NIEUWE
1Ü)agBlaó voor
oord
m 3*uid-tXollanó.
ID
De Christelijke familie en de
Christelijke school.
So. 4507.
Vrijdag 8 Juni 1900,
De Verloren Zoon,
BDITKNLAND.
fsif nam j'iooif nejlonfo^timo na isJhti/
<'l 'J.Kiata li*Lnr-mgi
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p, 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers. «0.03
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B U BE AU: St. Janstraat Haarlem.
PïtIJS DBB ADVBBTBSTTIBrv,
Van 1—6 regels 50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimtes
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant
Redac teur-Ditge ver, W. KüPPERS.
Vervolg en slot.)
De andere hoofdfactor, waarvan het heil
van het individu, zoowel als het welzjjn
der maatschappij afhangt, is de school. Zjj
is de band tusschen huis en leven, de brug
tussphen familie en maatschappij. Zjj is
een aanvulling van de familie, een hulp
middel van de huiselijke opvoeding.
Hieruit volgt reeds, dat de school even
als de familie phristeljjk zijn moet, dat de
school met het geweten der ouders moet
overeenstemmen.
Hen godsdienstlooze school is een eon-,
tradictio in terminis ipsis, een tegenspraak
met zich zelve, Zulk een school van Staats
wege aan de Qudeps optlwipgeij, ig een ten
hemel schreiende onrechtvaardigheid. Als
de natuurlijke opvoeders hebben de ouders
naast de Kerk h6t oorspronkelijke, godde
lijke recht op de school. Gemeenfe §n Staat
jiettben opk wel eenig belang bp de school
maar dit belang geeft hun nog niet bet
recht om het school-monopolie, de dwang-
school algemeen in fp voeren.
Het is helaas te betreuren, dat men het
schier in alle landen zoover gebracht heeft,
om de school nog méér dan de familie te
ontkerstenen. De zóó hoog geprezene open*
bare school erkent officieel geen God en
geen Christendom.
Hoe verderfelijk dit werkt, hebben schran
dere mannen reeds lang ingezien. Het Con
cilie van Baltimore zegt«Yepstand pp
pndervinding noodzaken ons de waarheid
te erkennen, dat een christelijk volk alleen
door christelijke opvoeding van de jeugd
kauworden geschapen.» Vandaar heffen pok
alle godsdienstige instellingen den kreet om
godsdienstige opvoeding te bezitten aau,
omdat alleen de godsdienstige opvoeding
goede menschen goede christenen, goede
burgers kweekt.
Maar de zedeljjke opvoeding tehuis wil-
FEUILLETON.
Vervolg)
»Ik wist het reeds lang, vervolgde Aloisia,
dat bj een andere beminde, en deze zekerheid
had het mjj mogelijk gemaakt over mjjn gevoe
lens zelf duidelfjk te worden, Hjj wiis mjj steeds
als iemand voorgekomen, die in een atdere
wereld, dan in een bosoheidan werkplaats thuis
behoorde. Ik W6« trotsch en gelukkig hem als
een broeder te kunnen beminnen en nu had
vader alles bedorven. Max moest gelooven, dat
ik verlangde met hem in den echt vereecigd
te worden, hij moest ons huis mjjden. Op den
deg, toen gij ons aan de legerstede verraste,
hadden wjj elkander weder verstaan, ik wasgi-
lnkkig, dat hij in een hoog geplaatste dame
zjjn moeder had ontdekt, dat ik niet alleen,
maar ook hjj gelukkig zou worden, tpen kwaamt
gü terug, koud en vreemd, en anders, dan toen
BÜ waart vertrokken. Het smartte mjj bittor,
dat gjj mjj niet eens verteldei, waarom gjj ve -
anderd waart maar ik heb niet aan u getwij
feld, ik heb gedacht, dat gjj zeker aan een or.
veibiddeljjken dwang moest gehoorzamen, ik zag
het immers ook aan u, dat uw hart eve geert
leed, ais het mjjne
Da Pool drukte Aloisia opnieuw aan zjjne
bont. v
//Gjj ondeugend meisje,* riep hjj door zjjn
vreugdetranen heen.
len beperken, zou even onvoorzichtig als on
rechtvaardig jegens de jeugd zjju. Zedelijk
heid en vorming van het hart moet op
vasten, godsdienstigen giondslag gevestigd
zijn. Dit is alleen dan het geval, wanneer
de geheele schoolopvoeding door den gods
dienst gedragen en doordrongen wordt.
De H. Kerk heeft van den Verlosser,
vooraleer Hij deze wereld verliet, de plechtige
opdracht ontvangenom alle volkenbjj-
gevolg ook de jeugd te leeren. Getrouw
aan deze opdrachtheeft de Kerk overal,
waar zjj verscheen, christelijke scholen op
gericht en ze verdedigd tegen alle aanval
len van een heidensche en modern-heiden-
sche wereld.
Het is .laster of een niets-beteekenend
praatje, wanneer men beweert, dat de Kath.
Kerk den vooruitgang en de beschaving
belemmert. De volksopvoeding was steeds
één van de voornaamste zorgen der Kerkj
ja, men kan zeggen dat (je geschiedenis
der beschaving en opvoeding de geschiede
nis van hare werkzaamheden is.
Overal streeft de Kerk er n^ar, om de
scholen te vervolmaken, het onderwijs en
4e opvoeding immer degeljjker te maken,
Ea zou men niet moetsn aannemendat
onze wakkere sphoolbroeders en schoolzus
ters, die het doornige beroep van onderwij
zers der jeugd zfoh als levenstaak hebben
gekozen en die meer uit gewetensplicht en
om Godsloon dan om tjjdeljjk belang eiken
dag aan deze grootsche taak zich wjjden,
niet minstens even veel kunnen uitwerken,
als jeugdige onderwijzers, die om wille van
het dageljjksch brool te verdienen onder
wijs geven
Vandaar is het zeer onverstandig, dat
sommige Katholieke ouders de openbare
school stellen boven de bijzondere school.
Zeker, de bjjzondere school kost. geld. Maar
dit geld brengt ia den regel nog tijdens
het lqven der ouders honderdvoudige ren
te op.
Er is nog één belangrjjk punt in de
schoolquaestie, nl. het harmonisch samen-
//Ha,dt gjj Max maar gezegd, dat gij mij hef
hadt, dan was ons dit leed bespaard gebleven, i
Ik heb honderdmaal den dood gezocht.
Aloisia sloeg de oogen ueer.
„Kon ik dat tu mompelde zjj, schold op tuf}, I
maar ik had het hem niet kunnen zeggen, dat
moest een ander doen.»
Hjj voelde, dat zjj geljjk bad en bedekte
haar lippen met kussen,
//Nu waüg ik hei gaarne, nog een keer over
den üonau te zwemmen,u riep hjj, »nu gunt
het niet alleen cm de redding vau de stad
Weenen, maar ook om mjju geluk. Ik voel j
het, God zal mjj beschermen en mjjn wsag;tuk
dóen gelukken. Hjj ka., geen rneusoh in het
laatste uur laten verongelukken, die hjj zoo
lang wonderbaar heeft beschermd. Wjj zullen J
overwinnen, Aloisia, bid, dst ik de redding i
breng, bidj
De twee verloofden hielden elkander innig
i omarmdvader Boekei sloeg de oogen op
en had da zorg voor zjjn kiad hem het
hart in den ellendigen fjjd nog zwaarder
gemaakt, zoo scheen het zien van de ge uk-
kigeu nu balsem voor zijn ziek lichaam te
zjjn.
Eeu uur lateren Stephanus Kolschitzki,
de reeds beroemd geworden bode, stortte zich
weder in den Danau, ora den Hertog van Lo
tharingen het bericht te brengen, dat de m»n
nen van Weeaen zonder levensmiddelen en j
zonder kruit niets anders meer over bletf
dan op de verwoeste wallen vian hun stad te
sterven, als er nu geen hulp kwam.
werken van huisgezin en school. Wanneer
dit ontbreekt, dan kan de beste christelijke
school niets uitwerken. De ouders moeten
de opvoeding vroegtijdig iu het huisgezin
beginnen, maar zij moeten die opvoeding
ook later nog ondersteunen en bewaken.
Wanneer men een groote kathedraal
binnentreedt, aanschouwt men aanstonds
aan weerszijden, rechts en links, machtige
pijlers, waarop het reusachtig gewelf rust,
en die den geheelen heerlijken bouw schra
gen en bijeenhouden. Zulke zuilen, zulke
pjjlers zjjn bjj het geesteljjk gebouw van
Kerk en Staat de familie en de school.
Van deze twee factoren hangt het bestaan
en de welvaart der maatscbappjj af.
Men kan de familie ook de geestelijke
Bteengroeve noemen, waaruit Staat en Kerk
onophoudelijk cfp voor hun bouw noodza-
keljjke bouwsteenen halen. De sohool is
dan naast het ouderlijk huis de werkplaats,
waarin het boawm^toriaal door bedreven
handen wordt gehouwen en toebereid.
Ten slotte nog een ander beeld. De Kerk
is de groote boomgaarde Gods op deze
aarde, Elke katholieke gemeente vormt in
dezp gaarde een heerlijken vruchtboom
waarvan de familie de wortels en de bij
zondere school de kroon zjjn. Zijn de wor
tels van den boom gezond en vastdan
houden zjj den boom vast en voeren de
noodige sappen in den stam en naar de
kroon. Zoo is ook de groei en de welvaart
van een gemeente aihankeljjk van de huis
gezinnen. Heeft de gemeente goede, chris
telijke huisgezinnen, dan groeit die gemeen
te tot den heerljjksten bloei en brengtrjjke
vruchten voort voor tjjd en eeuwigheid.
Maar ook de kroon van den boom heeft
hare bestemming. Zjj is niet louter het
sieraad van den boomzjj moet ook be
schutten tegen hitte en onweer, zjj vangt
ook met hare bladeren, als met ontelbare
armen, de vochtigheid van de lucht op, zjj
drinkt het bezielende licht en den ver-
kwikkenden dauw, en bevordert aldus den
groei van den boom.
ZEVEN-EN-TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
de slag.
Eindeljjk kwam de lang verwachte hulp, de
stad had aich tot un toa verdedigd, nu kwam
het er op aan Weenen in het laatste uur niet
te laten verwoesten. De Groot-Vizier roerde zich
niet. Ia plaats van de aankomende trospen
tegen te gaan, ze voor hun vereeniging te ver
nietigen, vertrouwde hjj op zjjn overmacht, op
de voortreffelijkheid zjjuer soldaten en wachtte
den aanval af, bjj had, zooals reeds verteld is,
het gewichtige punt Tullen niet eenB beiet, om
het Christelijk leger den overtocht over den
Danau te verhinderen.
Het was een prachtig leger, dat zich aan den
Donan verzamelde. De keurvorst Johan Gnorg
III van Saksen, geleidde zelf de 11.000 man
sterke hulpvolken van de keurvorstendommen,
die de voormalige Brandenburgsche, nu Saksi
sche Veldmaarschalk Baron Joachim Radiger
v. d. Goltz, kommandeerde. De Markgraaf Lud-
wig, Wilhelm van Baden, een leerling van
Montecuculi, de leermeester van Prins Eugenius
van Savoyen, bracht ook hulpvolken. De wezen
lijke hulp bracht echter de Polenkoning Johaa
Sobiesky. De 46 jarige held was niet groot van ge
stalte, tamelijk zwaarlijvig, maar sterk en gespierd
en had een krijgshaftig witerljjk. In spraak en
gebaren vlamde het vuur der wilskracht. Haar
en baard waren zwart, het hoofdhaar was naar
Poolsch gebruik half afgeschoren. Zjjne troepen
brachten op, 80,000 man. Het opperbevel werd
aan den Polenkoning opgedragen. Het verschjj-
Op geljjke wjj ze ontvangt onze jeugd
het licht des hemels en den dauw der ge
nade door de godsdienstige opvoeding in
da school en brengt dia over aan de ge
meente.
Beschermen we alzoo familie en school,
als de dragers van alle ware beschaving,
als da steunpilarea van de menscheljjke
maatschappij.
Amerika.
Het gepeupel, dat naar aanleiding van
eene werkstaking van het trampersoneel
te St. Louis in beweging is gebracht, zet
zijn verwoestingswerk voort. Zondag viel
het mannen, vrouwen en kinderen aan, die
van de trams gebruik maakten. Eene jonge
vrouw werden de kleeren van het ljjf ge
scheurd, zoo goed als naakt moest zjj, na
nog mishandeld te zjjn, een goed heenko
men zoeken. Zjj vroeg aan verschillende
huizen om binnengelaten te worden, main-
de bewoners, die bang voor de stakers wa
ren, hielden de deur voor haar gesloten.
Ten slotte kroop de vrouw door het raam
van een kelder, waar een vrouw haar later
van kleeren voorzag. Ook een meisje werd
omdat zjj in een tram had meegereden
deerljjk gehavend door de politie thuis ge
bracht. De stakers hebben 40 voet van de
ljjn met dynamiet in de lacht laten springen.
Gedurende de opstootjes zjjn reeds 9
stakers gedood en 145 gekwetst.
De stedeljjke overheid heeft zioh genood
zaakt gezien een 1000-tal burgers met ge
weren te wapenen om de orde te helpen
herstellen.
Frankrijk
Koning Leopold van België wordt
hier elk oogenblik verwacht om de Ten
toonstelling te bezoeken en een onderhoud
te hebben met zjjn dochter gravin L o-
n y a yvoorheen Stephanie, kroon
prinses van Oostenrjjk-Hongarjje.
Volgens geruchten is koning Leopold
reeds incognito te Parjjs aangekomen,slechts
vergezeld van een ordonnance-officier.
Italië.
De Vesuvius is weer in volle werking.
Reusachtige rookkolommen stjjgen uit den
nen van Sobieiky vervulde het leger met geest
drift; de duizendvoudig herhaalde roep«leve
Koning Johan begroette den held overal, de
Koning ontvlamde den moed der soldaten, die
van verlangen brandden zich onder znlk e n
aanvoerder te onderscheiden, en het vertrouwen
op een orerwinning ontwaakte weder onder de
soldalen van den Lotharinger. Johan ging van
het eene legercorps naar het andere, en sprak
allen in de taal van hnn vaderland, Duitsch
met de Duitschers, Italiaansch met de Italianen
en Fransch met de Franschen, moed in.
Den llden September 1683 begaf zich Sobiesky
neg op den laten avond naar den Kahlemberg
en keek van den top op de belegerde stad.
Een man die over den Donan is gezwommen
en nu bjj de legeraanvoerders aankwam, wees
op den Stephanustoren, waar snel achter elksn;
der vuurpijlen weiden afgeschoten.
//De stad ligt in de laatste stuiptrekkingen,»
riep hjj, //help heer Hertogl»
«Dat is de Fooi,// zeide de Lotharinger tot
Sobiesky, //van wien ik u verteld heb.»
Kolschitzki herkende nn zjjn Koning. Hjj viel
op de knieën, een jubelgroep weerklonk uit
zjjn iborst, dan viel hjj bewusteloos van ver-
moeidhoid neer. Sobiesky nam een gondeu ket
ting van zjjn hals en reikte hem den dapperen
over. Toen liet hjj 3 kanonnen afschieten, en
talrjjke vuurpijlen opsteken, om de Weeners zjjn
aankomst te verkondigen.
Wordt eirvolgd.)
'loeit
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
ACUTE SEA HO» AGITATE.
«0
