a.n"
der vorstendom. Daarom verlang®" /".'Th
als minderen beschouwd te wordeD;
men, dat de vreemde aan zijn kunst g®^ de,
daar hij met zjjn hoofd voor
Pool bg den berg vao dglk eQ pigtool
ongewapend, dei' maar hij haJ het
tot zjjn yer ordeejd) de plaats af te laten
nl„DOtU zgn soldaten, want een kreet was
zetten
vo.
iftn man
Idoeade om terstond hulp te hebben als hjj
noodig had. Een zwarte haan was op de
plaats aanwezig.
De Pacha had het zoo weten in te richten
'dat de zwarte dienares van Dione zjjn Wensca
vernam en ook vervulde: zjj da*ht df
te treffen, die beloofd had na dï
woord te zullen halen, toen hjj ht
met het pakje voor Dione had e
kwam daarom den wensch van c
reidwillig tegemoet, nadat D-
kennis had gesteld.
Kolschitzki twijfelde er niet a
Pacha hem beluisteren zoude ofsc
tegendeel had beloofd, maar ds
hij wensohte. De Pool had imme
gehoord wat Ithissa hem reedt bad vertaK
dat hg een onverzoenlijke haat tegen Ssul bad
en dus met ongeduld het tndatip afwachtte,
dat hjj zich zou kunnen wreken- ■Kolachit^ci
was er zeker van, dat de Pachr- sjb- vn^aer
reeds de boodschap van Said aan Lcn ru
schie had medegedeeld, en het oogenblik; rer
beidde, ook desa tijding aan den Vutter tt
u, nen uverbienge Wordt vervolgd.)
Tas ju
zelf
